Week 4 Flashcards
(105 cards)
1
Q
Wat is de volgorde van het ontstaan van een colorectaal carcinoom?
A
Normale intestinale lining —APC → adenoom —K-ras→ carcinoom
2
Q
Wat zijn 4 risicofactoren voor het ontstaan van een CRC?
A
- Roken en alcohol
- Een hoog gewicht
- Onvoldoende beweing
- Een slechte voeding
3
Q
Wat voor patronen in de voeding zorgen voor een verhoogde kans op CRC?
A
- Onvoldoende vezel
- Meer dan 500 gram vlees per dag (vooral rood vlees)
4
Q
Wat is de distributie van CRC?
A
70% links, 30% rechts
5
Q
Wat zijn de 3 meest voorkomende symptomen van een colorectaal carcinoom?
A
- Een veranderd defecatiepatroon
- Rectaal bloedverlies
- Buikpijn
6
Q
Hoe werkt de TNM stadiëring van carcinomen?
A
- T: locale penetratie in/door darmwand
- In mucosa/submucosa/spierlaag/in omringende structuur
- N: lokale kliermetastases
- M: metastasen op afstand
7
Q
Wat zijn de 2 voornaamste doelen van darmkankerscreening?
A
- Mortaliteit verlagen
- Incidentie verlagen
8
Q
Wat is de verdeling van lokalisering bij colitis ulcerosa?
A
- Proctitis (30-60%)
- Linkszijdige colitis (16-45%)
- (Pan)colitis (15-35%)
9
Q
Wat zijn de klinische verschijnselen bij colitis ulcerosa?
A
- Diarree (vrijwel altijd met bloed en slijm bij de feces)
- Bloed en slijm (met of zonder ontlasting)
- Toename defecatiedrang (loze aandrang)
- Algemene ziekteverschijnselen zoals koorts, anorexie en vermagering
- Pijnlijke darmkrampen vóór defecatie
10
Q
Wat is de verdeling van lokalisering van de ziekte van Crohn?
A
- 50% ileocolitis
- ±30% uitsluitend ileum activiteit (m.n. terminale ileum)
- 15-20% uitsluitend colon (vaak proximaal)
11
Q
Wat zijn de klinische verschijnselen bij de ziekte van Crohn?
A
- Buikpijn (aan rechterkant, hier overgang ileum naar colon), diarree (met/zonder bloedverlies), vermoeidheid en gewichtsverlies
- Fistelvorming
- Perianale ziekte en proximale ziekte
- Perianaal abces kan ontstaan door transmurale inflammatie
- Malabsorptie
- Extra-intestinale manifestaties
12
Q
Wat zijn de piekindicentieleeftijden bij IBD?
A
Tussen 15-25 en 55-65 jaar
13
Q
Noem 5 verschillen tussen colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn
A
Colon vs mond tot kont
Continu vs skipping lesions
Oppervlakking vs transmuraal
Geen fisteling/perianaal abces vs wel fisteling/perianaal abces
Minder vaak extra-intestinale manifestaties vs vaak extra-intestinale manifestaties
14
Q
Welke 4 factoren spelen een rol bij de ontwikkeling van IBD?
A
Genetica, omgevingsfactoren, microbioom en immuunsysteem
15
Q
Wat zijn 5 veel voorkomende klachten bij IBD patiënten?
A
- Diarree
- Buikpijn
- Gewichtsverlies
- Deficienties
- Rectaal bloedverlies
16
Q
Wat is de definitie van diarree?
A
≥ 3 ongevormde ontlasting/dag of vloeibaar volume > 200 g/dag
17
Q
Wanneer is diarree chronisch?
A
Wanneer het ≥ 4 weken plaatsvindt
18
Q
Wat is de gradering van diarree?
A
- toename van ≤ 4 ontlasting/dag t.o.v. baseline
- toename van 4-7 ontlasting /dag t.o.v. baseline
- toename van ≥ 7 ontlasting/dag t.o.v. baseline; incontinentie
19
Q
Wat zijn 5 dingen waar je op moet letten tijdens lichamelijk onderzoek bij diarree?
A
- Abdominale massa
- Hoog klinkende of afwezige peristaltiek
- Gewichtsverlies
- Oedeem
- Spierverlies
20
Q
Welke tests kun je gebruiken voor diagnostiek bij IBD?
