Religiegeschiedenis Flashcards
(19 cards)
Wat is de definitie van religieus geweld volgens Davis?
Elke gewelddadige actie met woorden of wapens die ondergaan wordt tegen religieuze doelwitten door mensen die niet officieel en formeel handelen als politieke- en/of kerkelijke ambtenaren.
Wat zag Davis NIET als de reden van religieus geweld?
Davis sprak met haar theorie de politieke, religieus geweld voor politiek gewin, en de sociaal economische, religieus geweld door klassenstrijd en stijgende graanprijzen, theorieën tegen.
Wat waren de verschillen tussen de uitingen van religieus geweld bij protestanten en katholieken?
- Katholiek geweld was vaker gericht op ketters. Zij zagen hen als gevaar voor het Corpus christianum, wat resulteerde tot meer moord/verwondingen.
- Protestants religieus geweld was vaker gericht op de materiële cultuur van de katholieken, wat zij als afgoderij beschouwen. Dit resulteerde tot vernielingen. Zij waren in verzet tegen de katholieke kerk, niet direct tegen de katholieke gemeenschap
Wat waren de drie redenen voor religieus geweld volgens Davis
- Het verdedigen van de ware doctrine en de weerlegging van de valse doctrine door dramatische proeven en testen.
- Het reinigen van de gemeenschap van gevreesde vervuiling van de ‘ander’. Vervuilde doen en denken zou Gods wraak over de gehele gemeenschap afroepen.
- Als de magistraat gefaald had in het verdedigen van het ‘ware’ geloof en de ‘echte’ kerk, nam het volk zelf het hef in eigen handen.
Hoe moeten volgens Coffey Christelijke historici te werk gaan in hun onderzoek naar kerkgeschiedenis? Noem drie punten.
- Confessie, christenen moeten de zondes van hun kerk bekennen en deze geschiedenis met morele en geleerde integriteit beschouwen.
- Context, Episodes van religieus geweld moeten in een bredere context worden geplaats zodat ze niet onze visie van het verleden domineren.
- Geloof, het weerleggen van Skinners theorie dat het religieuze karakter van het christendom inherent intolerant is en religieus geweld hier deel van uitmaakt.
Wat bedoelt Coffey met de ‘donkere kant’ van de kerkgeschiedenis?
De acties tijdens de gewelddadige periodes binnen de kerkgeschiedenis die tegen christelijke waarden ingaan.
Welke theorieën over de verschillen tussen de reacties op het protestantisme van Frankrijk en Nederland verwerpt Pollmann?
- De theorie dat de verschillen kwamen door de verschillende politieke contexten. Frankrijk was een machtsvacuüm gaande en in de Nederlanden was juist een sterke overheersing van de Habsburgers. Echter waren deze politieke contexten juist een gevolg van de pacificatie van de katholieken.
- De theorie dat er al meer tolerantie zou zijn in de Nederlanden vergeleken met Frankrijk. Hoewel dit misschien wel het geval was, stopte het niet de opkomst van gewelddadig calvinisme in de Nederlanden en kan dus niet als de reden worden gezien voor de pacificatie van de katholieken.
- De theorie dat er in Nederland geen belangrijke religieuze traditie was. Deze theorie klopt niet want de religieuze traditie was well belangrijk voor de Nederlandse katholieken.
Welke reden geeft Pollmann voor de verschillen tussen de reacties op het protestantisme?
- Katholieke clerici riepen niet op om verzet tegen protestantisme, maar om hervorming van binnenuit.
- Ketterij werd gezien als probleem van de geestelijkheid en niet van de leken.
- De protestanten voerden een enorme media-actie, de Nederlandse katholieke clerici deden dit minder en richtte zich vooral op andere clerici.
- Door het humanisme in de Nederlanden was de geletterdheid hoger waardoor er al meer aandacht voor de geschriften was. Het contrast tussen de katholieken en protestanten was in de Nederlanden kleiner.
- Bedelordes waren minder invloedrijk in Nederland, terwijl in Frankrijk zij de lokale adel om actie hadden gevraagd
Wat zijn de overeenkomsten en verschillen tussen visuele en materiële cultuur?
- Visuele & materiële cultuur zijn alle beelden, objecten of materiële overblijfselen die door mensen zijn gemaakt.
- Visuele cultuur zijn objecten die meer gemaakt zijn voor het oog. Het draait hier om het visuele aspect.
- Materiële cultuur zijn objecten die meer er zijn om het te kunnen gebruiken.
Wat is de History of things en wat is de History from things?
- History of things is de geschiedenis van objecten. Met name de relatie tussen de object en de omgeving. Hierbij zijn de objecten de primaire bronnen die je contextualiseert en vervolgens bredere uitspraken mee doet.
