Brainscape's Knowledge GenomeTM


Top Flashcards (Certified)
All Flashcards

1C3 > Week 10 > Flashcards

Week 10 Flashcards

(154 cards)

Start Studying
1
Q

Wat zijn hormonen

A
  • Circuleren in het bloed
  • Werken op doelwitcellen op afstand
  • Doelwitcellen reageren op hormonen waarvoor zij receptoren hebben
  • Effect afhankeljk van geprogrammeerde respons van de doelwitcel

HC.1 - Het centrale zenuwstelsel en de endocriene organen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Endocrien communicatie

A

Hormoon wordt via de bloedbaan naar de doelwitcellen vervoerd

HC.1 - Het centrale zenuwstelsel en de endocriene organen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Paracrien communicatie

A

Signaalmoleculen bereiken via de intracellulaire vloeistof nabij gelegen cellen

HC.1 - Het centrale zenuwstelsel en de endocriene organen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Autocrien

A

Hormoon uit een cel bindt op de receptor van diezelfde cel

HC.1 - Het centrale zenuwstelsel en de endocriene organen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Belangrijkste endocriene klieren

A
  • Hypothalamus
  • Hypofyse
  • Schildklier
  • Bijschildklieren
  • Bijnieren
  • Testis
  • Ovarium
  • Pancreas

HC.1 - Het centrale zenuwstelsel en de endocriene organen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Endocriene ziektes voorbeelden

A
  • Acromegalie
  • Ziekte van Cushing
  • Ziekte van Addison
  • Ziekte van Graves
  • Ziekte van Hashimoto

HC.1 - Het centrale zenuwstelsel en de endocriene organen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Hypofyse achterkwab route + welke hormoon afgegeven worden

A
  1. Hypothalamus –> Hypofyse achterkwab d.m.v neuronen met grote cellichamen
  2. afgifte van ADH en oxytocine aan bloedbaan

HC.1 - Het centrale zenuwstelsel en de endocriene organen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Hypofyse vorkwam route + verlke hormoon afgegeven worden

A
  1. Hypothalamus –> Hypofyse voorkwam d.m.v neuronen met kleine cellichamen
  2. Afgifte releasing factors; stimulatie of remming hypofyse voorkwam
    * Releasing factors worden afgegeven aan de plexus van bloedvaten bovenaan de hypofysesteel

HC.1 - Het centrale zenuwstelsel en de endocriene organen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Microscopisch verschil tussen hypofyse voorkwab en achterkwab

A
  • Achterkwab bevat kleine kernen; Voorkwab bevat allemaal hormoonproducerende cellen
  • Neurofilament zorgt voor sterke aankleuring van de achterkwab

HC.1 - Het centrale zenuwstelsel en de endocriene organen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Hypofysevoorkwab verschillende soorten cellen

A
  • Somatotroop
  • Corticotroop
  • Lactotroop
  • Gonadotroop
  • Hyrotroop

HC.1 - Het centrale zenuwstelsel en de endocriene organen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Somatotroop cel

A
  • Geproduceerd hormoon: GH
  • Gestimuleerd door: GHRH
  • Geremd door: Somatostatine
  • Verdeling hypofyse voorkwab: 50%

HC.1 - Het centrale zenuwstelsel en de endocriene organen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Corticotroop cel

A
  • Geproduceerd hormoon: ACTH
  • Gestimuleerd door: CRH (en AVP)
  • Verdeling hypofyse voorkwab: 20%

HC.1 - Het centrale zenuwstelsel en de endocriene organen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Lactotroop cel

A
  • Geproduceerd hormoon: Prolactine (PRL)
  • Geremd door: Dopamine
  • Verdeling hypofyse voorkwab: 15%

HC.1 - Het centrale zenuwstelsel en de endocriene organen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Gonadotroop

A
  • Geproduceerd hormoon: LH/FSH
  • Gestimuleerd door: GnRH (LHRH)
  • Verdeling hypofyse voorkwab: 10%

HC.1 - Het centrale zenuwstelsel en de endocriene organen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Thyrotroop cel

A
  • Geproduceerd hormoon: TSH
  • Gestimuleerd door: TRH
  • Verdeling hypofyse voorkwab: 5%

HC.1 - Het centrale zenuwstelsel en de endocriene organen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Hypothalamus-hypofyse bijnier as

A
  1. Hypothalamus maakt CRH (en onder stress vasopressine)
  2. CRH stimuleert ACTH afgifte door de hypofyse voorkwab
  3. ACTH stimuleert Cortisol en bijnierandrogenen productie door de bijnier
  4. Cortisol + Bijnierandrogenen remmen de hypothalamus en hypofyse

HC.1 - Het centrale zenuwstelsel en de endocriene organen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Hypothalamus-hypofyse schildklier as

A
  1. Hypothalamus maakt TRH
  2. TRH stimuleert TSH afgifte door de hypofyse
  3. TSH stimuleert schildklierhormoon (T4) productie door de schildklier
  4. T4 remt de hypothalamus en de hypofyse

HC.1 - Het centrale zenuwstelsel en de endocriene organen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Hypothalamus-hypofyse groeihormoon as

A
  1. Hypothalamus maakt GHRH, stimulerende werking en Somatostatine, remmende werking
  2. Hypofyse maakt Groeihormoon (GH)
  3. GH stimuleert de lever tot productie van Insuline-like growth factore-I (IGF-I)
    * Ghreline stimuleert de hypothalamus en hypofyse tot GHRH en GH productie