A
- Bloed en ontlasting
- Endoscopie
- Biopsie
- Marker studie
- MRI
- Functionele testen
- CT (in specifieke gevallen)
21
Q
Wat zijn 4 dingen die je bij de pathologie van de ziekte van Crohn ziet?
A
- Focale ulceraties
- Transmurale inflammatie
- Acute en chronische inflammatie
- Granulomen
22
Q
Wat zie je bij de pathologie bij colitis ulcerosa?
A
Diffuus mucosale inflammatie met crypt abcessen
23
Q
Waar zijn extra-intestinale manifestaties mogelijk?
A
- Gewrichten
- Huid
- Galwegen
- Ogen
24
Q
Wat voor extra-intestinale manifestaties kun je zien bij de huid?
A
Pyoderma gangrenosum
Erythema nodosum
25
Wat voor extra-intestinale manifestaties kun je zien bij de ogen?
- Nodulaire episcleritis
- Uveïtis
26
Wat verhoogt je kans op extra-intestinale manifestaties bij IBD?
- 1 EIM
- Vrouwen
- Roken
- EIM in familie
- IBD chirurgie
27
Wat zijn 4 mogelijke complicaties rond het terminaal ileum bij IBD?
- Inflammatie van het terminaal ileum
- Vernauwing (en daarvoor verwijding) van het terminaal ileum
- Fistulisatie
- Microperforatie
28
Wat is calprotectine?
- Calcium en zink bindend eiwit
- Afkomstig van ontstekingscellen (neutrofiele granulocyten en monocyten)
29
Wanneer is het meten van calprotectine belangrijk?
Voor de differentiaaldiagnostiek bij de verdenking op IBS (bij IBS geen calprotectine)
30
Wat zijn de behandeldoelen van bij IBD?
- Inductie remissie
- Onderhouden remissie
- Voorkomen en behandelen van complicaties: afwegen risico’s behandeling en bijwerkingen
31
Wat zijn, van minst naar meest aggresief, de behandelmogelijkheden bij IBD?
1. 5-ASA/Mesalazine
2. Prednison of budesonide
3. Immunomodulatoren
4. Biologicals
5. Chirurgie
32
Wanneer is mesalazine geïndiceerd?
Bij mild tot matige colitis ulcerosa
33
Hoe kun je mesalazine toedienen?
- Oraal (als in rechterkant colon)
- Klysma (als in colon descendens)
- Schuim (als in colon sigmoideus)
- Zetpil (als in rectum)
34
Wat voor soort therapie is mesalazine?
Zowel inductie als onderhoud
35
Wat zijn 4 bijwerkingen van mesalazine?
- Hoofdpijn, misselijk, uitslag
- Pancreatitis
- Paradoxale opvlamming
- Interstitiële nefritis
36
Hoe kun je prednison toedienen bij IBD?
Oraal, intraveneus, zetpillen, klysma
37
Hoe dien je budenoside toe bij IBD?
Topicaal
38
Wat is het voordeel van budenoside tegenover prednison?
Het is minder toxisch
39
Wat voor soort behandeling is het toedienen van corticosteroïden bij IBD?
Een inductiebehandeling
40
Noem enkele bijwerkingen van het gebruik van corticosteroïden
hypertensie, acne, infecties, diabetes, gewichtstoename, osteoporose
41
Hoe lang is de inwerktijd van immunosuppresiva bij IBD?
3 maanden, dus per definitie een onderhoudstherapie
42
Wat zijn bijwerkingen van thiopurines?
beenmergtoxiciteit, pancreatitis, griepachtige verschijnselen, leverontsteking, lymfoom
43
Wat zijn bijwerkingen van methotrexaat?
leverontsteking, kaalheid, griepachtige verschijnselen, teratogeen
44
Waarom zijn er bij thiopurines zo veel bijwerkingen?
Er zijn erg veel stappen in het afbraakproces en daardoor veel afvalstoffen. Hierdoor zijn er veel stoffen die voor bijwerkingen kunnen zorgen
45
Wat is een voordeel van methotrexaat tegenover thiopurines?
Het is niet carcinogeen
46
Waar is het enzym TPMT erg belangrijk voor?
Het speelt een hele belangrijke rol in de omzetting van azathioprine naar de actieve metaboliet. Als dit dus niet goed werkt komen er meer afvalstoffen en wordt azathioprine niet gegeven
47
Welk immunosuppresivum geef je liever niet aan kinderen?
Methotrexaat
48
Welke 3 soorten biologicals kun je geven bij IBD?
