Κύτταρα Flashcards
(13 cards)
Περιέγραψε την Κυτταρική θεωρία στη σύγχρονη εκδοχή της
Η Κυτταρική θεωρία στη σύγχρονη εκδοχή της υποστηρίζει ότι
- Όλοι οι οργανισμοί αποτελούνται από κύτταρα και από κυτταρικά παράγωγα
- Όλα τα κύτταρα δομούνται από τις ίδιες χημικές ενώσεις και εκδηλώνουν παρόμοιες μεταβολικές διεργασίες
- Η λειτουργία των οργανισμών είναι αποτέλεσμα της συλλογικής δράσης και αλληλεπίδρασης των κυττάρων που τους αποτελούν .
- Κάθε κύτταρο προέρχεται από τη διαίρεση προϋπάρχοντος κυττάρου .
Ποιος ανέφερε για πρώτη φορά τη λέξη κύτταρο
Το 1665 ο Ρ.Χουκ ανέφερε για πρώτη φορά τη λέξη κύτταρο παρατηρώντας με δίκης του κατασκευής μικροσκόπιο ,λεπτές τομές φελλού και όχι ζωντανά κύτταρα .
Ποτε διατυπώθηκε πρώτα η Κυτταρική θεωρία
Η Κυτταρική θεωρία διατυπώθηκε το 1838-39από τους Μ. Σλάιντερ και. Τ. Σβαν που υποστήριξαν ότι :
Η θεμελιώδης δομική και λειτουργική μονάδα όλων των οργανισμών είναι το κύτταρο .
Δηλαδή το κύτταρο είναι η μικρότερη δομή στη φύση όπου εμφανίζει το φαινόμενο της ζωής .
Ποτε ολοκληρώθηκε η Κυτταρική θεωρία
Η θεωρία αυτή ολοκληρώθηκε το 1885 από τον Βιρχοφ με την περίφημη θέση του : κάθε κύτταρο προέρχεται από ένα κύτταρο .
Ποια είναι τα είδη των κυττάρων με κριτήριο την πολυπλοκότητα τους ;
Τα κύτταρα με κριτήριο την πολυπλοκότητα τους και κυρίως την ύπαρξη ή όχι μεμβράνης που περιβάλλει το γενετικό τους υλικό , διακρίνονται σε προκαρυωτικά και ευκαρυωτικα . Η δομή των ευκαρυωτικών κυττάρων , δηλαδή ορισμένων μονοκύτταρων και των πολυκύτταρων οργανισμών , είναι συνθετότερη . Η μεμβράνη που περιβάλλει το γενετικό υλικό σχηματίζει μαζί με αυτό τον πυρήνα του κυττάρου. Αντίθετα στα προκαρυωτικά κύτταρα ( βακτήρια και κυανοβακτήρια ) που είναι απλούστερα , το γενετικό υλικό δεν περιβάλλεται από μεμβράνη και συνεπώς δεν υπάρχει πυρήνας . Θεωρείται ότι τα προκαρυωτικά κύτταρα κατά την εξελικτική διαδικασία προϋπήρξαν των ευκαρυωτικών .
Χαρακτηριστικά πυρήνα
Ο πυρήνας είναι το πιο ευδιάκριτο οργανίδιο των ευκαρυωτικών οργανισμών . Κατά κανόνα υπάρχει ένας πυρήνας σε κάθε ευκαρυωτικό κύτταρο. Υπάρχουν ωστόσο και κύτταρα με δύο πυρήνες όπως το κύτταρο του πρωτόζωου παραμέτσιουμ, ή κύτταρα με πολυάριθμους πυρήνες ,όπως ορισμένα μυϊκά .Υπάρχουν όμως και κύτταρα ,οπως τα ερυθρά αιμοσφαίρια ,τα οποία κατά τη διαφοροποίηση τους χάνουν τον πυρήνα τους .
Το σχήμα του πυρήνα είναι συνήθως σφαιρικό ή ωοειδές και η διάμετρος του ,αν και ποικίλει , προσεγγίζει τα 5 μm . Σε μερικά κύτταρα ο πυρήνας βρίσκεται στο κέντρο τους , σε άλλα όμως δεν φαίνεται να έχει σταθερή θέση .
