1
Q

Τι ειναι ο νομος της ζητησης;

A

Η ενοια ζτηση ενος προιοντος δεν αναφερεται απλα στην επιθυμια για την αποκτηση του αλλα και στη δυνατοτητα για την αγορα αυτου του προιοντος απο καποιον, δηλαδη στην ικανοτητα διαθεσης του χρηματικου ποσου που απαιτειται για την αγορα του. Ετσι αποτελεσματικη ζητηση ειναι η επιθυμια για την αποκτηση ενος συγκεκριμενου προιοντος με ταυτοχρονη χρηματικη καταβολη για την πληρωμη αυτου του προιοντος.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Ποιος ειναι ο νομος της φθινουσας χρησιμοτητας;

A

Οσο αυξανεται η καταναλωση ενος συγκεκριμενου προιοντος, καθε επομενη μοναδα προιοντος αυτου προσφερει μικροτερη χρησιμοτητα απο την προηγουμενη μοναδα. Με αλλα λογια οσο αυξανεται η καταναλωση η οριακη χρησιμοτητα μειωνεται.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Τι ειναι η ισορροπια του καταναλωτη;

A

Η ισορροπια του καταναλωτη επιτυγχανεται οταν ο καταναλωτης δεν μπορει να αυξησει τη συνολικη του χρησιμοτητα με ανακατανομη των δαπανων του μεταξυ των αγαθων, που εκφραζει την αποτελεσματικη του ζητηση.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Ποιος ειναι ο τυπος της οριακης χρησιμοτητας;

A

Οι λογοι της οριακης χρησιμοτητας προς την τιμη του αγαθου ειναι ισοι για ολα τα αγαθα/ υπηρεσιες. Οταν ισχυει αυτη η συνθηκη δεν ειναι δυνατο να αυξησει ο καταναλωτης τη συνολικη του χρησιμοτητα με οποιαδηποτε ανακαταταξη στις αγορες του.
Οριακη χρησιμοτητα αγαθου Α/ τιμη αγαθου Α ↰
Οριακη χρησιμοτητα αγαθου Β/ τιμη αγαθου Β ΤΥΠΟΣ

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Τι ειναι οι συνθηκες της ζητησης;

A

Μια μεταβολη στη ζητηση ενος αγαθου προερχεται απο μεταβολη σε εναν ή περισσοτερους απο τους παραγοντες που επηρεαζουν τη ζητηση, εκτος απο την τιμη. Μεχρι τωρα εχει υποτεθει οτι σε καθε χρονικη στιγμη μονο η τιμη ειναι ο παραγοντας που επηρεαζει τη ζητηση, ενω ολοι οι αλλοι παραγοντες παραμενουν σταθεροι. Αυτοι οι αλλοι παραγοντες αναφερονται πολλες φορες και ως συνθηκες της ζητησης ή παραμετροι της ζητησης, οπως οι προτιμησεις των καταναλωτων και το διαθεσιμο εισοδημα.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Τι σημαινει μεταβολη στη ζητηση;

A

Μεταβολη στην ζητηση γινεται μονο αν μεταβληθουν οι συνθηκες της ζητησης, δηλαδη αν μεταβληθουν μια η περισσοτερες παραμετροι της ζητησης. Συνεπως μεταβολη στη ζητηση σημαινει οτι ζητειται μεγαλυτερη ή μικροτερη ποσοτητα αγαθου σε καθε τιμη, δηλαδη σημαινει μετατοπιση της καμπυλης ζητησης προς τα πανω δεξια.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Τι ειναι η ελαστικοτητα της ζητησης;

A

Αυτο που λεμε πολλες φορες ελαστικοτητα της ζητησης αναφερεται κυριως στην ελαστικοτητα της ζητησης ως προς την τιμη. Μετραει την αντιδραση της ζητουμενης ποσοτητας στις μεταβολες της τιμης.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Τι ειναι ανελαστη ζητηση και τι ελαστικη ζητηση;

