VO.1 - Celcyclus en kanker

Question 1

Wat is het verschil in aanmaak tussen DNA, mRNA, tRNA en rRNA?

Answer 1

DNA, mRNA en tRNA worden in de celkern gemaakt
rRNA wordt in de nucleolus aangemaakt

Question 2

Wanneer wordt RNA gemaakt?

Answer 2

In alle fasen behalve de M-fase

Question 3

Wanneer wordt DNA gemaakt?

Answer 3

Alleen in de S-fase

Question 4

Hoe lang duurt de celcyclus van fibroblasten gemiddeld?

Answer 4

25 uur

Question 5

Hoe lang duren de afzonderlijke fases van de celcyclus?

Answer 5

G1 fase: 11-14 uur
S-fase: 8-9 uur
G2-fase: 3-5 uur
M-fase: 1 uur

Question 6

In welke fasen zitten cellen gemiddeld in een stuk weefsel?

Answer 6

G1: 50%
S: 30%
G2: 20%
M: 10%

Question 7

In welke fase zitten de cellen het langst?

Answer 7

G1 fase

Question 8

Stel er wordt 3H-Uridine (3H-U) gegeven aan een patiënt. Er wordt na 12 uur gekeken in welke fasen van de cel deze zich bevindt. In welke fasen is dit?

Answer 8

G1, G2 en S-fase
Niet in m-fase: U wordt alleen in RNA ingebouwd en niet in DNA –> hier geen eiwitvorming en dus geen RNA synthese

Question 9

Stel er wordt 3H-Uridine (3H-U) gegeven aan een patiënt. Er wordt na 12 uur gekeken waar in de cel dit zich bevindt. Waar is dit?

Answer 9

In het cytoplasma en niet meer in de kern (omdat (m)RNA naar cytoplasma gaat)

Question 10

Stel er wordt 3H-Thymidine (3H-T) gegeven aan een patiënt. In welke fase zal dit snel zichtbaar zijn en in hoeveel cellen is dit?

Answer 10

In de S-fase (DNA hier gedupliceerd)
30% cellen zit in S-fase –> niet in alle cellen zichtbaar dus

Question 11

Stel er wordt 3H-Thymidine (3H-T) gegeven aan een patiënt. Er wordt na 12 uur gekeken in welke fase van de celcyclus het voorkomt en waar in de cel. Wanneer en waar is dit?

Answer 11

In G2-fase, M-fase en S-fase
In de kern op het DNA
Niet in het cytoplasma want RNA bevat geen thymine

Question 12

Stel er wordt 3H-Adenine (3H-A) gegeven aan een patiënt. Waar komt dit terecht en in welke fasen?

Answer 12

In de G1, S en G2-fase voor de productie van DNA EN RNA

Question 13

Waar zit het 3H-A na 12 uur in de cel?

Answer 13

cytoplasma van alle celfasen
1/3 cellen in S-fase: relatief veel markering van de kern
In de M-fase zijn zowel het cytoplasma als de kern gemarkeerd

Question 14

Welke marker is specifiek alleen voor de kern?

Answer 14

3H-T omdat dit alleen in het DNA komt en dus alleen in de kern zit

Question 15

Welke marker is specifiek alleen voor het cytoplasma?

Answer 15

3H-U MAAR alleen na een tijdje, in het begin nog wel in de kern vanwege de aanmaak van het RNA

Question 16

Welke marker komt zowel in de kern voor als in het cytoplasma?

Answer 16

3H-A (en 3H-C)

Question 17

Een patiënt krijgt een marker toegediend op tijdstip 0. Er wordt meteen in de cellen gekeken. De marker is enkel te zien in de kern. Welke marker is hier gebruikt?

Answer 17

Dit is niet te zeggen of het 3H-U of 3H-A is

Question 18

Wanneer wordt bereikt bij het toedienen van 3H-T dat alle cellen aangekleurd zijn?

Answer 18

Na 25 uur, als alle cellen de gehele cyclus doorlopen hebben
Er moet dan 25 uur behandeld worden en de 3H-T moet niet uitgewassen worden

Question 19

Wat is FACS?

Answer 19

Fluorescence activated cell sorting
Een celcyclus analyse door kwantificering van het DNA-gehalte

Question 20

Hoe werkt FACS?

Answer 20

Een groeiende cultuur van cellen wordt behandeld met propidium jodide (PI). Een fluorescente stof die specifiek DNA kleurt door eraan te binden. Dit wordt geanalyseerd met een flow cytometrie

Question 21

Wat wordt er weergegeven op de X-as en de Y-as op een flow cytometrie?

Answer 21

X-as: hoeveelheid DNA per cel
Y-as: aantal cellen

Question 22

In een flow cytometrie is een piek te zien rond de 1 en een kleinere rond de 2. Door in welke fase zittende cellen worden de 1e en de 2e piek veroorzaakt? En het stuk hiertussen?

