Spurningabókin 1

Question 1

hvers konar lyf eru helst notuð við svæfingar? (8)

Answer 1

1) gös
2) vapours
3) induction drugs
4) vöðvaslakandi
5) opiods
6) ógleðislyf
7) róandi lyf
8) staðdeyfilyf

Question 2

hvað er partition (blóð-gas) coefficient?

Answer 2

Hlutfallið á milli styrks lyfs í blóði og styrks lyfs í innöndunarlofti. Því meira sem svæfingarlyfið leysist upp í blóði því meira binst það próteinum í blóðinu. Það veldur hærri partition (blóð-gas) coefficient

Question 3

hvað er induction rate í svæfingu?

Answer 3

tíminn sem það tekur frá byrjun svæfingar og þangað til sjúllinn er sofnaður. Ef stuttur tími þá er induction rate hátt. Ef langur tími þá er induction rate lágt.

Question 4

hvernig er partition (blóð-gas) coefficient tengdur induction rate?

Answer 4

inversely related. Því hærri coefficient því lægri induction rate. Það má hugsa partition coefficent sem vegg. Því hærri sem coefficient-inn er því hærri er veggurinn sem þú þarft að klifra til þess að komast í blóðið og þaðan til heilans. Því hærri sem veggurinn er því meira af lyfinu þarftu og þar af leiðandi meiri tíma til þess að svæfa sjúlla. Sem sagt lægri induction rate.

Question 5

hvernig hefur ÖT áhrif á induction rate?

Answer 5

öll svæfingargös = því hraðar sem ÖT er því hærri er induction rate (styttir tíma frá byrjun svæfingar þar til sj er sofnaður)

Question 6

er nituroxíð sterkt svæfingarlyf?

Answer 6

nei þarf alltaf að vera notað með öðru

Question 7

nituroxíð er illa leysanlegt í fitu, hvaða þýðingu hefur það?

Answer 7

er mjög fljótt að byrja að virka og mjög fljótt að hætta að virka = rapid onset and rapid offset

Question 8

hvaða önnur áhrif heldur en svæfingaráhrif hefur nituroxíð?

Answer 8

góð verkjastilling án ávanabindingar

Question 9

hvar er nituroxið mikið notað? (2)

Answer 9

1) í fæðingum

2) í litlum aðgerðum á bmt

Question 10

hvernig eru volatile liquids = vapors = rokgjarnir vökvar við stofuhita?

Answer 10

eru fljótandi við stofuhita en gufa alltaf upp í ákveðnu magni, svo andar sjúklingurinn gufunni að sér

Question 11

hvað var fyrsta lyfið í flokki rokgjarnra vövka?

Answer 11

eter

• var mjög fituleysanlegt (= slow onset og slow recovery)
• engin verkjastillandi áhrif
• veldur mikilli ógleði og uppköstum
• ennþá notað í þróunarlöndunum

Question 12

hvernig eru eiginleikar nútíma rokgjarnra svæfingarvökva? (6)

Answer 12

1) eru mjög fituleysanlegir
2) hafa mun hraðara onset og recovery m.v. eter
3) minni aukaverkanir m.v. eter
4) valda miklu minnisleysi (amnesiu) varðandi skurðaðgerina
5) geta triggerað malignant hyperthermiu
6) hafa engin eða mjög lítil verkjastillandi áhrif

Question 13

hvað er malignant hyperthermia?

Answer 13

sjaldgæft banvænt hypermetaboliskt ástand þar sem líkamshitinn rýkur upp. Er yfirleitt vegna viðbragða líkamans við rokgjörnum svæfingarlyfjum svo sem halothane eða succinylcholine. Þetta er autosomal dominant fyrirbæri. Talið tengjast galla í Ryanoidne viðtökum í vöðvum

Question 14

hvernig meðhöndlar maður malignant hyperthermia?

Answer 14

stöðva svæfinguna og gefa dantrolene ASAP (< 1 min)

Question 15

hvernig eru eiginleikar svæfingarlyfja sem er gefin í æð?

Answer 15

hafa hratt onset og recovery

Question 16

hvort virka barbiturot eða benzo hraðar?

Answer 16

barbiturot

Question 17

hvers konar svæfingarlyf er ketamín?

Answer 17

dissacociative svæfingarlyf

Question 18

hvernig virka dissacociative svæfingarlyf eins og ketamín?

Answer 18

valda ekki meðvleysi en valda verkjastillingu og minnisleysi. Það virkar með því að hindra NMDA glútamat transmission. Getur hækkað HR, BP og intracranial þrýsting. Hægt að nota í óstöðugum sjúklingum. Hefur svipuð áhrif og PCP og getur valdið ofskynjunum og rugli eftir aðgerð

Question 19

hvernig virkar própofol?

