3.1 Farmacokinetiek I & II & III

Question 1

Waar is de resportie/absorptie van een farmacon via passieve diffusie afhankelijk van?

Answer 1

• De concentratiegradient van de ongeïoniseerde vorm over het membraan
• De vetoplosbarheid van de ongeioniseerde vorm
• Het beschikbare resorptieoppervlak (meeste opname is in dunne darm)

Question 2

Waar is de mate van ionisatie van een farmacon afhankelijk van?

Answer 2

• De omgevings pH
• De sterkte van het zuur of base (uitgedrukt in de pK waarde)

Question 3

Wat is de pK/pKa waarde?

Answer 3

pK / pKa waarde is de waarde van de pH waarin een stof zich voor 50% in geioniseerde vorm is, en 50% ongeioniseerd heeft.

Question 4

Stelling: pK/pKa zegt iets over de zwakte/sterkte en of het een zuur/base is

Answer 4

WEL sterkte
zegt niks over of het een base/zuur is

Question 5

Basen zijn proton…., zuren zijn proton…

Answer 5

Base = protonacceptor
Zuur = protondonor

Question 6

Zal een zwak zuur veel/weinig geïoniseerd zijn in de maag? en in de darmen?

Answer 6

weinig geïoniseerd in de maag
hoog geïoniseerd in de darmen/urine

Question 7

Zal een zwakke base veel/weinig geïoniseerd zijn in de maag/darmen?

Answer 7

hoog geïoniseerd in de maag, weinig geïoniseerd in de darmen/urine

Question 8

Zal een zwak zuur m.n. worden opgenomen in de maag/darmen?

Answer 8

De absorptie is afhankelijk van: de concentratiegradient van de ongeïoniseerde vorm over het membraan

Een zwak zuur zal weinig geïoniseerd zijn in een zure omgeving, en hoog geïoniseerd in een basische omgeving. Een zwak zuur wordt dus opgenomen in de maag!

Question 9

Zal een zwakke base m.n. worden opgenomen in de maag/darmen?

Answer 9

De absorptie is afhankelijk van: de concentratiegradient van de ongeïoniseerde vorm over het membraan

Een zwak base zal veel geïoniseerd zijn in een zure omgeving, en weinig geïoniseerd in een basische omgeving. Een zwak base wordt dus opgenomen in de darmen!

Question 10

Zal een base of zuur sneller worden uitgescheiden door de urine?

Answer 10

Zuur (grote ionisatie in urine / hoge pH)

Question 11

Wat is de grootste/belangrijkste factor dat de mate van passieve absorptie beïnvloed voor een farmacon?

Answer 11

Vetoplosbaarheid

molecular weight maakt minder uit

Question 12

in welke ‘vorm’ moet een base/zuur zijn om ongeioniseerd zijn?

Answer 12

With weak acids or bases, only the uncharged species (the protonated form for a weak acid, the unprotonated form for a weak base) can diffuse across lipid membranes; this gives rise to pH partition

Question 13

Wat stelt de partitietheorie?

Answer 13

pH partition means that weak acids tend to accumulate in compartments of relatively high pH, whereas weak bases do the reverse

Ofwel zuren worden sneller uitgescheiden vanwege hoge pH van urine

Question 14

Wat is biologische beschikbaarheid (bioavailability)?

Answer 14

het gedeelte (fractie) van het farmacon dat na toediening effectief geresorbeerd wordt, dus in de systemische bloedcirculatie terecht komt

Question 15

Hoe kan de biologische beschikbaarheid berekend worden?

Answer 15

AUC oral / AUC injected

Area under the curve

Question 16

wat kan je zeggen over de werkingsduur van cafeïne als we eiwitbinding in acht nemen?

Answer 16

Nadat het farmacon in de systemische bloedcirculatie is aangekomen kan het gebonden worden aan een plasma-eiwit, waardoor het niet meer in een ‘vrije staat’ is. De plasma-eiwit-gebonden fractie kan je zien als ‘reserve’/opname. Cafeïne heeft een lage plasma-eiwitbinding en heeft dus een sneller effect, maar de werkingsduur is korter (ook omdat het sneller wordt uitgescheiden).

Question 17

Wat is naast caffeine een ander voorbeeld van hoe biologische beschikbaarheid zorgt voor een sterkere/slechtere werking?

