ZO week 3 Flashcards
Waarbij begint de vorming van bilirubine?
De vorming van bilirubine begint bij de afbraak van de rode bloedcellen (erytrocyten) in de milt, door macrofagen. Hierbij wordt het vrijgekomen hemoglobine gescheiden in heem en globine. Het globine wordt omgezet in aminozuren. Het heem wordt door het cytochroom P450 afhankelijke heem-oxygenase omgezet in biliverdine, waarbij CO en tweewaardig ijzer (Fe2+) vrijkomen. IJzer wordt hergebruikt voor nieuwe rode bloedcellen. Het biliverdine wordt direct omgezet in bilirubine.
Waarom wordt bilirubine uit het bloed verwijderd door de lever?
Dit metaboliet is toxisch voor het lichaam en de hersenen in het bijzonder en wordt daarom door de lever verwijderd.
Wat is icterus?
Bilirubine heeft een gele kleur en daarom geeft ophoging van bilirubine in het lichaam een gele verkleuring van slijmvliezen en organen. Dit wordt geelzucht of icterus genoemd.
Hoe wordt bilirubine getransporteerd naar de lever?
Het bilirubine, dat niet in water oplosbaar is, wordt gebonden aan albumine (ALB) en via het bloed getransporteerd naar de lever. Het nog ongeconjugeerde bilirubine (oftewel indirect bilirubine) wordt aan de sinusoïdale kant in de ruimte van Disse via een transporteiwit voor organische anionen (OATP2) in de hepatocyten opgenomen en gebonden aan glutathion-S- transferase (GST).
Wat is glucuronering?
Na de glucuronering is het geconjugeerd bilirubine. Een of twee (BMG) glucuronzuur groepen worden in de levercellen (hepatocyten) aan bilirubine gekoppeld. Dit proces noemen we glucuronering en gaat via het leverenzym uridine-difosfo-glucuronyltransferase (UGT1A1). Deze glucuronering kan alleen in de hepatocyten plaatsvinden.
Wat is de referentiewaarde van bilirubine?
De referentiewaarde voor totaal bilirubine bij een volwassene is van 3,4 -17 micromol/l of 0,2 – 1,0 mg/dl met een verhouding van geconjugeerd bilirubine/totaal bilirubine van <20%.
Hoe wordt het geglucoruronideerde bilirubine uitgescheiden naar de galwegen?
Het geglucoruronideerde bilirubine wordt aan de canaliculaire kant van de hepatocyte via een pomp in de galcanaliculi uitgescheiden. Deze pomp is ATP-afhankelijk (en kost dus energie). Deze pomp het MRP2.
Hoe verlaat het geconjugeerde bilirubine het lichaam?
Het uitgescheiden geconjugeerd bilirubine komt via de galwegen terecht in het duodenum en verlaat na transport door dunne en dikke darm het lichaam. In de darm wordt het geconjugeerde bilirubine door darmbacteriën omgezet in urobilinogeen en stercobiline, wat kleur geeft aan de ontlasting.
Wat gebeurt er met een deel van het ontstane urobilinogeen?
Een deel van het urobilinogeen (10%) wordt opgenomen en komt via de enterohepatische kringloop weer in het bloed terecht en wordt dan uitgescheiden in de urine. Geeft een gele kleur aan de urine.
Wat is de ruimte van Disse en wat gebeurt daar met bilirubine?
De wand van de sinusoids is meer poreus aan de kan van de hepatocyt waardoor eiwitten zoals albumine naar binnen kunnen. In de ruimte van Disse splitst het albuminecomplex in bilirubine en albumine.
De ruimte van Disse = de ruimte tussen het endotheel en de hepatocyt.
Wat is het Crigler Najjar syndroom?
Crigler Najjar syndroom: dit is een ziekte waarbij er een deficiëntie is of malfunctie van uridine-difosfo-glucuronyltransferase. Dit zorgt voor een ophoping van ongeconjugeerd bilirubine in het bloed. Toxisch voor de hersenen en leidt tot encefalopathie
Wat is het Gilbert syndroom?
Gilbert syndroom: dit is een ziekte waarbij er verminderde expressie is van het gen UGT1A1 voor de synthase van uridine-difosfo-glucuronyltransferase (20-30% van normaal). Meestal is dit syndroom asymptomatisch, maar tijdens periode van verhoogde hemolyse, kan er geelzucht optreden. Heeft geen andere symptomen, 5-10% van de populatie heeft Gilbert syndroom.
Wat is het Dubin Johnson syndroom?
Dubin Johnson syndroom: een mutatie in het MRP2 eiwit, het geconjugeerd bilirubine wordt dan niet gesecreteerd in het gal. Hierdoor krijg je stapeling in het bloed van geconjugeerd bilirubine. Dit is echter niet toxisch. Er zijn geen symptomen behalve geelzucht.