A

Η τιμη της ελαστικοτητας της ζητησης εχει αρνητικο προσημο, δεδομενου οτι η τιμη και η ζητουμενη ποσοτητα κινουνται αντιστροφα. Οταν η απολυτη τιμη της ελαστικοτητας ειναι μικροτερη της μοναδας τοτε η ζητηση λεγεται ανελαστη, ενω οταν ειναι ιση ή μεγαλυτερητης μοναδας τοτε η ζητηση ειναι ελαστικη. Οσο πιο μεγαλη ειναι η ελαστικοτητα τοσο πιο πολυ αντιδρα η ζητουμενη ποσοτητα στις μεταβολες της τιμης.
Η ελαστικοτητα της ζητησης παιζει ουσιαστικο ρολο στη διαμορφωση των συνολικων εσοδων μιας επιχειρησης, δηλαδη στο πως μια μεταβολη στην τιμη του προιοντος επηρεαζει τα συνολικα εξοδα της επιχειρησης.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Ποια ειναι η διαθεσιμοτητα των υποκαταστατων προιοντων;

A

Αυτος ειναι ισως ο πιο καθοριστικος παραγοντας της ελαστικοτητας της ζητησης ενος προιοντος. Γενικα οσο περισσοτερα υποκαταστατα προιοντα ειναι διαθεσιμα στην αγορα, τοσο μεγαλλυτερη γινεται η ελαστικοτητα της ζητησης ενος προιοντος.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Ποιο ειναι το ποσοστο εισοδηματος που δαπαναται στο προιον που επηρεαζει την ελαστικοτητα της ζητησης;

A

Αν η δαπανη αγορας του προιοντος αποτελει μικρο μονο μερος του εισοδηματος του καταναλωτη, η ελαστικοτητα ζητησης ειναι μικροτερη. Αν ομως η δαπανη αγορας του προιοντος αποτελει μεγαλο ποσοστο του εισοδηματος του καταναλωτη, τοτε σε μια αυξηση τιμης του προιοντος ο καταναλωτης προκειται να επηρεαστει σημαντικα και θα αναζητησει εναλλακτικα- υποκαταστατα προιοντα, οποτε η ελαστικοτητα της ζητησης θα ειναι μεγαλη.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Ποιος ειναι ο αριθμος χρησεων του προιοντος που επηρεαζει την ελαστικοτητα της ζητησης;

A

Οταν ενα προιον εχει πολλες χρησεις η ελαστικοτητα της ζητησης θα ειναι μικροτερη, γιατι για ορισμενες απο αυτες τις χρησεις μια μεταβολη στην τιμη του προιοντος μπορει να μην εχει καμια επιπτωση στη ζητηση του προιοντος.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Ποια ειναι η αναγκαιοτητα του προιοντος που επηρεαζει την ελαστικοτητα της ζητησης;

A

Οσο πιο αναγκαιο κρινεται οτι ειναι ενα προιον τοσο μικροτερη ειναι η ελαστικοτητα της ζητησης που εχει.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Ποια είναι η ελαστικότητα της ζήτησης όταν ένα προϊόν παρουσιάζει μια εξάρτηση η συνήθεια ;

A

Αν ενα προιον δημιουργει καποια εξαρτηση ή συνηθεια, η ελαστικοτητα της ζητησης ειναι χαμηλη.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Τι ειναι ο χρονικος οριζοντας που επηρεαζει την ελαστικοτητα της ζητησης;

A

Για πολυ μικρο χρονικο διαστημα και για τα περισσοτερα προιοντα, η ελαστικοτητα της ζητησης ειναι μικροτερη απ οτι ειναι σε μεγαλυτερο χρονικο διαστημα. Αυτο συμβαινει γιατι σε μεγαλο χρονικο διαστημα ειναι δυνατο να γινουν οι απαραιτητες προσαρμογες και μεταβολες, ετσι ωστε να αντιμετωπιστει η αυξηση της τιμης ενος προιοντος.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Τι ειναι η εισοδηματικη ελαστικοτητα;

A

Για τα περισσοτερα αγαθα η εισοδηματικη ελαστικοτητα ειναι θετικη, δηλαδη μια αυξηση του εισοδηματος οδηγει σε αυξηση της ζητουμενης ποσοτητας. Δε λειπουν ομως και οι εξαιρεσεις, για ορισμενα αγαθα οταν αυξανεται το εισοδημα, μειωνεται η ζητηση. Αυτα τα αγαθα ονομαζονται κατωτερα αγαθα. Τετοια ειναι καποια αγαθα που ειναι συνηθως φθηνοτερα ή κατωτερης ποιοτητας και για αυτο στα υψηλοτερα εισοδηματα καταναλωνονται σε μικροτερες ποσοτητες.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Τι ειναι η σταυροειδης ελαστικοτητα της ζητησης;

