XIX w. Europa Flashcards
(124 cards)
1
Q
Kongres wiedeński cele
A
- przywrócenie ancien regime
- mial gwarantowac ze zadne panstwo nie wzrosnie do potegi
2
Q
kongres widenski data
A
1814-15
3
Q
cele poszczegolnych panstw podczas kongresu wiedenskiego
A
- UK: rownowaga sil
- Rosja i Austria: hegamonia
- Prusy: pozycja na arenie
- Francja: nie stracic ziem, uzyskac mimo przegranej wojnie
4
Q
Przedstawiciele panstw
A
- Robert Stewart Castlereagh, Arthur Wellesley ks. Wellington
- car Aleksander I
- Klemens von Metternich
- Charles de Talleyrand
- Fryderyk Wilhelm III Hohenzollern
5
Q
zasady kongresu
A
- legityzmu: wladza krol pochodzi od boga, jest nienaruszalna
- rownowagi europejskiej
- restauracji: przywrocenie dawnych rodow
6
Q
kongres tanczacy
A
nieformalny charakter
7
Q
koncert mocarstw
A
decyzje o polsce, skaskonii, niemcach, wloszech, szwajcarii, niderlandy
8
Q
lad powiedenski
A
uklad pol po kongresie az do iws
9
Q
skutki po kongresie wiedenskim dla Francji, Szwajcarii, Niemczech, Rosji, Wloszech, Polsce
A
- powrócid do granic sprzed 1792 r. Po 100 dniach Napoleona podpisano 20.11.1815 r. II
pokój paryski. zmieniono to postanowienie i zmniejszono terytorium Francji do granic z
roku 1790 r. , Francja miała zapłacid wysoką kontrybucję, - tron przywrócono dynastii Burbonów ( zasiadł na nim Ludwik XVIII)
-miała byd paostwem wieczyście neutralnym
- zyskala Besarabie, Finlandie, czesc Ksiestwa Warszawskiego
– do Szwecji przyłączono Norwegię (jako rekompensatę za Finlandię) kosztem Danii,
- Związek Renski –> Zwiazek Niemiecki
- utrzymano podzial
- Prusy otrzymaly Gdansk i Torun, pomorze szwedzkie, Westfalie
- Panstwo koscielne papiezowi
- Austria tereny pol
- Neapol połączono z Sycylią tworząc Królestwo Obojga Sycylii (dynastia Burbonów),
- Piemont połączono z Sardynią tworząc Królestwo Sardynii (dynastia sabaudzka),
- Krolestwo Polskie
- Krk wolne miasto
- Niderlandy mialy byc silnym panstwiem nlisko Francji
- stanela na czele zwiazku
- czesc ks warszawskiego
- Lombardia, Tyrol
10
Q
skutki po kongresie ogolne
A
- zakaz handlu niewolnikami
- nowy porzadek
- pokoj do 48
- swiete przymierze
11
Q
swiete przymierze
A
Rosja austria prusy
12
Q
tajne organizacje we wloszech
A
karbonariusze, Mlode Wlochy - Giuseppe Mazzini
13
Q
francja po komgresie wiedenskim
A
Ludwik XVIII nadal konstytucje
Karol X Burbon
14
Q
Rewolucja lipcowa
A
przyczyny:
- ordonanse wydane przez Karola X
przebieg: 27-29 1830r.
- protesty w walki
- na czele Marie Joseph de La Fayette
skutki:
- powolano na tron orleanskich Bourbonow, Ludwik Filip I
15
Q
Jak powstala Belgia
A
przywodca niderlandow byl Wilhelm I. Byly roznice miedzy protestancka Holandią i katolicka Belgia, kons faworyzowala Holandie. Belgia - walonscy liberalowie i flamandzcy klerykalowie - unia. powstanie, niepodleglosc belgii 20 stycznia 1831r.
16
Q
kto zasiadl na tronie belgijskim
A
Leopold I
17
Q
Niepodleglosc grecji
A
organizacja niepodleglosciowa, Aleksander Ipsilantis, pierwsza proba nieudana, ucieczka.
Na Peloponezie ogloszona niepodleglosc na Zgromadzeniu Narodowym i przyjelo konstytucje. Turjca pogrom ludzi w odp. Turcja zdobyla w 1826 twierdze Missolungi.
Sytuacja sie zmienila gdy poparl powstancow car Mikolaj I, a UK i Francja nie mogly dac zgody na samodzielna interwencje.
