(SEM + W) Neuroleptyki Flashcards
(48 cards)
Psychozy
Zaburzenia DA, A, NA, GABA, GLUT, ACh, 5HT
Zmiany gęstości i wrażliwości receptorów poszczególnych układów przekaźnikowych
Mogą zachodzić z nadmiernym pobudzeniem lub zahamowaniem
Objawy pozytywne schizofrenii (wytwórcze)
NADMIAR fizjologicznych funkcji OUN (układ mezolimbiczny)
Urojenia Omamy Halucynacje Zaburzenia motoryki i napędu (KATATONIA - bezruch) Zaburzenia mowy
Objawy negatywne schizofrenii (ubytkowe/osiowe)
NIEDOBÓR fizjologicznych funkcji OUN (układ mezokortykalny)
Stępienie afektu (ekspresji emocji) Apatia (zmniejszona wrażliwość na bodźce) Zubożenie myślenia i treści wypowiedzi Autyzm (wyobcowanie i rozpad osobowości) Depresja Deficyty poznawcze
Najczęściej występuje schizofrenia paranoidalno-omamowa (głównie objawy pozytywne)
1% POPULACJI - NIEZALEŻNIE OD RASY, PŁCI, MSC ZAMIESZKANIA, CZYNNIKÓW ŚRODOWISKOWYCH
Teoria dopaminergiczna schizofrenii
Zaburzenie przekaźnictwa DA i 5-HT w obrębie układu mezolimbicznego i mezokortykalnego
Hiporeaktywność r-D2 w układzie mezokortykalnym w korze przedczołowej (funkcje poznawcze, afekt) - objawy NEGATYWNE
Hiperreaktywność r-D2 w układzie mezolimbicznym (motywacja, nagroda, emocje) - objawy POZYTYWNE
Neuroleptyki
Tłumią objawy psychotyczne bez istotnego wpływu na świadomość i funkcje intelektualne
Tłumią przede wszystkim:
- pobudzenie psychoruchowe
- napięcie afektywne (manie)
- lęk
- postrzeganie złudzeniowe (omamy, urojenia i halucynacje)
Plus uspokajająco i tłumiąco na objawy wegetatywne
NOWSZE leki poprawiają także OBJAWY NEGATYWNE
Jak obniżyć objawy pozytywne schizofrenii
Blokada r-D2 w układzie mezolimbicznym
Jak obniżyć objawy negatywne schizofrenii
Blokada r-5HT_2A
i/lub
Częściowy agonizm do r-D2 i/lub 5HT_1A w układzie mezokortykalnym
Neuroleptyki I generacji
Szeroki zakres blokady r-D w OUN (głównie r-D2 i r-D3)
Układy:
Mezolimbiczny Mezokortykalny NIGRO-STRIATALNY (prążkowie) Guzkowo-lejkowy (przysadka) Wzgórze
Blokują dodatkowo:
r-5HT_2A
r-M
r-H
r-alfa
Neuroleptyki II generacji
Blokada r-D2 i r-D3 ograniczona do układu MEZOLIMBICZNEGO
Blokada r-5HT_2A w układzie mezokortykalnym (kora przedczołowa) - spadek objawów negatywnych
Częściowy agonizm (niektóre) do r-D2 i/lub r-5HT_1A w układzie mezokortykalnym i korze przedczołowej - spadek objawów negatywnych
Blokują dodatkowo:
r-M (klozapina)
r-alfa
Objawy działania dopaminolitycznego (skutki przyjmowania neuroleptyków)
Zaburzenia ruchowe:
- akatyzje (zmęczenie wywołane niemożnością pozostania w spoczynku, lęk, napięcie, rozdrażnienie)
- parkinsonizm polekowy
- wczesne i późne dyskinezy (nieskoordynowane i niezależne od woli ruchy kończyn lub całego ciała, wyginanie i prężenie, mimowolne ruchy warg, wysuwanie i chowanie języka)
- złośliwy zespół neuroleptyczny
Zaburzenia hormonalne:
- hiperprolaktynemia
- spadek GH i gonadotropin
- spadek wazopresyny
- ginekomastia
- zaburzenia miesiączkowania
- zaburzenia libido i potencji
- hiperglikemia
Poneuroleptyczny zespół Parkinsona
