18. układ oddechowy Flashcards

(45 cards)

1
Q

Astma czy POChP (podaj przeciwstawne):

a. zmienność objawów w ciągu minut, godzin, dni
b. nasilenie objawów w nocy lub nad ranem
c. przewlekły kaszel i odksztuszane plwociny wyprzedzają duszność i nie mają związku z czynnikami prowokującymi
d. zmienne upośledzenie przepływu powietrza przez dd oddechowe

A

a- astma
POChP- uporczywe objawy mimo leczenia

b- astma
POChP- dobre i złe dni, ale zawsze występujące objawy i duszność wysiłkowa

c- POChP
astma- objawy prowokowane wysiłkiem, emocjami (w tym śmiech), pyły, alergeny

d- astma
POChP- stałe upośledzenie przepływu powietrza (po rozkurczu <70%)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Astma czy POChP (podaj przeciwstawne):

a. po 40 r.ż.
b. nieprawidłowa funkcja płuc w okresach bezobjawowych
c. bez stałej progresji objawów; nasilenie zmienia się sezonowo lub z roku na rok
d. pod wpływem częściowych B-agonistów tylko częściowa poprawa

A

a- POChP
astma- przed 20r.ż.

b- POChP
astma- prawidłowa funkcja płuc w okresach bezobjawowych

c- astma
POChP- stała powolna regresja z roku na rok

d- POChP
astma- objawy ustępują spontanicznie lub pod wpływem leków: B-agonistów (natychmiast) lub wGKS (kilka tygodni)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Astma to heterogenna choroba zwykle na podłożu zapalnym. Jakie dwa objawy kliniczne występują najczęściej?

A
  • zapalenie (śluz, obrzęk śluzówki)

- skurcz oskrzeli

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Patomechanizm astmy

A

“zapalenie eozynofilowe”–> przebudowa oskrzeli

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Jakie dwie grupy leków są stosowane w przypadku astmy. Podaj mechanizm działania.

A
  • leki doraźne–> rozszerzają oskrzela (wpływ tylko na objawy astmy)
  • leki kontrolujące–> chronią przed postępem zapalnym i pojawieniem się nieodwracalnych zmian
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

POChP to trwałe ograniczenie przepływu powietrza przez drogi oddechowe, które zwykle postępuje, wiąże się z nasiloną odpowiedzią zapalną dd oddechowych i płuc na szkodliwe cząstki lub gazy.
Na jakie struktury oskrzeli oddziałuje zapalenie?

A
  • -> choroba małych oskrzeli- zapalenie, przebudowa

- -> zniszczenie miąższu płuc- utrata przyczepów przegród pęcherzykowych, zmniejszenie sprężystości płuc

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Lek X wywiera następujące działania:

  1. Zmniejsza liczbę monocytów, eozynofilów we krwi
  2. Hamuje uwalnianie cytokin przez limfocyty T
  3. Zmniejsza liczbę komórek tucznych w drogach
  4. oddechowych zmniejsza adhezję neutrofilów do komórek śródbłonka
  5. zmniejsza obrzęk i wyciekanie białek osocza poza naczynia
  6. wzmaga ekspresję receptorów dla katecholamin
  7. hamuje produkcję śluzu
  8. hamuje nadreaktywność oskrzeli

Lek X jest najsilniejszym ze współcześnie stosowanych nieselektywnym lekiem przeciwzapalnym.
Jest podstawowym lekiem w leczeniu astmy;
w terapii POChP stosowany u chorych z bardziej zaawansowanym procesem chorobowym.

Co to za lek?

A

Są to GKS WZIEWNE;
czasem GKS podawane doustnie lub domięśniowo/dożylnie

W terapii astmy- działanie genomowe (wolne, efekt po kilku h) oraz niegenomowe (szybkie, efekt natychmiastowy).
CEL- uwrażliwienie rec. B2 na działanie agonistów, zmniejszenie przepuszczalności drobnych naczyń i obrzęku.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Jakie GKS wziewne wyróżniamy?

A
  • beklometazon
  • mometazon
  • budezonid
  • cyklezonid
  • flutikazon
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Czy stosujemy wGKS przy POChP? Jeżeli tak, to w jakiej postaci?

A

W niektórych postaciach oraz zespołach nakładania się.

Postać- parenteralnie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Czy stosujemy wGKS w astmie? Jeżeli tak, to w jakiej postaci?

A

Każda postać i stopień zaawansowania astmy w leczeniu przewlekłym i koontynuacja w leczeniu zaostrzeń.
Postać- doustnie, parenteralnie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Miejscowe działania niepożądane wGKS?

