Theorie oefentherapie Flashcards
(45 cards)
1
Q
algemeen oefentherapie wervelzuil
A
- belang individuele benadering
- heterogene populatie
- hoge vs lage levenskwaliteit en toch beiden rugpijn
- individuele verschillen identificeren adhv klinisch redeneerproces - studies
- vooral bij chronische rug of nekpijn
- matige verbetering door oefentherapie
- weinig verschil in effectiviteit tussen verschillende oefentherapeën = door heterogene groep & weinig verschil in types oefeningen
- meestal kiezen voor individuele benadering en combinaties van oefeningen - (sub)acute klachten
- minder studies = minder evidentie
- voorkomen van recidivere
- bij acuut meer opteren voor manuele therapie - ICF
- alle oefeningen zijn op functie niveau
- alle doelen zijn op activiteiten of participatie niveau
–> buiten pijndemping
- oefeningen zijn middel naar doel op act/particip. niveau
2
Q
inpact op brein van oefentherapie
A
- lokale oefentherapie
- analytisch werk
- specfiek op structuur
- effect op antomische kenmerken
- meestal pijncontingent = stoppen indien pijn doet - globale oefentherapie
- meer effect op brein
- niet specifiek
- wandelen, lopen, …
- van toepassing bij chronische pijn - eigenschappen oefentherapie brein
- cognition targetet = effect van oefeningen op brein uitleggen vb: meer endorfines
- functioneel
- tijdscontingent = pas stoppen door tijd = die continu langer wordt
- graded exposure = meer bedreigendere omgevingen/oefeningen confonteren
3
Q
algemeen exposure oefeningen
A
- indicaties
- bewegingsvrees & vermijdingsangst
- dominant nociplastische pijn - ontstaan van bewegingsangst
- associatie van bepaalde activiteit met schadelijke gevolgen
- klassieke conditionering = door aanwezigheid van pijn tijdens bewegingen
- operante conditionering = door afwezigheid van pijn bij vermijden van bewegingen
- chronische niet-specifieke rugpijn = ongegrond want bijna altijd geen schade - effect van exposure oefeningen
- gevreesde bewegingen uitvoeren
- aantonen van geen schadelijke gevolgen = discrepantie met verwachting
- nieuwe associaties sterker maken
4
Q
verloop van exposure oefeningen
A
- screening
- contra-indicaties uitsluiten
- patiënt bereid zijn op deelname - evalutatie van bewegingsvrees
- taak specifiek
- PHODA photograph series of daily activities
- welke activiteiten bevreesd & welke cognities bij dese activiteit
- NIET Tampa Scale of Kinesiophobia - educatie = pijn vrees-vermijdingsmodel
- exposure
5
Q
vrees-vermijdingsmodel
A
- nociceptie
- pijn
- dreiging = hoog vs laag
proriteit pijn controle = negatief effect
1. vrees
2. vermijding
3. interferentie ADL
4. meer mijn
prioriteit waardevolle activiteiten
1. opstimisme
2. toenadering
3. herstel
6
Q
oefeningen ter bevordering van circulatie nut
A
- indicatie
- bij aantoonbaar structureel letsel = nociceptieve pijn
- doorlopen van 3 fasen
- beginnen op einde van inflammatie fase = na paar dagen van letsel
–> synoniem = homeostase bevorderende oefeningen - nut
- verhogen van doorbloeding = weefsel herstel optimaliseren
- pijndemping
- verbreken van langdurig statisch werk - aandachtpunten
