Verlichting Flashcards
(21 cards)
verlichting
een intellectuele beweging uit de 18e eeuw, waarbij wetenschappelijk denken vanuit rationalisme en empirisme centraal stond.
rationalisme/ratio/verstand
filosofische denkrichting die ervan uitgaat dat alleen het gebruik van het menselijk verstand tot zinnige kennis kan leiden
tabula rasa
het idee dat mensen worden geboren als onbeschrevn blad - zonder kennis, vaardigheid en persoonlijkheid - en volledig afhankelijk zijn van waarneming en ervaring om de geest te vormen
kindergedichten
typisch verlichting
Hieronymus van Alphen maakt gedichten met pedagogiek verwerkt. er zit een moraal in het verhaal
opvoedkunde
kinderen moesten goed hun best doen zoals bidden en goed luisteren
moralistisch
het beoordelen van elk gebeurden en alle motieven uit het hoogpunt van goed en kwaad, gericht op opvoeding. ook de literatuur voor kinderen is moralistisch
briefroman
genre briefroman bleek heel geschikt om iets te laten zien van de problemen waar moderne vrouwen in de 18e eeuw mee te maken krijgen.
het verhaal wordt verhaal verteld door middel van brieven die verschillende personages aan elkaar schrijven
imaginaire reisverhalen/utopieën
verhalen waarin gereisd werd naar landen, gebieden en volken die niet bestaan, behalve dan in het hoofd van de schrijver. verlichte auteurs gebruikten het genre om te dromen over betere, rechtvaardiger samenlevingen
robinsonade
zo’n verhaal of episode waarin iemand op een afgelegen eiland een leven opbouwt noemen we een ‘robinsonade’ naar Robinson Crusoë.
robinsonades werden heel populair, juist omdat ze zo geschikt waren om te illustreren dat de wereld maakbaar was
spectatoriale tijdschriften/spectator
in de 18e eeuw populair soort periodieten waarin de figuur van een ‘spectator’ (toeschouwer) wordt gebruikt om maatschappelijke, godsdienstige en letterkundige zaken te behandelen, hoofdzakelijk in essayvormen.
het is genre dat over actualiteit gaat
per spectator 1 hoofdredacteur
sentimentalisme
een literaire stroming in de preromantiek en behelsde een sterke overdrijving van romantische gevoelens die zich uitte in een enigszins ziekelijke aandoende overgevoeligheid, en het zoeken naar zaken die medelijden en tranen konden opwekken