A

Η σταυροειδης ελαστικοτητα μετραει την αντιδραση της ζητουμενης ποσοτητας ενος αγαθου στις μεταβολες της τιμης ενος αλλου αγαθου, εαν η σταυροειδης ελαστικοτητα της ζητησης ενος αγαθου Α ως προς την τιμη ενος αλλου αγαθου Β ειναι θετικη τοτε τα δυο αυτα αγαθα ειναι υποκαταστατα.
Αντιθετα οταν η σταυροειδης ελαστικοτητα μεταξυ δυο αγαθων ειναι αρνητικη, τοτε τα δυο αυτα αγαθα ειναι συμπληρωματικα.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Τι ειναι τα αγαθα Giffen;

A

Ο Sir Robert Giffen στατιστικος του 19ου αιωνα παρατηρησε οτι οι φτωχοι ανθρωποι αγοραζουν περισσοτερο ψωμι οταν η τιμη του ανεβαινει. Δηλαδη εμφανιζεται καμπυλη ζητησης με κλιση προς τα πανω και οχι προς τα κατω οπως προβλεπει ο νομος της ζητησης. Αυτο μπορει να συμβαινει γιατι η αυξηση της τιμης του ψωμιου ειχε αρνητικες επιπτωσεις στο εισοδημα τους. Ετσι η αυξηση της τιμης του ψωμιου μειωνε το πραγματικο εισοδημα αυτων των ανθρωπων και για αυτο αναγκαζονταν να αγορασουν μεγαλυτερες ποσοτητες απο το κατωτερο αγαθο. Περιπτωσεις τετοιων αγαθων ειναι πολυ λιγες σημερα.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Τι ειναι τα αγαθα πολυτελειας;

A

Πολλοι καταναλωτες συνηθως για λογους επιδειξης, προτιμουν να αγορασουν διαφορα επωνυμα προιοντα και απο επωνυμα καταστηματα σε υψηλοτερες τιμες. Ισως ομως αυτο να μην ειναι και εξαιρεση απο τον κανονα της ζητησης γιατι οι καταναλωτες αυτοι μπορεί να πιστευουν οτι αγοραζουν καλυτερο αγαθο ή υπηρεσιες καταστηματος και ετσι εχουν μεγαλυτερη χρησιμοτητα απο τετοια αγαθα. Επιπλεον οι υψηλοτερες τιμες μπορει να αποτελουν και πραγματικο κριτηριο ποιοτητας αγαθων.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Τι παρατηρειται με την αυξηση τιμων σε ορισμενα αγαθα;

A

Πολλες φορες η αυξηση τιμων ορισμενων αγαθων μπορει να οδηγησει σε αυξηση της ζητουμενης ποσοτητας, γιατι υπαρχουν προσδοκιες για παραπερα αυξησεις τιμων. Δεν προκειται για μετακινση πανω στην ιδια καμπυλη ζητησης αλλα για μετατοπιση της καμπυλης της ζητησης.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Ποιες ειναι οι μεταβολες στο διαθεσιμο εισοδημα;

A

Η αυξηση διαθεσιμου εισοδηματος οδηγει σε αυξηση της ζητησης για πολλα αγροτικα προιοντα και υπηρεσιες.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Ποιες ειναι οι μεταβολες στις τιμες των υποκαταστατων προιοντων;

A

Η αυξηση της τιμης ενος αγροτικου προιοντος θα οδηγησει σε μειωση της ζητουμενης ποσοτητας αυτου του προιοντος και αυξηση της ζητουμενης ποσοτητας του υποκαταστατου προιοντος.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Ποιες ειναι οι μεταβολες στις τιμες των συμπληρωματικων προιοντων;

A

Ορισμενα προιοντα ζητουνται μαζι με καποια αλλα αγαθα, γιατι το ενα συμπληρωνει το αλλο πχ σουβλακι πιτα, καφες ζαχαρη κτλ. Εαν η τιμη του ενος αγαθου αυξηθει, αυτο θα οδηγησει σε μειωση της ζητουμενης ποσοτητας του αγαθου αλλα και του συμπληρωματικου του.

