week 2 Flashcards
(50 cards)
wat voor aandoeningen kan je hebben in de MDL?
er zijn acute aandoeningen en chronische aandoeningen.
acuut: ernstige buikpijn, misselijkheid en braken:
- maag-/darmbloedingen
- infecties (pancreatitis, enteritis, cholangitis, galsteen)
- inname vreemd voorwerp
chronisch: chronische symptomen (+ misselijkheid en braken):
- infecties (virale hepatitis, helicobacter pylori)
- prikkelbare darm syndroom (IBS)
- inflammatoir (IBD, pancreatitis, auto-immuun hepatitis)
- functionele aandoeningen (IBS, motoriekstoornissen, achalasie)
- (pre)maligne tumoren
wat is het stappenplan om MDL-ziekten te diagnosticeren?
- zorgvuldige anamnese
- lichamelijk onderzoek
- laboratoriumonderzoek:
- bloed, om lever- en nierfunctie te bepalen
- feces (calproteïne)
- urine (bv. lipase urineonderzoek)
- ademtesten (helicobacter pylori) - radiologie (vaak endoscopie)
met wat voor metingen vindt de diagnostiek van het bovenste deel van de tractus digestivus plaats?
- gastroscopie: info over anatomie en beoogde behandeling
- X-oesophagus passagefoto: info over functionaliteit
- CT: info over anatomie, voornamelijk handig bij kanker/metastasen
- manometrie: info over functionaliteit
- pH-metrie: info over functionaliteit
wat zijn indicaties voor gastroscopie?
- reflux (oesophagitis)
- maagzweer/ulcus ventriculi
- passage klachten
- onverklaarde anemie
- melena
- coeliakie
vaak van grote waarde voor behandeling en preventie
hoe werken de verschillende functieonderzoeken?
manometrie: drukmeting, waarmee de drukgolf in de oesophagus zichtbaar wordt gemaakt. normaal contractiegolf vanaf UES naar LES, met relaxatie bij LES.
X-slokdarm passagefoto: ook wel bariumfoto. middels röntgenstraling verloop van vloeistof zichtbaar
pH-metrie: aantonen reflux
met wat voor technieken wordt de dunne darm zichtbaar gemaakt?
- endoscopie:
- single balloon
- double balloon
- spiral enteroscopie - MRI- en CT-enterografie
- pil camera
met wat voor technieken wordt het colon zichtbaar gemaakt?
- colonscopie voor opsporen poliepen
- CT-colonscopie (ook 3D beeldvorming mogelijk)
- pil camera
in welke fasen is het slikproces in te delen?
- orale fase: vrijwillig
- pharyngeale fase: vrijwillig
- oesofagiale fase: onvrijwillig
welke functies hebben de verschillende anatomische onderdelen bij het slikproces?
voortstuwend:
- farynx: duwt voedselbrij naar slokdarm
- UES: poortwachter van slokdarm
- slokdarm: transport bolus naar maag
- LES: poortwachter van maag
beschermend:
- UES: beschermt luchtpijp van voedsel en maagsap reflux
- slokdarm: verwijdert reflux materiaal
- LES: beschermt slokdarm van maagsap reflux
hoe wordt de motoractiviteit geregeld bij de spijsvertering?
autonoom zenuwstelsel = (para)sympaticus + enterisch zenuwstelsel
communicatie via actiepotentialen en neurotransmitters
myenterische neuronen werken met imput van de para-/sympaticus. monitoren spierrek, pH, osmolaliteit, mechanische stimulatie, etc.
2 soorten enterische neuronen:
- myenterisch
- submucosaal (dunne en dikke darm)
hoe werkt darmperistaltiek?
stap 1: gelijktijdige inhibitie van cDMN (caudale deel van dorsale motorkern van vagus) en NO van alle slokdarmdelen –> spierrelaxatie inhibitie langer distaal
stap 2: sequentiële excitatie via rDMN (rostraal deel van DMN) en ACh –> spiercontractie
hoe werkt de contractie van glad spierweefsel?
