Week 14 - Hc. 1: Diagnostiek in de nefrologie

Question 1

Creatinine

Answer 1

Ontstaat uit creatine. Dat is een stof dat in de spieren voorkomt en in het lichaam gebruikt wordt als een soort batterij waarmee het lichaam energierijke fosfaatgroepen heen en weer kan vervoeren. Creatinine waarde in bloed vrijwel constant

Question 2

Creatinine bloed waarde

Answer 2

Afhankelijk van geslacht, leeftijd en etniciteit. Een normale creatinine ligt onder de 110 micromol/L

Question 3

Creatinine waarde bepalen methode

Answer 3

• Jaffé methode
• Enzymatische methode

Question 4

Jaffé methode

Answer 4

Bij deze methode gaat het om de omzetting van creatinine mbv picrinezuur en NaOH. Het gevolg hiervan is een kleurvorming in de tijd

Question 5

Nadeel Jaffé methode

Answer 5

De gevoeligheid voor interferentie met meer dan 50 chromogenen

Question 6

Positieve interferentie Jaffé methode

Answer 6

Uitslag foutief verhoogd: Ketonen en cefoxitine reageren direct met alkalisch picraat. Dit geldt eveneens bij een hoog totaal eiwit en hyperglycemie

Question 7

Negatieve interferentie Jaffé methode

Answer 7

Uitslag foutief verlaagd: Dit is het geval bij bilirubine patiënten

Question 8

Enzymatische methode

Answer 8

Deze methode is beter te gebruiken bij bepaalde patiëntengroepen, zoals de diabetes mellitus type 1 patiënten en icterus patiënten. De specificiteit en sensitiviteit nemen bij deze methode toe. Er vinden een aantal reacties plaats waar uiteindelijk een chromogeen uit ontstaat waarmee de uiteindelijke creatininebepaling wordt gedaan

Question 9

Reacties van de enzymatische methode

Answer 9

• Creatinine + H2O -> creatine (Creatininase)
• Creatine + H2O -> sarcosine + ureum (Creatinase)
• Sarcosine + O2 + H2O -> H2O2 + glycine + HCHO (sarcosine oxidase)
• H2O2 + 4-aminofenazon + HTIB -> quinone-imine chromogeen + HI oranje kleur (550 nm) (Peroxidase)

Question 10

Algemene aandachtspunten voor de interpretatie van de creatinine uitslagen

Answer 10

• Verlaagd creatinine: dit kan voorkomen door een lage spiermassa, malnutritie of interferentie door bilirubine. Ook het gebruik van antibioticum kan bij de bepaling leiden tot een verlaagde creatininewaarde
• Verhoogd creatinine: dit kan voorkomen door nierinsufficiëntie, hoge spiermassa, kreatine supplementen, een dieet met veel vlees, spierafbraak of hoge koorts

Question 11

Algemene nadelen van het gebruik van creatinine als parameter

Answer 11

• De creatininewaarde is afhankelijk van leeftijd, geslacht, spiermassa en etniciteit
• Creatinine wordt voor een deel gesecreteerd door de tubuli. Dit kan leiden tot een overschatting van de nierfunctie bij sterk afgenomen glomerulaire filtratie
• Bacteriën breken creatinine af in het geval dat urine vuur een langere tijd in aanwezigheid is van kamertemperatuur

Question 12

Toename in creatinine in bloed

Answer 12

• Als de nierfunctie omlaag gaat
• Bij zeer hoog eiwit gebruik
• Bij gebruik van anabole steroïoden
• Bij grote spiermassa
• Bij gebruik van creatinine supplementen
• BIj gebruik van bepaalde medicatie zoals probenecid

Question 13

Analyse van urine

Answer 13

Vindt plaats op basis van visualisatie, macroscopisch uiterlijk, chemische beoordeling en microscopische beoordeling

Question 14

Semi-kwantitatieve analyse urine

Answer 14

Dipstick
- Urobilinogeen
- Glucose
- Bilirubine
- Ketonen
- Soortelijk gewicht bloed
- pH
- Eiwit
- Nitriet
- Leucocyten

Question 15

Proteïnurie

Answer 15

Een indicator voor “lekkage”. Principe:
- Plastic strip geïmpregneerd met een pH indicator
- Kleurverandering door pH verandering agv aanwezigheid
- Kleurintensiteit correleert met concentratie

Question 16

Classificatie proteïnurie

Answer 16

• Tubulair
• Overflow
• Glomerulair

Question 17

Tubulaire proteïnurie

Answer 17

• Filtratie door glomerulus
• Echter geen tubulaire reabsorptie van eiwitten. Hierdoor komt er eiwit in de urine terecht
• Laag-moleculaire eiwitten

Question 18

Laag-moleculaire eiwitten

Answer 18

• MW < 25 kDa
• A1-microglobuline
• B2-microglobuline
• Lysozyme
• Vrij lichte ketens
• Aminozuren

Question 19

Overflow proteïnurie

Answer 19

• Productie van grote heoveelheden laag-moleculaire eiwitten door “ziekteproces”
• Glomerulaire filtratie
• Reabsorbtiecapaciteit proximale tubulus schiet tekort
• Tubulo-toxische nefropathie

Question 20

Ziekteprocessen die zorgen voor overflow proteïnurie

Answer 20

• Multiple myeloom
• AML
• In vivo hemolyse
• Rhabdomyolyses

Question 21

Glomerulaire proteïnurie

Answer 21

• Albumine meest abundante eiwit in bloed
• Wordt bijna niet gefiltreerd door glomeruli
• Albumine wat toch gefiltreerd, wordt gereabsorbeerd door proximale tubuli
• Slechts 0,0008% van het gefiltreerde albumine komt in urine terecht

Question 22

Interpretatie van proteïnurie met dipstik

Answer 22

Fout-positief:
- pH >7,0
- Ernstig hematuria
- Hoog soortelijk gewicht (>1,030 kg/L)
- Oxiderende stoffen
- Fenazopyridine

Fout-negatief
- Sterk verdunde urine
- Eiwitverlies anders dan albumine

Question 23

Sedimentanalyse

Answer 23

Een goed gemengde urine wordt gecentrifugeerd en een druppeltje van het sediment wordt op objectglaasje gedaan en afgedekt met dekglaasje

Question 24

Cellen sedimentanalyse

Answer 24

Ery’s, Leuko’s, epitheel, bacteriën, gist, parasieten, spermatozoa

Question 25

Cylinders sedimentanalyse

Answer 25

Eiwit “afgietsels” van tubuli: mn. Lis van Henle, Tamm-Horsfall-eiwit
- Gevulde cylinders
- Lege cylinders

Question 26

Gevulde cylinders

Answer 26

Pathologisch: gevuld met ery’s, leuko’s, bacteriën of korrels, vet, bilirubine, etc.

Question 27

Lege cylinders

Answer 27

Niet-pathologisch, hyaline, was

Question 28

GFR formule

Answer 28

U x V / P

Question 29

GFR x P

Answer 29

Totale hoeveelheid gefiltreerde stof

Question 30

U x V

Answer 30

Totale hoeveelheid uitgescheiden stof

Question 31

Geschatte GFR

Answer 31

eGFR: wordt gedaan door een schatting te maken op basis van serum creatinine, leeftijd en geslacht

Question 32

Cystatine C

Answer 32

Wordt alleen maar gefiltreerd door de nier. Concentratie is niet afhankelijk van leeftijd, geslacht, lichaamssamenstelling en spiermassa. Er is hier geen sprake van tubulaire secretie. De concentratie cystatine C is afhankelijk van het aantal kernhoudende cellen