23
Q

Ποιες ειναι οι μεταβολες των αγαθών στον καιρο ή την εποχη;

A

Υπαρχουν αγαθα των οποιων η ζητηση αυξανεται ορισμενες εποχες του χρονου, ειτε λογω εθιμων και συνηθειων ειτε λογω καιρικων συνθηκων.

24
Q

Ποιες αλλαγές μπορεί να επιφέρει η αλλαγή διαιτητικών προϊόντων ;

A

Η αλλαγη στις διαιτητικες αντιληψεις μπορει να επιφερει σημαντικες μεταβολες στη ζητηση ορισμενων αγροτικων προιοντων.

25
Ποιες ειναι οι μεταβολες στον πληθυσμο και στη διαρθρωση, κατα ηλικια ή φυλο;
Μπορει να εχει σημαντικες επιπτωσεις στη ζητηση ορισμενων αγροτικων προιοντων, λογω μεταβολης των προτιμησεων των καταναλωτων.
26
Πως η υπαρξη καταναλωτικης πιστης επιρεαζει τη ζητηση;
Μεσω προσφορων δοσεων, καταναλωτικα δανεια, πλαστικο χρημα, πιστωτικες καρτες κτλ.
27
Ποιες ειναι οι προβλεψεις των καταναλωτων για την κινηση των τιμων;
Εαν οι καταναλωτες προβλεπουν οτι οι τιμες των αγαθων θα κινηθουν προς τα πανω ή προς τα κατω αυξανουν ή μειωνουν τη ζητηση τους αντιστοιχα.
28
Τι ειναι ο νομος της προσφορας;
Η συνολικη καμπυλη προσφορας ενος προιοντος στην αγορα, σε ορισμενη τιμη σχηματιζεται απο το αθροισμα της προσφορας καθεμιας απο τις επιχειρησεις που παραγουν αυτο το προιον. Ετσι οπως και στην αναλογη περιπτωση της καμπυλης ζητησης της αγορας, η καμπυλη προσφορας της αγορας ειναι το οριζοντιο αθροισμα ολων των ατομικων καμπυλων προσφορας των επιχειρησεων. Οπως και στην περιπτωση της καμπυλης ζητησης, ετσι κι εδω η καμπυλη προσφορας παρουσιαζει τη σχεση μεταξυ τιμης και προσφερομενης ποσοτητας, αλλα εδω η σχεση ειναι θετικη.
29
Ποιοι ειναι οι λογοι για θετικη σχεση στο νομο της προσφορας;
*Υποτιθεται οτι οι επιχειρησεις παραγουν με σκοπο το κερδος και ετσι σε υψηλοτερες τιμες, ειναι πιο κερδοφορο γι αυτες να αυξανουν την παραγωγη- προσφορα τους. *Ακομη σε υψηλοτερες τιμες μπορουν να παραγουν και οι λεγομενες οριακες επιχειρησεις, δηλαδη εκεινες που δεν μπορουσαν να καλυψουν το κοστος παραγωγης τους σε χαμηλοτερες τιμες και τωρα μπορουν. Επισης οι εννοιες μεταβολη στην προσφερομενη ποσοτητα και μεταβολη στην προσφορα εχουν αναλογη σχεση.
30
Τι ειναι η μεταβολη στην προσφορα;
Παρατηρειται οταν υπαρχει μεταβολη της τεχνολογιας, μεταβολη στις τιμες των συντελεστων παραγωγης κτλ. Τοτε γινεται η μετατοπιση της καμπυλης προσφορας προς τα πανω ή προς τα κατω.
31
Τι ειναι η ελαστικοτητα της προσφορας;
Η ελαστικοτητα της προσφορας μετραει την αντιδραση της προσφερομενης ποσοτητας στις μεταβολες της τιμης. Ο βασικος τροπος υπολογισμου της ελαστικοτητα της προσφορας ειναι αναλογος με εκεινον της ζητησης.
32
Τι ειναι ο χρονικος οριζοντας;
