Week 8 Flashcards
(48 cards)
Wat is de lokalisatie van piramidale- en niet-piramidale bewegingsstoornissen?
Piramidaal:
* Corticaal
* Myelum
Niet-piramidaal:
* Cerebellair: oa spinocerebellaire ataxie
* Extrapiramidaal (basale kernen)
→ hypokinesie: oa ziekte van Parkinson
→ hyperkinesie: oa ziekte van Huntingto
Wat zijn oorzaken van parkinsonisme?
- Ziekte van Parkinson
- Vasculair parkinsonisme
- Medicamenteus/metabool parkinsonisme
- Atypische parkinsonismen:
→ Multisysteem atrofie (MSA)
→ Progressieve supranucleaire paralyse (PSP)
→ Corticobasaal syndroom (CBS)
→ Lewy body dementie (DLB)
Hoe kan je onderscheidt maken in de oorzaken van parkinsonisme?
- Multisysteem atrofie
- Progressieve supranucleaire paralyse
- Vasculair
- Cortocobasaal syndroom
- Medicamenteus
- MSA→ cerebellaire verschijnselen.
- PSP→ verticale blikparese
- Vasculair→ verschijnselen beperkt tot onderste extremiteiten > 3jr.
- CBS→ corticale sensibele stoornissen, progressieve afasie of ideomotore apraxie van een ledemaat.
- Med.→ gebruik dopamine-dep/blok med.
Welke medicatie kunnen parkinsonisme veroorzaken?
- alle typische antipsychotica: o.a. haloperidol (>10%)
- bepaalde atypische antipsychotica: o.a. risperidon (>10%), olanzapine (>10%)
- dopaminedepleterende medicamenten: tetrabenazine (>10%)
- anti-epileptica: valproïnezuur (1-10%)
- anti-emetica: metoclopramide (1-10%, vaker bij kinderen/jongvolwassenen en hoge dosering)
Wat zijn de motorische symptomen van parkinson?
Geleidelijke progressief asymmetrisch parkinsonisme
1. Mimiekarm gelaat,
2. Voorovergebogen lopen, kleine schuifelende, passen, minder
pendelen, freezing, gestoorde houdingsreflexen
3. Micrografie
4. Zachte, monotone spraak (hypofoon)
5. Rigiditeit: omdraaien in bed, opstaan uit stoel
6. Rusttremor 4-6Hz
Wat zijn de niet motorische symptomen van parkinson?
- constipatie
- slaap en psychische problemen
- depressie
- verlies van reuk
- lage bloeddruk en licht gevoel in hoofd
- geheugenverlies
- verlies van faciale expressie
- moeheid
Wat zijn epidemiologische kenmerken van parkinson?
- onsetleeftijd gemiddeld 50-70 jaar
- In Nederland 63500 mensen met Parkison
- man:vrouw verhouding is 1:1
- levensverwachting iets lager dan gemiddeld
Wat is de pathologie van parkinson?
- neuronverlies substantia nigra
- Lewy bodies: cytoplasmatische neuronale inclusies met a-synucleïne eiwit
Wat is de diagnostiek van parkinson?
- klinische diagnose
- Lab tuv metabole oorzaak: TSH, nierfunctie en leverenzymen, <50 jaar ook
koper en ceruloplasmine - MRI-cerebrum tuv overige oorzaken (niet noodzakelijk)
- DAT-scan alleen bij klinische twijfel over neurodegeneratieve origine
Wat is de behandeling van parkinson?
- Paramedische zorg
- Medicamenteus:
→ Dopamine-agonisten
→ Levodopa - Advanced therapies:
→ Apomorfine
→ Duodopa
→ Deep brain stimulation (DBS)
Wat zijn de voorwaarden voor corticobasaal syndroom?
A. Minimaal twee van:
1. Rigiditeit of akinesie van een ledemaat
2. Dystonie van een ledemaat
3. Myoclonus van een ledemaat
B. Minimaal twee van:
1. Orobuccale apraxie
2. Apraxie ledemaat
3. Corticale sensibele stoornis
4. Alien limb fenomeen
Wat zijn klinische criteria van Lewy body dementie?
A. Centrale kenmerk: dementie
B. Kernkenmerken:
* Fluctuaties
* Hallucinaties
* Parkinsonisme
* REM-slaapgedragsstoornis
C. Ondersteunende kenmerken:
* Overgevoeligheid voor neuroleptica
* Posturele instabiliteit
* Syncope
* Autonome dysfunctie
* Niet-visuele hallucinaties
* Psychiatrische symptomen
* Hypersomnie
Wat zijn de klinische criteria van MSA?
A. Essentieel kenmerk: sporadische progressieve ziekte onsetleeftijd >30 jaar
B. Kernkenmerken:
1. Autonome dysfunctie
2. Parkinsonisme
3. Cerebellair syndroom
C. Ondersteunende klinische kenmerken
A. Motoor: snelle progressie <3 jaar, matig-ernstige houdingsinstabiliteit <3
jaar, craniocervicale dystonie na levodopa, ernstige spraakstoornissen <3
jaar, ernstige dysfagie <3jaar, onverklaarde pathologische VZR, jerky
myoclonus tremor, houdingsafwijking
B. Non-motoor: stridor, inspiratoir zuchten, koude/verkleurde handen en
voeten, erectiele dysfunctie (<60jr), pathologisch lachen of huilen
Waarvan zijn de basale ganglia (kernen) onderdeel van?
Telencephalon
Zitten vrij diep tov. cortex cerebri
Uit welke 4 hoofdonderdelen bestaat de basale ganglia?
1. Striatum
→ n. caudatus + putamen
→ n. accumbens
2. Pallidum
→ globus pallidus pars ext. + pars int
3. Nucleus subthalamicus
→ diencephalon
4. Substantia nigra
→ mesencephalon
Waar bevinden de medium spiny neurons zich en wat is hun functie?
- In het striatum
- Vangen input vanuit de motor cortex en periferie op.
→ De input wordt geprojecteerd naar of het externe of interne gedeelte van het pallidum.
Wat voor soort cellen zijn de medium spiny neurons?
GABAerg (inhibitoir)
a. D1-receptor (+substance P)
b. D2-receptor (+enkephaline)
Wat voor soort neuronen bevat de globus pallidus?
GABAerge projectieneuronen
Wat voor soort neuronen bevat de nucleus subthalmicus?
Glutamaterge projectieneuronen
Wat voor soort neuronen bevat de substantia nigra?
- Pars reticulata→ GABAerge projectie neuronen
- Pars compacta→ Dopaminerge projectieneuronen
Welke 2 gedeeltes zijn output gedeeltes mbt. de basale kernen?
- Pars interna van globus pallidus
- Pars reticulata van substantia nigra
Welke 2 routes zijn er als je het hebt over de basale kernen?
- Direct
- Indirect
Hoe verloopt de directe route mbt. de basale kernen?
- Striatum (D1/subP)
- Globus pallidus interna (GPi)
- Thalamus
Hoe verloopt de indirecte route mbt. de basale kernen?
- Striatum (D2/enk)
- Globus pallidus externa (GPe)
- Subthalamicus
- Globus pallidus interna (GPi)
- Thalamus