1827 flota turecko- egipska zostala rozbita przez panstwa koalicji w bitwie pod Navarino. rosjanie zdobyli Adrianopol - pokoj w Adrianopolu 1829r.: niepodleglosc Grecji, potwierdzenie traktat londynski 1830 r.
18
Q
Ruch solidarnosciowy z Grecja
A
fillhellenizm
19
Q
tajne organizacje w Rosji
A
zwiazek ocalenia publicznego, dobra, nastepnie repubikanski zwiazek poludniowy, Pawel Pestel, zwiazek polnocny
20
Q
powstanie dekabrystwo
A
okazja 1825r, smierc cara w list, 25 grudnia wybuch powstanie (dzien przysiegi wiernosci carowi).
21
Q
skutki powstania dekabrystow
A
- rozbudowanie aparatu repsresji
- aresztowania
22
Q
rewolucja orzemysłowa
A
proces gwałtownych przemian dotyczących gospodarki, stosunków społecznych i politycznych w Anglii w XVIII w. Przejście od produkcji manufakturowej (opartej na produkcji ręcznej) do przemysłu zmechanizowanego, maszynowego, który umożliwiał produkcję masową.
23
Q
2 rewolucja przemylowa
A
1 polowa wiek pary 2 polowa wiek elektrycznosci
24
Q
przyczyny rewolucji przemyslowej
A
- wzrost liczby ludności spowodował wzrost zapotrzebowania na towary,
- przekształcenie armii w armię poborową i wzrost jej liczebności spowodował wzrost
zamówień rządowych na mundury i broń, - rozwój oświecenia przyczynił się do stworzenia licznych wynalazków
- urbanizacja, szukanie pracy, klasa robotnicza
25
maszyna parowa
James Watt 1769
26
Dlaczego w Anglii rewolucja
- w Anglii było bardzo mało ograniczeń feudalnych, które hamowałyby rozwój gospodarczy, kraj ten miał stabilną sytuację polityczną i dbał o rodzimą produkcję np. wprowadził zakaz eksportu surowej wełny
- akumulacja kapitału
- ziemia, manufaktury i banki należały do właścicieli prywatnych, którzy byli zainteresowani
wzrostem swoich zysków,
- w XVIII w. doszło do eksplozji demograficznej, lepsza higiena, szczepionki
27
szczepionka
Edward Jenner 1796
28
Niemiecki Zwiazek Celny zagłębia
Zaglebie Rurhy, Saary, Górnośląskie
29
Francja
- moda, luksusowe produkty, Miluza - francuski Manchaster, Zagłębie Północne, Loary
30
skutki rewolucji
- zmienia sie krajobraz, zanieczyszczenie
- spol: urbanizacja, nowe klasy spol, przestalo isteniec spoleczenstwo feudalne
31
liberalizm
- John Stuart Mill, Alexis de Tocqueville
32
liberalizm klasyczny
- swoboda jednostki
- przeciwko manarchii abs
- trojpodzial wladz
- brak zgody co do demokratyzacji panstwa
33
demokraci
liberalizm radykalsny
34
konserwatyzm
- przeciwko liberałom
- reakcjonizm, ancien regimé
- Edmund Burke
35
przyjkad partii kons
Tories -> The Cnservative Party
36
zla sytuacja robotnikow
- europa po wojnie nie miała pieniedzy na kupiwanie brytyjskich towarow
- zolnierze stracili prace
- rzad nie chcial buntow - Six Acts
37
poczatki ruchu rpbotniczego
ruch luddystow - Ned Ludd - niszczyciele maszyn
38
jakie nowe prawa robotnikow wprowadzona
20' 30' - zakaz nieletnich w kopalniach
- praca od 9 rz
- poniez 13 tylko 8h
- BHP
- zniesiono zakaz strajkow
39
Organizacja Zwiazkow Zawodowych
1833, Robert Owen
- powszechne prawa wyb
- coroczne wybory
- skorocenie dnia pracy do 8 h
40
socializm utopijny
praca na rzecz wspolnoty
41
saintsimonizm
Claude henri de Saint-Simon, nie chcial zmiany wlasnosci prywatnej
42
charles fourier
falanstery
43
czarysci
lib prawa wyb i popawa zycia robotnikow
