thuốc corticoid Flashcards
tóm tắt hormone tiết từ thượng thận
1/ vỏ - cầu: mineral - bó: glucocorticoid - lưới: androgen 2/ tuỷ - Epi - NE
trục hạ đồi - tuyến yên - tuyến thượng thận
hạ đồi -> CRH - corticotropin releasing hormone
tuyến yên trước -> ACTH adrenocorticotropic hormone
tuyến thượng thận -> hydrocortison (cortisol)
gan chuyển hoá thành cortison
tác dụng sinh lý cor
- đường
- tăng tạo đường từ aa
- giảm sử dụng đường or mô ngoại biên
-> tăng đường máu - đạm
- giảm aa -> teo cơ (tác dụng tại chỗ do tiêm), mô lk kém bền vững (rạn dưới da), mô lympho bị teo, xương dễ gẫy - mỡ
- tăng huỷ lipid -> tăng FFA
- phân bố lại lipid trong cơ thể (chủ yếu mặt, 1/2 thân trên) - ion máu
tăng Na - gây phù tăng huyết áp, giảm K giảm H - base máu, giảm Ca máu -> tăng kéo Ca từ xương ra
thời gian tác dụng
- ngắn: 8-12 - hydrocortison, cortison
- trung bình: 12-36
- dài: 36-72 - dexa, beta
chống viêm tăng, giữ Na giảm, liều giảm
7 chỉ đinh
- thay thế khi thiếu hormone
- kích thích sự trưởng thành phổi của bào thai
- đau nhức cơ xương khớp
- viêm khớp dạng thấp
- hội chứng thận hư
- hen suyễn
- bệnh ngoài da
thay thế khi thiếu hormone
- suy thượng thận cấp
- hydrocor IV liều cao -> IM or uống trong 5 ngày + truyền muối, đường - suy thượng thận mạn
- nguyên phát
hydrocor 20mg sáng, 10 mg trưa
fludro 0.05-0.2mg/ngày
- thứ phát
hydrocor 20mg sáng, 10 mg trưa
kích thích sự trưởng thành phổi của bào thai
trước tuần 24-34 -> có nguy cơ đẻ non trong 7 ngày tới -> tránh suy hô hấp ở trẻ sinh non
- liều 1: IM betamethasone 12mg
- liều 2: sau 18-24h, IM betamethasone 12mg
đau nhức cơ xương khớp
- ưu tiên NSAIDs
- methylprednisolone 4-16mg/ngày, buổi sáng. buổi chiều uốg nsaids, ko xài chung 2 thứ bị đau dạ dày
- dùng cho thời gian ngắn, đau cấp tính
viêm khớp dạng thấp
ko dùng lâu dài vì độc hại
- liều ban đầu: prednison 10mg/ngày liều tăng dần
- tiêm khớp: triacinolone 5-20mg khi nặng. khoảng cách giữa 2 lần tiêm ít nhất 3 tháng
hội chứng thận hư
prednisolone
khởi đầu 1 - 2 mg/kg/ngày trong 6 tuần. Sau đó duy trì giảm liều và cách ngày
bệnh ngoài da
da thường thì khoảng 1% liều được hấp thu
tác dụng phụ
tăng huyết áp tăng đường huyết phù mặt mỏi cơ mệt mỏi, mất ngủ tăng nguy cơ nhiễm trùng
chống chỉ định
nhiễm trùng đang tiến triển loét dạ dày loãng xương nặng tiêm vaccine virus giảm hoạt lực thận trọng: tăng huyết áp, đtđ
nguyên tắc sử dụng
- xài lúc 6-9h sáng. liều cao thì 2 phần sáng 1 phần trưa
- ko dừng đột ngột sau đợt dùng liều cao kéo dài
- dùng kéo dài -> cách ngày, giảm liều
- Dùng liều thấp nhất có tác dụng
- Dạng tác dụng dài làm nồng độ thuốc trong máu
cao nên ức chế mạnh hơn dạng tác dụng ngắn - Chế độ ăn: ít muối, ít đường, ít lipid, nhiều protid, canxi, kali
- Vô khuẩn khi tiêm khớp
- Phối hợp NSAIDs tăng nguy cơ loét dạ dày
- Theo dõi bệnh nhân dùng GC kéo dài khi
ngưng thuốc
tác động 2 loại thiên nhiên và hỗn hợp
- thiên nhiên: cortison kháng viêm thâp, giữ muối nước cao
2. tổng hợp: tăng hiệu quả kháng viêm. giảm độc tính
