روش های آزمایشگاهی در تشخیص بیماری های روماتیسمی Flashcards

1
Q

علل بروز بیماری های خود ایمنی؟

A

1) استعداد ذاتی و ژنتیکی
2) محرک های محیطی 👈 عفونت ها، مواد شیمیایی و استرس
3) عوامل هورمونی 👈 بسیاری از بیماری های خودایمنی در خانم ها به خصوص در سنین باروری

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

بیماری های روماتیسمی خودایمنی که بیشتر در آقایان دیده میشود؟

A

1) اسپوندیلوآرتروپاتی ها

2) نقرس

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

آزمایشاتی که در بیماری های روماتیسمی درخواست میشود؟

A
1) اتو آنتی بادی ها:
✔anti nuclear antibodies (ANA):
علیه 2 دسته آنتی ژن
extractable nuclear antigens (ENA)
dsDNA
✔rheumatoid factor (RF)
✔anti cyclic citrullinated peptid (anti CCP)
✔antineutrophilic cytoplasmic antibodies (ANCA)
2) تست های acute phase reactant:
✔c reactive protein (CRP)
✔erythrocyte sedimentation rate (ESR)
✔CBC
✔pr 👉 آلبومین، فریتین، گلوبولین ها
3) تست های کبدی و کلیوی 👈 اهمیت برای تجویز دارو
4) بررسی مایع مفصلی synovial fluid
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

اتو آنتی بادی ANA علیه چیست؟

A

آنتی بادی علیه پروتئین های هسته

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

اهمیت ANA test؟

A

یک initial screening 👈 به طور کلی وجود یا عدم وجود بیماری خود ایمنی
نوع بیماری را مشخص نمیکند❌

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

تیتر مثبت و منفی ANA؟

A

بالاتر از 1/160 مثبت

کمتر و مساوی 1/80 منفی

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

درصد مثبت شدن ANA در بیماری های مختلف؟

A
لوپوس 99%
اسکلرودرمی 88%
شوگرن 85%
روماتوئید آرتریت 55%
روماتوئید آرتریت جوانان 40%
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

2 روش برای بررسی آزمایشگاهی ANA؟

A

1) تست الایزا 👈 یک تست بیوشیمیایی

2) تست ایمونوفلوئورسانس 👈 اختصاصی تر نسبت به الایزا و ایجاد pattern های مختلف

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

الگوی محیطی (لبه ای) peripheral (rim) staining در تست ANA
آنتی بادی برای شناسایی کدام آنتی ژن؟
اختصاصی برای کدام بیماری؟

A

آنتی بادی ضد ds DNA و ss DNA

اختصاصی برای لوپوس

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

الگوی منتشر homogeneous staining در تست ANA
آنتی بادی برای شناسایی کدام آنتی ژن؟
اختصاصی برای کدام بیماری؟

A

آنتی بادی ضد دئوکسی‌ریبونوکلئوپروتئین DNP 👈 غیراختصاصی

آنتی بادی ضد هیستون ها 👈 در لوپوس های دارویی، لوپوس، RA

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

الگوی خالدار speckled staining در تست ANA
آنتی بادی برای شناسایی کدام آنتی ژن؟
اختصاصی برای کدام بیماری؟

A

آنتی بادی ضد ro (SS-A) 👈 بیشتر شوگرن و در موارد کمتر لوپوس نوزادی و لوپوس ANCA منفی
آنتی بادی ضد la (SS-B) 👈 بیشتر شوگرن و در موارد کمتر لوپوس
آنتی ضد Sm 👈 اختصاصی لوپوس
آنتی بادی ضد RNP 👈 اسکلرودرمی، MCTD، لوپوس و RA
آنتی بادی ضد Scl 70 👈 برای اسکلرودرمی منتشر
آنتی بادی ضد Jo 1 👈 برای پلی میوزیت و درماتو میوزیت

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

الگوی هستکی nucleonar staining در تست ANA
آنتی بادی برای شناسایی کدام آنتی ژن؟
اختصاصی برای کدام بیماری؟

A

آنتی بادی ضد RNA پلیمراز 1

برای سندروم شوگرن اولیه PSS، سندروم رینود و اسکلرودرمی

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

الگوی سانترومری centromere staining در تست ANA
آنتی بادی برای شناسایی کدام آنتی ژن؟
اختصاصی برای کدام بیماری؟

A

آنتی بادی ضد kinetochore

اختصاصی سندروم CREST (اسکلرودرمی محدود)، رینود و MCTD

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

سندروم crest چیست؟

A
1) calsinosis:
 رسوب کلسیم در پوست
2) raynaud's phenomenon:
اسپاسم عروق در پاسخ به سرما یا استرس
3) esophageal dysfunction:
رفلاکس اسید و کاهش حرکات مری
4) sclerodactyly:
ضخیم شدن و سفت شدن پوست انگشتان دست
5) telangiectasias:
مویرگ های قرمز روی سطح پوست به علت گشاد شدن عروق
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

تست های درخواستی در RA؟

A

RF

Anti CCP

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

تست های درخواستی در لوپوس؟

A
ANA
Anti ds DNA
Anti Sm
Anti SSA (Ro)
Anti SSB (La)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