44
Komunizm
socjalizm naukowy, marksizm, Karl Marx, Friedrich Engels
45
jak wyglad podzial spoleczenstwa w ameryce lacinskiej
- Elita - biali
- Kreole - nie mogli byc na wysokich stanowskiach
- metysi - nie mieli wplywu na zycie polityczne
- rdzenni amerykanie - handel rzemioslo
- afrykanscy niewolnicy
46
haiti, jak inaczej i jakie panstwa mialy kolonie
Santa Domingo, francja i hiszpania
47
gdzie wybuchla rewolucja i kto na czele Haiti
Toussaint Louverture
48
latino postac dekolonizacja, 1. proba
Francisco de Miranda, nie powiodla sie
49
jakie zmiany zaszly w koloniach podczas epoki napoleonskiej
junty (rady) --> kolonialisici zaczeli tworzyc rady miejskie gdzie zasiadali kreole
- wybuchaly protesty przeciwko hiszpanskiej arystokracji
- Kongresy Narodowe zaczely oglaszac niepodleglosci: Chile, Ekwador, Paragwaj, Kolumbia, Argentyna, Wenezuela
50
kto prowadzil ruchy niepodlehlosciowe w ameryce lacisnskiej i jakie kraje
Jose de San Martin, Argentyna, Chile
51
ostateczne pokonanie wojsk hiszanskich
bitwa pod Ayacucho
52
trans Peru
Gorne Peru, Bolivar, Boliwia
53
Simon Bolivar
bitwa pod Boyaca --> Wielka Kolumbia (Kolumbia i Wenezuela), rozpad na Kolumbie, Wenezuele i Ekwador
54
ostatniue panstwo
Urugawaj 1825, rywalizacje miedzy Argentyna a Brazylia
55
jacy sultanie wprowadzili i kontynuowali reformy
Mahmud II, Adbulmecid I
56
jak nazywal sie okres reform w turcji
tanzimat
57
jakie reformy wprowadzil mahmud II
- zmienil korpus janczarow, modernizacja wojska
- reforma administracyjna
58
jak rozbudowal aparat represji car mikolaj I
stworzyl III odzial kancelarii osobistej JCM ktory zajmowal sie inwigilacja i wykrywaniem spiskow. szkolnictwo ograniczpne do poziomu danegi stanu, kary cielesne. cenzura
59
panslawizm
zjednoczenie slowian oid wladza cara
60
jaki byl rzeczywisty cel ingerencji rosji w balkany
opanoanie konstantynopola i ciesnin czarnomorskich, dostep do morza srod
61
dlaczego wielka brytania byla przeciwko ingernecji rosyjskiej w balkany
strefa wplywow na bliskim wchodzie
62
pretekst ataku na turcje przez rosje
swiete miejsca w palsetynie
63
co zrobil car aby wywolac wojne
wyslal do sultana ultimatum o zwierchnictwo, nastepnie wkroczyl na moldawie i woloszczyzne
64
kiedy IO wypowiedzialo wojne
1853
65
kto stanal po stronie Turcji
wielka brytania, Francja, Krolestwo Sardynii
66
dlaczego ta wojen nazwano krymska
bo najciezsze toczyly sie tam walki; umarlo 300 tys osob
67
co stalo sie w rosji podczas i po wk
smierc mikolaja I, wladze przejal syn Aleksander II, ktory skapitulowal. odwilz posewastopolska; zlagodzenie cenzury i dzialan tajnej policji, zniesiono poddanstwo, i rozpoczeto uwlaszczenie. sady. armia. dumy. brak zmiany ustroju
68
Kongres pokojowy, Paryz 1856r. postanowienia
- rosja zrzekla sie zdobyczy na Kaukazie, oddala Moldawie i rozwiazala flote czarnomorska
- demiteralizacja morza czarnego
- autonomia serbii, moldawii i woloszczyzny pod protektoratem Turcji
- wyrownanie praw chrzescijan z muzumanami
69
najwazniejszy skutek WK
koniec swietego przymierza
70
przyczyny wiosny ludow
ruchy liberlanie; prawa wyborcze, konstytucja, uwlaszczenie chlopow
ruchy narodowe; niepodleglosc; Polacy, Czesi, Wegrzy, Chorwaci. zjednoczenie; Niemcy, Włochy.