Answer 19

virkar mjög hratt. Getur valdið hypotension. Hefur einhverja ógleðistillandi verkun. Notað í löngum svæfingum á gjörgæslu og í aðgerðum. Ekki hægt að nota í óstöðugum sjúklingum vegna hypotension hættu. Lyfið sem drap Michael jackson

Question 20

nefnið hættulega aukaverkun etomidate?

Answer 20

minnkar seytun á kortisóli frá nýrnahettum

Question 21

hvenær eru vöðvaslakandi lyf notuð við svæfingu? (3)

Answer 21

1) þegar vöðvaslökun er nauðsynleg til þess að aðgerðin geti farið almennilega fram (kviðarhols, brjóstholsaðgerði, aðgerðir á læri)
2) stundum notað til þess að svæfingarlæknir geti sett niður barkarennu með sem minnstu trauma á barkakýlið.
3) þegar sjúkl þurfa mjög langa mekaníska ventilation í aðgerð eða á gjörgæslu

Question 22

valda vöðvaslakandi lyf verkjastillingu eða minnisleysi?

Answer 22

nei

Question 23

hvernig er hægt að flokka vöðvaslakandi lyf?

Answer 23

1) neuromuscular blockers (vöðvalamandi lyf)
a) depolarizing (succinylcholine)
b) non-depolarizing (rocuronium, pancuronium, tubocurarine)
2) spasmolytics (baclofen, dantrolene, diazepam)

Question 24

hvað er succinylcholine?

Answer 24

tvær ach sameindir tengdar saman enda í enda

Question 25

hvernig virkar succinylcholine?

Answer 25

veldur vöðvaslökun með því að halda vöðvanum afskautuðum og leyfa honum ekki að endurskautast

Question 26

hversu lengi varir vöðvalamandi verkun succinylcholine?

Answer 26

100 sek

Question 27

er hægt að reversa áhrif succinylcholine með acetylcholine-esterasa-hindra?

Answer 27

nei, vegna þess að succinylcholine er ekki samkeppnishindri heldur binst ach-viðtakanum óafturkræft

Question 28

getur succinylcholine valdið malignant hyperthermiu?

Answer 28

já

Question 29

hversu lengi varir vöðvalamandi verkun rocuronium en pancuronium?

Answer 29

1) Rocurinum byrjar að virka eftir 10 sek og varir í 10 mín | 2) Pancuronium byrjar að virka eftir 60 sek og varir í 30 mín

Question 30

getur rocuronium valdið malignant hyperthermiu?

Answer 30

nei

Question 31

hvaðan er vöðvalamandi lyfið tubocurarine fengið?

Answer 31

unnið út frá kúrare sem er náttúrulegt vöðvalamandi lyf sem ættbálkar í amazon settu á spjótoddana sína. Það virkar með því hindra Ach-nikotín viðtaka á NMJ

Question 32

hversu lengi varir vöðvalamandi verkun tubocurarine?

Answer 32

byrjar að virka eftir 2 mín og varir í 60 mín

Question 33

er hægt að reversa áhrif non-depolarizing vöðvalamandi lyfja með ach-esterasa hindra?

Answer 33

já, vegna þess að þau virka sem samkeppnishindrar

Question 34

hvaða lyf er stundum notað með ach-esterasa-hindra til þess að blokka áhrif þess á múskarin viðtaka (ss við viljum fá áhrif á nitokin viðtaka en ekki muskarin viðtaka t.d. vagus)?

Answer 34

atropin eða glycopyrrolate sem eru muskarin blokkerar

Question 35

hvað heitir nýja lyfið sem getur reversað áhrif rocuronium?

Answer 35

suggamadex

Question 36

hvaða lyf eru best í að minnka akút skurðaðgerðaverk?

Answer 36

ópíöt

Question 37

hverjar eru helstu aukaverkanir ópíata? (6)

Answer 37

1) ógleði og uppköst 2) hægðatregða 3) kláði 4) dysphoria (almenn óþægileg tilfinning) 5) vöðvastífleiki 6) öndunarbæling

Question 38

hvernig eru fráhvarfseinkenni ópíata? (7)

Answer 38

1) mikill kvíði 2) sviti 3) tachycardia 4) ógleði 5) uppköst 6) tachypnea 7) mental confusion

Question 39

er post-op ógleði vegna svæfingarinnar algeng?

