D1: 1. Wat bestudeert de sociologie?

Question 1

Wat bestudeert de sociologie?

Answer 1

het sociale als feit

Question 2

Uit welke 2 dimensies bestaat het sociale?

Answer 2

het sociale als morele kwaliteit en feitelijkheid

Question 3

Wat is de horizontale en verticale poot van sociaal als morele kwaliteit?

Answer 3

V: betrokkenheid op de samenleving
H: betrokkenheid op de medemens

Question 4

Wat is bijstand?

Answer 4

een minimuminkomen garanderen aan de gehele bevolking

Question 5

Wat is de horizontale en verticale poot van sociaal als feitelijkheid?

Answer 5

V: het systeem
H: de actor

Question 6

Wat houdt circulaire causaliteit in?

Answer 6

mensen maken hun sociale context en worden er tezelfdertijd door bepaald

Question 7

Wie/ Wat is de actor?

Answer 7

individu, groep, organisatie, samenleving
=> degene die sociaal handelt

Question 8

Leg uit: het actorperspectief?

Answer 8

• focus op de interactie, inter-ageren van actoren
• analyse van hoe mensen en subsystemen in en door interactie, in wederzijdse beïnvloeding met mekaar het sociale vorm geven

Question 9

Wat is sociaal handelen?

Answer 9

handelen gericht op ‘de ander’ (in de toekomst, het heden en het verleden)

Question 10

Wat zijn de 4 ideaaltypes van sociaal handelen?

Answer 10

• affectief sociaal handelen
• traditioneel sociaal handelen
• waarderationeel sociaal handelen
• doelrationeel sociaal handelen / instumenteel rationeel sociaal handelen

Question 11

Wat is affectief sociaal handelen?

Answer 11

bepaald door emotie / onbewust en niet rationeel

Question 12

Wat is traditioneel sociaal handelen?

Answer 12

bepaald door gewoonte/traditie; onafhankelijk van de zinvolheid ervan; omdat het zo hoort

Question 13

Wat is waarderationeel sociaal handelen?

Answer 13

bepaald door de overtuiging dat dit handelen op zich een etische, religieuze, esthetische of sociale waarde vertegenwoordigt

Question 14

Wat is doelrationeel sociaal handelen / instrumenteel rationeel sociaal handelen?

Answer 14

gericht op het bereiken van een concreet vooropgesteld doel; rationele afweging van doelen en middelen met het oog op het bereiken van de vooropgestelde doelstellingen

Question 15

Wat is de ‘looking glass self’-theorie?

Answer 15

hoe we onszelf zien, hangt af van de betekenis die we geven aan wat we zien, en hoe we ons gedrag hierop zullen aanpassen

1. we stellen ons de wijze voor waarop anderen ons zien
2. we interpreteren dat
3. we ontwikkelen een zelfbeeld op die basis

Question 16

Wat is het thomas-theorema?

Answer 16

“If men define situations as real, they are real in their consequences.
Mensen definiëren een situatie, interpreteren het gedrag van anderen en obv deze subjectieve betekenis stemmen ze hun eigen gedrag af.

Question 17

Op welke 3 manieren definiëren mensen een situatie?

Answer 17

stereotypes - vooroordelen - discriminatie

Question 18

Wat zijn stereotypen?

Answer 18

Ze versimpelen de complexiteit om snel en adequaat te kunnen handelen.

Question 19

Wat zijn vooroordelen?

Answer 19

stereotype + waardeoordeel

Question 20

Wat is disciminatie?

Answer 20

positief of negatief; enkel obv categorisering gedrag laten afhangen

Question 21

Wat is de self-fulfilling-prophecy? Wat is de self-defeating prophecy?

Answer 21

voorspellingen komen uit omdat ze als voorspelling het gedrag van actoren bepalen

Question 22

Wat zijn perverse effecten?

Answer 22

effecten van sociaal handelen die door de actoren zowel onbedoeld als ongewenst zijn maar ontstaan door het samenspel van interacties

Question 23

Wat is het Mattheus-effect?

Answer 23

het onbedoelde en ongewenste gevolg van een volstrekt redelijk gedrag waardoor ‘zij die al hebben, nog krijgen’

Question 24

Leg uit: het sociaal systeemperspectief?

Answer 24

sociale structuren en cultuur oefenen een permanente invloed uit op het sociaal handelen van de actoren

(wat we doen en hoe we denken wordt mee bepaald door het systeem waarin we leven)

Question 25

Wat is structuur?