1. Anti-TNF
2. a4b7 antagonist
3. Anti IL12/IL23
49
Wat zijn enkele bijwerkingen die mogelijk zijn bij biologicals?
infusie-gerelateerde bijwerkingen, infecties, allergieën, TBC reactivatie, huidmaligniteiten
50
Waar zijn de JAK eiwitten belangrijk voor?
- Signaaltransductie van cytokine receptoren en groeifactoren
- Cel proliferatie en differentiatie
51
Waar is JAK inhibitie goed voor?
- Effectief bij chronische inflammatoire aandoeningen (rheumatoide artritis, psoriasis)
- Mogelijkheden in behandeling IBD
52
Wanneer is chirurgie curatief bij IBD?
Alleen bij colitis ulcerosa
53
Wat voor chirurgie is mogelijk bij colitis ulcerosa?
54
Wat voor chirurgie is mogelijk bij de ziekte van Crohn?
(Ileo)colische segmentale resectie
55
Bij IBD, wat is het belangrijkste waarop je je behandeling baseert?
De individuele patiënt
56
Wanneer ben je bij IBD terughoudend met chirurgie?
Als iemand m. Crohn heeft
57
Waaruit bestaat een Hb molecuul?
Elk Hb molecuul bestaat uit 4 ketens:
- 2 α-ketens
- 2 β-ketens (HbA: α2 β2)
- voorts kleine hoeveelheid δ-ketens (HbA2: α2 δ2)
58
Hoeveel genen heb je die voor Hb β-ketens coderen?
2
59
Hoeveel genen heb je die voor Hb α-ketens coderen?
4
60
Wat is de verdeling van de soorten Hb in een volwassene?
97% HbA
2,5% HbA2
<1% HbF
61
Wat voor effect heeft pH op O2 afgifte?
pH omhoog: minder afgifte
pH omlaag: meer afgifte
62
Om wat voor reden zou bij een lage pH juist meer O2 worden afgegeven?
Lage pH kan sepsis zijn → meer O2 nodig
63
Wat voor effect heeft temperatuur op O2 afgifte?
Temperatuur omhoog: meer afgifte
Temperatuur omlaag: minder afgifte
64
Wat voor invloed heeft DPG op O2 afgifte?
DPG omhoog: meer afgifte (door verdringing)
DPG omlaag: minder afgifte
65
Waar vindt de erythropoïese plaats tijdens de embryonale/foetale fase?
- 3e week: dooierzak, chorion
- 6e week: lever, milt
- 5e maand: beenmerg
66
Waar vindt de erythropoïese plaats tijdens de kinder fase?
- Wervels
- Platte beenderen (bekken, ribben, sternum)
- Lange pijpbeenderen
67
Waar vindt de erythropoïese plaats tijdens de volwassene fase?
- Wervels
- Platte beenderen (bekken, ribben, sternum)
- Bovenste gedeelte humerus en femur
68
Welke 4 hormonen hebben invloed op de erythropoïese?
- Erytropoetine (epo): productie in de nier
- Overige hemopoetisch groeifactoren: bijv. Interleukine 3 (IL 3)
- Schildklier hormoon
- Testosteron
69
Hoe lang leven ery’s?
+/- 120 dagen
70
Welke 3 stoffen zijn belangrijke bouwstoffen voor ery’s?
1. Ijzer
2. Vitamine B12
3. Foliumzuur
71
Waardoor wordt ijzer door het bloed getransporteerd?
Transferrine
72
Hoe wordt ijzer opgenomen de erytroct in?
Door DMT-1
73
Wat doet hepcidine?
Hepcidine blokkeert DMT-1
74
Wanneer wordt hepcidine gemaakt?
Tijdens te veel ijzer of een infectie
75
Waar wordt vitamine B12 opgenomen?
In het terminale ileum
76
Waar wordt foliumzuur opgenomen?
In het jejunum
77
Wat is de Hb normaalwaarde voor mannen?
8,6-10,5
78
Wat is de Hb normaalwaarde voor vrouwen?
7,5-9,5
79
Wat is de MCV bij microcytaire anemie?
< 80
80
Wat is de MCV bij normocytaire anemie?
80-100
81
Wat is de MCV bij macrocytaire anemie?
> 100
82
Door welke 3 redenen kan iemand een microcytaire anemie krijgen? Wat is hierbij gebeurt met de reticulocytaantallen?