- uitvoering door patiënt
- therapeut = fixatie en bijsturen
- lage dosering noodzakelijk = anders mogelijk inflammatoire reactie & mogelijk pijn
7
Q
trapezius spierwerk
A
- twijfel spier
- in staat tot grote beweging
- is ook 20% actief tijdens statisch werk
–> werken ook bij grote beweging
- deze vezels zullen pijnpunten zijn - gevolg
- constictie van bloedvaten
- stase van metabolieten
- daling pH-waarde - effect
- beweging doet pH-waarde & pijn dalen
- door confortabele midrange oefeningen
- BESTE HOUDING IS DE VOLGENDE
8
Q
modaliteiten bevordering van circulatie
A
- progressie
- van aspecifiek naar specifiek
- meer herhalingen - modaliteiten
- dosering = lage intensiteiten <50% 1RM
- herhalingen = veel 3x30-45
- ritme = traag
- pijn = geen toename toegestaan, indien wel: meer recuperatie en oef / modaliteiten aanpassen
- frequentie = min 3x per dag
- eindstandig = niet - opmerkingen
- herhalingen mogen dalen indien te belasten
- pijn = meer recuperatie & aanpassen van modaliteiten
- meestal geen 1RM bepaling bij wervelzuil
9
Q
oefeningen ter bevordering van de mobiliteit praktijk
A
- uitvoering
- zowel actief als passief
- enkel actief in cursus
- bewegingen in de 3vlakken of 3D - segmentale uitvoering
- controle van mobiele segmenten & beweging vanuit hypomobiele segmenten
- door grootte heuphoek & armpositie
- uitsluiten is nooit mogelijk - uitgangshouding
- actief met fixatie van therapeut
- thuisoefenprogramma = automobilisatie
- belaste positie = zit & stand = funcitoneler
- onbelast = lig = minder pijnlijk
10
Q
modaliteiten bevordering van mobiliteit
A
- behandeldoelen
- mobiliteit verhogen
- in praktijk = acuut letsel of artrose
- voornamelijk lateroflexie beperkt bij artose = proc. unicinati verbenen - progressie
- verder gaan in beweging
- beweging langer aanhouden
- andere type oefening - modaliteiten
- dosering: laag <50% 1RM
- herhalingen: veel = 3x30-45
- ritme: traag
- pijn: lichte pijntoename is toegestaan,zo weet je goed het #reps
=> goede monitoring noodzakelijk
- frequentie: meermaals per dag
- specificiteit: in richting van beperking = specifiek, aangedaan weefsels stelselmatig belasten
- eindstandig: ja
11
Q
painmonitoring model
A
NPRS numerical pain rating scale
–> score van 0-10
- zones
- safe zone = 0-2
- acceptable zone = 2-5
- high risk zone = 5-10 - toepassing
- maximale pijn van 5/10
- tijdens, na & ochtend na oefeningen
- pijn & stijfheid mag toenemen van week tot week
12
Q
oefeningen ter bevordering van de mobiliteit
A
- tijdstip
- weefsel in proliferatie fase = funcitonele belastingsrichting
- chronisch = pijntoename volgens pain-monitoring
- acuut = geen toename door lagere belastbaarheid tijdens proliferatie - houding
- begin onbelast & progressie belast
- functioneel = wet van specificiet
- andere segmenten controleren door houding - behandel effect
- meestal vrij acuut
- kan ook enkel lange termijn zijn (toename pijnvrije ROM)
- afhankelijk van soort onderliggend probleem
- gebruik maken van comparable signs = beperking voor & na interventie meten: KO!
