13. Social Psychology

Question 1

Sociale psychologie

Answer 1

Psychologie dat zich het meest expliciet bezighoudt met hoe we naar elkaar kijken en door elkaar worden beïnvloed.

Question 2

Volkspsychologie

Answer 2

Een middel waarmee mensen “van nature” de psychologische wereld gaan begrijpen

Question 3

Attributies

Answer 3

Een bewering over de oorzaak van iemands gedrag.

Acties zijn direct observeerbaar, gedachten niet. Daarom zal onze mening over anderen grotendeels gebaseerd zijn op wat we van hen zien.
Elke beoordeling van een persoon is in essentie aan claim over een causaal verband, dat het gedrag veroorzaakt is door een kenmerk van die persoon. Zo’n claim over causaliteit heet een attributie.

Question 4

Persoonsbias

Answer 4

De neiging om te veel causaliteit toe te schrijven aan iemands persoonlijkheid en te weinig aan de omgeving waarin deze persoon zich bevindt.

Question 5

Fundamentele attributiefout

Answer 5

Zo hernoemde Lee Ross in 1977 de person bias. Om de kracht en de de omni-presentie van de bias aan te geven en te suggereren dat het ten grondslag ligt van vele andere sociale-psychologische verschijnselen.

Question 6

Attractiveness bias

Answer 6

Vooral waarneembaar in de Westerse cultuur: mooie mensen worden vaak gepercipieerd als intelligenter, competenter, socialer en moreler. De zeer kleine correlatie tussen IQ en aantrekkelijkheid kan verklaard worden door de ‘good-genes theory’: iemand die
aantrekkelijk is, heeft goede genen en kan een goeie potentiële partner kan zijn (evolutie).

Question 7

Baby face bias

Answer 7

Mensen die er jong uitzien worden gepercipieerd als naïever, hulpelozer,
eerlijker, vriendelijker en warmer.

Question 8

Attributies baseren op waargenomen gedrag

Answer 8

▪ Logischerwijs kunnen we het gedrag van een persoon voornamelijk toeschrijven aan kenmerken van de persoon of de situatie.
▪ De persoonsbias is de neiging om te veel gewicht toe te kennen aan persoonlijkheid en niet genoeg aan de situatie bij het maken van attributies.

Question 9

Effecten van fysieke verschijning

Answer 9

▪ Een veelvoorkomend vooroordeel is de neiging om fysiek aantrekkelijke mensen als intelligenter, socialer, competenter en moreel te zien dan minder aantrekkelijke mensen.
▪ We hebben de neiging om baby-faced individuen te zien als eerlijker, naïef, hulpeloos en warm - maar minder competent - dan vergelijkbare mensen met een volwassen gezicht.

Question 10

Indrukken vormen op internet

Answer 10

▪ In experimenten vonden mensen die elkaar aanvankelijk op internet ontmoetten elkaar meer dan mensen die elkaar in eerste instantie face-to-face ontmoetten.
▪ Deze neiging kan het gevolg zijn van het feit dat mensen op internet minder angstig en intiemer zijn en vrij zijn van de bevooroordeelde effecten van fysieke verschijning.
▪ Vooral adolescenten zijn geneigd identiteitsexperimenten online uit te voeren, waarbij ze zich voordoen als iemand die ze niet zijn.

Question 11

Zelfconcept

Answer 11

Verwijst naar de manier waarop een persoon zichzelf definieert.

Question 12

Self-fulfilling prophecies / Pygmalion-effecten

Answer 12

De overtuigingen en verwachtingen die anderen van een persoon hebben - of ze nu in eerste instantie waar of onwaar zijn - kunnen tot op zekere hoogte de realiteit creëren door het zelfconcept en het gedrag van die persoon te beïnvloeden.

Question 13

Looking-glass self

Answer 13

Anderen die op ons reageren zijn als een spiegel voor onszelf (Charles Cooley).

Question 14

Zelfbeeld (Self-esteem)

Answer 14

Het beeld dat iemand over zichzelf heeft, de goedkeuring en acceptatie van zichzelf.

Question 15

Sociometer theory

Answer 15

Theorie dat ons zelfbeeld werkt als een soort meter die ons op eender welk moment kan aangeven wat de waarschijnlijkheid is dat we door anderen geaccepteerd zullen worden of niet. Individuele verschillen in self-esteem correleren sterk met de manier waarop mensen denken geaccepteerd of afgewezen te zijn door anderen.

Question 16

Sociale vergelijking (Social comparison)

Answer 16

Het proces waarbij we onszelf met anderen vergelijken om onze unieke kenmerken te identificeren en onze capaciteiten te evalueren.

Question 17

Reference group

Answer 17

De groep waartegen de vergelijking wordt gemaakt.

Question 18

Positieve illusoire vooringenomenheid(bias)

Answer 18

Volwassenen overschatten hun vaardigheden.