اگر فقط تست آزمایشگاهی اختصاصی یک بیماری مثبت باشد و علائم نباشد، فرد آن بیماری را دارد؟

A

خیر باید در کنار آن علائم هم داشته باشد تا بگوییم فرد بیمار است

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

اگر تیتر اتوآنتی بادی خیلی بالا باشد و علائم نداشته باشد؟

A

تکرار تست 👈 اگر باز هم مثبت شد وجود ریسک پیدا شدن علائم در آینده اما ممکن هم هست اتفاق نیفتد

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

آنتی ژن ENA چیست؟

A

آنتی ژن های محلول در سیتوپلاسم و قابل استخراج با تزریق سالین

استفاده در تست ANA برای تشخیص

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

6 دسته آنتی ژن ENA؟

هر کدام اختصاصی برای کدام بیماری؟

A

1) Sm 👉 اختصاصی برای لوپوس
2) SSA (Ro) 👉 شوگرن، لوپوس
3) SSB (La) 👉 شوگرن، لوپوس
4) RNP 👉 اسکلرودرمی، شوگرن، لوپوس
5) Scl-70 👉 اسکلرودرمی، شوگرن
6) Jo-1 👉 پلی میوزیت و درماتو میوزیت

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

برای لوپوس درخواست Sm یا Anti ds DNA؟

A

هر دو اختصاصی لوپوس اما Sm حساسیت پایینی دارد

برای تشخیص لوپوس درخواست Anti ds DNA به دلیل اختصاصیت و حساسیت قابل قبول

22
Q

مشاهده آنتی بادی علیه ds DNA در کدام بیماری؟

A

لوپوس در مرحله فعال

گاهی هم در شوگرن و روماتوئید آرتریت

23
Q

کاربرد آنتی بادی علیه ss DNA؟

A

در لوپوس مثبت میشود اما عدم کاربرد به علت اختصاصی نبودن

24
Q

فاکتور روماتوئیدی RF چیست؟

A

اتو آنتی بادی علیه قسمت Fc در IgG

25
Q

مثبت شدن RF در کدام بیماری ها؟

A

1) آرتریت روماتوئید 👈 بسیار ارزشمند در تشخیص آن
2) بیماری های روماتولوژیک دیگر مثل شوگرن و لوپوس
3) بیماری های غیر روماتولوژیک مثل هپاتیت ها، اندوکاردیت تحت حاد و بیماری های مزمن کبدی، سارکوئیدوز، عفونت های مزمن مثل جذام و سل، کرایوگلوبینمی، پارا پروتئینمی، سیفلیس و نئوپلاسم ها
4) بعد از واکسن
5) در 10% افراد نرمال
✔ مثبت شدن RF در آرتریت روماتوئید و شوگرن با تیترهای بالا و در سایر موارد با تیترهای کمتر
✔مثبت شدن RF در juvenile RA با احتمال کمتر

26
Q

تست anti ccp برای تشخیص کدام بیماری؟

A

روماتوئید آرتریت

27
Q

برای RA درخواست RF یا anti CCP؟

A

تست anti CCP دارای اختصاصیت بالاتر و حساسیت مساوی با RF

28
Q

تیترهای بالاتر anti CCP نشان دهنده چیست؟

A

وضعیت بدتر و شدت بیشتر بیماری، درگیری شدیدتر erosive مفصلی و خارج مفصلی

29
Q

تست ANCA اختصاصی برای کدام بیماری؟

A

واسکولیت ها

30
Q

مثبت شدن ANCA در کدام بیماری ها به جز واسکولیت؟

A

1) روماتوئید آرتریت
2) لوپوس
3) میوزیت
4) بیماری های گوارشی

31
Q

پترن های تست ANCA؟

A

1) پترن سیتوپلاسمیک 👈 cANCA

2) پترن پری نوکلئار 👈 pANCA

32
Q

Negative acute phase reactant?

A

همه acute phase reactant ها طی واکنش فاز حاد افزایش می یابند به جز آلبومین که کاهش می یابد. به این کاهش آلبومین negative acute phase reactant گفته میشود.

33
Q

افزایش acute phase reactant ها در چه مواردی؟

A

1) هر زمان که التهاب داشته باشیم
2) بیماری های روماتولوژیک
3) عفونت ها
4) سرطان

34
Q

پروتئین CRP به چه چیزی متصل میشود؟

A

1) قسمت پلی ساکاریدی باکتری، قارچ یا سایر آنتی ژن ها
2) به یکسری نوکلیک اسیدهای خودی
3) به فسفوکولین و لسیتین
✔بسیار حساس به اتو آنتی ژن یا ماده توکسیک و سمی 👈 تشخیص و اتصال به آن ها و حذف آن ها از خون

35
Q

پروتئین CRP در چه مواردی بالا میرود؟

A

1) MI
2) cancer
3) truma
4) surgery
5) infection

36
Q

تست ESR چیست و چه چیزی روی نتیجه آن اثر میگذارد؟

A

سرعت رسوب گلبول های قرمز

هر پروسه ای که در آن تغییر در سطح پروتئین داخل سلول یا تغییر در سطح هموگلوبین داشته باشیم روی ESR اثر میگذارد