13
Q
oefeningen voor pijndemping
A
- manuele pijndempende technieken = heel acute inflammatie fase
- circulatoire oefeningen
- afvoer van inflammatoire stoffen
- lokale homeostase bevorderen => minder pijngevoelig - mobiliteitsoefeningen
- pijnlijke beweginsbeperking
- kan pijnlijk zijn tijdens
- nadien = toename van pijnvrije ROM (zie comparable signs)
Bekomen via vss types oefeningen, afh van onderliggend probleem, fase v weefselherstel…
14
Q
oefeningen voor musculaire flexibiliteit
A
- indicatie
- gedaalde flexibiliteit
- ROM vd beweging waarbij spier op rek komt moet toenemen
- herstel van spiervezels na spierletsel
=> door specifieke rekbelasting
- vooral in maturatie fase, soms proliferatiefase - methodes
- statische
- ballistische
- PNF
- actieve proximale controle
15
Q
modaliteiten bevordering van flexibiliteit
A
- behandeldoelen
- flexibiliteit verbeteren
- rekgevoeligheid verminderen - modaliteiten van statisch
- langzaam mx rek, lang vasthouden
- makkelijk aan te leren en laag risico op schade
- binnen pijngrens
- herhalingen: 3
- ritme: 20-30seconden
- frequentie: 3x per week voor vergroten, 1x per week voor onderhoud
16
Q
ballistische methode
A
- uitvoering
- verend rekken door zwaaimoment van lichaamssegment
- dynamisch rekken op passieve manier - indicaties
- vooral sport specifieke bewegingen
- fase van integratie
- therapeut moet controleren of weefsel belasting aankan - nadelen
- actieve proximale controle nodig = rek op juiste lokatie
- vaak niet mogelijk initiële fase van revalidatie
- mogelijk weefelschade door myotatische rekreflex = voorkomen door gecontroleerde beweging
17
Q
PNF methode
A
- eigenschappen
- gebruik van neurologische inhibitie mechanismen om effect te vergroten
- ontspannen van spier na isometrische contractie - reflexen
- reciproke inhibitie = ontspanning van antagonist tijdens contractie agonist
- autogene inhibitie = betere ontspanning van spier net na contractie (Golgi-apparaat geactiveerd bij spierspanning => contractie geïnhibeerd) - nadelen
- risico myotatische rekreflex
- moeilijk thuis uit te voeren door belang van anatomische kennis = therapeut vereist
- controle moeilijk per segment
18
Q
PNF modaliteiten
A
- CR-methode = contract-relax
- passieve submaximale rek voor 20-30sec
- contractie van te rekken spier voor 6sec
- korte relaxatie voor stretchreflex te vermijden
- 20-30sec statische stretch - CRAC-methode = contract-relax-antagonisch-contract
- passieve submaximale rek voor 20-30sec
- contractie van te rekken spier voor 6sec
- korte relaxatie voor stretchreflex te vermijden
- 20-30sec contractie antagonist = enige verschillend
=> door reciproke inhibitie betere stretch en meer winst in ROM
19
Q
bevordering van spierkracht & spierkracht uithouding
A
- doelgroepen
- specifieke spierkracht gedaald in toegevoed onderzoek
- patiënten = basiskracht & uithouding vergroten
- sporters & fysiek beroep = explosieve, maximale & snelkracht & hypertrofie - oefeningen
- kracht & krachtuithouding
- pas uitvoeren bij goede motorische controle
20
Q
modaliteiten ter bevordering van spierkracht & uithouding
A
- behandeldoelen
- opbouwen van kracht
- herstellen van onevenwichten
- opbouwen van uithouding = opdrijven van herhalingen - modaliteiten basiskracht
- dosering: 60-75% 1RM
- herhalingen: 8-12reps & 3sets
- ritme: 3-5min rust - modaliteiten krachtuithouding
- dosering: 20-60% 1RM
- herhalingen: 20-30 tot 100reps voor 2-3sets
- ritme: 1-2min rust
21
Q
gebruik progressie & regressie binnen oefentherapie
A
= mogelijk bij elk type oefeningen: ook motorische controle
- effecten van progressie
- moeilijkere oefening
- extra prikkel voor proprioceptie
- toename van metabole belasting
- andere spieren/bewegingen binnen zelfde beweging - redenen voor progressie
- uitlokken van foutieve bewegingspatronen
- motivatie verhogen door gemaakte vooruitgang
- genoeg variatie in beweging & belasting = voorkomen overbelasting
- stimuleren van leereffect & transfer - gebruik van regressie
- terug stappen van te moeilijke oefeningen
- beperkte mogelijkheden van patiënt
- terugval van toestand patiënt
22
Q
algemeen progressie
A
- begin niveau = afh van
- leeftijd
- belastbaarheid & fase van weefsel hersel
- activiteiten niveau & basisconditie
–> dagelijksleven, sport, werk
- pathologie & comorbiditeiten - progressie
- van eenvoudig naar complex
- beginnen met meer analytische oefeningen
- zo snel mogelijk funcitonele oefeningen
–> hogere transfer
- vb: controle-oefeningen -> grotere fout uitlokken - soorten
- veranderen van uitganshouding
- veranderen van steunbasis
- veranderen van visuele input = sluiten voor proprioceptie
- toevoegen van dubbeltaken
- gebruik van hefbomen
- veranderen van snelheid
- segmentatie & combinatie
- statisch & dynamisch
- fouten uitlokken
- materiaal
23
Q
progressie door veranderingen van uitgangshoudig & steunbasis
A
- uitgangshouding
- proprioceptief: lig -> zit -> stand -> unipodaal
- functionaliteit: afunctioneel in lig naar functioneel in stand = hogere transfer
- ≈ ADL-verwachtingen
- andere werking van Fz - veranderen van steunbasis
- verminderen van contact opp.
