Selle Flashcards
(107 cards)
1
Q
Mikroskoop
A
instrument wat gebruik word om voorwerpe wat nie met die blote oog gesien kan word nie waar te neem.
2
Q
preparaat
A
reghoekige glasskyfie waarop ‘n voorwerp gemonteer word om dit onder ‘n mikroskoop te ondersoek.
3
Q
fotomikrograaf
A
‘n digitale beeld van ‘n voorwerp soos deur ‘n mikroskoop gesien.
4
Q
prokariotiese sel
A
sel sonder ‘n selkern
5
Q
eukariotiese sel
A
sel met ‘n selkern
6
Q
differensiasie
A
grootte, vorm en struktuur verander om bepaalde funksies te verrig
7
Q
protoplasma
A
lewende materiaal in selle
8
Q
selwand
A
nie lewende deel van ‘n plantsel
9
Q
organel
A
‘n membraanbegrendse struktuur wat in die sitoplasma van ‘n sel voorkom en ‘n spesifieke funksie verrig
10
Q
stippels
A
klein openinge in die selwand
11
Q
pektien
A
‘n oplosbare jellieagtige polisakkaried
12
Q
lignien
A
‘n organiese stof wat sellulose vesels in houtagtige weefsels aan mekaar bind om die selwande te verdik en versterk
13
Q
hidrofillies
A
trek water aan
14
Q
differensieel deurlatend
A
dit laat sekere stowwe toe om die sel binne te dring of te verlaat maar ander nie
15
Q
diffusie
A
onwillekeurige beweging van molekules van ‘n vloeistof of a gas, vanaf ‘n gebied met ‘n hoe konsentrasie na ‘n gebied met ‘n lae konsentrasie totdat eweig bereik is.
16
Q
konsentrasiegradient
A
verskil tussen die hoe konsentrasie van molekules in een gebied en die lae konsentrasie van dieselfde molekules in ‘n ander gebied
17
Q
passiewe vervoer
A
beweging van molekules langs ‘n konsentrasiegradient van ‘n hoe na ‘n lae konsentrasie
18
Q
osmose
A
die beweging van watermolekules vanaf ‘n gebied met ‘n hoe waterpotensiaal na ‘n gebied met ‘n lae waterpotensiaal deur ‘n selektief deurlatende membraan totdat ewewig bereik is
19
Q
waterpotensiaal
A
die vermoe van ‘n oplossing om water vry te stel
20
Q
aktiewe vervoer
A
beweging van molekules teen ‘n konsentrasiegradient van ‘n lae na ‘n hoe konsentrasie
21
Q
dubbele membraan
A
buitenste membraan is glad en die binneste membraan besit vingeragtige invouings
22
Q
kristas
A
vingeragtige invouings
23
Q
proteiensintese
A
proses waartydens 51 of meer aminosure aan mekaar koppel om ‘n proteien te vorm.
24
Q
sisternums
A
stapels hol, plat, parallelle membraansakkies
25
tilakoiede
skyfvormige membrane
26
siklose
sirkuleering van stowwe vind plaas deur die beweging van die sitoplasma
27
osmoregulering
regulering van die waterbalans in die sel
28
verduidelik selteorie
alle lewende organismes is uit selle saamgestel.
Alle selle is afkomstig van vooraf bestaande selle deur verdeling.
Selle bevat oorerflike materiaal wat gedurende severdeling van sel tot sel beweeg.
selle het soortgelyke chemie.
alle chemie van die lewe gebeer binne die sel
29
waaruit is selle saamgestel
proteiene, koolhidrate, lipiede, nukleiensure en water
30
waaruit bestaan selle
selkern, sitoplasma, selmembraan
31
wat is die funksie van 'n sel se groot buite oppervlakte
vergemaklik die beweging van stowwe in en uit die sel
32
hoekom moet die volume klein wees in 'n sel
maklike difussie
33
Wat is die hoofkomponent van alle selle?
protoplasma
34
Wat omring die lewende protoplasma?
die nie lewende selwand
35
Wat besit dierselle nie?
selwand
36
Waaruit bestaan protoplasma?
uit die sitoplasma en die kernplasma in die selkern
37
Wat begrens die sitoplasma?
selmembraan
38
Wat kom binne die sitoplasma voor?
organelle in 'n vloeibare matriks
39
Wat is die enigste nie-lewende deel van 'n sel?
die selwand
40
Wat beteken dit dat die selwand deurlatend is?
alle stowwe word vrylik deurgelaat
41
Waaruit bestaan die selwand?
primere selwand, middellamel en sekondere selwand
42
Wat is die eienskappe van die primere selwand
kom by alle plantselle voor, dit is dun en kom net buite die selmembraan voor, dit bestaan uit sellulose vesels wat kan rek soos die plant groei
43
Wat is stippels en wat doen hulle?
