Week 3 - Bestuurshandelingen Flashcards
(35 cards)
Hoe verhouden feitelijke handelingen zich tot rechtsgevolgen?
Feitelijke handelingen zijn niet op enig rechtsgevolg gericht, maar kunnen wel een rechtsgevolg teweegbrengen.
Als een rechtsgevolg niet beoogd is, is namelijk sprake van een rechtsfeit.
Het draait hier niet alleen om of een handeling een rechtsgevolg heeft, maar of de handeling een oogmerk had tot een rechtsgevolg [1].
Tot die feitelijke handelingen behoren de handelingen als zodanig, maar ook de beslissing tot het verrichten van de handeling.
[1] oftewel het wijzigen van iets in de wereld van het recht.
Verricht de overheid feitelijke handelingen? Geef voorbeelden.
Ja, de overheid verricht allerlei feitelijke handelingen, zoals het aanleggen en onderhouden van wegen en dijken.
Geef een voorbeeld ter illustratie van feitelijke handelingen van de overheid.
Gemeente Breda is nalatig geweest in het onderhouden van een weg, waardoor er gaten in zijn ontstaan. Alg gevolg komt er een fietser ten val en loopt letsel op. Het is zeer waarschijnlijk dat de gemeente niet met opzet schade wilde toebrengen aan de fietser door het gebrekkige wegdek. Ondanks de afwezigheid van opzettelijke schade, leidt deze situatie toch tot een rechtsgevolg: de gemeente kan aansprakelijk worden gesteld voor een onrechtmatige daad tegen de fietser [1].
[1] ex artikel 6:162 BW.
Wat zijn rechtshandelingen?
Rechtshandelingen zijn gericht op enig rechtsgevolg [1]. We kunnen twee varianten van handelingen onderscheiden: privaatrechtelijke en publiekrechtelijke.
[1] ofwel, iets wijzigen in de wereld van het recht.
Wat zijn privaatrechtelijke rechtshandelingen?
Geef een voorbeeld.
Privaatrechtelijke handelingen gaan om het uitoefenen van privaatrechtelijke bevoegdheden [1] door (rechts)personen.
Denk bijvoorbeeld aan het sluiten van overeenkomsten en het uitoefenen van eigendomsrechten.
[1] ‘rechten’.
Wat zijn publiekrechtelijke rechtshandelingen?
Bij publiekrechtelijke rechtshandelingen wordt de bevoegdheid tot het verrichten van de rechtshandeling exclusief toegekend in een wettelijk voorschrift.
De rechtspositie van een ander kan hierdoor dus eenzijdig worden bepaald.
Anders dan bij privaatrechtelijke bevoegdheden, komen publiekrechtelijke bevoegdheden niet toe aan de rechtspersoon, maar aan een orgaan daarvan.
Geef een voorbeeld ter illustratie van privaatrechtelijke rechtshandelingen.
Gemeente Breda besluit een stuk grond te kopen voor de bouw van een nieuw gemeentehuis. In dit geval treedt de gemeente op als koper en verricht een privaatrechtelijke rechtshandeling.
De positie van de koper (in dit geval de gemeente) of de verkoper maakt niet langer uit, omdat het hier gaat om het sluiten van een koopovereenkomst.
Dezelfde regels, zoals geregeld in het BW, zijn hier van toepassing.
Geef een voorbeeld ter illustratie van publiekrechtelijke rechtshandelingen.
Nawfal wil een dakkapel bouwen die iets groter is dan toegestaan volgens de gemeentelijke bouwverordening. Om dit te realiseren, dient hij een bouwvergunning aan te vragen.
Het college van B&W verleent de vergunning, waardoor het bouwen van de dakkapel niet langer in strijd is met de bouwverordening.
Het verstrekken van deze vergunning kan worden beschouwd als publiekrechtelijke rechtshandeling met beoogd rechtsgevolg.
De vergunning is immers erop gericht Nawfal het recht te geven een groter dakkapel te bouwen, zonder dat die vergunning in strijd zou zijn met de wet.
Dankzij de vergunning kan Nawfal de dakkapel bouwen, omdat deze nu in overeenstemming is met het geldend recht.
Wat zijn bestuursinstrumenten?
Bestuursinstrumenten zijn de diverse manieren waarop bestuursorganen van publiekrechtelijke rechtspersonen overheidsbeleid kunnen realiseren.
Bestuursinstrumenten kunnen zich begeven binnen het publiekrecht, maar ook het privaatrecht.
Wat zijn voorbeelden van hoe bestuursinstrumenten zich begeven binnen publiek- en privaatrecht?
Vanuit publiekrecht worden belastingen geheven, ontheffingen of vergunningen verleend, en subsiedies of uitkeringen verstrekt.
Binnen het privaatrecht heeft de overheid bijvoorbeeld de mogelijkheid overeenkomsten aan te gaan met andere partijen.
Hoe vallen feitelijke handelingen binnen de bestuursinstrumenten van de overheid?
De overheid treed op door middel van feitelijke middelen, bijvoorbeeld met het aanleggen van wegen en dijken.
Beschrijf de trappen van ingrijpendheid voor publiekrechtelijke instrumenten.
De bestuursinstrumenten kunnen worden ingedeeld van ingrijpend naar minder ingrijpend.