A
  • grzybica ju
  • chrypka
  • kaszel
  • paradoksalny skurcz oskrzeli po inhalacji
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Działania niepożądane wGKS przy dużych dawkach?

A
  • hamowanie osi podwzgórze-przysadka
  • osteoporoza, hamowanie wzrostu u dzieci (wzrost docelowy osiągany później niż u rówieśników)
  • ryzyko rozwoju jaskry i zaćmy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Przykłady GKS najczęściej stosowanych ogólnie w leczeniu astmy?

A
  • doustnie- prednizolon, prednizon

- parenteralnie- hydrokortyzon

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Podaj przykłady leków, które podajemy wziewnie w astmie

A
  • B2-agoniści- salbutamol, salmeterol, fenoterol
  • wGKS
  • cholinolityki (ipratropium, tiotropium)
  • acetylocysteina
  • dornaza
  • niektóre antybiotyki
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Urządzenia do wziewnego podawania leków

A
  • inhalatory MDI (np. Ventolin)
  • inhalatory DPI (dyski; salmeterol+flutikazon)
  • ograniczniki objętościowe, spejsery
  • nebulizator pneumatyczny
  • nebulizator ultradźwiękowy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Co podajemy i w jakiej formie w:

a. leczeniu astmy
b. nasileniu objawów astmy
c. ciężkich zaostrzeniach astmy

A

a. np. flutikazon wziewnie co 12h; 1-2 wdechy
b. np. prednizon w tabletkach co 1mg/kg m.c./24h; max 50mg
c. np. hydrokortyzon dożylnie; max 1,5g/d przez 7-14 dni

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Lek Y stosowany w leczeniu astmy:
-łagodzi wczesną i późną fazę reakcji zapalnej
-hamuje skurcz oskrzeli wywołany innymi czynnikami - nieswoistymi - wysiłek, zimne powietrze, SO2
-zastosowanie - leczenie przewlekłe astmy (lek kontrolujący przebieg astmy)
-skuteczny zwłaszcza w leczeniu astmy aspirynowej i wysiłkowej
Jaki to lek?
Czy jest on stosowany przy POChP?

A

Lek przeciwleukotrienowy.

Nie jest stosowany przy POChP.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Jaki mechanizm działania wykazują leki przeciwleukotrienowe. Wymień leki należące do tej grupy.

A

Są to antagoniści receptorów leukotrienowych- LTRA.
Lipooksygenaza (LO) konieczna jest do syntezy leukotrienów. Synteza leukotrienów jest wzmożona przy astmie oskrzelowej.
Aspiryna hamuje COX, który jest przeciwnikiem LO w wychwycie kwasu arachidonowego. W wyniku tego dochodzi do wzmożonej syntezy leukotrienów i nasilenia.
Są to więc leki stosowane przy astmie apirynozależnej.
Należą tu: zafirlukast, montelukast (ant. CysLT1) oraz zileuton (inhibitor 5-LO).

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Co podamy 7 letniemu dziecku przy uczuleniu na całoroczne alergeny. Ma podwyższone stężenie IgE oraz leczenie GKS jest nieskuteczne. Co to za lek? Jaką drogą? Do jakiej grupy należy lek? O czym należy pamiętać?

A

Omalizumab
GRUPA: przeciwciało anty-IgE
droga- s.c. co 2 tygodnie

Pamiętamy, że nie przerywamy stosowania GKS

20
Q

Pacjent 16 lat, astma eozynofilowa o silnym nasileniu. Co podajemy? Jaką drogą? Jaka grupa? O czym należy pamiętać.

A

Skoro ma 16 lat, to możemy podać mepolizumab (>6r.ż.) lub benralizumab (>12r.ż.)
(reslizumab po 18r.ż.)
GRUPA: przeciwciała anty-IL5
Podawanie: mepolizumab s.c. co 4 tygodnie
Benralizumab s.c. co 4 tygodnie
Nie przerywamy podawania GKS!!!

21
Q

Pacjent 20 lat, astma eozynofilowa o silnym nasileniu. Co podajemy? Jaką drogą? Jaka grupa? O czym należy pamiętać.

A

Ma 20 lat, więc możemy podać mepolizumab (s.c.) lub reslizumab (i.v.), benralizumab (s.c.)
GRUPA: przeciwciała anty-IL5
Podawania: mepolizumab s.c. co 4 tygodnie
Reslizumab i.v. co 4 tygodnie
Nie przerywamy podawania GKS!!!

22
Q

Co daje hamowanie IL5?

A

IL-5 jest główną cytokiną odpowiedzialną za wzrost, różnicowanie, dojrzewanie, aktywację i przeżywalność eozynofili.
Stosujemy te leki przy astmie eozynofilowej.