Stippels kom in klein openinge in die selwand voor, die stippels besit plasmodesmata wat deur die wande na aangrensende selle strek
44
Wat is die funksie van plasmodesmata?
vergemaklik die vervoer en kommunikasie tussen selle
45
Waaruit bestaan die middellamel?
pektien
46
Hoe word aangrensende plantselle se selwande aanmekaar geheg?
deur die middellamel
47
Wat ontwikkel tussen die selmembraan en die primere selwand soos selle ouer word?
sekondere selwand
48
Waaruit bestaan die sekondere selwand?
uit digte sellulose vesels met lignien
49
Wat is die eienskappe van die sekondere selwand?
onrekbaar, die poriee in die sekondere selwand is dieper en besit ook plasmodesmata.
50
Wat is die funksie van die selwand in plantselle
ondersteuningstruktuur, lewende inhoud beskerm en stewigheid aan die plantsel verleen om struktuur te behou
51
waaruit is sitoplasma saamgestel
jellieagtige matriks, organelle en ander gesuspendeerde insluitsels
52
beskryf die voorkoms van sitoplasma
dit is 'n helder vloeistof, met 'n grys voorkoms a.g.v. die organelle en stowwe daarin
53
waar vind alle metaboliese prosesse plaas
in die sitoplasma
54
wat vind deur siklose plaas
sirkulering van stowwe
55
wat is die funksies van die sitoplasma
dien as bergplek, help om vorm van sel te behou
56
beskryf die selmembraan
die selmembraan is baie dun en elasties en vorm die buitenste lewende grens van die sitoplasma
57
wat doen die selmembraan by dierselle
omsluit en beskerm die selinhoud omdat daar geen selwand is nie
58
watter model word gebruik om die struktuur van 'n selmembraan voor te stel
drywende mosaiekmodel
59
waaruit bestaan die selmembraan
dubbelle laag fosfolipiedmolekules met groot proteienmolekules
60
beskryf of die kop en die stert van 'n fosfolipiedmolekules hidrofobies of hidrofillies is
die kop is hidrofillies en wys na buite, die stert is hidrofobies en wys na binne
61
waarom is die selmembraan nie staties nie
omdat die fosfolipiede en die proteiene kan rondbeweeg
62
waarvoor is die dubbellaag fosfolipiede in die selmembaan onderlatend voor
wateroplosbare molekules soos glukose, aminosure, soute en nukleinsure
63
hoe beweeg wateroplosbare molekules deur die hidrofobiese dubbellaag in die selmembraan
deur draerproteiene wat aan die een kant bind en dit aan die ander kant vrystel
64
wat beheer die selmembraan
beweging van stowwe in en uit die sel
65
wat is verantwoordelik vir die beweging van stowwe in en uit die sel
diffusie, osmose en aktiewe vervoer
66
beskryf die proses diffusie
By diffusie vind die beweging van molekules plaas omdat elke deeltjie kinetiese energie het. Diffusie is passiewe vervoer en geen energie word vereis nie.
67
beskryf die osmose proses
By osmose is die die deeltjies wat beweeg water molekules, die beweging vind oor ‘n selektief deurlatende membraan plaas, osmose vind langs ‘n waterpotensiaalgradient plaas.
68
waaruit bestaan die selkern
kernmembraan, kernplasma, kernliggaampie en die chromatiennetwerk
69
wat is die kernmembraan
Die kenmembraan is ‘n dubbele membraan wat klein kernporiee besit en die selkern omsluit, die poriee beheer die deurtog van stowwe in en uit die selkern
70
waarmee is die selkern gevul
jellieagtige kernplasma
71
wat is die kernliggaampie
Die kernliggaampie is ‘n donker liggaampie bestaande uit RNA en proteiene wat sigbaar is in die kernplasma
72
waar kom die chromatiennetwerk voor
kernplasma
73
hoe vorm die chromatiennetwerk chromosome
wanneer die sel verdeel verdig die chromatiennetwerk om chromosome te vorm
74
benoem die funksies van die selkern
beheer selaktiwiteite, chromosome dra erflikheidseienskappe, kernligaampie produseer ribosome
75
waar kom mitochondria voor
sitoplasma
76
waardeur word mitochondrium omring
dubbele membraan, die buitenste membraan is glad en die binneste membraan besit kristas
77
wat is die funksie van kritas by mitochondria
vergroot die binne oppervlakte van die mitochondrium waar chemiese reaksies vir selrespirasie plaasvind
78
wat is die funksie van matriks in mitochondria
Die matriks bevat ribosome en ensieme, die ribosome sintetiseer die ensieme wat nodig is vir die chemiese reaksies wat binne die mitochondrium plaasvind.