HC.1 - Het centrale zenuwstelsel en de endocriene organen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Hypothalamus-hypofyse gonaden as

A
  1. Hypothalamus maakt GnRH
  2. GnRH stimuleert de hypofyse tot LH/FSH afgifte
  3. LH/FSH stimuleert de afgifte van steroid hormonen door de Testis/Ovarium
  4. Steroid hormonen remmen de hypothalamus en hypofyse

HC.1 - Het centrale zenuwstelsel en de endocriene organen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Dopamine effect op prolactine

A
  • Prolactine zorgt voor melkvorming
  • Dopamine remt Prolactine afgifte
  • Dopamine wordt geremd wanneer Prolactine nodig is

HC.1 - Het centrale zenuwstelsel en de endocriene organen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Hormonen die worden uigescheiden door de hypofyse achterkwab

A
  • Vasopressine=ADH, stimulatie reabsorptie van water
  • Oxytocine, Baarmoeder contractie en Borstklieren bij zogen

HC.1 - Het centrale zenuwstelsel en de endocriene organen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Circardiaan ritme bij GH, PRL, TSH en ACTH

A
  • GH, TSH en PRL: Hoog tijdens de slaap
  • ACTH: Laag tijdens de slaap, Cortisol volgt hetzelfde ritme

HC.1 - Het centrale zenuwstelsel en de endocriene organen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Rol van bindende eiwitten

A
  • Verlaging klaring/uitscheiding; verhoging halfwaardetijd
  • Inactiveren van hormonen