- meer vertrouwen op proprioceptie
- voorbeeld = plank met benen op bal
–> harder/zachter opblazen van pal
–> verder/dichter naar bovenbenen
24
Q
progressie door dubbeltaken, hefbomen & snelheid
A
- dubbeltaken
- grotere input = afleiding
- goed voor eindfase van revalidatie = voorbereiding op meer uitdagende situaties
–> automatisering
- meer cognitief belastend zijn
- in spinale revalidatie vaak door geassocieerde bewegingen - hefbomen
- gewicht toevoegen
- van assymetrisch met ledenmaten naar symmetrisch vb: leg raise - snelheid
- eerst correct aanleren = traag uitvoeren
- daarna progressief snelheid verhogen naar ADL
- sporters = explosieve bewegingen trainen
25
progressie door taaksegmentatie & combinatie
1. taaksegmentatie
- vaak bij motorische controle oefeningen
- geheel is complex
- beginnen met delen appart te oefenen
- progressie door te combineren
2. combinatie oefeningen
- vb: bridging x serratus punch
- vb: planking x push up plus
26
progressie door statisch -> dynamisch
1. verschil
- statische controle = te controleren regio beweegt niet
- dynamische controle = te controleren regio beweegt
--> vaak doel van therapie
2. nut dynamische controle
- beweging toelaten
- eindstandige belasting specifiek verminderen
- belasting mag wel nog
27
progressie door fouten uit te lokken, materiaal & parameters
1. fouten uit lokken
- bij last in bepaalde richting of te lage variabiliteit van beweging
- fouten uitlokken = actief corrigeren
- aanpassen van motorische controle strategie
2. voeg materiaal toe
- weerstand toevoegen
- uitdagend vlak van controle = ondergrond of contactopp.
3. trainingsgerelateerde parameters = reps, rust, frequentie, ...
28
algemeen oefenmateriaal
1. nut
- vorm van progressie
- nieuwe stimulatie & succeservaring
--> patiënt blijft meer gemotiveerd & betrokken
- ADL-situaties nabootsen = betere voorbereiding
- halen van bepaalde (sub)doelstellingen
2. nadelen
- patiënt heeft materiaal thuis niet
- materiaal is duur of heeft geen/slecht alternatief voor thuis
- materiaal kan niet meegenomen worden voor oefenignen doorheen de dag
- opstellingstijd kan barrière zijn
29
functionele oefeningen
1. hulpvraag
- vaak in functie van activiteiten & participatie niveau
--> werk/sport/alledaagse bewegingen
- goede anamnese
- patiënt laten voortonen & zeggen specifiek waar pijn
2. oefeningen
- nabootsen van alledaagse bewegingen
- vanaf **begin**: circulatoire oefeningen in stand/zit
- verder integreren bij elk niveau
30
thuisoefeningen algemeen
1. doel
- kinesitherapeutische interventie aanvullen
- sneller bereiken van doelen
- doel bereiken binnen het beperkt aantal terugbetaalde oefensessies
2. patiënt
- meer voorantwoordelijkheid
- grote tijdsinvestering
- goede adherence nodig
--> maar 50-70% is therapie trouw
31
instructie van thuisoefeningen
1. uitleg & kadering
- belang van oefentherapie uitleggen
- modaliteiten van oefeningen meegeven
- shared desicion making
--> oefeningen aanpassen voor mogelijkheden van patiënten binnen vrije tijd
- verhogen van betrokkenheid = grotere kans van slagen
2. voortonen
- belangerijkste aandachtspunten
- soms voor patiënten moeilijk om oefeningen voor te stellen
- mogelijkheid van filmen/andere programma's
3. laten uitvoeren
- bijsturen & klemtonen leggen
- bevragen of alles begrepen is
32
aandachtspunten voor thuisoefeningen
1. eenvoudige oefeningen ≠ gemakkelijk
- geen complexe opstellingen
- voorwerpen die patiënten hebben als oefenmateriaal
--> anders kleine dingen meegeven