79
waar vind selrespirasie plaas en verduidelik die proses
Selrespirasie vind in die mitochondria plaas, tydens selrespirasie word energie in die teenwoordigheid van suurstof uit koolhidrate vrygestel. Die energie wat vrygestel word vorm deel van die ATP wat as energiedraer in selle optree.
80
waaruit bestaan ribosome
RNA en Proteiene
81
waar kom ribosome voor
growwe ER, in groepies op die sitoplasma, by mitochondria en chloroplaste
82
waar vind proteiensintese plaas
ribosome
83
beskryf die endoplasmiese retikulum
die ER is 'n fyn membraannetwerk in selle, dit vorm 'n aaneenlopende stelsel kanaaltjies dwarsdeur die sitoplasma, dit is verbind aan die selmembraan en die kernmembraan
84
wat is die funksies van die endoplasmiese retikulum
growwe ER is altyd naby die selkern vir proteiensintese, die ER vervoer stowwe deur die sitoplasma, gladde ER is verantwoordelik vir die verwerking verpakking en vervoer van lipiede.
85
beskryf die golgi apparaat
bestaan uit sisternums, kom naby die selkerne voor, vollop in selle wat afskeidingsfunksie het
86
wat is die funksie van die golgi apparaat
speel 'n rol in afskeidings prossese soos mukus en speeksel te vervaardig en produseer.
berei proteiene voor vir vervoer na ander dele van die sel
87
beskryf chloroplaste
ovaalvormige plastiede, kom in fotosinteerende dele van die plant voor, word omring deur 'n dubbelle membraan, stroma vul die chloroplast
88
wat kom in die stroma voor en wat vorm dit
die tikaloioede vorm grana
89
waar kom chlorofil voor
ingebed in die tilakoiede
90
hoe word twee grana verbind
intergranale lamella
91
wat kom in die stroma voor
ensieme wat fotosintese beheer, styselkorrels, oliedruppels, ribosome
92
waar vind fotosintese plaas en wat is dit
Fotosintese vind in die chloroplaste plaas, tydens fotosintese word glukose in die chlorofilbevattende dele van die plant opgebou, die groen chlorofil van die stralingsenergie van die son vas, water en koolstofdioksied word benodig en suurstof word as neweproduk vrygestel.
93
wat is chromoplaste
plastiede wat in geel, oranje en rooi plante voorkom, besit die kleurstof karotenoiede, chloroplaste verander in chromoplaste wanneer die plant verkleur.
94
wat is leukoplaste
kleurlose plastiede wat voorkom in selle wat voedsel in 'n onoplosbare vorm berg. leukoplaste kan in chloroplaste verander as hul aan lig blootgestel word. leukoplaste word gespesialiseerd om voedsel in die vorm van stysel, lipiede of proteiene te berg
95
wat is vakuole
vloeistof gevulde ruimtes in die sitoplasma, hulle word omring deur tonoplast wat met selsap gevul is, die selsap bestaan uit water en opgeloste stowwe
96
wat is die verskil in vakuole in plant en dierselle
in plantselle is vakuole groot en opvallend terwyl hulle in dierselle klein of afwesig is
97
wat veroorsaak die selsap in vakuole
turgordruk, gee stewigheid aan plantselle
98
wat bevat selsap van vakuole en sy funksie
bevat antosianiene wat 'n pigment is wat die blou en pers kleur aan plante gee
99
sametrekkende vakuool
kom voor by eenvoudige diere en speel ‘n rol in osmoreguleering
100
voedselvakuool
kom voor by eenvoudige diere en speel ‘n rol in die vertering en berging van voedsel
101
blasies
klein vakuole wat stowwe vanaf die Golgi apparaat na ander dele binne en buite die sel voer.
102
lisosome
klein vakuole wat met verteringsensieme gevul is, kom slegs by dierselle voor, hulle speel ‘n rol in voedselvertering by eensellige diere.
103
wat is die sentrosoom
die sentrosoom is 'n organel in die sitoplasma naby die selkern van 'n diersel.
104
waartuit bestaan sentriole
Elke sentriool bestaan uit nege fibrille wat elk uit 3 mikrotubules bestaan.
105
wat is die funksie van sentriole in plant en dierselle
in dierselle speel die sentriole 'n rol in spoelvorming tydens seldeling, plantselle besit geen sentriole nie.
106
noem die 6 verskille tussen 'n plant en diersel
by 'n plantsel: is die selwand aanwesig, plastiede aanwesig, groot vakuole aanwesig, lisosome ontbreek, sentrosome ontbreek, vaste vorm.
by dierselle: selwand ontbreek, plastiede ontbreek, vakuool klein of afwesig, lisosome aanwesig, sentrosome aanwesig, onreelmatige vorm
107