kryz gosp; zaraza ziemniaczana
71
wiosna ludow we Francji
kryzys gosp i niezadowolenie z systemu (wysoki cenzus), opozycja wobec Ludwika Filipa; oboz liberlany, republikanie, bonapartysci, spotykali sie na bankiety
72
powod data i skutki rewolucji lutowej
brak zgody na organizacje bankietów, 1848r. abdykacja krola Ludwika Filipa I, Rzad Tymczasowy oglosil republike
73
reformy RT
- zniesiona niewolnictwo i kare smierci
- powszechne prawa wyborcze
- wolnosc prasy i zgromdzen
- komisja luksemburska; 10-11 h , warsztaty narodowe
74
republika daty i co sie stalo
1848-1852- zgromadzenie Konstytucyjne; wiekszosc to liberalowie i monarchisci wiec rozwiazali komisje luks, bezrobotni mieli pracowac w armii i na budowach drog i mostow
nowa konstytucja, prezydent co 4 lata, zgromadzenie prawodawcze --> brak poparcia robotnikow
75
rewolucja czerwcowa data i co sie stalo
1848r. stlumione przez wojsko
76
kto zostal prezydentem i co zrobil
Ludwik Napleon Bonaparte 1851 rozwiazal zgromadzenie prawodawcze i przedluzyl kadencje do 10 lat, zniosl republike i nazwal sie cesarzem francuzow (Napoleon III)
77
cele Panstw Niemieckich wiosny ludow i skutek
liberlana konstytucja, uwlaszczenie chlopow, zniesienie cenzury i zjednoczenie niemiec rewolucja w marcu 1848r
78
skutki rewolucji w marcu 48
nadano konstytucje i zniesiono cenzure. ogolnoniemiecki parlament
79
frankfurt nad menem
zjednoczenie niemiec koncepcja Malych Niemiec, cesarz Prus odmowil i wojska pruskie rozpedzily parlmanet
80
Wiosna ludow prusy
'do mocih kochanych berlinczykow' wycofano wojska i uwolniono wiezniow poli i 'manifest do narodu niemieckiego' zapowiedzial zgromodzenie narodowe i zlikwidowal cenzure i
81
konstytucja 1850 prusy
2izb parlament, krol mianuje i odwoluje rzad, zniesiono feudalne
82
cesarstwo habsburskie wiosna ludow
1848 wieden cesarz Franciszek I Habsburg okrojowal konstytucje, zamieszki - cesarz opuscil wieden i ogloszono komietet bezp. parlamengt austracki ustawa uwlaszczenie chlopow i poddanstwa, nowa kostytucja. krwawe zamieszki, cesarz abdykowal na rzecz bratanka Franciszka Jozel I monarchia abs
83
ruch zjednoceniowy we wloszech
risorgimento
84
zjednoczenie wloch data
1861
85
jakie panstwa we wloszech
Piemont, Wiktor Emanuel II, Krolestwo Objga Sycylii, Bourbonowie
86
koncepcje zjednoczenia
republika Giuseppe Mazzini, Giuseppe Garibaldi
federacja Camill Cavoura
87
przebieg zjednoczenia wloch
1858 r. – sojusz Piemontu (Camillo Cavour) z Francją (Napoleon III) przeciwko Austrii.
Piemont sie uzbraja, ultimatum
1859 r. – Austria wypowiedziała wojnę Sardynii.
Bitwa pod Magentą i Solferino.
Powstania narodowe w Toskanii, Modenie, Parmie i Romanii.
Rozejm w Villafranca pomiędzy Francją a Austrią.
Pokój w Zurychu – przyłączenie Lombardii
1860 r. – Toskania, Modena, Parma i Rzym opowiedzieli się za przyłączeniem do Królestwa Sardynii.
Walki w Królestwie Obojga Sycylii.
Powstańcom (republikanie) Wiktor Emanuel II zezwolił na utworzenie oddziału zbrojnego dowodzonego przez Giuseppe Garibaldiego.
1860 r. – „wyprawa tysiąca”, „czerwone koszule”.
Bitwa pod Calatafimi → klęska wojsk sycylijskich.
Projekt Mazziniego stworzenia republiki południowowłoskiej → niepokój Sardynii.
Piemont wkracza do Rzymu.
28.10.1860 r. – Garibaldi oddał ‘hołd’ Wiktorowi Emmanuelowi jako królowi Włoch.
17.03.1861 r. – powstanie zjednoczonego Królestwa Włoch, na czele z Wiktorem Emanuelem II. Poza granicami jedynie Rzym oraz Wenecja.
1866 r. – wykorzystując klęskę Austrii w wojnie z Prusami do Włoch przyłączono Wenecję.