Answer 25

de hiërarchische structuur gepaard gaande met de aanwezigheid van privileges
vb. opleiding, beroep, inkomen, geslacht, seksuele geaardheid, etnische afkomst, leeftijd, …

Question 26

Wat is sociale ongelijkheid?

Answer 26

wanneer de positionering van individuen in de samenleving gepaard gaat met boven- en onderschikking in de hiërarchische structuur

Question 27

Wat is cultuur?

Answer 27

kennis, producten, verwachtingen, doeleinden, waarden, normen, rituelen, overtuigingen, … => geven richtlijnen over hoe je moet leven en hoe je moet handelen

Question 28

Leg uit: het analyseniveau? Waaruit bestaat dit?

Answer 28

gelaagdheid bij sociologische analyse:
- micro-niveau
- meso-niveau
- macro-niveau

Question 29

Leg uit: micro-, meso- en macro-niveau

Answer 29

micro = het niveau van de directe, face-to-face interacties
meso = het niveau van organisaties
macro = het niveau van de samenleving (het sociale systeem)

Question 30

Geef het verklaringsmodel van Vranken. (armoede)

Answer 30

niveaus (micro-, meso- en macroniveau) en modaliteit (schuld en ongeval)

Question 31

Welk verklaring is er voor armoede op het microniveau?

Answer 31

individueel schuldmodel: focus op houding, motivatie en eigen verantwoordelijkheid

individueel ongevalmodel: focus op individuele tegenslagen, genetische verklaringen

=> gevaar van ‘blaming the victim’

Question 32

Welk verklaring is er voor armoede op het mesoniveau?

Answer 32

institutioneel schuldmodel: focus op armoedecultuur, drempels, selectiemechanismen

institutioneel ongevalmodel: focus op aanpassingsstrategieën, sociale isolatie, etiketering

Question 33

Welk verklaring is er voor armoede op het macroniveau?

Answer 33

maatschappelijk schuldmodel of structureel model: focus op dualisering, op de maatschappelijke ordening die onwelzijn produceert

maatschappelijk ongevalmodel of conjuncturele model: focus op conjunctele ontwikkelingen, economische crisis, demografische en technologische ontwikkelingen

Question 34

Welke 2 niveaus van sociaal kapitaal zijn er? En wat houden ze in? (Welke 2 personen koppelen we hiermee?)

Answer 34

sociaal kapitaal als ‘individueel’ kenmerk (bepaald door klasse waarin je je bevindt) en sociaal kapitaal als geaggregeerd kenmerk
(Bourdieau & Putnam)

Question 35

Wat is sociaal kapitaal als individueel kenmerk?

Answer 35

=> De grootte van het sociaal netwerk van een individu.
- Hoeveel geld heb je? Hoeveel kennis, hoeveel vrienden, … .
- Sociaal kapitaal als hulpbron
- Economisch, cultureel, symbolisch kapitaal

Question 36

Wat is sociaal kapitaal als geaggregeerd kenmerk?

Answer 36

• Hoeveel sociaal kapitaal heeft een land/regio?
• Sociaal kapitaal als indicator waaruit een land of een regio voor sociale cohesie, vertrouwen, solidaiteit en werderkerigheid zorgt.
• Samenbindend sociaal kapitaal (BONDING), Overbruggend sociaal kapitaal (BRIDGING) , koppelend sociaal kapitaal (LINKING)

Question 37

Wat is samenbindend sociaal kapitaal?

Answer 37

relaties tussen mensen die elkaar heel goed kennen zoals familieleden en buren die vaak een vrij gelijkaardige achtergrond hebben

Question 38

Wat is overbruggend sociaal kapitaal?

Answer 38

horizontale relaties tussen heterogene groepen mensen met heel diverse sociale achtergronden

Question 39

Wat is koppelend sociaal kapitaal?

Answer 39

sociale contacten die individuen onderhouden met personen met politieke en/of financiële macht

Question 40

Hoe wordt gezondheid geillustreerd?

Answer 40

kern + 4 lagen: alle factoren interageren met elkaar
- kern: biologische factoren
- eerste laag: persoonlijk gedrag en individuele leefstijlkeuzes => micro
- tweede laag: invloeden uit de directe sociale omgeving => meso
- derde laag: de leef- en werkomstandigheden van mensen => meso
- vierde laag: economische, culturele en mileufactoren => macro

Question 41

Wat is de ecologische fout?

Answer 41

vaststellingen op een hoger aggregaat worden doorgetrokken naar een lager of individueel niveau

Question 42

Wat is de atomische fout?

Answer 42

vaststellingen op een lager analyseniveau worden doorgetrokken naar een hoger analyseniveau