Ο πυρήνας περιβάλλεται από τον πυρηνικό φάκελο ή πυρηνική μεμβράνη ,που αποτελείται από δυο δυο στοιχειώδης μεμβράνες μια εσωτερική και μια εξωτερική . Η παρατήρηση του πυρηνικό φακέλου με το ηλεκτρονικό μικροσκόπιο δείχνει ότι κατά διαστήματα παρουσιάζει πόρους, που σχηματίζονται από την συνένωση της εσωτερικής με την εξωτερική μεμβράνη. Η πυρηνικοί πόροι παίζουν σημαντικό ρόλο στην επικοινωνία του πυρήνα με το κυτταρόπλασμά, γιατί ελέγχουν τα μακρομόρια που ανταλλάσσονται μεταξύ τους.
Το εσωτερικού του πυρήνα καταλαμβάνεται από το πυρηνόπλασμα . Είναι μια ημιρρευστή ουσία , στην οποία περιέχονται το σύνολο σχεδόν του DNA του ευκαρυωτικου κυττάρου , ένας ή περισσότεροι πυρηνισκοι και διάφορες χημικές ενώσεις ( νουκλεοτίδια , ένζυμα , πρωτεΐνες κ.α. )
Ο πυρηνισκος είναι μια δομή που διακρίνεται εύκολα στο μικροσκόπιο από το σφαιρικό σχήμα της και τη πυκνή υφή της . Αποτελείται κυρίως από RNA και DNA και δεν περιβάλλεται από στοιχειώδη μεμβράνη . Σ’ αυτόν συντίθεται το rRNA ( συστατικό των ριβοσωμάτων )
Τι είναι ο πυρηνισκος ;
Ο πυρηνισκος είναι μια δομή που διακρίνεται εύκολα στο μικροσκόπιο από το σφαιρικό σχήμα της και τη πυκνή υφή της . Αποτελείται κυρίως από RNA και DNA και δεν περιβάλλεται από στοιχειώδη μεμβράνη . Σ’ αυτόν συντίθεται το rRNA ( συστατικό των ριβοσωμάτων )
Ποιος είναι ο ρόλος του πυρήνα ;
Ο ρόλος του πυρήνα για τη ζωή των κυττάρων είναι σημαντικός αφού :
α. Φυλάσσει το γενετικό υλικό ( DNA ) . Με βάση τις πληροφορίες που είναι καταγραμμένες σε αυτό καθορίζονται οι ιδιότητες του κυττάρου και κατ’επεκταση του οργανισμού , και ελέγχονται όλες οι κυτταρικές δραστηριότητες .
β . Είναι το οργανίδιο στο οποίο διπλασιάζεται το γενετικό υλικό, με τρόπο που εξασφαλίζει την μεταβίβαση των γενετικών πληροφοριών, αναλλοίωτων από κύτταρο σε κύτταρο και από γενια σε γενιά.
γ. Είναι το οργανίδιο στο εσωτερικό του οποίου συντίθενται τα διαφορά είδη RNA από γενετικές πληροφορίες που φέρει το DNA .
Κάτι που δείχνει τη μεγάλη σημασία του πυρήνα είναι το γεγονός ότι κύτταρα που έχασαν τον πυρήνα τους κατά τη διαφοροποίηση τους ή κύτταρα από τα οποία αφαιρέθηκε τεχνητά ο πυρήνας δεν αναπαράγονται και εμφανίζουν μικρότερο αριθμό μεταβολικών διεργασιών και περιορισμένη διάρκεια ζωής .