HC.1 - Het centrale zenuwstelsel en de endocriene organen

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Bijnier zones

A
  • Zona glomerulosa
  • Zona fasciculata
  • Zona reticularis
  • Medulla

HC.2 - Werkingsmechanismen van ACTH en cortisol, steroidbiosynthese

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Zona glomerulosa
* Product: Aldosteron * Type hormoon: Mineralcorticoïd * Regulatie: Angiotensine II en K+ ## Footnote HC.2 - Werkingsmechanismen van ACTH en cortisol, steroidbiosynthese
26
Zona fasciculata
* Product: Cortisol * Type hormoon: Glucocorticoïd * Regulatie: ACTH ## Footnote HC.2 - Werkingsmechanismen van ACTH en cortisol, steroidbiosynthese
27
Zona reticularis
* Product: DHEA (voorloper testosteron) * Type hormoon: Androgenen * Regulatie: ACTH ## Footnote HC.2 - Werkingsmechanismen van ACTH en cortisol, steroidbiosynthese
28
Medulla
* Product: (nor)epinefrine * Type hormoon: Catecholamines * Regulatie: Sympaticus ## Footnote HC.2 - Werkingsmechanismen van ACTH en cortisol, steroidbiosynthese
29
Functie cholesterol bij Biosyntese van bijniersteroïden
* Cholesterol vormt de bouwsteen voor androgenen, cortisol en aldosteron * 80% van cholesterol komt uit de voeding * 20% van cholesterol komt van Acetyl CoA ## Footnote HC.2 - Werkingsmechanismen van ACTH en cortisol, steroidbiosynthese
30
Transport en afbraak van cholesterol
* **StAR** transporteert cholesterol over de mitochrondiale binnenmembraan * **Cytochroom P450SCC** zorgt voor afsplitsing zijketen; regulatie door ACTH * Delta 5 pregnenolon wordt gevormd ## Footnote HC.2 - Werkingsmechanismen van ACTH en cortisol, steroidbiosynthese
31
ACTH afgifte proces
1. CRH bindt aan CRH-receptor 2. CRH-receptor is GPCR (G-protein coupled receptor), activering van adenylyl cyclase 3. Adenylyl cyclase zorgt voor stijging van cAMP 4. cAMP activeert protein kinase A 5. Protein kinase A activeert calciumkanaal 6. Vergrote calcium instroom 7. Calcium stimuleert ACTH afgifte ## Footnote HC.2 - Werkingsmechanismen van ACTH en cortisol, steroidbiosynthese
32
Cortisol afgifte proces
* ACTH bindt aan Melanocortin-2 receptor * Activatie Adenylyl cyclase * activatie cAMP * Activatie Protein kinase A * Stijging activiteit enzymsynthese enzymen * Stimulatie coritsolproductie ## Footnote HC.2 - Werkingsmechanismen van ACTH en cortisol, steroidbiosynthese
33
Regulatie cortisolafgifte
* ACTH * Stress; verwondingen, ziekte, lage temperatuur * Biochemische stress; hypoglycaemie ## Footnote HC.2 - Werkingsmechanismen van ACTH en cortisol, steroidbiosynthese
34
Cortsiol
* Glucocorticoid * Beinvloedt glucose, eiwit en vet metabolisme Remming eiwit synthese in weefsels Stimulering gebruik van veturen als energiebron en verlaging gebruik van glucose Stimulering van de lever tot glucose aanmaak (gluconeogenese) en verhoging bloed glucose spiegel ## Footnote HC.2 - Werkingsmechanismen van ACTH en cortisol, steroidbiosynthese
35
Metabole effect coritsol op vet
* Insuline gevoeligheid: Verlaging * Verestering vetzuren: Verlaging * Lipolyse: Verhoging * Glucose spiegel: Verhoging ## Footnote HC.2 - Werkingsmechanismen van ACTH en cortisol, steroidbiosynthese
36
Metabole effect cortisol op skeletspier
* Insuline gevoeligheid: Verlaging * Eiwit synthese: Verlaging * Eiwit afbraak: Verhoging * Glucose spiegel: Verhoging ## Footnote HC.2 - Werkingsmechanismen van ACTH en cortisol, steroidbiosynthese
37
Metabole effect cortisol op lever
* Insuline gevoeligheid: Verlaging * Glycogenolyse: Verhoging * Gluconeogenese: Verhoging * Glucose spiegel: Verhoging ## Footnote HC.2 - Werkingsmechanismen van ACTH en cortisol, steroidbiosynthese
38
Cortisol in de bloedbaan
* Voor 95% gebonden aan transcortine (CBG) en albumine * Voornamelijk gemetaboliseerd in de lever (reductie dubbele bindingen) en nier (oxidatie 11b-hydroxylgroep) ## Footnote HC.2 - Werkingsmechanismen van ACTH en cortisol, steroidbiosynthese
39
Regulatie aldosteron afgifte
* ACTH * Verhoging plasma [K+] * Angiothensine II ## Footnote HC.2 - Werkingsmechanismen van ACTH en cortisol, steroidbiosynthese
40
Aldosteron
* Mineralcorticoid * Reguleert concentratie Na+ en K+ Nier houdt Na+ vast Nier scheidt K+ uit * Reageert op veranderingen in de samenstelling van plasma (extracellulair K+) * Is gekoppeld aan het renine-angiotneinse systeem van de nier ## Footnote HC.2 - Werkingsmechanismen van ACTH en cortisol, steroidbiosynthese
41
Hoe wordt potency bepaald
* Biologische halfwaardetijd * Affiniteit voor glucocorticoid of mineralcorticoid ## Footnote HC.2 - Werkingsmechanismen van ACTH en cortisol, steroidbiosynthese
42
Hoe wordt cortisol geactiveerd en geinactiveerd
* Van cortisol naar cortisone: HSD I&II * Van cortisone naar cortisol: HSD I ## Footnote HC.2 - Werkingsmechanismen van ACTH en cortisol, steroidbiosynthese