1. Ijzertekort - laag
2. Hb-pathie (thalassemie) - normaal of verhoogd
3. Chronische ziekte anemie - laag
83
Door welke 8 dingen kan iemand een normocytaire anemie krijgen? Wat is hierbij gebeurt met de reticulocytaantallen? ANAMISHA
- Acute bloeding n
- Nierziekte ↓
- Anemie van de chronische ziekte ↓
- Myelodysplastisch syndroom (MDS) ↓
- Infiltratie beenmerg door maligniteit↓
- Sikkelcel anemie (kwalitatief defect Hb ketens) ↑
- Hemolyse zonder reticulocytose
- Aplastische anemie ↓
84
Wat is de verhouding van faeces osmol vs plasma osmol bij osmotische diarree?
Faeces osmol > plasma osmol
85
Wat is de osmotische gap bij osmotische diarree?
Osmotische gap > 100
86
Wat is de verhouding van faeces osmol vs plasma osmol bij secretoire diarree?
Faeces osmol < plasma osmol
87
Wat is de osmotische gap bij secretoire diarree?
Osmotische gap < 100
88
Hoe reken je de osmotische gap uit?
190-2(Na+(faeces) + K+(faeces))
89
Wat zijn 4 redenen voor chronische diarree bij kinderen < 1 jaar?
1. Postenteritis diarree
2. Voedingsfouten
3. CF
4. Voedingsintolerantie
90
Wat zijn 5 redenen voor chronische diarree bij kinderen van 1-3 jaar?
1. Peuterdiarree
2. Giardia lamblia
3. Coeliakie
4. Infectie
5. Postenteritisdiarree
91
Wat zijn 4 redenen voor chronische diarree bij kinderen > 1 jaar?
1. Giardia lamblia
2. Coeliakie
3. IBD
4. Lactose intolerantie
92
Wat zijn symptomen van vetmalabsorptie?
- Steatorrhea
- Gewichtsverlies
- Groei verminderd
- Vit ADEK deficiënties
93
Wat zijn symptomen van eiwitmalabsorptie?
- Groeifalen
- Afname spiermassa
- Oedeem
94
Wat zijn symptomen van koolhydraatmalabsorptie?
- Gewichtverlies
- Osmotische diarree (stinkt, zuur)
95
Wat zijn symptomen van stoornissen in vocht- en elektrolyttrasport?
- Elektrolytstoornis
- Groeifalen door zouttekort
- Dehydratie
96
Wat zijn de 3 voorwaarden voor het hebben van coeliakie?
1. HLA type DQ2 of DQ8 positief zijn → dit heeft 30-40%
2. Het eten van gluten
3. Heb hebben van tTG → dit heeft iedereen
97
Wat is er mis bij coeliakie waardoor het optreedt?
Het lichaam maakt anti-tTG antistoffen aan nadat APC het tTG gedeamineerd gliadine aan een T-cel met het juiste HLA type presenteert
98
Wat zijn de ‘klassieke’coeliakie klachten?
1. Chronische diarree
2. Gewichtsverlies/afbuigende groeiruve
3. Bolle buik
4. Obstipatie
5. Slechte eetlust
6. Buikpijn
7. Braken
8. Humeurigheid
99
Wat zijn de niet GI coeliakie klachten?
1. Dermatitis herpetiformis
2. Afwijkend tandglazuur
3. Botontkalking
4. Klein gestalte
5. Vertraagde puberteit
6. Ijzergebreksanmeie
7. Hepatitis
8. Artritis
9. Epilepsie
100
Wat zijn de niet symptomatische problemen bij coeliakie?
1. Syndroom van down
2. Syndroom van Turner
3. Type 1 diabetes
4. IgA deficientie
5. Eerstegraads familielid met coeliakie
101
Wat vind je in het bloedonderzoek bij coeliakie?
- HLA DQ2 en DQ8 positief
- Anti tTG en anti-endomysium 10x verhoogd
102
Wat kun je nog meer naast bloedonderzoek doen om coeliakie vast te stellen?
1. duodednumbiopt (voor gluteneliminatie)
2. Familieanamnese
3. Afbuigende lengte/gewicht vaststellen
4. Anemie
103
Wat is de prevalentie van coeliakie in NL?
1:200
104
Waarmee stel je de diagnose coeliakie vast?
1. HLA typering
2. Serologie
3. Evt. duodenumbiopt
105
Wat is de behandeling bij coeliakie?
Levenslang glutenvrij dieet