Question 19

Self-serving attributional bias

Answer 19

De neiging om successen aan zichzelf toe te schrijven en mislukkingen
aan externe omstandigheden.

Question 20

Big-fish-in-little-pond effect

Answer 20

Goede studenten op scholen waarvan het niveau laag ligt hebben een hoger zelfbeeld (op academisch niveau) dan even goede studenten op scholen waarvan het niveau hoger ligt.

Question 21

Attitude

Answer 21

Een attitude is elke overtuiging of mening met een evaluatieve component - een oordeel of gevoel dat iets goed of slecht is, sympathiek of onsympathiek, moreel of immoreel, aantrekkelijk of weerzinwekkend.

Question 22

Expliciete attitudes

Answer 22

Zijn bewuste, verbaal uitgesproken evaluaties.

Expliciete attitudes kunnen gemeten worden a.h.v. een zelfrapportage schaal.

Question 23

Impliciete attitudes

Answer 23

Zijn per definitie attitudes die zich manifesteren in automatische mentale associaties. Ze worden gemeten met impliciete associatietests, die gebaseerd zijn op het feit dat mensen twee concepten sneller bij elkaar kunnen classificeren als ze in hun hoofd al sterk geassocieerd zijn dan wanneer ze niet sterk geassocieerd zijn.

Question 24

Waarden (values)

Answer 24

Onze meest centrale attitudes die ons helpen om de geschiktheid van hele categorieën van actie in te schatten.

Question 25

Cognitive dissonance theory

Answer 25

We hebben een ingebouwd mechanisme wat ons een dissonant (niet-samenklinkend) of oncomfortabel gevoel geeft wanneer we inconsistentie ervaren in de expliciete attitudes, kennis en overtuigingen in onze mentale store. Dit gevoel zet ons er bewust toe aan deze contradicties of inconsistenties te reduceren, dit kan op verschillende manieren:

• Dissonante informatie mijden.
• Extra positieve of negatieve elementen verzamelen.
• De attitude aanpassen om het gedrag te verantwoorden, het insufficient-justification effect

Question 26

Insufficient-justification effect

Answer 26

Verandering in de attitude die een actie rechtvaardigt die volgens de vorige attitude niet gerechtvaardigd was.

Voorwaarden voor het effect om op te treden:

Er moet geen beloning of een lage beloning worden gegeven voor het uitvoeren van de actie.
De actie moet vanuit vrije keuze en dus niet onder dwang worden uitgevoerd.

Question 27

Personal identity

Answer 27

Zelfbeschrijvingen die betrekking hebben op de persoon zelf, als individu.

Question 28

Social identity

Answer 28

Zelfbeschrijvingen met betrekking tot de sociale categorieën of groepen waartoe iemand behoort.

Question 29

In-group

Answer 29

De groep waarvan iemand deel uitmaakt.

Question 30

Out-group

Answer 30

De groep waarvan iemand geen deel uitmaakt.

Question 31

Stereotype

Answer 31

Een georganiseerde set van overtuigingen of kennis die we in ons hoofd houden over een groep. Een stereotype kan waar, overdreven of totaal onwaar zijn. Een stereotype kan nuttig zijn wanneer het initiële, valide informatie biedt over een persoon, maar het kan ook bron zijn van vooroordelen of sociale ongelijkheid.

Question 32

Drie levels van stereotypen

Answer 32

-Publieke stereotypen: wat we tegen anderen van een groep zeggen.
-Private stereotypen: wat we bewust geloven, maar niet zeggen tegen anderen.
(Beide zijn expliciete stereotypen en worden bewust gebruikt om mensen te beoordelen)

• Impliciete stereotypen: mentale associaties die automatisch en onbewust de beoordelingen en acties t.o.v. anderen beïnvloeden en kunnen indruisen tegen bewuste overtuigingen.

Question 33

Social pressure

Answer 33

Psychologische krachten die op ons inwerken door de beoordeling, voorbeelden, verwachtingen en eisen van anderen, hetzij werkelijk hetzij imaginair. We worden het meest beïnvloed door mensen die fysiek of psychologisch dicht bij ons staan.

Question 34

Social facilitation

Answer 34

Sociale facilitatie: neiging om eenvoudige taken beter te volbrengen als er andere mensen in de buurt zijn.

Question 35

Social inhibition

Answer 35

Sociale inhibitie: neiging om eenvoudige taken minder goed te volbrengen in afwezigheid van anderen.

Question 36

‘Choking under pressure’

Answer 36

Komt het vaakst voor bij taken die grote druk leggen op het werkgeheugen.

Question 37

Stereotype threat

Answer 37

Stereotypedreiging treedt op wanneer iemand zich bewust is van negatieve stereotypen over leden van zijn groep. Deze stress kan van invloed zijn op hoe iemand daadwerkelijk presteert in een bepaalde situatie en zo het stereotype bevestigen.