43
Catecholaminesynthese
* In de chromaffine cellen van de **bijnier medulla** 1. Tyrosine wordt omgezet tot L-DOPA door thyroid hormoon 2. L-DOPA wordt omgezet tot dopamine 3. Dopamine wordt omgezet tot noradrenaline ## Footnote HC.2 - Werkingsmechanismen van ACTH en cortisol, steroidbiosynthese
44
Cushing syndroom soorten
* ACTH-afhankelijk * ACTH-onafhankelijk ## Footnote HC.3 - Diagnostiek en behandeling van hypercortisolisme
45
ACTH-afhankelijke ziektes
* Hypofyse adenoom * Ectopische ACTH productie ## Footnote HC.3 - Diagnostiek en behandeling van hypercortisolisme
46
ACTH-onafhankelijke ziektes
* Bijnier adenoom * Bilaterale bijnier hyperplasmie * Bijnier carcinoom ## Footnote HC.3 - Diagnostiek en behandeling van hypercortisolisme
47
Cushing's disease morbiditeit
* Lichaamssamenstelling verandering * Endocriene verandering * Neuropshychiatrische disturbances veranderingen * Metabolic syndroom * Hypercoagulabiliteit ## Footnote HC.3 - Diagnostiek en behandeling van hypercortisolisme
48
Lichaamsamenstelling veranderingen bij Cushing
* Osteoporosis * Spier en huid atrofie * Veranderde vet verdeling ## Footnote HC.3 - Diagnostiek en behandeling van hypercortisolisme
49
Endocriene veranderingen bij Cushing
* Hypothyroidism * hypogonadism * Adrenal androgenen ## Footnote HC.3 - Diagnostiek en behandeling van hypercortisolisme
50
Neuropsychiatrische veranderingen bij Cushing
* Depressie * Pshychose * Verhinderde geheugen * Insomnia ## Footnote HC.3 - Diagnostiek en behandeling van hypercortisolisme
51
Metabool syndroom bij Cushing
* Central obesistas * Hypertensie * Diabetes Mellitus * Dyslipidemia ## Footnote HC.3 - Diagnostiek en behandeling van hypercortisolisme
52
Hypercoagulabiliteit bij Cushing
* Veneuze trombose * Long embolie ## Footnote HC.3 - Diagnostiek en behandeling van hypercortisolisme
53
Ziekte van cushing 5 jaars overleving
Onbehandeld: 50% ## Footnote HC.3 - Diagnostiek en behandeling van hypercortisolisme
54
Prevalentie klinische kenmerken Cushing
* Centrale adipositas * Plethorische gelaat * Glucose intolerantie * Spierzwakte * Hypertensie ## Footnote HC.3 - Diagnostiek en behandeling van hypercortisolisme
55
Screenen voor syndroom van Cushing
* Aanwezigheid van meerdere en progressieve symptomen * Ongebruikelijke symptomenen in relatie tot de leeftijd * Therapie-resistente DM en/of hypertensie * Patiënten met een bijnierincidentaloom * Kinderen met groeiretardatie ## Footnote HC.3 - Diagnostiek en behandeling van hypercortisolisme
56
Screeningstesten voor Cushing
* Cortisol excretie in 24h urine * 1 mg dexamethason suppressie test * Middernachts speeksel cortisol concentratie ## Footnote HC.3 - Diagnostiek en behandeling van hypercortisolisme
57
Cortisol excretie in 24 h urine
* 2-3 Verzamelingen * Beperkte sensitiviteit * Niet als enige test gebruiken ## Footnote HC.3 - Diagnostiek en behandeling van hypercortisolisme
58
1 mg dexamethason suppressie test
Cut-off waarde: 50 nmol/l ## Footnote HC.3 - Diagnostiek en behandeling van hypercortisolisme
59
Middernachts speeksel cortisol concentratie
* Wordt niet beinvloed door CBG waarden * Hoge sensitiviteit en specificiteit * Pitfalls Bloed contaminatie Shiftwerk Leeftijd Co-morbiditeit ## Footnote HC.3 - Diagnostiek en behandeling van hypercortisolisme
60
Classificatie van hypercortisolisme
* Chronische stress * Chronische ziekte * Psychiatrische ziekten * **Manische depressie** * **Anorexia nervosa** * **Obsessief compulsieve stoornis** ## Footnote HC.3 - Diagnostiek en behandeling van hypercortisolisme
61
Differentiëren tussen hypofysaire en ectopische oorzaak Cushing
* MRI van het hoofd * Contrastvloeistof wordt slomer opgenomen door een adenoom ## Footnote HC.3 - Diagnostiek en behandeling van hypercortisolisme
62
Wanneer doe je bilaterale sinus petrosus inferior sampling (BSPIS)
Hypofyse laesies < 6mm Niet zichtbaar hypofyse adenoom ## Footnote HC.3 - Diagnostiek en behandeling van hypercortisolisme
63
Oorzaken ectopische ACTH syndroom
* Long neuroendocriene tumor * Onbekend (occult) * Neuroendocriene tumor ## Footnote HC.3 - Diagnostiek en behandeling van hypercortisolisme
64
Acute complicaties ectopscieh ACTH syndroom
* Infecties Ernstige sepsis Opportunistische infecties * Tromboembolische complicaties * Ernstige hypertensie en hypokaliaemie * Psychiatrische complicaties ## Footnote HC.3 - Diagnostiek en behandeling van hypercortisolisme
65
ACTH-onafhenklijk syndroom van Cushing
* Bijnieradenoom * Bilaterale bijnierhyperplasmie * Bijniercarcinoom ## Footnote HC.3 - Diagnostiek en behandeling van hypercortisolisme
66
Transsphenoïdale adenomectomie
