VO week 10

Question 1

Welke hormoonproducerende celtypen of cel onderdelen zitten er in de neurohypofyse?

Answer 1

De axonale uitlopers van neuronen uit de hypothalamus en steuncellen (pituicyten)

Question 2

welke hormonen worden door de neurohypofyse geproduceerd?

Answer 2

• ADH
• oxytocine

Question 3

welke organen worden door de neurohypofyse aangestuurd?

Answer 3

hersenen, nier en uterus

Question 4

Welke celtypen zitten er in de adenohypofyse?

Answer 4

• Somatotrophe cellen (GH)
• Corticotrophe cellen (ACTH, POMC derived peptide)
• Thyrotrophe cellen
• Gonadotrophe cellen

Question 5

waar liggen de cellen die aldosteron (mineralcorticoïden) produceren?

Answer 5

zona glomerulosa

Question 6

waar liggen de cellen die cortisol (glucocorticoïden) produceren?

Answer 6

zona fasciculata

Question 7

waar liggen de cellen die geslachtshormonen (DHEA) produceren?

Answer 7

zona reticularis

Question 8

waar wordt het bijnierschors door aangestuurd?

Answer 8

aldosteron en ACTH

Question 9

waardoor wordt het bijniermerg aangestuurd?

Answer 9

axonen van het sympatische zenuwstelsel

Question 10

welk effect verwacht je bij een te hoge ACTH spiegel?

Answer 10

verhoogde cortisol en androgenen productie en groei van de bijnieren

Question 11

welke 2 soorten adenomen kennen we?

Answer 11

• micro-adenoom (<1 cm)
• macro-adenoom (>1 cm): deze zijn op een MRI te zien

Question 12

hoe noemt men een stoornis van de bijnier met een te hoge cortisol spiegel?

Answer 12

Cushing syndroom en deze kan ACTH afhankelijk en onafhankelijk zijn

Question 13

wat is de ziekte van Cushing?

Answer 13

te hoge ACTH spiegel door hypofyse adenoom (ACTH afhankelijk)

Question 14

wat is het syndroom van Cushing?

Answer 14

te hoge cortisol spiegel door
- bijnier adenoom (ACTH onafhankelijk)
- bijnier carcinoom (ACTH onafhankelijk)
- bilaterale bijnierhyperplasie (ACTH onafhankelijk)
- ectopische ACTH producerende tumor (meestal longtumor)

Question 15

hoe worden de units van de schildklier genoemd?

Answer 15

follikels

Question 16

welke 2 functies heeft de schildklier?

Answer 16

• groei en metabolisme: door productie van T3 en T4
• calciumhuishouding: door productie calcitonine

Question 17

welke cellen produceren T3 en T4?

Answer 17

folliculaire cellen

Question 18

welke cellen produceren calcitonine?

Answer 18

parafolliculaire cellen (C-cellen). deze liggen tussen de epitheel folliculaire cellen in

Question 19

door welke hormonen wordt de schildklier aangestuurd?

Answer 19

TRH uit hypothalamus stimuleert de hypofyse tot afgifte van TSH en die zorgt dan de schildklier T3 en T4 produceert. dit remt weer TRH en TSH

Question 20

wat is thyreoglobuline?

Answer 20

het wordt geproduceerd onder invloed van jood door de epitheel follikelcel en maakt T3 en T4.

Question 21

waardoor kunnen follikels vergroten?

Answer 21

vermindert T3 en T4 waardoor minder remming en dus meer TSH

Question 22

wat is een struma?

Answer 22

vervorming en vergroting van de schildklier. er is weinig gevolg voor de hormoonsynthese

Question 23

wat is het verschil tussen metaplasie en anaplasie?

Answer 23

metaplasie is dat er een ander weefsel voorkomt dan dat er hoort op die plek, maar dit ziet er wel normaal uit

anaplasie zit het en op een plek waar het niet hoort en in het type weefsel niet te herkennen

Question 24

wat zijn typische kenmerken van een hypercortisolisme?

Answer 24

• romp adipositas
• spierzwakte
• hypertensie
• atrofie van de huid
• overmatig haargroei
• lage rugpijn

Question 25

hoe kom je aan een hypertensie bij een hoge cortisol spiegel?

Answer 25

cortisol bindt normaal aan GR maar nu ook aan de mineralcorticoïd receptor. hierdoor wordt Na en water gereabsorbeerd en K uitgescheiden. en dus een hypertensie

Question 26

welke diagnostiek kun je bij hypercortisolisme doen?

Answer 26

cortisol vertoont een dag/nachtritme en moet je dus in de ochtend meten d.m.v. urineonderzoek (2-3 keer), dexamethason screeningstest en cortisol dagritme

Question 27

wat is dexamethason?

Answer 27

dit is een synthetische glucocorticoïd met een 35x sterkere werking dan cortisol. je geeft dit om 23.00 en kijkt dan om 9.00 naar cortisol. deze moet lager zijn dan <50 nM

Question 28

wat doe je bij cortisol dagritme?

Answer 28

om de paar uur bloed prikken. dit gebeurt om in 9 uur en om 17 en 22 uur. de laatste 2 waarden moeten minder dan 75% van de 1ste waarde zijn

Question 29

welke factoren maken de test minder betrouwbaar?

Answer 29

• gebruik van anti-epileptica
• depressie
• anticonceptie en zwangerschap
• DM
• non-compliance: dexamethason niet ingenomen

Question 30

Bij welke vorm van hypercortisolisme zijn er geen klinische verschijnselen?

Answer 30

bij resistentie van de GR receptoren

Question 31

Geef aan wat het verschil is tussen de dexamethason screeningstest en de i.v. dexamethason remmingstest.

Answer 31

screeningstest kijk je naar de hoogte van cortisol. en bij remmingstest kijk je naar het verschil tussen ziekte en syndroom van Cushing

Question 32

wat is de ziekte van Addison?

Answer 32

wordt veroorzaakt door een tekort aan cortisol en aldosteron ten gevolge van een chronische primaire bijnierschorsinsufficiëntie

Question 33

Wat is het werkingsmechanisme van metopiron?

Answer 33

dit remt 11bèta-hydroxylase waardllr deoxycortisol niet kan worden omgezet in cortisol en de volledige synthese van cortisol kan niet plaatsvinden. dus meer ACTH om cortisol omhoog te krijgen

Question 34

wat doet hydrocortison?

Answer 34

er wordt te weinig ACTH afgegeven en dus te weinig cortisol. dus dit geef je om de hypofyse de tijd te geven om cortisol af te geven en dus de spiegel van cortisol op peil te houden