Question 38

Twee redenen waarvoor we de neiging hebben te conformeren met anderen

Answer 38

• Informatieve invloeden: clues over de objectieve aard van een gebeurtenis of situatie.
• Normatieve invloeden: ter promotie van groepscohesie en aanvaarding door een groep.

Question 39

De lijnexperimenten van Ash

Answer 39

Proefpersonen conformeren met de bondgenoten die opzettelijk foute keuzes maken. Wanneer de deelnemers de taak alleen uitvoeren, maken ze geen fouten.

Question 40

Het passief bijstaander effect

Answer 40

Mensen zijn meer geneigd te helpen als ze de enige toeschouwer zijn bij een noodgeval dan wanneer ook andere getuigen aanwezig zijn. Dit heeft gedeeltelijk te maken met de diffusie van verantwoordelijkheid, maar ook conformiteit speelt een rol. Het gebrek aan reactie van anderen zet een impliciete sociale norm en is een cue om zelf ook niks te doen.

Question 41

Groepspolarisatie

Answer 41

Het fenomeen waarbij de beslissingen en meningen extremer worden wanneer ze in een groep besproken worden.

Question 42

Groupthink

Answer 42

Een manier van denken wanneer men diep betrokken is in een coherente in-group en het streven naar unanimiteit de bovenhand neemt op de motivatie om realistische alternatieven te onderzoeken.

Question 43

Wanneer verbetert het vermogen om als groep problemen op te lossen en affectieve beslissingen te nemen?

Answer 43

• Als de leiders terughoudend zijn om zelf een idee naar voren te schuiven en andere groepsleden aanmoedigen om hun eigen invalshoeken te presenteren en elkaar uit de dagen.
• Als de groep focust op het oplossen van het probleem, eerder dan groepscohesie.

Question 44

Low ball techniek

Answer 44

De prijs verhogen na het overeenstemmen te zullen kopen

VB. Een koper gaat eerst akkoord met een aankoop voor een bepaalde prijs, waarna de verkoper een ‘fout’ ontdekt en de prijs naar boven bijstelt.

Kopers willen cognitieve dissonantie reduceren door twijfels opzij te zetten, in de pauze tussen het aanbod en de werkelijke prijs hebben ze zich mentaal overtuigd van de waarde van het product.

Question 45

Voet-tussen-de-deur-methode

Answer 45

Mensen zijn eerder geneigd toe te geven aan een groot verzoek nadat ze reeds hebben ingestemd met een klein verzoek. Toestemmend met het eerste verzoek roept een gevoel op van vertrouwen, engagement en compassie op jegens de persoon die het verzoek doet.

Question 46

De experimenten van Milgram

Answer 46

De test met “leraar en leerling”.

Gehoorzaamheid refereert naar die gevallen van compliance waarbij de verzoeker aanzien wordt als een autoriteitsfiguur of leider en het verzoek gepercipieerd wordt als een bevel.

Question 47

Crimes of obedience

Answer 47

Situaties waarin mensen in reactie op de bevelen van anderen onethische of illegale handelingen stellen.

Question 48

Factoren die tijdens de experimenten bijdroegen aan de psychologische druk om te gehoorzamen.

Answer 48

• De maatschappelijke norm om te gehoorzamen aan legitieme autoriteiten (bv. Yale University vs. een oud pand).
• Het zelfvertrouwen van de onderzoeker en zijn aanvaarding van de verantwoordelijkheid.
• De nabijheid van de onderzoeker en de afstand tot de confederate.
• De afwezigheid van een alternatief gedragsmodel.
• De toenemende zwaarte van de verzoeken.

Question 49

Prosociaal gedrag

Answer 49

Vrijwillig gedrag bedoeld om anderen te helpen.
* Altruïsme: het helpen van een ander zonder dat dit een voordeel oplevert voor zichzelf.
* Coöperatie of mutualisme: samenwerken met een of meerdere anderen voor een wederzijds gunstige outcome die men alleen niet kan bekomen.

Question 50

Sociaal dilemma

Answer 50

Situatie waarin eigenbelang in strijd is met groepsbelang en een zelfzuchtige keuze de meest rationele keuze is, maar het risico bestaat dat iedereen de zelfzuchtige keuze maakt (bvb ‘the tragedy of the Commons’).

Question 51

Reciprocity

Answer 51

Wederkerigheid; Iemand helpen omdat het de kans verhoogd dat die persoon jou later ook zal helpen.

Question 52

Escalatie van conflicten tussen groepen worden gevoed door;

Answer 52

De sociale identiteit bevordert coöperatie in de eigen in-group. Dit kan echter leiden tot in-group
favoritisme en out-group discriminatie.

• Within-group solidariteit.
• Negatief stereotyperen van de andere groep.
• Vijandige between-group interacties.

Question 53

Superordinate goals

Answer 53

Doelen die door beide groepen geambieerd worden en het best te bereiken zijn door coöperatie tussen de groepen leidt tot het vervagen van de groepsgrenzen.