Wat is Rotor’s syndroom?
Rotor’s syndroom: zorgt voor een verhoging van geconjugeerd bilirubine in het bloed. Maar de oorzaak hiervan is niet vastgesteld. Ze denken dat het komt door glutathion-S- transferase (GST) defeciëntie. Dit is de transporteur van bilirubine in de hepatocyt.
Hoe kan men bepalen dat hemolyse de oorzaak is van het verhoogde bilirubine?
- Het bepalen van het totaal en geconjugeerd bilirubine.
- Het bepalen van het hemoglobine.
- Het bepalen van het lactaat dehydrogenase.
- Het bepalen van de reticulocyten.
Wat is het bloedonderzoek voor icterus en waarover vertellen deze waarden iets?
Waarom is echografie bijna altijd het aangewezen onderzoek voor icterus patiënten?
Bij een patiënt met icterus is echografie bijna altijd aangewezen, omdat daarmee een onderscheid gemaakt kan worden tussen pre- en intra-hepatische oorzaken (niet verwijde galwegen) en extra-hepatische oorzaken (verwijde galwegen).
Wat kun je met behulp van de echo zeggen over de icterus?
Met behulp van de echografie kan een uitspraak gedaan worden over de toe- en afvoer van bloed, het aspect van het leverparenchym, mate van verwijding van de galwegen, aanwezigheid van focale leverafwijkingen en indirecte tekenen van levercirrose, zoals ascites, vergrote milt (splenomegalie) en de aanwezigheid van veneuze collateralen.
Hoe kun je icterus indelen?
Een veelgebruikte indeling van verhoogd bilirubine is gebaseerd op:
- Een verhoogd aanbod van bilirubine.
- Een aangeboren stoornis van het bilirubine metabolisme.
- Problemen met de uitscheiding door een aandoening van de lever of galwegen.
Wat zijn de vijf meest voorkomende oorzaken van hepatitis (leverontsteking)?
- Alcohol
- Leververvetting: NAFLD (non-alcoholic fatty liver disease) en NASH (non-alcoholic steatohepatitis)
- Viraal
- Toxisch-medicamenteus
- Auto-immuun: AIH (auto-immuun hepatitis), PBC en PSC
Wat is het gevolg van hepatitis? En hoe duidt de ernst zich?
Een ontsteking van de hepatocyten (hepatitis) geeft een beschadiging en verlies van hepatocyten met daardoor een afname van de uitscheiding en ‘weglekken’ van geconjugeerd bilirubine. De ernst van de ontsteking uit zich door de hoogte van de twee serums aminotransferasen (in de dagelijkse praktijk transen genoemd): alanine-minotransferase (ALAT) en aspartaat aminotransferase (ASAT).
Wat zijn de aangeboren afwijkingen die kunnen leiden tot icterus?
Toename ongeconjugeerd bilirubine
- Syndroom van Gilbert
- Crigler-Najjar (type 1 en 2)
Verstoring uitscheiding geconjugeerd bilirubine
- Syndroom van Dubin-Johnson
- Benigne Recurrente Intra-hepatische Cholestase (BRIC)
- Progressieve Familiaire Intra-hepatische Cholestase (PFIC)
Overig
- Rotor syndroom
Wat is de meest voorkomende oorzaak van een verhoogd aanbod van bilirubine?
De meest voorkomende oorzaak van een verhoogd aanbod is hemolyse met een sterkte toename van het ongeconjugeerd of indirect bilirubine.
Wanneer spreken we van leverfalen?
We spreken van leverfalen bij wanneer er sprake is van een gestoorde stolling (INR > 1.5) en hepatische encefalopathie (HE).
Wat is acuut leverfalen?
Acuut leverfalen (ALF) houdt in dat er een massale necrose en apoptose van levercellen met een systemische ontstekingsreactie ontstaat, door een virus of medicament. Er is geen sprake van een onderliggende leverziekte en de duur van de ziekte is minder dan 6 maanden.
Wat zijn de oorzaken van acuut leverfalen?
Virale infecties, drugs en medicatie (70-80%), toxines, cryptogeen (geen oorzaak gevonden), miscellaneous.
Waaruit bestaat het gal dat dagelijks in het duodenum wordt gestort? En hoeveel bereikt het duodenum?
De gal die dagelijks in het duodenum wordt uitgestort (0.5 l/dag) is dus een mengsel van verdunde hepatische gal en geconcentreerde galblaas gal.
Waar is de cholesterol die in de gal zit van afkomstig?
Cholesterol in de gal is afkomstig uit de vrije cholesterol pool in de hepatocyt, die gevormd is bij twee processen: (1) de novo synthese uit acetyl-CoA en (2) opname en afbraak van cholesterol-rijke lipoproteïne deeltjes uit het bloed (LDL; HDL; VLDL en chylomicron remnants; bijdrage ca. 80%).