* Transsphenoïdale adenomectomie is eerste keus behandeling * Remissie % na chirurgie varieert tussen 60-90%, echte recidief kans tot 25% * Recidief na transsphenoïdale adenomectomie Microadenoom: 5-10% na 5 jaar, 10-20% na 10 jaar Macroadenoom: 12-45% na 1.5 jaar ## Footnote HC.3 - Diagnostiek en behandeling van hypercortisolisme
67
Tweede transpehnoïdale operatie
* Lagere kans op remissie * Risico op hypopituitarisme ## Footnote HC.3 - Diagnostiek en behandeling van hypercortisolisme
68
Radiotherapie
* Remissie bij ±60-80% * Lange periode voordat remissie bereik wordt * Vaak ontwiekkeling hypopituitarisme ## Footnote HC.3 - Diagnostiek en behandeling van hypercortisolisme
69
Bilaterale bijnierextirpatie
* Onmiddelijke controle hypercortisolisme * Levenslage gluco- en mineralcorticoïd substitutie * Risico op acute bijnierinsufficiëntie ## Footnote HC.3 - Diagnostiek en behandeling van hypercortisolisme
70
Behandeling Cushing
* Transsphenoïdale adenomectomie * Tweede transsphenoïdale operatie * Radiotherapie * Bilaterale bijnierextirpatie ## Footnote HC.3 - Diagnostiek en behandeling van hypercortisolisme
71
Hyperplasie
Vergroting van een orgaan op basis van toename van het aantal cellen ## Footnote HC.4 - Pathologie van bijnieraandoeningen
72
Hypertrofie
Vergroting op basis van celgrootte ## Footnote HC.4 - Pathologie van bijnieraandoeningen
73
Neoplasie
* Autonome groei. Groei die niet meer terugkoppelbaar is/niet meer gevoelig voor feedbacksignalen en geen mogelijkheid heeft tot regressie * Tumor in klinische praktijk ## Footnote HC.4 - Pathologie van bijnieraandoeningen
74
Bijniermerg - S100 kleuring
Nestjes van chromaffiene cellen omgeven door sustentaculaire cellen ## Footnote HC.4 - Pathologie van bijnieraandoeningen
75
Overproductie coritsol oorzaken
* Pituitary Cushing Syndrome * Adrenal Cushing syndrome * Paraneoplastic Cushing Syndrome * Iatrogenic Cushing Syndrome ## Footnote HC.4 - Pathologie van bijnieraandoeningen
76
Overproductie androgenen
* Congenitale adrenale hyperplasie (CAH) Defect in enzym betrokken bij steroid biosynthese * Neoplasie met viriliserende kenmerken Eerder carcinoom dan adenoom ## Footnote HC.4 - Pathologie van bijnieraandoeningen
77
Oorzaken acute adrenale insufficiëntie
* Waterhouse-Friderichsen syndroom Bilaterale bijnierbloeding * Plotsstoppen met langdurig corticosteroïd gebruik ## Footnote HC.4 - Pathologie van bijnieraandoeningen
78
Oorzaken chronische adrenale insufficiëntie
* Auto-immuun adrenalitis * Infecties * Metastasen ## Footnote HC.4 - Pathologie van bijnieraandoeningen
79
Bijnierschors neoplasma
* Frequentie adenoom hoger dan carcinoom * Macroscopisch en microscopisch onderscheid tussen adenomen en carcinomen moeilijk * Bijnierschors**carcinomen** kunnen metastaseren en hebben een slechte prognose ## Footnote HC.4 - Pathologie van bijnieraandoeningen
80
Onderscheid tussen adenoom en carcinoom
* Gewicht: Carcinoom > 100g, adenoom < 50g * Grootte: Carcinoom > 5-6cm, adenoom < 5cm ## Footnote HC.4 - Pathologie van bijnieraandoeningen
81
Neoplasie bijniermerg
* Feochromocytoom * Neuroblastoom ## Footnote HC.4 - Pathologie van bijnieraandoeningen
82
Feochromocytoom
* Catecholamine-producerende tumor * Kan ook buiten de bijnier voorkomen * Meestal benigne (10-15% maligne) * 2-8/1.000.000 per jaar (40-130 ptn per jaar in NL) * 30% Erfelijke aanleg ## Footnote HC.4 - Pathologie van bijnieraandoeningen
83
GPCR Domeinen
* Hormoonbinding Affiniteit Specifiteit * Transmembraan Verankering * Transductie Geeft signaal door ## Footnote HC.5 - Hoe werken G-eiwit gekoppelde receptoren
84
Werkingmechanisme GPCR
1. Ligand bindt aan receptor 2. **Alfrasubunit** activeert en laat GDP los 3. GTP bindt 4. Signaal wordt doorgegeven 5. GTP wordt gehydrolyseerd naar GDP voor inactivatie ## Footnote HC.5 - Hoe werken G-eiwit gekoppelde receptoren
85
Signaal transductie GPCR
1. Gs wordt geactiveerd 2. Adenylyl cyclase activatie 3. Adenylyl cyclase zet ATP om tot cAMP 4. cAMP activeert PKA 5. PKA gaat naar de kern en zorgt voor transcriptie ## Footnote HC.5 - Hoe werken G-eiwit gekoppelde receptoren
86
Adenylyl cyclase
* Enzym * Zet ATP om in cAMP * cAMP activeert PKA * PKA: Fosforyleren eiwitten * cAMP: Labiel * afbraak door fosfodiesterases ## Footnote HC.5 - Hoe werken G-eiwit gekoppelde receptoren
87
Soorten G eiwitten
* Gs: Stimulatie adenylyl cyclase * Gi: Remming adenylyl cyclase * Gq: Fosfolipase C * G12/13: RhoGEF ## Footnote HC.5 - Hoe werken G-eiwit gekoppelde receptoren
88
Protein Kinase A werking
1. cAMP bindt aan regulatoire subunits (2 cAMP/units) 2. Dissociatie complex 3. Katalytische subunits komen vrij ## Footnote HC.5 - Hoe werken G-eiwit gekoppelde receptoren
89
TRH signalering via Gq
1. TRH binding aan Gq 2. Fosfolipase C activatie 3. Inositol fosfolipide activatie 4. Diacylglycerol komt vrij + IP3 productie 5. IPC3 zorgt voor calcium in de cel 6. Calcium + diacylglycerol activeren PKC ## Footnote HC.5 - Hoe werken G-eiwit gekoppelde receptoren