1870 r. – podczas wojny francusko-pruskiej Włosi zajęli Rzym, w którym stacjonowały wojska francuskie.
1871 r. – Rzym staje się stolicą Włoch. Papież ogłosił się ‘więźniem Watykanu’.
88
przyczyny ekspansji kolonialnej
- ekplozja demograficzna
- surowce, tania sila robocza, rynek zbytu
- bazy wojskowe
- imperializm
89
kim byli burowie
rpa (przyladek dobrej nadziei)
90
dlaczego burowie emigrowali
poniewaz nie byli zadowoleni z rzadow brytyjczykow w rpa
91
jakie panstrwa powstaly burow i co sie z nimi stalo
Transwal i Orania, po 2. wojnach burskich przejely je uk -> Związek Południowej Afryki
92
Brytyjka Kompania Wschodnioindyjska
ekspansja
93
sipajowie
indyjscy zolnierze
94
Wielki Bunt
powstanie sipajow antybrytyjskie, zlikwidowano kompanie, wladze przejela krolowa wiktoria
95
wicekrol
urzednik ktory sprawowal w indiach wladze w imieniu cesarzowej WIktorii
96
wojny opiumowe
eksport opium do chin
97
powstanie tajpingow
przeciwko dynastii pod wpywami kolonizatorow, org triady
98
powstanie bokserow
przeciwko kolonizatorom
99
Francja kolonie
Polwysep Indochinski
100
zjednoczenie niemiec
1871
101
powody na zjednoczenie niemiec
- realizacja planow o mocarstwie Prus, Otto von Bismarck
- wspolnota narodowa po wojnach napoleonskich
102
w jaki sposob Otto von Bismarck mial zjednoczyc niemcy
blud und eisen
103
koncepcje zjednoczenie niemiec
- maloniemiecka: prusy
- wielkoniemiecka: Austria, federacja
104
wojna z Dania
Prusy uzyskaly Szlezwik a Austria Holsztyn
105
wojna z austria
prusy mialy wsparcie wloch i rosji, francja i uk neutralne
bitwa pod Sadową 1866r, kleska austrii, zrzeka sie Holsztyna
106
wojna francusko-pruska
1870r -71
107
bitwa pod Sedanem znaczenianie
1870r koniec mit napoelon
108
proklamowanie Cesarstwa Niemieckiego
1871 Wersal Wilhlem I
109
minister spraw wew
Aleksander von Bach, era Bacha
110
utworzenie Austro-Węgier
unia personalna 1867
111
konstytucja austro wegier
konstytucja grudniowa, liberlana, autonomia galicji
112
doktryna Monroe
zasada izolacjonizmu
113
zmiany terytorialne ameryki w xix w
Louisiana od Francji
Floryda od Hiszpanii
Teksas i Kalifornia po wojnie z Meksykiem
Alaska kupiona od Rosji
114
wojna secesyjna
1861-1865
115
wojna secesyjna przyczyny
- Polnoc chciala nalozyc cla na produkty importowane, a poludnie balo sie cla na eksportowane produkty
- Poludnie nie chcialo zakazu niewolnictwa
- bezposrednia przyczyna secesja 11 stanow
116
przebieg wojny secesyjnej
- atak konfederadow na Fort sumter
- najpierw zwyciestwa Poludnia jednak Polnoc miala wieksze zaplecze
- bitwa pod Gettysburgiem, wygrana Unii
- Lincoln 1863, proklamacja emancypacji - zniesienie niewolnictwa
- unia ruszyla na poludnie - wojna totalna - wygraba Polnocy
117
gen Poludnia i Polnocy
Ulysses Grant, Robert Lee
118
usa po wojnie seceycjnej
rozwoj gosporadczy - emigracja, kolonizacja Dzikiego Zachodu, rozbudowa lini kolejowych
- problemy spoleczne - segregacja rasowa, eksterminacja indian
119
stowarzyszenie socjakistycznie 1864 i 1889
I miedzynarodowka Karl Marx, II Miedzynarodowka Wlodzimierz Lenin, Eduard Bernstein
120
czym byla encyklika Rerum novarum
nauka spoleczna KK
121
kto sprawowal wladze w Japonii
Szoguni, Cesarze tylko form
122
jak doszlo do podpisania ukladow handlowych Japonii z USA
Matthew Perry, 1853 demonstracja sil zbronijnych
123
restauracja Meiji
otwarcie Japonii na zachod
124