Waar zijn de fosfolipiden die in de gal zit van afkomstig?
Fosfolipiden, hoofdzakelijk fosfatidylcholine (=lecithine), zijn bijna uitsluitend afkomstig van lipoproteïne afbraak in de lever.
Wat zijn primaire en secundaire galzouten?
Primaire galzouten zijn de geconjugeerde galzouten en secundaire galzouten zijn de gedeconjugeerde galzouten in het colon.
Waardoor wordt de synthesesnelheid van galzouten bepaald?
De synthese snelheid wordt bepaald door het aanbod van galzouten vanuit de vena porta (enterohepatische cyclus). Als dit aanbod vermindert, neemt de de novo synthese van galzout uit cholesterol toe.
Wat zijn peroxisomen?
De peroxisomen bevatten de enzymen die de C27 zijketen van cholesterol oxydeert tot het C24 carbonzuur van een ongeconjugeerd galzout.
Wat betekent het meest detergens?
De galzout die het meest amfoteer is, is het meest detergens (beste zeep). Lost het vet het best op.
Wat gebeurt er bij een relatief hoog cholesterol en een laag BS gehalte van het gal?
Bij een relatief hoog cholesterol en laag BS gehalte van de gal, zal een deel van de galzouten, cholesterol en fosfolipiden ook voorkomen in bolvormige, unilamellaire blaasjes (vesicles). Naast dat ze voorkomen in de gemengde micellen.
Hoe zien de unilamellaire blaasjes eruit? Wat is het verband met het ontstaan van galstenen?
In de vesicles zijn de polaire zijden van de BS moleculen naar elkaar toe, en dus niet naar het water, gericht, terwijl de apolaire zijde contact maakt met de vetzuurstaarten van de fosfolipiden en de ringstructuur van cholesterol. Uni- en multi-lamellaire vesicles (blaasjes) bevatten minder galzout maar meer cholesterol. Vanuit deze structuur kunnen in zones met een hoge cholesterol concentratie microkristallen van cholesterol ontstaan, het begin van galsteenvorming.
Wordt cholesterol ook in de urine uitgescheiden?
Nee. Cholesterol in het bloed komt alleen voor in een complex met lipoproteïnes (o.a. LDL), waardoor dit zeer hydrofobe molecuul in oplossing wordt gehouden. Het wordt dus niet door de nier gefilterd en in de urine uitgescheiden.
Hoe wordt cholesterol uitgescheiden?
De enige export mogelijkheid uit het lichaam bestaat uit afvoer via de gal naar de darm. Hiervan wordt het grootste deel via de enterohepatische cyclus weer door het ileum epitheel opgenomen, maar een klein deel (~5-10 %) ontsnapt aan deze cyclus en verdwijnt naar de faeces. Hierin komt cholesterol voor als vrij cholesterol en in de vorm van galzout.
Mutaties in BSEP of in MDR3 kunnen leiden tot intrahepatische cholestase. Hoe heten deze ziektebeelden en hoe ontstaat de cholestase?
Mutatie in BSEP = progressieve familiaire intrahepatische cholestase type 2 (PFIC-2); mutatie in MDR3 = progressieve familiaire intrahepatische cholestase type 3 (PFIC-3). De cholestase ontstaat door een defecte afvoer van galzouten (PFIC-2) of van fosfolipiden (PFIC-3) uit de hepatocyt, waardoor de vorming van gemengde galmicellen en de afvoer van gal via de canaliculi en de galducten gestoord is (cholestasis).
Wat doen NTCP en OATP?
NTCP en OATP halen de galzouten uit de sinusoids in de hepatocyt, dit om ervoor te zorgen dat de concentratie galzouten in de perifere circulatie laag blijft.
Welk bloedbeeld past bij welke medicatie? (anabole steroïden of Flucloxacilline)
a. Anabole steroïden geven voornamelijk zuivere cholestase;
b. Flucloxacilline geeft meestal gemengd hepatitis en cholestase.
Wat is lipofuscine?
Een voorbeeld van een zonaal verdeeld pigment is lipofuscine (fijn korrelige bruine pigment in het cytoplasma). De bruine korrels bevinden zich vooral in zone 3.
Wat wordt er door de peilen aangewezen?
Galcanaliculi
Hoe wordt de met pijl aangewezen structuur genoemd?
Unicatus Processus
Wat zien we op dit plaatje?
Eilandje van Langerhans
Wat zien we op dit plaatje?
Exocriene pancreas
Verklaar het principe van de waterstof-ademtest. Geef in figuur 1 aan waar lactose bij een lactose-tolerante persoon en een lactase deficiënte patiënt wordt omgezet, en welke producten daarbij ontstaan.
Vul onderstaande tabel in.