90
Mutaties in MC2R effecten
* Inactiverend: Familiaire cortisol deficiëntie * Activerend: Niet bekend * Alternatief gen: MRAP ## Footnote HC.5 - Hoe werken G-eiwit gekoppelde receptoren
91
Mutaties in TSH receptor effecten
* Inactiverend: Hypothyreoïdie * Activerend: Hyperthyreoïdie, adenoom, constitutief actieve TSH receptor (actief zonder TSH) ## Footnote HC.5 - Hoe werken G-eiwit gekoppelde receptoren
92
G eiwit mutaties effecten
* Inactiverend: Multiple hormoon resistentie * Activerend: McCune-Albright syndroom
93
PKA mutaties effecten
* Carney complex: vorming bijniertumoren * Constant actieve katalytische subunits: Vorming bijniertumoren ## Footnote HC.5 - Hoe werken G-eiwit gekoppelde receptoren
94
GPCR Agonist
* Bindt met hoge affiniteit aan de receptor * Induceert signaaltransductie met hoge effectiviteit ## Footnote HC.5 - Hoe werken G-eiwit gekoppelde receptoren
95
GPCR Partiële agonist
* Bindt met variabele affiniteit aan de receptor * Induceert signaaltransductie, maar met variabele effectiviteit ## Footnote HC.5 - Hoe werken G-eiwit gekoppelde receptoren
96
GPCR Inverse agonist
* Bindt aan voorkeur aan receptor met inactieve conformatie * Remt basale of constitutieve activiteit van receptor ## Footnote HC.5 - Hoe werken G-eiwit gekoppelde receptoren
97
GPCR Antagonist
* Bindt aan receptor, maar induceert geen signaaltransductie * Competitie met endogene ligand ## Footnote HC.5 - Hoe werken G-eiwit gekoppelde receptoren
98
Zwangerschaps thyreotoxicose
* Stimulerende antilichamen * Verhoogde humaan choriongonadotrofine (hCG) spiegels ## Footnote HC.5 - Hoe werken G-eiwit gekoppelde receptoren
99
Kernreceptor familie
* Homo-dimeer: twee dezelfde receptoren * Hetero-dimeer: twee verschillende receptoren * Oprhan nuclear receptors: Onbekend ligand ## Footnote HC.6 - Hoe werken kernreceptoren
100
Kernreceptor domeinen
* Hormoon bindend domein * Kernlokalisatie domein * DNA bindend domein * Dimerisatie domein * Transactivatie domein ## Footnote HC.6 - Hoe werken kernreceptoren
101
Eigenschappen ligand bindend domein
* Hormoon-specifiek en hoge affiniteit * Structuur: Dynamisch, conformatieveranderingen * Binding pocket bestaat uit specifieke aminozuren * kooi van 12 helices, muizenval, ca 250 aminozuren ## Footnote HC.6 - Hoe werken kernreceptoren
102
Eigenschappen DNA bindend domein
* Receptor-specifiek en hoge affiniteit voor DNA * Structuur dynamisch, conformatieverandering * DNA herkenning door drie aminozuren * 3D structuur: 3 a-helices met twee Zn clusters * Ca. 70 aminozuren, veel Arg en Lys * Dimerisatie motief ## Footnote HC.6 - Hoe werken kernreceptoren
103
Eigenschappen hormoon respons elementen
Korte sequentie in/nabij promotor regio of enchancer regio van gen * 5' van transcriptie start site (TSS) * Bindt specifieke transcriptie factoren Meestal 2 korte herhaalde DNA sequenties (concensus, repeats van 6bp) gescheiden door variabele sequentie van 3bp * Receptor afhankelijk consensus sequentie ## Footnote HC.6 - Hoe werken kernreceptoren
104
Criteria waaraan co-activatoren voldoen
* Interactie met de ligand-gebonden receptor * Versterken van de activatorfunctie van de receptor * Intrinsiek vermogen om transcriptie te activeren * Dissociatie van receptor na dissociatie van het hormoon ## Footnote HC.6 - Hoe werken kernreceptoren
105
Criteria waaraan co-repressors voldoen
* Interactie met de onbezette receptor * Versterken van de repressor functie van de receptor * Intrinsiek vermogen om transcriptie te onderdrukken * Dissociatie van de receptor na binding hormoon ## Footnote HC.6 - Hoe werken kernreceptoren
106
Co-repressor werking
1. Co-repressor gebonden aan receptor complex 2. Ligand bindt 3. Conformatieverandering vindt plaats 4. Co-repressor laat los en co-activatoren kunnen binden ## Footnote HC.6 - Hoe werken kernreceptoren
107
Verschil tussen cortisol en T3
* Glucocorticoid receptor; T3 receptor * Diffusie; Membraan transporter * Receptor translocatie naar kern na binding van ligand; receptordimeer op DNA * Receptor vormt meestal homodimeer; receptor vormt meestal heterodimeer ## Footnote HC.6 - Hoe werken kernreceptoren
108
Diversiteit receptor isoformen schildklierhormoon
* TRb1: Lever + vet * TRb2: Hypofyse + hypothalamus * TRa1: Hart + brein * TRa2: Skelet + slechte T3 binding ## Footnote HC.6 - Hoe werken kernreceptoren
109
Diversiteit T3 werking
* Weefsel-specifieke expressie van TRa en TRb * Variabele heterodimerisatie met RXRa, RXRb, RXRy * Interactie van TRE met een monomeer, dimeer of heterodimeer * Variabele samenstelling van het coactivatorcomplex * Bijdrage andere weefselspecifieke transcriptiefactoren ## Footnote HC.6 - Hoe werken kernreceptoren
