Smitsjúkdómar og sóttvarnir Flashcards
(21 cards)
Hvað er örvera, sníkill, sýkill?
Örvera: smá lífvera. Sníkill: lifir á öðrum. Sýkill: veldur sjúkdómi.
Hvað er meðgöngutími?
Tíminn frá smiti til fyrstu einkenna.
Hver er skaðsemi sýkla?
Eyðileggja frumur eða seyta eiturefnum.
Hvað er smitberi?
Einstaklingur sem ber smit án einkenna.
Nefndu 6 smitleiðir og dæmi:
Snerting (frunsur), loft (kvef), matur (salmonella), vatn (kólera), dýr (hundaæði), stunga (HIV).
Hvernig læknast bakteríusýkingar?
Með sýklalyfjum.
Skaðsemi veirusýkinga?
Rjúfa frumur, nota frumur til fjölgunar.
Hvernig hindrar líkaminn sýkla?
Húð, slím, magasýra, tár, hreyfanlegar frumur.
Hvernig virkar ónæmiskerfið?
Þekkir mótefnavaka, myndar mótefni og minnisfrumur.
Hvernig forðast má smitsjúkdóma?
Hreinlæti, bólusetning, forðast snertingu.
Hvað er bólusetning?
Veiklaður sýkill örvar ónæmiskerfið án veikinda.
Tilgangur viðbótarbólusetningar?
Endurnýjar mótefnaminni líkamans.
Bólusetning vs. tilbúin mótefni?
Bólusetning virkar síðar en varir lengur. Mótefni virka strax, vara stutt.
Hvernig fá börn mótefni frá móður?
Með fylgju og móðurmjólk.
Hvers vegna eru skipulagðar bólusetningar mikilvægar?
Verja samfélagið, útrýma sjúkdómum.
Hvernig virka sýklalyf?
Drepa bakteríur eða hindra fjölgun.
Hvað er sýklalyfjaónæmi?
Þegar bakteríur þola sýklalyf.
Af hverju eru fjölónæmar bakteríur hættulegar?
Erfiðari í meðhöndlun, breiðast út hraðar.
Munurinn á matareitrun og matarsýkingu?
Matareitrun: eiturefni. Matarsýking: fjölgun sýkla í líkama.
3 atriði til að forðast sýkla í matvælum?
Góð meðhöndlun, rétti hiti, handþvottur.
Þekkja kampylóbakter, salmonellu o.fl.?
Kampýlóbakter: hrátt kjöt. Salmonella: egg. Bótúlín: dósamat. Kólígerlar: saur.