Answer 17

hypoalbuminemie zorgt ervoor dat een stof een sterkere werking heeft dan normaal.
Albumine wil graag aan alles binden

Question 18

Wat zijn (gemiddeld) de verschillende compartimenten van verdeling?

Answer 18

o Plasma (5% of body weight)
o Interstitial fluid (16%)
o Intracellular fluid (35%)
o Transcellular fluid (2%)
o Fat (20%)

Question 19

Is de Vd (verdelingsvolume) groter of kleiner dan 1 bij een lipofiele stof?

Answer 19

> 1

Question 20

Hoe verandert de samenstelling vanlichaamsweefsels met de leeftijd?

Answer 20

Meer vet als je ouder wordt!

Question 21

Waar vindt excretie plaats?

Answer 21

m.n. de nieren, ook een deel de darmen (afhankelijk van farmacon) en ook longen (bijv alcohol)

Question 22

Wat voor type transporters zitten in de proximaletubuli

Answer 22

terugresorptie (passief) of actieve secretie

Question 23

Wat voor type transporters zitten de distale tumuli?

Answer 23

passieve terugresorptie

Question 24

Waar is excretie/uitscheiding van een farmacon afhankelijk van?

Answer 24

• De concentratiegradient van de ongeioniseerde vorm over het membraan
• De vetoplosbaarheid van de ongeioniseerde vorm
• Het beschikbare resorptieoppervlak

Question 25

Hoe kan je de urine ‘manipuleren’ om zo te zorgen voor meer/minder terugresorptie? Neem als voorbeeld amfetamine (base, steroid)

Answer 25

Amfetamine is een basische verbinding. Om het sneller het uit het lichaam te krijgen moet je de urine zuurder maken. Je moet de urine basischer maken als je wilt dat de amfetamine veel wordt teruggeresorbeerd
Om de urine basischer te krijgen kan je (oraal) bicarbonaat geven. Of je kan een zuur (=amoniumchloride) geven als dat je doel is.

Question 26

Hoe kan je de urine manipuleren bij salicylzuur (zuur)?

Answer 26

Salicylzuur is actieve component van asparine. Dat is een zuur. Als je de pH van de urine basischer maakt, kan asparine sneller geklaard worden, en kan een deel van de toxische effecten worden ‘tegengegaan’

Question 27

Dus in kort; hoe kan je de klaring versnellen bij een base en zuur?

Answer 27

Base: snellere klaring door urine meer zuur te maken
Zuur: snellere klaring door urine meer basisch te maken

Question 28

Zijn dit zuren of basen:
Amphetamine
Chloroquinone
Imipramine
Levophanol
Mecamylamine
Quinine

Answer 28

basen

Question 29

Zijn dit zuren of basen:
Acetazolamide
Nitrofurantoin
Phenobarbital
Probenecid
Salicylates
Sulfathiazole

Answer 29

zuren

Question 30

Wat is eliminatie?

Answer 30

biotransformatie + excretie

Question 31

Waar vindt biotransformatie plaats?

Answer 31

m.n. lever, alle organen hebben mogelijkheid tot biotransformatie maar lever heeft grootste capaciteit, bijv darmepitheel

Question 32

Is biotransformatie hetzelfde als inactivatie?

Answer 32

nee

Question 33

Is biotransformatie hetzelfde als detoxificatie (ontgiftiging)?

Answer 33

nee

Question 34

Wat wordt gedaan bij fase 1 van biotransformatie?

Answer 34

oxidatie, reductie en hydrolyse

Question 35

Wat wordt gedaan bij fase II van biotransformatie?

Answer 35

conjugatie

Question 36

Hoe lipofieler, hoe meer/minder biotransformatie er moet plaatsvinden

Answer 36

meer

Question 37

Hoe kan de gastro-enterale kringloop ervoor zorgen dat een farmacon langer actiefblijft?

Answer 37

Gastro-enterale kringloop: speelt bijv belangrijke rol bij de pil (oestrogeen). Via fase II reacties wordt glucaron-zuur gemaakt, waar darmbacterien dol op zijn, die dit vervolgens weer omzetten en zo blijft de pil langer actief in het lichaam dan dat je aanvankelijk misschien zou denken.

Question 38

Waar zorgt sint-janskruid voor?

Answer 38

activatie CYP-enzymen

Question 39

Waar zorgt grapefruit voor?

Answer 39

inactivatie CYP-enzymen