Pozapiramidowy zespół hipertoniczno-hipokinetyczny związany z dopaminolitycznym działaniem leków p/psychotycznych i związanej z tym czynnościowej przewagi układu cholinergicznego w obrębie układu nigro-striatalnego (prążkowia)
Wzmożone napięcie mięśniowe
Drżenie mięśniowe
Bradykinezja (spowolnienie ruchowe)
Zaburzenia wegetatywne (ślinotok, wzmożone wydzielanie gruczołów łojowych)
Późne dyskinezy poneuroleptyczne
Utrwalone zaburzenia w przekaźnictwie DA, ACh, GABA związane z długotrwałym stosowaniem leków (po 1 roku – 5%, po 3 latach – 15%, po 4 latach – 20%) i związane z tym objawy głównie o charakterze hiperkinetycznym (przeciwnie do hipokinetycznego poneuroleptycznego zespołu Parkinsona)
Na skutek długiej blokady postsynaptycznych r-D2 następuje ich up-regulacja co przy zwiększonej podaży dopaminy (blokada presynaptycznego r-D2) prowadzi do niekontrolowanych ruchów pląsawicznych
Mimowolne ruchy twarzy, warg, języka, innych mięśni
Złośliwy zespół neuroleptyczny
Rzadko występuje
20% ryzyko śmierci
Silne objawy pozapiramidowe (sztywność i osłupienie)
Zaburzenia świadomości, śpiączka
Zaburzenia krążenia, wzrost HR
Wysoka gorączka
Potliwość
Ślinotok
Leczenie złośliwego zespołu neuroleptycznego
Agoniści r-D (bromokryptyna)
Dantrolen (zmniejszenie napięcia mięśni - hamowanie uwalniania jonów wapnia)
Dantrolen
Leczenie złośliwego zespołu neuroleptycznego, zmniejsza napięcie mięśni przez hamowanie uwalniania jonów wapnia
Neuroleptyki obarczone największym ryzykiem
Klozapiny
Olanzapiny
Neuroleptyki obarczone zmniejszonym ryzykiem
Risperidon
Amisulpryd
Neuroleptyki obarczone najmniejszym ryzykiem
Aripiprazol
Ziprazidon
SU neuroleptyków
Indukcje zaburzeń sercowo-naczyniowych
Sedacja (hamowanie r-M1 r-D2 r-alfa1 r-H1)
Ryzyko powikłań metabolicznych:
- wzrost MC i otyłość (blokada r-H1 i r-5HT_2C)
- dyslipidemie i insulinooporność
- cukrzyca
Flupentiksol
Częściowo atypowy
Przewlekłe schizofrenie, silnie p/psychotycznie, p/autystycznie, p/depresyjnie
Silny efekt cholinolityczny (spadek ciśnienia krwi, wzrost HR)
B. silny neuroleptyk
Trifluoperazyna
Typowy
Przewlekłe schizofrenie i stany paranoidalne
Silnie p/psychotycznie
Częste zaburzenia pozapiramidowe, umiarkowanie cholinolitycznie (możliwy spadek ciśnienia krwi i wzrost HR, wzrost MC)
Haloperidol
Typowy
Ostre napady psychotyczne, stany maniakalne
Silnie p/psychotycznie i sedatywnie
Depresjogennie
Silny blok r-D2
P/wymiotnie
SU zaburzenia pozapiramidowe wyraźne
Perfenazyna
Typowy, silniejszy od chlorpromazyny (lewopromazyny, prometazyny)
Przewlekła schizofrenia
Silnie sedatywnie, silnie p/psychotycznie
SU zaburzenia pozapiramidowe wyraźne, umiarkowany efekt cholinolityczny (spadek ciśnienia krwi, wzrost HR)
Klozapina
Atypowy
Schizofrenia, gdy inne leki zawiodły lub są p/wskazania do ich stosowania
Silnie p/psychotycznie i sedatywnie oraz p/maniakalnie
Na objawy pozytywne i negatywne
r-D4 > 1 2 3 5, częściowy agonizm r-5HT_1A
SU rzadko pozapiramidowe, silnie cholinolitycznie, znaczny potencjał DRGAWKOGENNY, możliwa leukopenia z agranulocytozą, kardiotoksyczna, hiperprolaktynemia, nie odstawiać nagle - reakcja z odbicia