Τι γνωρίζετε για το αδρό ενδοπλασματικό δίκτυο ;
Το αδρό ενδοπλασματικό δίκτυο φέρει στην εξωτερική επιφάνεια των μεμβρανών του μικρούς σχηματισμούς , τα ριβοσωματα .Οι σχηματισμοί αυτοί δεν περιβάλλονται από μεμβράνη και αποτελούνται από rRNA και πρωτεΐνες . Στα ριβοσωματα γίνεται η πρωτεινοσυνθεση . Στη συνέχεια οι πρωτεΐνες που συντίθενται εισέρχονται στο εσωτερικό των αγωγών . Εκεί ενδέχεται να υποστούν τροποποιήσεις . Ριβοσωματα υπάρχουν όχι μόνο στην επιφάνεια των μεμβρανών του ενδοπλασματικου δικτύου , αλλά και ελεύθερα στο κυτταρόπλασμα , καθώς επίσης και στα μιτοχόνδρια και τους χλωροπλάστες . Τα οργανίδια αυτά έχουν τη δυνατότητα να συνθέτουν , ανεξάρτητα από το κύτταρο , πρωτεΐνες που τους είναι απαραίτητες .
Ποια οργανίδια αποτελούν μετατροπείς ενέργειας στα κύτταρα ;
Τα οργανίδια του ευκαρυωτικου κυττάρου , τα εξειδικευμένα στην μετατροπή της εξωτερικής ενέργειας σε χρησιμοποιήσιμη μορφή είναι οι χλωροπλάστες και τα μιτοχόνδρια .
Τα Κύτταρα χρειάζονται ενέργεια ,για να διατηρήσουν τη δομή και τη λειτουργικότητα τους . Την ενέργεια αυτή την αντλούν συνεχώς από το περιβάλλον τους . Δεν αρκεί όμως μόνο η εισαγωγή ενέργειας στα κύτταρα . Χρειάζεται και η μετατροπή της σε μορφή τέτοια ,που να μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τα κύτταρα για την παραγωγή έργου ( μηχανικού , χημικού , μεταφοράς ουσιών κτλ) από το οποίο εξαρτάται η επιβίωση τους .
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά των χλωροπλαστών ;
Οι χλωροπλάστες υπάρχουν μόνο στα κύτταρα των πράσινων τμημάτων των φυτών .Στα οργανίδια αυτά γίνεται η φωτοσύνθεση (είναι οργανίδια εξειδικευμένα στη μετατροπη ενέργειας ) . Και ανήκουν σε μια ευρύτερη κατηγορία οργανίδια των φυτικων κυττάρων τα πλαστίδια .
Οι χλωροπλάστες περιβάλλονται από διπλή στοιχειώδη μεμβράνη . Στο εσωτερικό τους υπάρχει μια ρευστή μάζα ,το στρώμα , στο οποίο περιέχονται πεπλατυσμένα κυστίδια ,τα θυλακοειδή , που στοιβάζονται το ένα πάνω στο άλλο ,ώστε να σχηματίσουν σωρούς , τα grana, στα οποία περιέχονται μόρια χλωροφύλλης . Υπάρχουν επίσης μεμονωμένες μεμβρανωδεις δομές ,τα ελασμάτια , που συνδέουν τα grana μεταξύ τους .
Στο στρώμα του χλωροπλάστη βρίσκεται και DNA όπως επίσης ένζυμα και ριβοσωματα που του επιτρέπουν να διαιρείται και να δίνει θυγατρικά οργανίδια , αλλά και να συνθέτει μερικές από τις πρωτεΐνες του , χωρίς να εξαρτάται ολοκληρωτικά από το γενετικό υλικό του πυρήνα .
Το γενετικό υλικό των χλωροπλαστών είναι κυκλικό μόριο και περιέχει πληροφορίες σχετικά με τη λειτουργία του , που είναι η φωτοσύνθεση και κωδικοποιεί μικρο αριθμό πρωτεϊνών . Όμως , οι περισσότερες πρωτεΐνες που είναι απαραίτητες για τη λειτουργία του κωδικοποιούνται από γονιδια που βρίσκονται στο DNA του πυρήνα . Το γεγονός αυτό δείχνει ότι τα οργανίδια δεν είναι ανεξάρτητα από τον πυρήνα και χαρακτηρίζονται ως ημιαυτόνομα .