- beperkt aantal = 2 of 3
--> mensen met hoge motivatie kunnen nog naar meer vragen
- passen in alledaagse gang van patiënten
2. variatie van oefeningen
- eentonige oefeningen = minder adherence
- meer variatie = ook betere transfer
- niet TE veel variaties
- geïndividualiseerde aanpak = meer geloofwaardig & betere adherence
3. bevragen van eventuele moeilijkeheden
- tijd
- materiaal
- plaats
- motivatie
33
checklist van oefentherapie
= voor oefeningen
1. veiligheid
- controle van opstelling vb: gewicht & matje
- geen materiaal in de weg
- haalbare oefening
2. communicatie
- oefening kaderen binnen behandelplan & -doelen
- algemen uitleg van oefening
3. voortonen
- volledig voortonen
- aandachtspunten & veel gemaakte fouten benadrukken
4. uitvoeren
- begeleiden van oefening = intens beginnen & progressief afnemen
- elke herhaling observeren = vermoeidheid
5. feedback = bepaald pro- & regressie
6. (her)evaluatie
34
oefeningen ter bevordering van sensorimotorische controle
1. samenspel
- neurosensorische input = proprioceptie
- neuromotorische output = coördinatie
2. soorten belasting
- lage = input & output van belang
- hoge = ook kracht & uithouding van belang
3. SMC
- voldoende nodig vooraleer krachttraining
- enkel testen door output
- geen therapie voor proprioceptie, wel voor bewegings & houdingscontrole
- verbeteren door activatie diepe & inhibitie oppervlakkige spieren
4. moment van oefeningen
- hoog actueel = geen nut door compensatie stategiën
- pas in proliferatiefase
- eerst kwaliteit dan kwantiteit
- chronisch = adaptatie wordt mal-adaptief process
35
modaliteiten bevordering van motorische controle
1. behandeldoelen
- verbeteren houding & beweginscontrole
- aanleren van correcte motorische patronen
- geen fout in bewegingskwaniteit maar kwaliteit
2. progressie = steeds grotere fout maken
3. modaliteiten
- bevorderen van houdings & bewegingscontrole
- bevorderen van neuromusculaire controle: perceptie, precisie, repetitie & integratie
36
perceptie voor motorische controle training
1. inhoud
- begrijpen & aanvoelen welke houding verwacht wordt
- gebruik van technieken & hulpmiddelen als facilitatie
2. hulpmiddelen
- uitleg
- illustraties & visuele voorbeelden
- beweging inbeeling & blinde uitvoering
- tactiele prikkel
- taping feedback
37
precisie voor motorische controle training
1. inhoud
- ideale contractie met bepaalde precisie uitvoeren
- in bepaalde uitgangshoudingen
- perfectioneren van beweging = technieken aanleren voor controle & bijsturen
--> eigen compensaties en substitutiepatronen herkennen
2. concentratie
- kwaliteit belangerijkst = veel concentratie voor nodig
- rap fysiek/mentaal vermoeid & afgeleid
- korte periodes van oefening
- vaak vlotte ademhaling verliezen door focus
3. oefeningen
- dagelijks voor korte periodes
- buiten kine praktijk
- motivatie en engagement
38
repetitie/automatisatie voor motorische controle training
1. inhoud
- herhalen & automatiseren van coördinatie patronen
- flexibele automatisatie noodzakelijk
- oefenen in verschillende uitgangshoudingen & variëren
2. automatisatie
- vlotter & efficiënter
- minder aandacht & energie
- minder feedback nodig
- minder vatbaar voor storende variabelen vb: externe pertuberatie
3. aandachtpunten
- duur van contractie = langzaam & traag
- vermoeiing & verveling van patiënt
39
integratie voor motorische controle training
1. inhoud
- evenwichtige samenwerking diepe & opp. spieren
- shift van focus: diepe spieren -> opp.