23
Q

Pacjent ma astmę steroidozależną. Podaj:

a. mechanizm działania
b. wiek, od którego można zastosować lek
c. droga podania
d. inne wskazanie
e. niebezpieczne dz.n.

A
Dupilumab
a- wiązanie rec. dla IL-4
b- 12rż
c- s.c
d- astma eozynofilowa
e- objawy oczne (obrzęk, zaczerwienienie), zmiany opryszczkowe, warg, jamy ustnej
24
Q

Ból mięśni po podaniu leku na astmę eozynofilową. Po jakim leku?

25
Pan Jakub chorujący na astmę i uczulony na antygeny kociej sierści chciał odwiedzić siostrę, miłośniczkę zwierząt (w jej domu znajdują schronienie 2 koty, pies i trzy chomiki). Przed wejściem do mieszkania siostry (około 5 minut) pan Jakub zastosował pewien lek, który pozwolił mu spędzić 2-godzinną wizytę bez objawów astmy. Jaki to był lek?
Był to selektywny beta2-mimetyk a. szybko (5 min) i krótko działające (4-6h)- salbutamol, fenoterol- SABA Przerwanie/prewencja napadu duszności+ wGKS b. długodziałające- 12h- LABA- salmeterol, formoterol Leczenie astmy i POChP (salmeterol, formoterol) + formoterol również doraźnie w prewencji/przerwaniu z wGKS c. ultradługodziałające- 24h- uLABA- wilanterol, indakaterol Leczenie głównie POChP, ale również astmy.
26
Czy długodziałające B2-mimetyki stosujemy w monoterapaii?
Nie jest to zalecane (niedostateczne działanie). | Zalecane z wGKS
27
Jakie działania niepożądane po SABA i LABA?
- zawsze drżenie mięśniowe | - u chorych z ChNS- pobudzenie B1= dolegliwości dusznicowe, tachykardia
28
Mężczyzna spotkany na ulicy w nagłej sytuacji z napadem astmy oskrzelowej. Nie ma przy sobie leków. Co robisz?
Podajemy adrenalinę w dawce 0,5-1mg podskórnie; dawka co 20 minut max 3
29
65-letni mężczyzna cierpiący na POChP, zgodnie z zaleceniem lekarza, powinien przyjmować lek Z wziewnie co 8 h. Niestety, pacjent często zapominał o południowej i wieczornej dawce leku. Lekarz stwierdził, że takie postępowanie jest przyczyną niezadawalających wyników leczenia i postanowił zmienić lek Z na należący do tej samej grupy lek Z-1. Lek Z-1 chory może przyjmować 1 x/24 h i to znacznie poprawiło efekty leczenia. Lek Z to? Lek Z-1 to?
Z- bromek ipratropium- podawany co 8h, początek działania po 20 min; krótkodziałający cholinolityk- SAMA Z-1- bromek tiotropium- podawany 1 x 24 h, długotrwale związany z receptorem M3, maksymalny efekt po 3 dniach stosowania, zalecany w POChP – LAMA
30
Kiedy stosujemy głównie cholinolityki wziewne?
Głównie w leczeniu POChP, mniejsze znaczenie przy leczeniu astmy. Ewentualnie: -astma u dzieci -astma wywołana czynnikami drażniącymi (dym tytoniowy) -ciężkie napady astmy i zaoptrzenia w leczeniu skojarzonym -zwalczanie astmy nocnej
31
Jak działają LAMA i SAMA? Rozwiń skróty.
LAMA- długodziałające cholinolityki wziewne SAMA- krótkodziałające cholinolityki wziewne Działanie: -relaksacja oskrzeli -zmniejszenie nadreaktywność oskrzeli
32
Jakie ultra LAMA stosujemy przy POChP?
- glikopironium | - umeklidynium
33
65-letni mężczyzna, Igor K. chorujący na POChP jest leczony przewlekle kilkoma lekami, a wśród nich otrzymuje doustnie lek, o którym wie, że: -zmniejsza uwalnianie mediatorów reakcji zapalnej i cytokin przez bazofile, neutrofile i eozynofile, monocyty, komórki tuczne i limfocyty (małe dawki, preparaty o powolnym uwalnianiu) -oraz relaksację mięśni gładkich oskrzeli (wyższe dawki, preparaty o natychmiastowym uwalnianiu, podawanie i.v.) Do jakiej grupy należy ten lek? Jakie jest jego działanie?
