სამართალმცოდნეობაფფ Flashcards
(10 cards)
სამართლის ნორმის სახეები ჩამოთვალეთ:
1)სამართლის დარგების მიხედვით:კონსტიტუციურ-სამართლებრივი,სამოქალაქო სისხლის,ადმინისტრაციული,შრომის სამართლებრივი ნორმები და სხვა.
2)სოციალური დანიშნულების მიხედვით:დამფუძნებელი,რეგულაციური,დამცავი,უზრუნველმყოფელი,დეკლარაციული, დეფინიციური,კოლოზიური.
3)დამფუძნებელი,რეგულაციური,დამცავი, უზრუნცელმყოფელი,
დეკლარაციული,დეფინიციური,კოლიზიური ნორმები.
4)სავალდებულო ძალის მიხედვით:იმპერატიული(ადმინისტრაციული სამართლის ნორმები) და დისპოზიციური ნორმები.(სამოქალაქო სამართლებრივი ნორმები).
5)მოქმედების სფეროს შესაბამისად:ზოგადი(კონსტიტუცია),შეზღუდული, ლოკალური მოქმედების ნორმები.
6)კანონმდებლობაში,იურიდიული პრაქტიკისა და იურიდიულ ლიტერატურაში განასხვავებენ მატერიალურ და პროცესუალურ სამართლის ნორმებს.
7)საჯარო და კერძო სამართალი.
- სამართლის ფუქნციები და სოციალური დანიშნულება
- რეგულაციური(მომწესრიგებელი)ფუნქცია
- დაცვითი ფუნქცია
- სოციალური ინტეგრაციის ფუნქცია
- საზოგადოებრივი იძულების ფუნქცია
- წესრიგის ფუნქცია
- სოციალური მშვიდობის ფუნქცია
- კონფლიქტის მოწესრიგებისა და კონფლიქტის პრევენციის ფუნქცია
მაგალითები ჩამოთვალეთ:
1.ჰიპოტეზა-18 წლის ასაკი და 3 წელზე მეტ ხანს.
2.დისპოზიცია-დამპირალების უფლება ნივთვის ანაზღაურების მოთხოვნაზე
3.სანქცია-7-15 წლამდე
4.ზოგადი ჰიპოტეზა-საწარმოო აუცილებლობა
5)კონკრეტული ჰიპოტეზა-მეუღლეთა შორის დავა ან არსებობს ან არა,სხვა ვარიანტი ვერ იქნება.
6)მარტივი ჰიპოტეზა-მშობლებს უნნდა ჩამოერთვათ მშობლის ულება
7)რთულია ჰიპოტეზა-ქონება უნდა იყოს დაზღვეული და ის უნდა იყოს დაღუპული.
7)ალტერნარიული ჰიპოთეზა
8)მავალებელი დისპოზიცია-
9)აღმჭურველი დისპოზიცია-მესაკუთრეს შეუძლია მფლობელს მოსთხოვოს ნივთის უკან დაბრუნება.
10)ამკრძალავი ჰიპოტეზა-
11)მარტივი დისპოზიცია-ქრთამის მიცემა
12)აღწერილობითი-ხულიგნობა.
13)მითითებით დისპოზიცია-ფდიქიატრულ საავადმყოფოში მკურბნალობა შეიძლება დაინიშნოს ამ კოდექსის 101-ე მუხლის გათვალისწინებული საფუძვლის არსებობისას’’.
14)ადმინისტრაციული სანქცია-თავისუფლების აღკვეთა ან უვადოთ,თანამდებობის დაკავების ან საქმიანობის უფლების ჩამორთმევა,საზოგადოებისათვის სასარგებლო შრომა,ჯარიმა და სხვ.ამგვარ სანქციებს ეწოდედბა სასჯელი.
15)ადმინისტრაციული სანქციები-ადმინისტრაციული სახდელის გავრცელებული ფორმაა ჯარიმა.შეიძლება გამოიყენონ-გაფრთხილება,სპეციალური უფლების ჩამორთმევა(მაგ:ავტ მართვის,ადმინისსტრაციული პატიმრობა,უცხოელის გაძევება ქვეყნიდან და ა.შ.ადმინისტრაციულ სამართლებრივ სანქციებს სახდელი ეწოდება.
16)დისციპლინური სანქციები-შენიშვნა,საყვედური,უფრო დაბალხელფასიან თანამდებობაზე გადაყვანა,სამუშაოდან დათხოვა და ა.შ.
17)ქონებრივი სანქციები-
18)აბსოლუტური სანქციები-მაგ სანქციაში შეიძლება იყოს მოცემული მიყენებული ანაზღაურება მხოლოდ ან სხვა.
18)შედარებით განსააზღვრულ სანქციებში-მინიმუსმ(თავისუფლების აღკვეთა არანაკლებ 3წლისა),მაქსიმუმ(მაგალითად:თავისუფელბის აღკვეთა 4წლამდე),ან ერთდროულად მინიმუმსაც და მაქსიმუმსაც (მაგალითად,ჯარიმა 50-დან 100 ლარამდე).
19)ალტერნატიული სანქციები-მკვლელობა აუცილებელი მოგერიების ფარგლების გადაცილებით ისჯება თავისუფლების შეზღუდვით ვადით 3 წლამდე ანდა თავისუფლების აღკვეთით ვადით 5 წლამდე.