110
Agonist werking bij kernreceptoren
* Activatie transcriptie * Conformatie verandering van de receptor ten gunste van coactivator binding ## Footnote HC.6 - Hoe werken kernreceptoren
111
Antagonist werking bij kernreceptoren
* Geen effect op transcriptie * Blokkeert effect van agonist door competitieve binding * Conformatie verandering van receptor ten gunste van corepressor binding ## Footnote HC.6 - Hoe werken kernreceptoren
112
Inverse agonist werking bij kernreceptoren
Remt basale of constitutieve activiteit van kernreceptor ## Footnote HC.6 - Hoe werken kernreceptoren
113
Selectieve receptor modulators bij kernreceptoren
* Agonist werking in sommige weefsels en antagonist werking in andere weefsels * Conformatie verandering van receptor, een balans tussen agonisme en antagonisme werking. Richting balans is afhankelijk van ceoncenratie coactivatoren en corepressors ## Footnote HC.6 - Hoe werken kernreceptoren
114
Primaire bijnierschorsinsufficiëntie
Ziekte van Addison * Atrofischs bijnier * Minder cortisol productie * CRH en ACTH nemen toe ## Footnote HC.7 - Diagnostiek en behandeling van hypocortisolisme
115
Secundaire bijnierschorsinsufficiëntie
* Niet genoeg ACTH productie door hypofyse * Atrofie bijnierschors ## Footnote HC.7 - Diagnostiek en behandeling van hypocortisolisme
116
Klinische verschijnselen bij patiënten met primaire bijnierschorsinsufficiëntie
* Gewichtverlies * Hyperpigmentatie * Hypotensie * Orthostatische hypotensie * ''Zouthonger'' ## Footnote HC.7 - Diagnostiek en behandeling van hypocortisolisme
117
Oorzaken primaire bijnierschorsinsufficëntie bij pasgeborene
Bijnierhypoplasie ## Footnote HC.7 - Diagnostiek en behandeling van hypocortisolisme
118
Ooraken primaire bijnierschorsinsufficiëntie bij jongeren - jong volwassenen
* Autoimmuun * X-gebonden adrenoleukodystrofie * TBC ## Footnote HC.7 - Diagnostiek en behandeling van hypocortisolisme
119
Oorzaken primaire bijnierschorsinsuffiëientie in het algemeen (Westerse wereld)
* Autoimmuun: 75% * TBC: 20% ## Footnote HC.7 - Diagnostiek en behandeling van hypocortisolisme
120
Ooraken primaire bijnierschorsinsufficiëntie bij volwassenen
* Autoimmuun * TBC * Metastases * Bloedingen * AIDS ## Footnote HC.7 - Diagnostiek en behandeling van hypocortisolisme
121
Klinische verschijnselen bij pëtienten met secundaire bijnierschorsinsufficiëntie
* Gewichtverlies * Moeheid * Spierzwakte * Anorexie * Psychische klachten ## Footnote HC.7 - Diagnostiek en behandeling van hypocortisolisme
122
Oorzaken van secundaire bijnierschorsinsufficiëntie
* Hypofysepathologie * Hoofd trauma * Geïsoleerde ACTH deficiëntie * Ontrekken van corticosteroïden na langdurig gebruik ## Footnote HC.7 - Diagnostiek en behandeling van hypocortisolisme
123
Laboratorium bij primaire bijnierschorsinsufficiëntie
* Elektrolyt stoornissen Hyponatriëmie Hyerkaliëmie * Hypercalciëmie * Hypoglycemie * Anemie * Eosinofilie, lymfocytose * Hoog ACTH, laag cortisol ## Footnote HC.7 - Diagnostiek en behandeling van hypocortisolisme
124
SynACTH-test
* Intramusculair of intraveneus ACTH toedienen * Geen stijging cortisol bij atrofische bijnier ## Footnote HC.7 - Diagnostiek en behandeling van hypocortisolisme
125
SynACTH-test normaal waardes
* Basale of gestimuleerd waarde cortisol > 525nmol/l * Cortisol > 190nmol/l ## Footnote HC.7 - Diagnostiek en behandeling van hypocortisolisme
126
Insulinetolerantietest
Je geeft je patiënt een hypoglycemie, hierdoor stijgen catecholamines, glucagon, cortisol en GH ## Footnote HC.7 - Diagnostiek en behandeling van hypocortisolisme
127
Metopirontest
Metipiron remt de laatste omzetting naar cortisol, ACTH synthese zou toe moeten nemen evenals 11-desoxycortisol ## Footnote HC.7 - Diagnostiek en behandeling van hypocortisolisme
128
Primaire bijnierschorsinsufficiëntie behandeling
* 15-30mg hydrocortison per sdag verdeel in 2-3 doses * 0,1mg Fludrocortison * Vrouwen: 50mg/dag DHEA ## Footnote HC.7 - Diagnostiek en behandeling van hypocortisolisme
129
Secundaire bijnierschorsinsuëficientie
* 15-30mg hydrocortison per dag verdeeld in 2-3 doses * Vrouwen: 50mg DHEA ## Footnote HC.7 - Diagnostiek en behandeling van hypocortisolisme
130
Normale cortisol productie bij medische ingrepen
* Bij kleine chirugische ingrepen: 50mg/dag * Bij grote chirugische ingrepen: 75-150mg/dag * Bij critical illness: 200-300mg/dag ## Footnote HC.7 - Diagnostiek en behandeling van hypocortisolisme
131
Cortisol invloed op bloeddruk
* Cortisol verhoogt gevoeligheid vaatwand voor vasoconstrictie * Cortisol remt vaatverwijding stoffen productie * Cortisol heeft aldosterol-achtig effect --> stijging plasma volume ## Footnote HC.7 - Diagnostiek en behandeling van hypocortisolisme
132