- History from things is de historische analyse van de relatie tussen objecten, mensen en hun representaties. Hierbij is het vertrekpunt niet het object zelf, maar de bronnen en literatuur er over.
Wat is het belangrijkste argument wat Bruane geeft in haar onderzoek naar de relaties die katholieken en protestanten onderhielden met sacramentshuizen?
- Voor de katholieken betekende de sacramentshuizen veel, omdat hierin de hostie werd bewaard, wat zij als het Corpus Christi zagen.
- De protestanten zagen de sacramentshuizen als afgoderij, doordat ze de hostie beschermden en er vaak uitbundig uitzagen.
- Beiden reageerden fysiek op de sacramentshuizen.
Waarom is het bestuderen van materiële cultuur in de context van de Beeldenstorm belangrijk?
- Het nuanceert tekstuele bronnen en laat zien dat de scheiding van de wereld tussen katholieken en protestanten niet zo absoluut is.
- Gemene deler tussen katholieken en protestanten is, volgens Van Bruane, fysieke en materiële uiting van geloofsbeleving.
Waarom hadden martelaren eerst een grote rol voor de katholieken en protestanten volgens Pollmann?
Herinnering vormden de kern van identiteitsvorming van mensen en religieuze groeperingen in de 17de eeuw, martelaren werden hierbij gezien als het levend bewijs voor het leed van de kerk.
Hoe verschilden de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden van elkaar met hoe ze terugkeken in de 17e eeuw naar de Opstand volgens Pollmann?
- De Zuidelijke Nederlanden waren overwegend katholiek en wilden een continuïteit met de Habsburgse Nederlanden, een opstand tegen dit gezag past niet goed in dit plaatje. Zo werd er ook minder gepraat over martelaren, omdat dit de nadruk legde op de verdeeldheid en de verliezen van tijdens de opstand.
- In de Noordelijke Nederland waren er nauwelijks meer verhalen over martelaren te vinden door de religieuze verdeeldheid. Hierdoor werd er meer nadruk gelegd op de seculiere aspecten van de Opstand. Nederlanden tegen het Habsburgse rijk.
Wat is de definitie van egodocument volgens Jacques Pressers?
Verzamelterm voor autobiografieën, dagboeken en persoonlijke brieven. In deze documenten onthuld een ego zich opzettelijk of onopzettelijk. Er is een ‘ik’ aanwezig.
Wat zijn de voordelen en nadelen van het gebruiken van egodocumenten voor historisch onderzoek volgens Baggerman en Dekker?
Voordelen:
- Egodocumenten geven je een persoonlijk inkijk in de ervaringen van historische actoren.
- Goede aanvulling op kwantitatieve bronnen.
- Geven je informatie die in ‘officiële bronnen’ ontbreekt.
- Laten je de kanten zien van groepen mensen die in ‘officiële bronnen’ niet aan het woord komen.
Nadelen:
- Inherent subjectief, ideeën van één persoon, onbetrouwbaar op zichzelf.
- Volgens Maurice Halbwachs, individuele herinnering komt niet altijd overeen met collectieve herinnering.
Wat was de thesis van Groenveld en welke kritiek had Kaplan hier op?
- De thesis van Groenveld was dat Nederland al vanaf 1650 verzuild was en dat door religieuze segregatie er maar weinig samenwerking was tussen groepen. Zijn circulair model stelt dat de religieuze overtuiging van gezin/familie overeen je educatie bepaalde, en uiteindelijk je culturele/sociale/economische positie.
- Het kritiek van Kaplan hierop is dat Groenveld eerst het model bedacht en daarna zijn bronnen er bij zocht. Ook was na 1650 nog een kwart van de bevolking niet aangesloten bij een kerk, zij zouden allemaal buiten de thesis van Groenveld vallen.
Wat was de thesis van Frijhoff en welke kritiek had Kaplan hier op?
- De thesis van Frijhoff was dat in Nederland sprake was van een ‘omgangsoecumene’, het streven om de protestantse en katholieke kerken weer om te vormen tot één kerk. Ze wilden de verschillen weer kleiner maken.
- Kaplan vindt de term ‘omgangsoecumene’ nuttig om grote verschillen tussen ideologie en praktijk te verklaren, maar hij vindt dat Frijhoff ‘oecumene’ verkeert gebruikt en er geen sprake was van het streven tot één christelijke kerk.
Wat was de theorie van Kaplan?
Volgens Kaplan kan je aan de cijfers van de gemengde huwelijken zien dat het idee van ‘omgangsoecumene’ niet helemaal klopt, maar het idee van de ‘verzuiling’ ook niet. De waarheid ligt ergens tussen in. Integratie en segregatie zijn niet exclusief van elkaar.