Τι είναι τα πλαστιδια ;
Είναι μια κατηγορία οργανιδίων στα φυτικά κύτταρα ,που προέρχονται από τα προπλαστιδια . Σε αυτά ανήκουν οι χλωροπλάστες, (οργανίδια μετατροπής ενέργειας) -φωτοσύνθεση , βρίσκονται μόνο στα κύτταρα των πράσινων τμημάτων των φυτών .
οι άχρωμοι άμυλοπλαστές ,που βρίσκονται στα κύτταρα των ριζών των φυτών και αποτελούν αποθήκες αμύλου
Καθώς επίσης και οι χρωμοπλαστές που περιέχουν χρωστικές και βρίσκονται στα άνθη , στα φύλλα και στους καρπούς .
Μιτοχόνδρια
Τα μιτοχόνδρια υπάρχουν σε όλα τα ευκαρυωτικα κύτταρα .( φωτοσυνθετικά και μη ) με εξαίρεση τα ερυθρά αιμοσφαίρια . Είναι τα οργανίδια στα οποία γίνεται μετατροπή της ενέργειας σε μορφή που να μπορεί να αξιοποιηθεί για τις διάφορες λειτουργίες του κυττάρου .
Το σχήμα των μιτοχονδρίων ποικίλει ( σφαιρικό , ωοειδές , επίμηκες ) όπως ποικίλει και ο αριθμός τους στους διάφορους τύπους κυττάρων . Γενικώς κύτταρα που έχουν υψηλές απαιτήσεις σε χημική ενέργεια ,όπως τα μυϊκά , έχουν και πάρα πολλά μιτοχόνδρια , ενώ κύτταρα με μικρότερες ενεργειακές απαιτήσεις έχουν μικρότερο αριθμό μιτοχονδρίων .
Τα μιτοχόνδρια περιβάλλονται από διπλή στοιχειώδη μεμβράνη . Η εξωτερική μεμβράνη είναι λεία , ενώ η εσωτερική παρουσιάζει αναδιπλώσεις προς το εσωτερικό του μιτοχονδρίου . Στις αναδιπλώσεις αυτές εντοπίζονται διαφορά ένζυμα . Ο χώρος μέσα από την εσωτερική μεμβράνη καλύπτεται από μια παχύρρευστη μάζα , τη μήτρα του μιτοχονδριου .
Στη μήτρα του μιτοχονδριου περιέχονται DNA , ένζυμα και ριβοσωματα . Τα μιτοχόνδρια δηλαδή διαθέτουν τον μηχανισμό που τους εξασφαλίζει μια σχετική γενετική αυτοδυναμία . Χάρη σε αυτό τον μηχανισμό μπορούν να παράγουν ορισμένες πρωτεΐνες και να διπλασιάζονται ανεξάρτητα από τον διπλασιασμό του κυττάρου .
Ειδικότερα το γενετικό υλικό των μιτοχονδρίων περιέχει πληροφορίες σχετικά με τη λειτουργία τους , δηλαδή την οξειδωτική φωσφορυλίωση , καθώς και κωδικοποιεί μικρό αριθμό πρωτεϊνών . Όμως οι περισσότερες πρωτεΐνες που είναι απαραίτητες για τη λειτουργία τους κωδικοποιούνται από γονιδια που βρίσκονται στο DNA του πυρήνα . Το γεγονός αυτό δείχνει ότι τα οργανίδια αυτά δεν είναι ανεξάρτητα από τον πυρήνα και για αυτό χαρακτηρίζονται ως ημιαυτόνομα .
Το μιτοχονδριακό DNA στους περισσότερους οργανισμούς είναι κυκλικό και κάθε κύτταρο περιέχει από δυο έως δέκα αντίγραφα του κυκλικού μορίου DNA . Σε ορισμένα κατώτερα πρωτοζωα το μιτοχονδριακό DNA είναι γραμμικό .
Το ζυγωτο των ανώτερων οργανισμών περιέχει μόνο τα μιτοχόνδρια που προέρχονται από το ωάριο . Επομένως η προέλευση των μιτοχονδριακών γονιδιων είναι μητρική