Symptomen bijnierschorsinsuffëcientie bij ziekte
* Onverklaarde circulatoire collaps * Onvoldoende respons op inotropica * Koorts zonder reactie op antibiotica ## Footnote HC.7 - Diagnostiek en behandeling van hypocortisolisme
133
Klinische toepassing corticosteroiden bij ziekten
Substitutie * Primaire bijnierinsuffëcientie * Secundaire bijnierinsuffëcientie Anti-inflammatoire therapie * Auto-immuun ziekten * Allergie, anafylaxie * Post-transplantatie ## Footnote HC.7 - Diagnostiek en behandeling van hypocortisolisme
134
Klinische toepassing corïicosteroiden werkingmechanisme en toediening
Werkingsmechanisme * Suppressie van cytokine productie * Inhibitie lymfocyten proliferatie * Inhibitie antistof productie * Inhibitie phagocytose Toediening * Systemisch (oraal, parenteraal) * Locaal (huid, inhalaties, klysma) ## Footnote HC.7 - Diagnostiek en behandeling van hypocortisolisme
135
Corticosteroïden acute complicaties
* Ontregeling DM * Vochtretentie * Ulcus/gastritis ## Footnote HC.7 - Diagnostiek en behandeling van hypocortisolisme
136
Corticosteroïden chronische complicaties
* Obesitas * Huid- en spier atrofie * Hirsutisme ## Footnote HC.7 - Diagnostiek en behandeling van hypocortisolisme
137
Suppressie hypofyse bijnier-as
Suppressie * 20mg Prednison/dag voor meer dan 3 weken * Klinisch syndroom van Cushing * Afbouwschema * Stress schame bij koorts, operatie etc. Geen suppressie * Corticosteroïd gebruik minder dan 3 weken Grijs gebied * 10-20mg Prednison/dag meer dan 3 weken * Stress schema bij koort, operatie etc. ## Footnote HC.7 - Diagnostiek en behandeling van hypocortisolisme
138
Oorzaken hypertensie
* Essentieel: 90% * Renovasculair: 9% * Endocrien Syndroom van Cushing: 0,3% Primaire hyperaldosteronisme: 0,4% Feochromocytoom: 0,2% ## Footnote HC.8 - Endocriene hypertensie
139
Aldosteron effect in de nier
Transcriptie Na/K-ATPase en ENaC ## Footnote HC.8 - Endocriene hypertensie
140
Primair hyperaldosteronisme
Syndroom van Conn Kliniek * Hypertensie * Hypokaliëmie * Verhoogd plasma aldosteron * Onderdrukt plasma renine ## Footnote HC.8 - Endocriene hypertensie
141
Oorzaken primaire hyperaldosteronisme
* Bilaterale bijnierhyperplasie: 66% * Aldosteron produerend adenoom: 32% ## Footnote HC.8 - Endocriene hypertensie
142
Wanneer screenen voor primair hyperaldosteronisme
* Hypertensie en hypokaliaemie * Ernstige hypertensie (160/100) * Behandeling met 3 of meer antihypertensiva * Hypertensie op jonge leeftijd * Bijnierincidentaloom * Hypertensieve familieleden van patienten met PHA ## Footnote HC.8 - Endocriene hypertensie
143
Primair hyperaldosteronisme 1e screenings diagnostiek
Plasma aldosteron/renine activiteit ratio ## Footnote HC.8 - Endocriene hypertensie
144
Bevestiging primair hyperaldosteronisme
* Zoutbelastingtest * 24-uurs urine * Rust-inspanningstest * Captopril test ## Footnote HC.8 - Endocriene hypertensie
145
Beeldvorming bij primair hyperaldosteronisme
* CT of MRI bijnieren * Bilaterale bijniervene sampling ## Footnote HC.8 - Endocriene hypertensie
146
Beeldvorming discordantie
40% discordantie * 15% CT unilateraal, BVS bilateraal * 20% CT bilateraal, BVS unilateraal ## Footnote HC.8 - Endocriene hypertensie
147
Primair hyperaldosteronisme therapie
Chirugie: Adrenalectomie * Normokaliëmie * 50% normotensie Medicamenteus * Mineralcorticoid receptor antagonist * Amiloride * Thiazide diureticum ## Footnote HC.8 - Endocriene hypertensie
148
Feochromocytoom
Tumor van bijniermerg * Overproductie van adrenaline, noradrenaline en dopamine Lokalisatie * 90% Bijnier * 10% Extra-adrenaal ## Footnote HC.8 - Endocriene hypertensie
149
Feochromocytoom oorzaken+prevalentie
* 20-25% genetisch * 0,05-2% bij hypertensie * Bijnier voornamelijk > 60 jaar * Extra-adrenaal voornamelijk < 20 jaar ## Footnote HC.8 - Endocriene hypertensie
150
Feochromocytoom symptomen
* Hypertensie * Hoofdpijn * Transpireren ## Footnote HC.8 - Endocriene hypertensie
151
Feochromocytoom differentiaal diagnose
* Hyperthyreoïdie * Migraine * Paroxysmale tachycardie ## Footnote HC.8 - Endocriene hypertensie
152
Vermoeden feochromocytoom
* Typische klachtenpatroon * Refractaire hypertensie * Maligne hypertensie ## Footnote HC.8 - Endocriene hypertensie
153
Feochromocytoom diagnostiek
* Plasma: (nor-)adrenaline, (nor-)metanefrine * Urine: (nor-)metanefrine * CT of MRI bijnieren * 123I-MIBG scan * Gallium-PET scan ## Footnote HC.8 - Endocriene hypertensie
154
Feochromocytoom therapie
Adrenalectomie * Curatief * 10% feochromocytomen maligne beloop * Na voorbehandeling Medicamenteus * B-blokkers * Calciumantagonisten * Nitroprusside, nitroglycerine ## Footnote HC.8 - Endocriene hypertensie

1C3 (3 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2025 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions