101/150

Question 1

Afhankelijke variabele

Answer 1

Een variabele waarbij de verandering in waarde afhankelijk is van een andere variabele in een onderzoek

Question 2

Interventie

Answer 2

De specifieke veranderingen die een onderzoeker doet aan 1 of meerdere variabelen.

Question 3

Derde variabele (extraneous variable)

Answer 3

alle variabelen die, naast de onafhankelijke variabele(n), van invloed zijn op de afhankelijke variabele(n).

Question 4

Confounding variabele

Answer 4

Een variabele van enig invloed op de onafhankelijke en/of afhankelijke variabele in een onderzoek, die niet mee is genomen in de onderzoeksopzet en daardoor de interpretatie van het resultaat beïnvloedt.
Anders gezegd: Een derde variabele die een gemeenschappelijke oorzaak is van 2 correlerende variabelen.

Question 5

Hawthorne effect (observer bias)

Answer 5

Een psychologisch effect waarbij deelnemers (onbewust) hun gedrag aanpassen, omdat ze geobserveerd worden.

Question 6

Experimentele opzet

Answer 6

De manier waarop verschillende aspecten van een experiment worden ontworpen, welke bijdragen aan de effectiviteit van het experiment om tot bewijzen te komen voor of tegen een hypothese.

Question 7

Cruciaal experiment

Answer 7

Experiment opgezet om uitsluitsel te geven welke van de twee hypothesen (meer) kloppend is.

Question 8

Onderdeterminatie

Answer 8

Het bewijs is onvoldoende om uitsluitsel te geven over welke hypothese kloppend is bij een cruciaal experiment.
Anders gezegd: Er bestaan andere soorten verklaringen voor de gevonden onderzoeksresultaten, zoals bijvoorbeeld hulpaannamen.

Question 9

Hulpaannamen (auxiliary assumptions)

Answer 9

Aannamen die waar moeten zijn voordat de data de relatie kan aantonen die wordt onderzocht in de hypothese.

Question 10

Replicatie

Answer 10

Het herhalen van hetzelfde experiment, meestal met een modificatie in het ontwerp, om te controleren of de resultaten hetzelfde blijven.

Question 11

Perfect gecontroleerd experiment

Answer 11

Een theoretisch experiment waarbij alle derde variabelen volledig gecontroleerd worden, zodat er geen sprake kan zijn van confounders. Dit is in realiteit vaak niet mogelijk.

Question 12

Clusterindicaties

Answer 12

Meerdere markeringen van een variabele samen vormen een beeld van een variabele om deze preciezer te meten zonder deze te simpel te maken.

Question 13

Directe controle van een variabele

Answer 13

Het op constante waarde houden van een derde variabele, zodat deze niet kan storen met het verband tussen de afhankelijke variabele en de onafhankelijke variabele.

Question 14

Indirecte controle van een variabele

Answer 14

Het zorgen dat de derde variabelen geen confounders worden door ze gelijk te houden tussen de experimentele groep en de controle groep.

Question 15

Randomisatie

Answer 15

Het zonder onderscheid indelen van deelnemers in de experimentele groep of de controlegroep.

Question 16

Blind experiment

Answer 16

Experiment waarbij onderzoekers niet weten welke deelnemers in de experimentele of controlegroep zitten om zo bias van de onderzoekers te voorkomen,
óf
Experiment waarbij deelnemers niet weten of ze in de experimentele of controlegroep zitten om zo bias van de deelnemers te voorkomen

Question 17

Placebo effect

Answer 17

Het effect waarbij de gezondheid verbeterd door het verwachtte effect van de interventie, maar niet door de interventie zelf.

Question 18

Deceptie

Answer 18

Het actief misleiden van deelnemers om het effect van de verwachting te sturen.

Question 19

Dubbel-blind experiment

Answer 19

Experiment waarbij zowel de onderzoekers als deelnemers niet weten of ze in de experimentele groep of controlegroep zitten, om de bias van zowel deelnemers als onderzoekers te voorkomen.

Question 20

Valide

Answer 20

(binnen experimenten) De manipulatie heeft betrekking op het construct dat je wil manipuleren.

Question 21

Chirurgisch

Answer 21

(binnen experimenten) De manipulatie wordt precies uitgevoerd: enkel de beoogde onafhankelijke variabele wordt gemanipuleerd, de interventie heeft geen betrekking op andere derde variabelen.

Question 22

Experimentele opstelling

Answer 22

De specifieke constellatie van alle aspecten in een onderzoek die bestaan naast de onderzoeksopzet.

Question 23

Correlatie

Answer 23

Een samenhang tussen 2 variabelen of gebeurtenissen waarbij de hogere waarde van de ene variabele/gebeurtenis samenhang met een hogere of lagere waarde van de andere.

Question 24

Post hoc, ergo propter hoc (letterlijk: na dit, dus door dit)

Answer 24

Drogreden waarbij een oorzakelijk verband wordt aangenomen na aanleiding van spatiotemporele opvolging.
Anders gezegd: Omdat twee dingen dichtbij elkaar en snel opvolgend gebeuren, wordt er een oorzakelijk verband aangenomen.

Question 25

Proximate causes

Answer 25

Oorzaken die meer dichtbij in plaats en tijd gebeuren van hun gevolgen.

Question 26

Distal causes

Answer 26

Oorzaken die verder weg gebeuren in plaats en tijd van de gevolgen.

Question 27

Valse correlatie (spurious correlation)

Answer 27

Wanneer twee gebeurtenissen lijken te correleren, maar er geen interessante relatie bestaat. óf Alle niet-causale paden die een eventueel causaal effect tussen de onafhankelijke variabele en afhankelijke variabele vertroebelen (in literatuur rondom causale interferentie).

