11.1-11.3 Micronutriënten

Question 1

Wat is het verschil tussen wateroplosbare en vetoplosbare vitaminen?

Answer 1

Wateroplosbaar: B-complex, C — direct opgenomen in bloed, niet opgeslagen, uitgescheiden via urine.

Vetoplosbaar: A, D, E, K — via lymfe opgenomen, opgeslagen in vet & lever.

Question 2

Noem 3 functies van vitamines in het lichaam.

Answer 2

1. Cofactoren in energiemetabolisme
2. Synthese van bloedcellen
3. Bot- en bindweefselvorming

Question 3

Wat zijn macromineralen? Noem er 3

Answer 3

Mineralen waarvan je >0,1% lichaamsmassa nodig hebt. Voorbeelden: Calcium (Ca), Kalium (K), Magnesium (Mg)

Question 4

Wat is een co-enzym en welke vitamines spelen hier een rol in?

Answer 4

Een co-enzym is nodig voor enzymactiviteit. Vooral B-vitamines functioneren als co-enzym.

Question 5

Waarom wordt vitamine D de ‘zonneschijnvitamine’ genoemd?

Answer 5

Omdat het lichaam vitamine D zelf aanmaakt onder invloed van zonlicht.

Question 6

Wat zijn de belangrijkste functies van vitamine D?

Answer 6

Behoud van calcium- en fosforbalans

Botgezondheid

Mogelijk: spiersynthese & immuunsysteem

Question 7

In welke voedingsmiddelen komt vitamine D voor?

Answer 7

Vette vis, eieren, lever, vlees, verrijkte margarine en bakproducten

Question 8

Wat is de belangrijkste functie van calcium in het lichaam?

Answer 8

Opbouw en onderhoud van botten & tanden, en spiercontractie

Question 9

Wat zijn goede bronnen van calcium?

Answer 9

Zuivel, sardientjes (met graat), tofu

Question 10

Wat is biologische beschikbaarheid en hoe verschilt dit bij calcium uit zuivel vs. groenten?

Answer 10

Biologische beschikbaarheid = hoeveelheid die het lichaam daadwerkelijk opneemt

Zuivel: ±30%, groenten: vaak ≥50%

Question 11

In welke producten zit vitamine B12 van nature?

Answer 11

Dierlijke producten: vlees, vis, eieren, zuivel

Question 12

Wat doet vitamine B12 in het lichaam?

Answer 12

Synthese van nieuwe cellen

Regeneratie van actief folaat

Afbraak van vetzuren en aminozuren

Question 13

Wat kan een tekort aan B12 veroorzaken?

Answer 13

Macrocytaire anemie; bij atrofische gastritis: pernicieuze anemie.

Question 14

Noem de twee vormen van ijzer in voeding.

Answer 14

Heme-ijzer (uit dierlijke bronnen)

Non-heme-ijzer (uit plantaardige en dierlijke bronnen)

Question 15

Wat bevordert de opname van non-heme-ijzer?

Answer 15

Vitamine C

MFP-factor (vlees, vis, gevogelte)

Question 16

Wat remt de opname van ijzer?

Answer 16

Fytinezuur (uit volle granen & peulvruchten)

Tannines in koffie en thee

Calcium (bij grote hoeveelheden tegelijk met ijzer)

Question 17

Waar bevindt zich het meeste ijzer in het lichaam?

Answer 17

In hemoglobine (±65%), gevolgd door myoglobine, enzymen, en opslagvormen (ferritine)

Question 18

Wat zijn mogelijke oorzaken van ijzertekort bij sporters?

Answer 18

Lage inname

Hemolyse

Verlies via zweet/urine

GI-bloeding

Verhoogde behoefte door training of hoogte

Question 19

Noem 3 voedingsfactoren die de opname van ijzer stimuleren.

Answer 19

Vitamine C (ascorbinezuur)

Citroenzuur

MFP-factor (uit vlees, vis en gevogelte)

Question 20

Noem drie functies van ijzer in het lichaam?

Answer 20

Zuurstoftransport via hemoglobine

Opslag van zuurstof in spieren via myoglobine

Onderdeel van enzymen en cytochromen (energieproductie)

Question 21

Hoe helpt vitamine D bij het op peil houden van calcium in het bloed?

Answer 21

Vitamine D verhoogt:

Opname van calcium uit de darm

Heropname van calcium in de nieren

Vrijmaken van calcium uit botten
→ Alles om het calciumgehalte in het bloed constant te houden

Question 22

Noem voedingsmiddelen rijk aan ijzer, vitamine D, foliumzuur (B11) en cobalamine (B12).

Answer 22

IJzer: Rood vlees, lever, bonen, spinazie, volkoren granen

Vitamine D: Vette vis, eieren, lever, verrijkte margarine

Foliumzuur (B11): Donkergroene bladgroenten, citrusvruchten, peulvruchten

Cobalamine (B12): Vlees, vis, eieren, melkproducten