Lek należy do metyloksantyn (teofilina) • hamowanie aktywności fosfodiesterazy (PDE-3 i PDE-5 – relaksacja mięśni gładkich, PDE-4 – zmniejszenie uwalniania mediatorów z komórek zapalnych): --> małe dawki (po) hamują wyłącznie PDE-4 (tylko działanie p- zapalne), --> duże (p.o., i.v.) również PDE-3 i PDE-5 (działanie miorelaksacyjne + p-zapalne). Fosfodiesterazy - katalizują hydrolizę cAMP i cGMP do monofosforanów w komórkach prozapalnych. Inhibitory PDE - hamują aktywność prozapalną komórek, modyfikując produkcję mediatorów zapalnych, różnicowanie i apoptozę komórek, migrację komórek do miejsca zapalenia, produkcję IgE. • blokowanie receptorów adenozynowych A1 i A2 • zahamowanie napływu wapnia do komórki • zwiększenie uwalniania katecholamin
34
Teofilina jest lekiem o zastosowaniu marginalnym, nigdy nie jest lekiem I rzutu, jednak czasami się ją używa. W jakich sytuacjach? Dlaczego się jej już nie używa?
- przewlekłe SKOJARZONE leczenie astmy (rzadko) i POChP - szczególnie ciężkie napady astmy i stany astmatyczne (i.v. w pompie z bolusem- ostatni rzut) Nie używamy jako lek I rzutu, bo ma niski wskaźnik terapeutyczny. Terapeutyczne stężenie teofiliny 10-20ug/ml, a powyżej 20- toksyczne.
35
Jakie niebezpieczne działania niepożądane po metyloksantynach?
- refluks żołądkowo-przełykowy - tachykardia - nasilenie dolegliwości dławicowych - bezsenność, dezorientacja, zmroczenie - zmiany behawioralne, trudności w uczeniu - drgawki (szczególnie u dzieci)
36
Podstawowe leki zalecane do przewlekłego leczenia astmy?
wGKS +/- LABA | LABA- długodziałające- salmeterol, formoterol
37
Podstawowe leki stosowane w przewlekłym leczeniu POChP?
``` Leki rozszerzające oskrzela – SAMA/LAMA (uLAMA) +/- SABA/LABA (uLABA) SAMA- bromek ipratropium LAMA- bromek tiotropium SABA- salbutamol/fenoterol LABA- salmeterol, formoterol ``` Na początku stosujemy LAMA/LABA, a w zaostrzeniach SABA.
38
Preferowana droga podawania leków w leczeniu przewlekłym astmy i POChP?
wziewna
39
Które leki można podawać wziewnie?
-GKS -LABA, SABA SABA- salbutamol/fenoterol LABA- salmeterol, formoterol -LAMA, SAMA SAMA- bromek ipratropium LAMA- bromek tiotropium
40
Leki kontrolujące astmę to?
- GKS, - leki przeciwleukotrienowe, - leki biologiczne, - LABA, - teofilina (preparaty niskodawkowe o powolnym uwalnianiu)
41
Leki doraźne to?
- SABA+wGKS, - formoterol (LABA) + wGKS Rzadziej – SAMA, teofilina (wysokie dawki, podanie i.v.) Wyjątkowo - adrenalina
42
Grupa A POChP- objawy i leki
OBJAWY- chorzy skąpo-objawowi; stopień obturacji 1-2 wg GOLD; nie więcej niż 1 zaostrzenie/rok LEKI- doraźnie krótkodziałające leki rozkurczające, czyli: -cholinolityk- SAMA (bromek ipratropium) -B2-mimetyk- SABA (salbutamol, formoterol) Na każdym etapie może być rozpatrywana teofilina, gdy leki wziewne są drogie/niedostępne.
43
Grupa B POChP- objawy i leki
OBJAWY- chorzy z nasilonymi objawami; 1-2 wg GOLD; nie więcej niż 1 zaostrzenie/rok LEKI- długo działające B2-mimetyki (LABA- salmeterol) i/lub długodziałające cholinolityki (LAMA) Na każdym etapie może być rozpatrywana teofilina, gdy leki wziewne są drogie/niedostępne.
44
Grupa C POChP- objawy i leki
OBJAWY- skąpoobjawowi; obturacja 3-4 wg GOLD; co najmniej 2 zaostrzenia/rok LEKI- długodziałające cholinolityki LAMA lub długodziałający B2-agonista+wGKS Na każdym etapie może być rozpatrywana teofilina, gdy leki wziewne są drogie/niedostępne.
45
Grupa D POChP- objawy i leki
OBJAWY- chorzy z nasilonymi objawami; obturacja 3-4 wg GOLD; co najmniej 2 zaostrzenia/rok LEKI- długodziałające cholinolityki LAMA lub długodziałający B2-agonista+wGKS +inhibitor fosfodiestrazy 4 Na każdym etapie może być rozpatrywana teofilina, gdy leki wziewne są drogie/niedostępne.