Zo is onteigening door een bestuursorgaan een extreme maategel. Ook financiële verplichtingen, zoals belastingen kunnen gezien worden als ingrijpend overheidsoptreden.
Eenzijdig dwingende maatregelen kunnen ook als ingrijpend gezien worden, maar een trapje lager.
Een nóg minder ingrijpende maatregel is het verstrekken van subsidies of uitkeringen.
Hoe kan een eenzijdig dwingende maatregel ook wel gezien worden? Licht toe en geef een voorbeeld.
Een eenzijdig dwingende maatregel kan ook wel gezien worden als een verplichting. Bij deze vorm van overheidsoptreden wordt er immers een gebod of verbod opgelegd.
Een dergelijke maatregel kan een algemeen of individueel karakter hebben.
Denk aan een verbod op het uitlaten van een hond in een bepaald park of het opleggen van een gebiedsverbod.
Wat zijn vergunningen en ontheffingen?
Vergunningen en ontheffingen geven officiële toestemming van de overheid om een bepaalde activiteit uit te voeren.
De wet kan bepalen dat iets verboden is zonder vergunning.
De wet kan ook bepalen dat iets verboden is, met de mogelijkheid om een ontheffing van dat verbod te krijgen.
In wat voor gevallen wordt gebruik gemaakt van vergunningen?
De wetgever kiest voor een systeem dat werkt met vergunningen als zij negatief staat over een bepaalde activiteit.
Zo kan enige controle worden uitgeoefend op de voorwaarden waarin de activiteit mag plaatsvinden.
In wat voor gevallen wordt gebruik gemaakt van ontheffingen?
De wetgever kiest voor een systeem met ontheffingen wanneer zij een activiteit in beginsel wil verbieden
en toch niet uitsluit dat situaties kunnen voorkomen waarin vrijstelling van het verbod moet worden verleend.
Hoe worden subsidies gedefinieerd in de wet?
De subsidie wordt gedefinieerd als de aanspraak op financiële middelen,
door een bestuursorgaan verstrekt met het oog op bepaalde** activiteiten van de aanvrager**,
anders dan als betaling voor aan het bestuursorgaan geleverde goederen of diensten.[1]
[1] art. 4:21 Awb
Waar houdt de wetgever rekening mee m.b.t. het verstrekken van subsidies?
Omdat de wetgever enige controle wil hebben over waar het geld naartoe gaat, moet er wettelijke grondslag bestaan voor subsidieverstrekking.[1]
[1] art. 4:22 Awb
Hoe verschilt de uitkering van de subsidie?
De uitkering verschilt van de subsidie door het feit dat de uitkering geen specifieke bestemming kent.
Terwijl het bestuursorgaan met het verlenen van subsidies een bepaald doel voor ogen heeft, is dat niet het geval met de uitkering.
Over de uitkering zijn verder geen specifieke bepalingen te vinden in de Awb.
Licht kort toe hoe de overheid zich in het algemeen beweegt binnen het privaatrecht.
De overheid kan naast het sluiten van overeenkomsten ook andere privaatrechtelijke middelen gebruiken, zoals het inroepen van een actie uit onrechtmatige daad en het uitoefenen van eigendomsrechten.
Over het algemeen wordt dit als minder ingrijpend ervaren.
Wat voor soort overeenkomsten kan de overheid maken tussen het privaat- en bestuursrecht?
De overheid sluit vaak overeenkomsten binnen het privaatrecht, maar het komt ook voor dat een overeenkomst wordt gesloten over een kwestie die binnen het bestuursrecht valt.
In dat geval kan er onderscheid worden gemaakt tussen beleidsovereenkomsten en bevoegdhedenovereenkomsten.
Wat is een beleidsovereenkomst?
Een beleidsovereenkomst is een overeenkomst tussen de overheid en één of meer privaatrechtelijke partijen waarin afspraken worden gemaakt over de uitvoering van overheidsbeleid.
De overheid gebruikt deze overeenkomsten om beleid in samenwerking met derden te realiseren.
Hoewel de afspraken privaatrechtelijk van aard zijn kunnen ze wel een directe invloed hebben op de beleidsdoelstellingen van de overheid.
Wat is een bevoegdhedenovereenkomst?
Een bevoegdhedenovereenkomst heeft betrekking op de uitoefening van een publiekrechtelijke bevoegdheid.
Hierbij wordt tussen de overheid en een wederpartij vastgelegd hoe de overheid haar publiekrechtelijke bevoegdheden zal inzetten of aanpassen.
Dit kan betekenen dat de overheid toezegt om bepaalde besluiten te nemen, beleid te wijzigen of af te wijken van bestaand beleid binnen de grenzen van de wet.
Geef een voorbeeld van een beleidsovereenkomst.
Een voorbeeld van een beleidsovereenkomst is de verkoop van grond door de gemeente aan een projectontwikkelaar.
In de overeenkomst kan worden vastgelegd dat een bepaald percentage van de te realiseren woningen als sociale huurwoning beschikbaar moet worden gesteld.
Op deze manier wordt via een privaatrechtelijke afspraak bijgedragen aan een overheidsbeleid, namelijk het bevorderderen van betaalbare huisvesting.