Answer 22

Piek 1: door cellen in de G1-fase –> er is 1 hoeveelheid DNA per cel

De meeste cellen zitten in de G1 fase waardoor deze piek het hoogst is

Piek 2: door cellen in de M- en G2-fase –> er is twee keer zo veel DNA als oorspronkelijk door de replicatie

Tussen: Cellen in de s-fase –> bezig met de replicatie

Question 23

Een zelfde soort cultuur wordt behandeld met ethynyl deoxyuridine (EdU) = homoloog van thymidine wat wordt ingebouwd in nieuw gesynthetiseerd DNA. Hierna kan het zichtbaar worden gemaakt met een chemische reactie. Welk gebied zullen de EdU fluorescentie bevatten?

Answer 23

Tussen de twee pieken want alleen de cellen in de S-fase zullen het inbouwen

Question 24

Er zijn antilichamen om mitose aan te kleuren. Welke piek zal aangekleurd worden en voor een welk deel?

Answer 24

Alleen in piek 2 want alleen hier zitten cellen in de M-fase
Voor een deel omdat er ook cellen uit de G2-fase in deze piek zitten

Question 25

Wanneer komt cycline A tot expressie?

Answer 25

Vanaf de S-fase en is maximaal in de G2-fase

Question 26

Noem hoe de DNA replicatie kan worden geremd met betrekking tot het inbouwen van nucleotiden

Answer 26

Nucleotide homologen
Kunnen niet worden ingebouwd in het DNA –> hoge concentratie door ophoping wordt het DNA-polymerase tegengewerkt

Question 27

Noem hoe de DNA replicatie kan worden geremd met betrekking tot maken van nucleotiden

Answer 27

Nucleotide depeltie: hydroxyurea voorkomt de vorming van deoxynucleotiden in de cel

Question 28

Noem hoe de DNA replicatie kan worden geremd met betrekking tot enzymen

Answer 28

Enzymremmers die DNA-polymerase stilleggen aan de Active site

Question 29

Noem hoe de DNA replicatie kan worden geremd met betrekking tot DNA beschadigen

Answer 29

DNA- beschadigende stoffen hierdoor blijft DNA polymerase steken

Question 30

Een flow cytometrie wordt uitgevoerd op een kweek die 15 uur is behandeld met een enzymremmer. Hoe zal de flow cytometrie eruit zien?

Answer 30

Piek op plaats 1 is gelijk
Doordat er geen DNA synthese meer plaats vinden zullen de cellen blijven steken in de S-fase hierdoor zal er na de S-fase geen tweede piek komen (lijn loopt recht naar beneden)

Question 31

De enzymremmer wordt uitgewassen en de cellen voor korte tijd verder worden gekweekt voor korte tijd. Vervolgens wordt het weer gekleurd en bekeken. Hoe zal de flow cytometrie er nu uit zien?

Answer 31

Normaal omdat de remmer reversibel gebonden was met het polymerase

Question 32

Hoe kan de S-fase voorgoed geremd worden en wat zal het gevolg hiervan zijn?

Answer 32

Irreversibele remmers –> cellen blijven haken in S-fase –> afsterven

Question 33

Bepaalde chemo’s remmen de vorming van tubline draden. Wat is het gevolg en wat zien we op een flow cytometrie?

Answer 33

Cellen blijven steken in de M-fase
Plek 2 zal een enorme piek geven omdat alle cellen blijven hangen in de M-fase waardoor alle cellen gedupliceerd DNA bevatten

Question 34

Wat doet het DNA-damage checkpoint?

Answer 34

Zorgen dat een cel niet deelt voordat alle schade is opgeruimd

Question 35

Een kweek met cellen wordt blootgesteld aan röntgenstraling en bekeken. Wat doet dit op de duur van de celcyclus en waardoor komt dit?

Answer 35

De S-fase en G2-fase duren langer omdat de schade (dubbelstrengs breuken) moet worden gerepareerd. Door het DNA-damage checkpoint gaat de cel niet de mitose in voordat alle DNA is gerepareerd

Question 36

Een kweek met cellen wordt blootgesteld aan röntgenstraling en bekeken. Wat is het verschil tussen tijdstip 0 en na 24 uur?

Answer 36

Lijken erg op elkaar want alle schade is opgeruimd. Cellen gaan weer over tot het normale ritme

Question 37

Een kweek met cellen wordt blootgesteld aan röntgenstraling en bekeken. Hoe ziet de flow cytometrie eruit?

Answer 37

bij 16 en 20 uur kleine pieken links. Dit betekent dat er cellen zijn met een heel klein beetje DNA (<1). Dit zijn apoptotische cellen

Question 38

Waarom bevat een apoptische cel minder DNA?

Answer 38

De kernenveloppen verdwijnen en de cel wordt verdeeld in kleine vesicles (apoptotic bodies) die hele kleine stukjes DNA bevatten. Hierdoor komt er een kleine piek op de cytometrie

Question 39

Hoe kan de groeisnelheid van een solide tumor bepaald worden?

Answer 39

Mitotische index: bepalen aantal cellen dat zich in mitose bevindt in een bepaald gebied

Question 40

Wat is een nadeel voor het gebruik van de mitotische index?

Answer 40

Er zitten relatief weinig cellen in de mitose (ook bij een tumor)

Question 41

Wat is een andere manier om de activiteit van de celcyclus te bepalen?

Answer 41

Antilichamen die reageren met een eiwit dat hoog tot expressie komt in proliferatie cellen
bvb. Ki67