- diepe spieren zijn geautomatiseerd door vorige fases + neuromusculaire controle is voldoende
2. oefeningen
- van statische naar dynamische controle
- minder analystische oefeningen = meer functioneel
- toename complexiteit
- meer integreerbaar in ADL
- kracht & uithouding wordt verder getraind
40
spiercontrole vs bewegingscontrole
Gerelateerd, maar niet hetzelfde
1. gestoorde spiercontrole
- inhibitie van diepe musculatuur bij lage rugpijn (diepe MF, tr. abd.), opp meer actief
- training door specifiek op te spannen
2. gestoorde bewegingscontrole
- dissociatie testen (lumajoki, obers' buiging, ...)
- bewegingen romp & bekken moeilijk controleren
3. interactie
- goede spiercontrole nodig voor bewegingscontrole
- tijdens bewegingscontrole testen ook spierrekruteringspatroon testen
- weinig transfer op training
- beide verbeteren = evolutie van perceptie naar integratie
41
bewegingsvariabiliteit
1. interindividueel
- veel verschil tussen iedereen = natuurlijke variatie in manier van bewegen
- in beweging & houding
- snelheid, gewrichten & segmenten van wervelkolom
- geen ideale manier van bewegen & houding
2. intraindividueel
- andere beweginsstrategiën voor zelfde bewegingen
- goede SMC = adequate bewegingsstrategie voor doel te bekomen
- vb: verschil licht of zwaar gewricht oprapen
- bij zwaar gewicht = meer co-contractie van rompspieren
- indien te weinig = te weinig bescherming ≈ risico op belasting
- ook mogelijk bij licht gewicht = vermoeiing, verminderde circulatie -> verzuring (pH daling)
--> lichte belasting voorkomt risico niet perse
42
bewegingsvariabiliteit: beweging aanpassen aan context
1. experiment
- 2 minuten lang doos van grond halen, op schap zetten & terug op grond
- meting van lumbale extensoren op EMG-grid (heel duidelijk beeld van kleine delen van spier => goed zichtbaar welk deel van spier actief is)
2. resultaten
- begin = mediaal & hoog lumbaal
- later = caudaal & lateraal verschuiving
- bij patiënten met pijn gebeurde dit niet,
- gebruikt doorheen de taak dezelfde gebieden = minder variabiliteit
-> kan ook juist toegenomen zijn = tegenstrijdige literatuur
3. algemeen principe
- minder snel vermoeid zijn
- structuren niet continu op zelfde manier belasten
- overbelastingsletsels vermijden
4. SMC training om bewegingsvariabiliteit te optimaliseren = verhogen/verlagen
43
spectrum van bewegingsvariabiliteit
1. spectrum
- van weinig tot veel variabiliteit
- algemeen = spinale klachten zitten aan uiteinden van spectrum
- variabiliteit verhogen/verlagen is mogelijk met training
2. spierkracht
- spinale klachten = uiteinden
- gemiddeld = minder kracht in lumbale extensoren
44
kinesiopathologisch model
1. modellen
- pathokinesiologisch model = door pijn/pathologie anders bewegingsgedrag
- kinesiopathologisch model = door weinig variabiliteit pijn/pathologie ontstaan
2. kinesiopathologisch model
- pijnvrije beweging met weinig bewegingsvariabiliteit
- overbelasting leidt tot pathologie
- bepaalde regio meer eindstandig bewegen
3. regio van pijn = meest beweging in
- grootste flexibiliteit
- minst goede bewegingscontrole
- minste weerstand tegen beweging
--> andere delen weerstand vergroten, andere delen flexibiliteit verhogen
45
evidentie voor kinesiopathologisch model
1. houding is oorzaak van pijn
- niet alle afwijkende houdingen zorgen voor pijn
- weinig & slechte studies
- pijn kan wel komen door afwijkende houding
2. actief/neuromusculair onderzoek
- als houding ≈ klachten dan:
- minder goede controle op plaats van pijn & in richting van last
- pijn reductie bij tegenovergestelde beweging
