Week 4 | Federalisme en decentralisatie

Question 1

Welke 4 verschillende staatsvormen zijn er

Answer 1

1. Eenheidsstaat
2. Confederatie (statenbond)
3. Federatie (bondsstaat)
4. Geregionaliseerde staat

Question 2

Wat is de eenheidsstaat

Answer 2

Al het gezag ligt bij één centraal niveau. Er is één staat met één centraal bestuur waar tevens wetgeving wordt gemaakt. Er zijn geen autonome deelstaten. In een eenheidsstaat is er echter wel sprake van provincies, gemeenten en regio’s die via decentralisatie bepaalde bevoegdheden hebben verkregen.

Question 3

Wat is de confederatie (statenbond)

Answer 3

Samenwerking tussen verschillende staten op grond van een verdrag. Kenmerken van een confederatie zijn: verschillende soevereine staten, centrale coördinerende instantie, gebaseerd op een verdrag.

Question 4

Wat is de federatie (bondsstaat)

Answer 4

Één staat met aparte ‘deelstaten’ (VS). In een federatie is er sprake van autonomie en de deelstaten hebben eigen bevoegdheden. Kenmerken van een federatie zijn: Een staat met min of meer zelfstandige deelstaten, veelal exclusieve bevoegdheden, gebaseerd op een federale grondwet. Federatie is dus een manier om een staat effectief te besturen.

Question 5

Wat is de geregionaliseerde staat

Answer 5

Dit zijn ‘eenheidsstaten’ die geen echte deelstaten hebben, maar wel autonome regio’s (zoals Spanje met autonome regio Catalonië). Deze geregionaliseerde eenheidsstaat bezit een nationale grondwet en bijzondere wetten voor regionale bevoegdheden.

Question 6

Wat voor soort staat is de Europese Unie

Answer 6

De EU is een mengvorm van een federatie en confederatie

Question 7

Wat is decentralisatie

Answer 7

Toedeling van bevoegdheden aan lagere publiekrechtelijke lichamen of organen van de staat. Zo wordt het gezag zo dicht mogelijk bij de burger uitgeoefend. Decentralisatie is een manier om bevoegdheden te spreiden zonder dat daarbij ondergeschiktheid ontstaat. Er is geen sprake van verantwoording afleggen, maar wel sprake van goedkeuring

Question 8

Welke 3 vormen van decentralisatie zijn er

Answer 8

• Territoriale decentralisatie
• Functionele decentralisatie
• Mengvormen

Question 9

Wat is territoriale decentralisatie

Answer 9

Hierbij krijgen de organen van een openbaar lichaam een algemene bevoegdheid tot wetgeving en bestuur op een deel van het grondgebied van de staat. Territorium wordt hier beperkt.

Question 10

Wat is functionele decentralisatie

Answer 10

Het takenpakket wordt beperkt. De overheidsorganisatie heeft hier één bepaalde functie die door verschillende openbare lichamen op diverse niveaus worden uitgeoefend.

Question 11

Wat zijn mengvormen

Answer 11

Waterschappen hebben zowel beperkte taken als beperkt grondgebied

Question 12

Wat is deconcentratie

Answer 12

Hiermee wordt aangegeven of de centrale overheid haar bestuursbevoegdheden zelf uitoefent (concentratie) of laat uitoefenen door min of meer zelfstandige diensten of ambtenaren (deconcentratie). Er is sprake van ambtelijk toezicht bij deconcentratie.

Question 13

Wat voor staat is Nederland

Answer 13

Een gedecentraliseerde eenheidsstaat. Belangrijke bevoegdheden komen toe aan organen van lagere publiekrechtelijke lichamen. Verschil met de deelstaten in een federale staat: de lagere publiekrechtelijke lichamen binnen een eenheidsstaat beschikken niet over constitutioneel gewaarborgde competentie die ontastbaar is voor het centraal gezag.

Question 14

Bij spreiding van de overheidstaken kan de centrale overheid kiezen voor twee vormen van decentralisatie, welke

Answer 14

1. autonomie
2. medebewind

Question 15

Wat is autonomie

Answer 15

Zelfstandige, wetgevende en bestuurlijke bevoegdheden worden geattribueerd aan de lagere organen. De lagere overheden kunnen dus naar eigen inzicht besturen en regelend optreden. Het mag niet in strijd zijn met hogere regeling.

Question 16

Wat is medebewind

Answer 16

Een hoger orgaan kan bij of krachtens de wet een lager orgaan verplichten tot medewerking aan de uitvoering van de hogere regeling.

Question 17

Wat zijn de 4 grenzen van autonome bevoegdheden

Answer 17

1. Territoriale grens: gemeentebestuur mag niet zaken regelen binnen de grenzen van andere gemeenten.
2. Bovengrens: vordering moet altijd in overeenstemming zijn met hogere regelgeving, zoals GW
3. Ondergrens: gemeentebestuur mag alleen iets regelen waar algemeen belang in zit
4. Zijgrens: Een gemeente mag geen zaken aantasten die behoren tot een ander bestuursorgaan

Question 18

Wat zijn de voordelen van decentralisatie

Answer 18

De taakverdeling verloopt efficiënter en de kloof tussen bestuur en burger wordt kleiner

Question 19

Wat zijn de nadelen van decentralisatie

Answer 19

• Door spreiding van de functies wordt het risico gelopen dat lagere organen regelgeving maken die de hogere organen aantasten.
• Er moet toezicht worden gehouden door de hogere organen op de lagere organen

Question 20

Welke 2 soorten toezicht hebben we

Answer 20

preventief en repressief toezicht

Question 21

Wat is preventief toezicht

Answer 21

een hoger orgaan moet vooraf goedkeuring verlenen aan het lagere orgaan over het betreffende besluit of een verklaring geen bezwaar afgeven

Question 22

Wat is repressief toezicht

Answer 22

een hoger orgaan heeft de bevoegdheid om een bepaald besluit of regelgeving van een lager orgaan achteraf te schorsen of te vernietigen

Question 23

Wat is taakverwaarlozing

Answer 23

Indien het betrokken bestuur zijn taken ernstig verwaarloosd, kan er een voorziening bij wet worden getroffen. De gemeente of provincie wordt dan tijdelijk op non-actief gesteld. Het gaat hierbij voornamelijk om autonome taken, maar dit kan ook plaatsvinden bij medebewind

Question 24

Uit welke 3 instanties bestaat het provinciale bestuur

Answer 24

1. provinciale staten
2. gedeputeerde staten
3. commissaris van de koning

Question 25

Wat zijn de 3 organen van de gemeente

Answer 25

1. gemeenteraad 2. het college van burgemeester en wethouders 3. burgemeester

Question 26

Uit welke 3 instanties bestaat het bestuur van een waterschap

Answer 26

1. algemeen bestuur 2. dagelijks bestuur 3. voorzitter