20)კემულაციური სანქციები-თავისუფლების აღკვეთა გრკვეული ავდით და ამავდროულად და ამავე დროს პროფესიული საქმინაობის ეჩერება
21)მითითებითი სანქცია.
- სამართლის ცნება,ძირითადი ნიშნები
- ბუნებითი სამართლის თეორია
- პოზიტიური სამართლის თეორია
- უპირველეს ყოვლისა,სამართალი არის ქცევის წესების ერთობლიობა,სამართლებრივი ნორმების სისტემა…
- სამართალი არის სისტემა ნორმებისა,რომლებიც დადგენილი ან სანქციონირებულია სახელმწიფოს მიერ. სახელმწიფო უნდა ,,ემორჩილებოდეს სამართლის ნორმებს’’…
- სამართალში აისახება სახოგადოების,სოციალური ჯგუფების,ინდივიდების,ერის მოთხოვნილებანი და ინტერესები,რომლებიც ზოგჯერ განსხვავებული და წინააღმდეგობრივიცაა…
- სამართლის ნორმები გამოირჩევიან სიზუსტით,განსაზღვრულობით.თითოეული ნორმის შინაარსი ფორმალურად განმტკიცებულია კანონის ტექსტში ან სხვა ნორმატიულ დოკუმენტში…
- სამართლის ერთ-ერთი სპეციფიკური ნიშანი არის ის,რომ იგი დაცული და გარანტირებულია სახელმწიფოს მიერ…
- ადამიანი,რომელიც არღვევს მოვალეობებს-თავისუფალი არ არის.
- სამართალი და ჩვეულება
- ჩვეულება არის ქცევის ზოგადი წესი,რომელიც საზოგადოებაში ყალიბდება მუდმივი გამოყენების შედეგად და გადაიქცევა ადამიანთა ჩვევად.
- ჩვეულება არის ქცევის წესი,რომელიც მიზანმიმართულად არ დგინდება ან სანქციონირდება,ის ყალიბდება სტიქიურად,საზოგადოებრივი პრაქტიკის და ადამიანთა თანაცხოვრების შედეგად.
- ჩვეულებას აყალიბებს რომელიმე სოციალური ჯგუფი,სამართალს კი სახელმწიფო.
- ჩეულება ვრცელდება შედარებით ვიწრო საზოგადოებრივ ურთიერთობებზე,სამართალი კი მოიცავს უფრო ფართო სოციალურ ურთიერთობებს.
- როგორც სამართალი,ასევე ჩვეულებაც ეხება მხოლოდ ადამიანთა გარეგან ქცევას.
- რა ურთიერთობა არის სამართალსა და ჩვეულებას შორის?
- სამართლის პრინციპები
- სოციალური თავისუფლების პრინციპი
- სოციალური სამართლიანობის პრინციპი
- დემოკრატიზმის პრინციპი
- ჰუმანიზმის პრინციპი
- თანასწორუფლებიანობის პრინციპი
- კანონიერების პრინციპი
დაასახელეთ სამართლის ნორმის სტრუქტურა(აგებულება):
1)ჰიპოტეზა,დისპოზიცია,სანქცია
ჰიპოტეზის სახეებია:ზოგადი და კონკრეტული
-ასევე:მარტივია,რთული,ალტერნატიული.
-დისპოზიციისახეები:მავალებელი,აკმრძალავი,აღმჭურველი.მარტივი,აღწერილობითი, მითითებითი.
-სანქცის სახეები:სისხლის სამართლის სანაქციები,ადმინისტრაციული სანქციები,დისციპლინური სანქიები,ქონებრივი სანქციები.
-ასევე სანქციები იყოფა განსაზღვრულობის თვალსაზრისით:აბსოლუტურად განსაზღვრულ,შედარებით განსაზღვრულ,ალტერნატიულ,კუმულაციურ,მითითებით სანქციებად.
- სამართლის ნორმის ცნება
- სამართლის ნორმა წარმოადგენს ზოგადსავალდებულო ქცევის წესს,ე.ი. ზოგადი ხასიათის ქცევის წესებს,რომლებიც შესასრულებლად სავალდებულოა ყველა სუბიექტის მიერ,ვისაც ნორმა ეხება.
- სამართლის ნორმები წარმოადგენს ფორმალურად განნსაზღვრულ ქცევის წესებს.
- სამართლის ნორმები დადგენილი,სანქციონირებული და გარანტირებულია სახელმწიფოს მიერ.
- სამართლის ნორმები წარმოადგენენ საზოგადოებრივ ურთიერთობათა ეფექტურ რეგულატორებს.
- სამართალი და მორალი(ზნეობა)
- სიტყვა „მორალი“ მომდინარეობს ლათინური სიტყვისაგან, რაც ზნეობას ნიშნავს. ის სოციალური რეგულირების ძველი ფორმაა.
- კონკრეტულ-ისტორიული პირობების შესაბამისად მორალი ვლინდება სხვადასხვა ფორმებში:ფილოსოფიაში,რელიგიურ მოძღვრებაში,რიტუალებში,ჩვეულებებში,ხელოვნებში,ფოლკლორში,ლეგენდებში,ანდაზებში.
- მორალური და სამართლებრივი ნორმები არეგულირებენ საზოგადოების ურთიერთობას.
- მორალი,ისევე როგორც სამართალი,არსად და არასოდეს არ არის მარადიული და უცვლელი.