37
Q

در چه مواردی ESR بالا میرود؟

A

1) بارداری به علت افزایش فیبرینوژن
2) آنمی
3) ماکروسیتوز
4) دیابت
5) نارسایی کلیوی و ESRD
7) بدخیمی
8) علونت
9) بیماری های خود ایمنی و روماتولوژیک مثل واسکولیت ها، RA و PMR

38
Q

تفاوت CRP و ESR؟

A

تست CRP بسیار حساس 👈 در 1-2 ساعت اول التهاب افزایش و پس از 48 ساعت کاهش درصورت عدم رخداد التهاب دیگر و با درمان کاهش سریع تر
تست ESR برای فاز التهابی اختصاصیت کمتر 👈 افزایش با سیر کندتر و با درمان نیز کاهش به کندی

39
Q

آیا نیاز به درخواست CRP هست؟

A

فقط درصورت شک به عفونت در بیماری های روماتیسمی 👈 در غیر این صورت فقط ESR و CBC

40
Q

اهمیت درخواست acute phase reactant ها؟

A

1) اهمیت تشخیصی در بیمار جدید

2) بررسی پاسخ درمانی در follow up 👈 بررسی flare علائم یا عفونت و عارضه دیگر

41
Q

ویژگی های مایع سینوویال در حالت نرمال؟

A

1) مایع با رنگ روشن
2) فاقد سلول یا در حد 4-5 تا WBC
3) ویسکوزیته بالا
4) لخته نمیشود
5) پروتئین آن 1/3 پروتئین پلاسما
6) قند آن مساوی قند خون

42
Q

بررسی مایع مفصلی از چه نظر؟

A

1) ظاهر، چسبندگی
2) تعداد WBC و شمارش افتراقی
3) رنگ آمیزی کشت اسمیر 👈 برای تشخیص عفونت
4) وجود یا عدم وجود کریستال زیر میکروسکوپ

43
Q

کریستال اسید اوریک و کریستال کلسیم پیرو فسفات کمک به تشخیص چه بیماری؟

A

کریستال اسید اوریک 👈 نقرس

کریستال کلسیم پیرو فسفات 👈 نقرس کاذب

44
Q

ویژگی های مایع مفصلی در بیماری های روماتیسمی و عفونت؟

A

1) افزایش تعداد سلول ها مخصوصا WBC 👈 افزایش تعداد PMN ها
2) کاهش ویسکوزیته 👈 خارج شدن از سرنگ به صورت قطره قطره در حالی که در حالت عادی به صورت نخ مانند خارج میشود
3) تغییر رنگ و کدر شدن
4) وجود چرک در موارد آرتریت سپتیک

45
Q

عوامل تشدید کننده بیماری و flare علائم؟

A

1) استرس
2) بیماری های عفونی
3) جراحی
4) بیماری های ویروسی مثل کووید
5) جابجا شدن زمان خواب
6) گرسنگی طولانی، روزه داری، پرخوری در بیماری های کریستالی مثل نقرس

46
Q

در چه مواردی آسپیراسیون و تفسیر مایع سینوویال را انجام میدهیم؟

A

1) مونوآرتریت حاد یا مزمن
2) ضربه همراه افیوژن مفصلی
3) مونوآرتریت در یک بیمار مبتلا به پلی آرتریت مزمن
4) شک به عفونت مفصلی، آرتریت ناشی از بلور، همارتروز

47
Q

افیوژن مفصلی خونریزی دهنده

تشخیص؟

A

1) ضربه یا به هم ریختگی مکانیکی
2) کواگولوپاتی
3) آرتروپاتی نوروپاتیک
4) سایر موارد

48
Q

اگر افیوژن مفصلی خونریزی دهنده نباشد در مرحله بعدی چه چیزی بررسی میشود و تشخیص بعدی؟

A

بررسی تعداد WBC:
بیشتر از 2000 در میکرولیتر 👈 آرتریت التهابی یا سپتیک
کمتر از 2000 در میکرولیتر 👈 اختلالات مفصلی غیر التهابی مثل استئوآرتریت، ضربه و سایر موارد

49
Q

اگر تعداد WBC ها در مایع مفصلی بیشتر از 2000 بود در مرحله بعدی چه چیزی بررسی میشود؟

A

درصد PMN ها:

کمتر از 75% باشد جزو اختلالات مفصلی غیرالتهابی است

50
Q

اگر درصد PMN در مایع مفصلی بیشتر از 75% باشد در مرحله بعد چه چیزی بررسی میشود؟

A

بلورها:
اگر وجود داشته باشد 👈 تعیین هویت بلور برای تشخیص اختصاصی 👈 نقرس و نقرس کاذب
اگر وجود نداشته باشد 👈 سایر آرتریت های التهابی و سپتیک 👈 انجام رنگ آمیزی گرم و کشت الزامی

51
Q

نحوه افتراق آرتریت التهابی و سپتیک؟

A

تعداد WBC ها بیشتر از 50000 احتمالا آرتریت سپتیک و کمتر از آن احتمالا آرتریت التهابی