2 typen gladde spiercel innervatie:
- multiunitair: intracellulaire koppeling = weinig fijne spiercontrole (in piloerector spier)
- unitair: intracellulaire koppeling = veel gecoördineerde contractie (in darmkanaal)
3 soorten actiepotentiaal:
- spike: lijkt op skeletspier, vooral in unitair type
- plateau: lijkt op hartspier met duidelijk plateau
- slow waves: autoritmische oscillaties met graduele respons tot drempel bereikt wordt: actiepotientiaal. gemoduleerd door lokale, humorale, mechanische en rek stimuli en geeft ritmische contracties
wat zijn de oorzaken van dysfagie?
- slokdarmtumor
- ontsteking
- extra-oesofagale tumor
- hiatus hernia
- stricturen
- divertikel
- motiliteitsstoornis
- neuromusculair/systemisch
hoe ziet anamnese en onderzoek er uit bij dysfagie?
anamnese: slik of passageproblemen, duur van klachten, gewichtsverlies, refluxklachten, regurgitatie, hoesten/aspiratie, heesheid, pijn op borst/rug/schouder
functietesten:
- endoscopie: inspectie en biopten
- manometrie: drukmeting
- zuur-impedantie meting: zuurexpositie en reflux
- slikvideo
- CT/MRI-scan
wat is achalasie?
verlies ganglioncellen in plexus myentericus –> disfunctie inhibitoire neuronen in LES/distale oesophagus
oorzaken: ontstekingsinfiltraat (autoimmuun/viraal), genetisch
gevolg: bolus blijft vastzitten in oesophagus en er ontstaat oesophagus dilatatie door ontbreken van LES relaxatie
wat zijn de behandelingsvormen voor achalasie?
- pneumatische dilatatie: met ballonkatheter in slokdarm om sphincter open te krijgen
- chirurgische operatie: heller myotomie van de LES
- medicatie
welke vormen van hiatus hernia heb je?
normaal I: sliding II: para-oesophagaal III: combi IV: alles boven III
wat is het diagnostische proces van oesophaguscarcinoom?
- primaire diagnose: aard van de aandoening
- operabiliteit: laat de algehele conditie de voorgenomen operatie toe
- resectabiliteit: is de tumor of zijn de lymfeklieruitzaaiingen zodanig ingegroeid in de omgeving dat deze niet meer lokaal/radicaal te verwijderen is?
- curabiliteit: zijn er geen uitzaaiingen op afstand?
welke behandelingsmogelijkheden zijn er bij oesophaguscarcinoom?
operatief: een operatie voorafgaand aan chemotherapie en bestraling
palliatief:
- endoluminale stenting
- (chemo)radiotherapie
wat is dyspepsie?
een verzamelnaam voor maag gerelateerde bovenbuikklachten, zoals pijn in epigastrio, opboeren, misselijkheid en zuurbranden.
het is geen ziekte maar een overkoepelende term van symptomen
wat is een ulcus?
een defect in het epitheel met een diameter > 0,5 cm die is doorgedrongen tot in de submucosa
2 belangrijke oorzaken:
- helicobacter pylori: 100% van geïnfecteerden heeft chronische actieve gastritis, een ulcus komt voor bij 20%.
- NSAID’s: 15-30% van gebruikers krijgt een ulcus, vaak maskeert de NSAID de klachten van de ulcus. ook bij lage dosis aspirine bestaat er kans op een ulcus.
welke complicaties zijn het meest voornaamst bij een ulcus?
- het bloeden van de ulcus: circulatie stabiel houden voor endoscopie mogelijk is, daarna bloeding stoppen met endoscopie/chirurgie/angiografie
- perforatie van de maagwand: geen angiografie, maar direct naar chirurg
wat wordt er voor medicatie gegeven tegen ulcera?
- verschillende soorten maagzuurremmers: H2-receptor antagonisten of PPI’s
- staking gebruik NSAID’s
- anti-helicobacter pylori therapie
vaak combinatietherapie met en een PPI en twee antibiotica, aangezien antibiotica minder effectief zijn in een zuur milieu, er snel resistentie bestaat bij monotherapie en er slechte penetratie is van antibiotica in de mucuslaag
wat zijn risicofactoren voor reflux in de oesophagus?
- hernia diafragmatica
- overgewicht
- roken
reflux oesophagitis kan ook het barrett syndroom in de slokdarm veroorzaken en uiteindelijk daardoor een adenocarcinoom van de slokdarm tot gevolg hebben