Answer 39

já þess vegna eru oftast notuð prophylactikst ógleðislyf

Question 40

hvaða ógleðilyf slá best á postop ógleði? (2)

Answer 40

1) serotonin viðtaka hindrar (ondasetron (zofran)) | 2) sterar - dexametason (ekki gott eitt og sér, gefið með ondansetron)

Question 41

hvernig virka staðdeyfilyf?

Answer 41

þau hindra Na-göng og hindra þannig afskautun taugaenda

Question 42

eiturlyf með staðdeyfi verkun?

Answer 42

kókaín

Question 43

afh er oft notað adrenalín með staðdeyfilyjfum?

Answer 43

því staðdeyfilyf frásogast fljótt í blóðið. En við viljum það ekki, þá fáum við bara aukaverkanir og minni verkun á staðnum þar sem við viljum að lyfið virki. Því er oft notað adrenalín til þess að draga saman æðar í nágrenni við lyfið

Question 44

hver er helsti munur á kókaíni og benzokaíni?

Answer 44

kókaín hefur staðdeyfiverkun og veldur vasocnostriction. Benzokaín hefur staðdeyfiverkun og veldur vasodilation. Kókaín veldur einnig euphoriu, maníu og geðrofi ef notað ófaglega

Question 45

í hverju er benzokaín notað?

Answer 45

Hóstamixtúru til þess að deyfa kokið. Ýmsum over-the-counter oral dropum

Question 46

í hvaða fögum eru prokain og tetrakain mest notuð?

Answer 46

1) prókaín=tannlækningar | 2) tetrakaín=augnlækningar

Question 47

við hvaða hjartavandamáli er hægt að nota lidokain?

Answer 47

ventricular tachycardiu (stærri skammtar)

Question 48

hvernig virkar capsaicin sem staðdeyfilyf?

Answer 48

efni úr chili pipar sem veldur pirringi og bruna ef það kemst í snertingu við vefi líkamans. Það hefur staðbundna verkjastillandi verkun og er notað við einkennum taugaverkja, annað hvort eitt sér eða ásamt öðru verkjalyfi. Verkun lyfsins er talin byggja á svonefndri ónæmingu. Virka efnið capsaicin virkjar sársaukaskynjara í húðinni og taugaboðefni losna sem veldur stingandi sársauka og roða í húðinni. Eftir þessa meðferð minnkar næmi skynjara á svæðinu til muna og helst í nokkra mánuði

Question 49

helstu aukaverkanir staðdeyfilyfja? (2)

Answer 49

1) lightheadedness | 2) nystagmus

Question 50

hvaða monitorar eru alltaf settir á sjúklinginn inn á skurðstofu fyrir svæfingu? (6)

Answer 50

1) BÞ monitor (cuff eða slagæðaleggur) 2) EKG 3) súrefnismettun 4) end-tidal CO2 level monitor 5) hitamælir 6) neuromuscular stimulator

Question 51

hver eru viðvörunarmerki um mögulega erfiðan öndunarveg? (6)

Answer 51

1) munnur opnast illa (minna en 2-3 cm) 2) lélegur hreyfanleiki í hálsi (erfitt að rétta hálsinn, fixed flexed deformity á hálsi) 3) stuttur og þykkur háls 4) lítil eða deformeruð mandibula 5) mento-thyroid lengd < 4 cm (lengdin frá miðju mandibulu neðst og niður að skjaldbrjóskinu) 6) fyrirferðir í hálsi (æxli, abscessar, hematoma)

Question 52

nefnið ýmis hjálpargögn við intuberingu?

Answer 52

1) guedel airway (ýtir tungunni fram. Gott að nota þetta þegar sjúklingar eru "sofnaðir" en áður en búið er að intubera meðan verið er að færa sjúklinginn til 2) laryngeal mask airway (Túbur sem ná ekki niður í glottis heldur sitja fyrir ofan hann. Gott til að viðhalda öndunarvegi í skurðaðgerðum, sérstaklega þegar sjúkl anda sjálfir) 3) Laryngoscope (glidescope, videoscope, fiber optic bronchoscope) 4) endotracheal túba

Question 53

hvernig er optimal staðan á hálsinum þegar verið er að intubera?

Answer 53

hálsinn er beygður (flexed) við c6-c7 en réttur (extended) við c1-c2

Question 54

Þegar verið er að intúbera er þá í lagi að snúa úlnliðnum á hendinni sem heldur á laryngoskópinu?

Answer 54

Nei það má aldrei, úlnliðurinn veðrur að vera stífur og höndin þarf að lyfta mandibúlunni beint upp

Question 55

Þegar búið er að intúbera, hvað þarf þá að skoða til þess að vera viss um að túban sé á réttum stað? (5)

Answer 55

1) blása upp belginn og hlusta eftir loftleka 2) skoða hreyfingar á brjóstkassa 3) skoða end-tidal co2 level monitorinn 4) er vatnsgufa að setjast á túbuna (kemur ekki frá vélindanu) 5) hlusta á öndunarhljóð yfir báðum lungum

Question 56

hvar er catheterinn staðsettur í epidural blokki?

Answer 56

á milli ligamentum flavum og dura mater | - þar er potential space sem er fyllt af fitu og æðum

Question 57

hvaða lyf eru gefin í epidural blokki? (3)

Answer 57

BFA 1) staðdeyfilyf (bupivacaine 0,1% 1 mg/mL) 2) ópíoíðar (fentanyl 2 mcg/ml 3) alfa-2-agonistar (adrenalin 2 mcg/mL

Question 58

hvar er sprautað í spinal blokki?

Answer 58

í gegnum duruna inn í subarachnoid rýmið

Question 59

hvaða lyf er í spinal blokki?

Answer 59

bupivacaine

Question 60

hvaða aukaverkun er klassísk eftir spinal blokk og sú sama og við mænuástungu sem gerð er til rannsókna?

Answer 60

spinal tap höfuðverkur sem gerist ef það lekur CSF út um gatið og veldur lækkun á innankúpuþrýstingi

Question 61

aðrar hættulegar aukaverkanir sem sjást við spinal blokk? (2)

Answer 61

1) hypotension | 2) hjartastopp

Question 62

er settur catheter í spinal blokki?

Answer 62

nei, bara sprautað lyfjum inn og svo nálin tekin út

Question 63

finnur maður þrýsting í epidural og spinal blokki?

Answer 63

bara í epidural

Question 64

afh getur epidural puncture frekar valdið hypotensive shocki en spinal dyefing?

Answer 64

því notuð sterkari deyfingarlausn í epidural deyfingu

Question 65

Hvaða tækni er mest notuð nú á dögum til að aðstoða ísetningu á perifer blokkum?

Answer 65

Ómstýrð ástunga, hefur minnkað tauga- og æðaskaða við perifer blokk mikið

Question 66

Er malignant hyperthermia arfgeng?

Answer 66

Já, autosomal dominant

Question 67

Hvernig meðhöndlar maður malignant hyperthermia? (3)

Answer 67

1) Stöðva svæfinguna 2) gefa dantrolene ASAP (< 1 min)! 3) Kæla sjúkling með íspokum

Question 68

Hækkun á hitastigi kemur seint fram við malignant hyperthermiu, hvaða önnur einkenni geta fengið mann til þess að hugsa um malignant hyperthermiu?

Answer 68

Nokkuð óspesifísk einkenni eins og tachycardia án sérstakrar ástæðu og mjög svæsin hækkun í end-tidal CO2 levels án sérstakrar ástæðu. Vegna þess að meðferðin við þessu veldur engum skaða þó svo að maður gefi hana án undirliggjandi malignant hyperthermiu að þá er talið best að gefa meðferðina ef maður telur að um malignant hyperthermiu geti verið að ræða þó að hækkun á hita sé ekki komin fram.

Question 69

Hvað er anaphylaxis?

Answer 69

Mjög svæsið ofnæmisviðbragð sem er verið lífshættulegt og myndast vegna ofgnóttar histamíns sem er seytt frá mastfrumum og endar í blóðrásinni. Það veldur snöggum og svæsnum lágþrýstingi með tachycardiu, stundum bronchospasmar, útbrot og lækkun í súrefnismettun

Question 70

Virkar að gefa anti-histamín við anaphylaxa?

Answer 70

NEI

Question 71

meðferð við anaphylaxa?

Answer 71

1) adrenalín! 10 mikrogrömm tvöfaldað á 5 mí upp í 1 mg | 2) vökvi í æð

Question 72

hvaða vöðvalamandi lyf veldur kalíum hækkun?

Answer 72

Succinylcholine, ef heilbrigður einstaklingur fær það fer kalíum uppí 5 (sem er viðráðanlegt) en ef nýrnabilaður sjúklingur sem er með kalíum í 6 fyrir aðgerð fær það getur hann skotist upp í 7-8 í kalíum og það valdið hjartastoppi

Question 73

hvaða breytingar sjást á EKG við hyperK? (4) (versnandi)

Answer 73

1) aukin T bylgja 2) almenn hæging á leiðni í EKG 3) þróun á sine-wave mynstri 4) asystole