Question 28

Voldoende oorzaak (sufficient cause)

Answer 28

De oorzakelijke conditie is voldoende om een bepaald effect te veroorzaken, maar het effect kan ook andere oorzaken hebben. Voorbeeld: dood door executie (executie leidt tot dood, maar ook andere oorzaken mogelijk).

Question 29

Noodzakelijke oorzaak (necessary cause)

Answer 29

De oorzakelijke conditie is nodig om een effect te bewerkstelligen, maar deze oorzaak leidt in zijn eentje niet direct tot het effect. Voorbeeld: zuurstof voor brand (zonder zuurstof geen brand, maar zuurstof zelf leidt niet tot brand).

Question 30

Contribuerende oorzaak (contributing cause)

Answer 30

Een factor die de kans op een situatie vergroot, zonder een voldoende- of noodzakelijke oorzaak te zijn. Voorbeeld: roken veroorzaakt kanker, maar niet iedereen die rookt krijgt kanker.

Question 31

Causale achtergrond (causal background)

Answer 31

Alle factoren die (mogelijk) van invloed zijn op een causale relatie. Voorbeeld: Als sporten de kans op kanker verlaagd, hoeft de groep sporters geen verhoogde kans te hebben op kanker bij roken.

Question 32

Contrafactueel (counterfactual)

Answer 32

Uitspraken die onderzoeken of tegengestelde situaties voorkomen, in plaats van alleen de gevonden of gezochte causale relaties (bijvoorbeeld: onderzoek of je ook longkanker krijgt als je niet rookt).

Question 33

Indirecte causale relatie (mediator)

Answer 33

Een causale relatie die verloopt door een derde variabele.

Question 34

Regelmatigheidstheorieë

Answer 34

Theorieën van causaliteit waarbij causale relaties worden gezien als een speciaal soort regelmatigheid.

Question 35

Humes regelmatigheidstheorie van causaliteit

Answer 35

Theorieën over causaliteit gebaseerd op het regelmatigheidsprincipe van Hume, die stelde dat het enige wat we kunnen waarnemen een serie van gebeurtenissen is, waarbij de ene gebeurtenis volgt op de andere gebeurtenissen. Heeft 3 voorwaarden: Spatiotemporele nabijheid, temporele prioriteit en constante associatie.

Question 36

Regelmatigheidsbenadering binnen de psychologie

Answer 36

De benadering van causaliteit die binnen de psychologie veelvuldig wordt gebruikt. Heeft 3 voorwaarden: Temporele prioriteit, associatie en niet-spurieus.

Question 37

Interventiebenadering van causaliteit

Answer 37

De benadering van causaliteit die afgeleid is van difference-making, maar die specifiek stelt dat een interventie factuele en contrafactuele verbanden moet onderzoeken om te spreken van causaliteit.

Question 38

Factueel verband

Answer 38

Als gebeurtenis X zou optreden, dan zou (waarschijnlijk) gebeurtenis Y ook optreden.

Question 39

Contrafactueel verband

Answer 39

Als gebeurtenis X niet zou optreden, dan zou (waarschijnlijk) gebeurtenis Y ook niet optreden.

Question 40

Drogredenering (fallacy)

Answer 40

Een gebrek in een argumentatie die iets anders bevat dan alleen valse premissen (vooronderstelling).

Question 41

Drogredenen van relevantie

Answer 41

Drogredenen waarbij het gestelde argument of de conclusie niet relevant is met het oorspronkelijke onderwerp of de conclusie die het argument zou moeten aanhangen.

Question 42

Formele drogredenering (formal fallacy)

Answer 42

Een type drogredenering alleen gevonden in deductieve argumenten in een identificeerbare vorm, die volgt uit een fout in de structuur van het argument.

Question 43

Informele drogredenering (informal fallacy)

Answer 43

type drogredenering die alleen kan worden gezien als de inhoud van het argument wordt bestudeerd.

Question 44

Argumentum ad baculum (argument van de stok/appeal to force)

Answer 44

Type informele drogredenering (van relevantie) waarbij de betoger een conclusie opdringt door een expliciete of impliciete dreiging op iemands fysieke of psychologische gezondheid.

Question 45

Argumentum ad misericordiam (beroep op medelijden)

Answer 45

Type informele drogredenering (van relevantie) waarbij de betoger een conclusie probeert te ondersteunen door het gevoel van medelijden op te wekken.

Question 46

Argumentum ad populum (populistische drogreden)

Answer 46

Type informele drogredenering (van relevantie) waarbij er direct of indirect wordt ingespeeld op de wens om bij een groep te horen, of geliefd, van waarde, erkend of geaccepteerd te worden.

Question 47

Bandwagon argument

Answer 47

Vorm van indirecte argumentum ad populum waarbij de suggestie wordt gewekt dat je niet bij de groep hoort als je de conclusie van het argument niet deelt.

Question 48

Appeal to vanity

Answer 48

Vorm van indirecte argumentum ad populum waarbij een conclusie van een argument wordt gekoppeld aan iemand die wordt bewonderd, nagestreefd of geïmiteerd, met het idee dat jij als aanhanger van de conclusie ook zal worden bewonderd of nagestreefd.

Question 49

Appeal to snobbery

Answer 49

Vorm van indirecte argumentum ad populum waarbij je bij het volgen van de conclusie zou worden gezien als bijvoorbeeld rijker of beter dan anderen.

Question 50

Argumentum ad hominem (persoonlijke aanval/op de persoon spelen/argument against the person)

Answer 50

Type informele drogredenering (van relevantie) waarbij een argument wordt bevorderd door de aandacht te richten op de andere persoon, waardoor de argumenten van de andere persoon worden verzwakt zonder de inhoud ervan te betrekken.