Θεωρειται ενας απο τους πιο σημαντικους παραγοντες που επηρεαζουν την ελαστικοτητα της προσφορας. *Η περιοδος στιγμης, που ειναι συντομη ωστε δεν ειναι δυνατο να επεκταθει η προσφορα. *Η βραχυχρονια περιοδος, οπου ειναι δυνατο να επεκταθει η προσφορα μονο με χρησιμοποιηση μεγαλυτερων ποσοτητων απο ορισμενους συντελεστες παραγωγης που μπορουν να μεταβληθουν. Παντως λογω της υπαρξης και σταθερων συντελεστων παραγωγης, οπως ειναι οι εγκαταστασεις περιοριζεται αρκετα η δυνατοτητα επεκτασης της προσφορας στη βραχυχρονια περιοδο, γι αυτο η ελαστικοτητα της προσφορας ειναι σχετικα μικροτερη κατα τη διαρκεια αυτης της περιοδου. Ειδικα για τα γεωργικα προιοντα ο βιολογικος τους χαρακτηρας επιβαλλει την παροδο χρονου απο την αποφαση μεχρι το αποτελεσμα, που μερικες φορες ειναι μεγαλος οπως ελιες, βοοειδη. Βραχυπροθεσμα μόνο οι μικρες αλλαγες ειναι εφικτες, οπως επιμελη συγκομιδη, προσκομιση κατωτερων ποιοτητων κτλ.
33
Πως επηρεάζει η κινητικότητα παραγωγής την ελαστικότητα της προσφοράς;
Αν και στη μακροχρονια περιοδο η ελαστικοτητα της προσφορας γινεται μεγαλυτερη, ο βαθμος της εξαρταται απο την κινητικοτητα των συντελεστων παραγωγης. Ετσι οσο μεγαλυτερη ειναι η κινητικοτητα τους, τοσο πιο ελαστικη γινεται η προσφορα και αντιστροφα.
34
Τι ειναι η διατηρηση αποθεματων;
Εαν ειναι δυνατο να διατηρηθουν αποθεματα των προιοντνων, χωρις αυτο να γινεται σε βαρος ποιοτητας τους και χωρις υπερμετρο κοστος, η προσφορα γινεται πιο ελαστικη τουλαχιστον οσο διαρκουν τα αποθεματα.
35
Τι ειναι η συμπεριφορα του κοστους;
Εαν το κοστος δεν αυξανεται σημαντικα με την επεκταση της παραγωγης η προσφορα θα ειναι πιο ελαστικη.
36
Τι ειναι μεταβολες στο κοστος παραγωγης;
Ακομα και αν ολοι οι αλλοι παραγοντες παραμενουν αμεταβλητοι, μια μεταβολη στο κοστος παραγωγης ενος προιοντος προκαλει μεταβολη στο κερδος του παραγωγου, αν δεν μπορει να μεταφερει το αυξημενο κοστος στην τιμη πωλησης του προιοντος. Αυτο θα εχει ως αποτελεσμα τη μεταβολη του επιπεδου παραγωγης, δηλαδη της προσφορας. Ετσι μια αυξηση του κοστους παραγωγης θα οδηγησει σε μειωση της προσφορας και μια μειωση του κοστους παραγωγης θα επιφερει αυξηση της προσφορας.
37
Τι ειναι οι μεταβολες στις τιμες συνδεομενων προιοντων;
Μερικα προιοντα παραγονται μαζι. Ετσι μια αυξηση της τιμης του ενος προιοντος Α θα οδηγησει σε αυξηση της προσφερομενης ποσοστητας του και ταυτοχρονα σε αυξηση της ποσοστητας του συνδεουμενου με αυτο προιοντος Β, γιατι σε καθε αυξημενη τιμη θα προσφερεται μεγαλυτερη ποσοτητα του αλλου προιοντος.
38
Ποιες είναι οι μεταβολες στις καιρικες συνθηκες;
Ιδιαιτερα στα αγροτικα προιοντα, η παραγωγη και η προσφορα προιοντων, εξαρταται σε μεγαλο βαθμο και απο τις καιρικες συνθηκες.
39
Τι ειναι οι προβλεψεις για τις μελλοντικες συνθηκες τις αγορας;
Οι προβλεψεις των παραγωγών για τις μελλοντικες εξελιξεις στην τεχνολογια, στη ζητηση και στις τιμες των προιοντων και των συντελεστων παραγωγης επηρεαζουν σημαντικα την προσφορα.
40
Τι ειναι οι μεταβολες στην εμμεση φορολογια και στις επιδοτησεις;
Μειωση στην εμμεση φορολογια θα εχει τις ιδιες συνεπιες για τους παραγωγους με τη μειωση του κοστους παραγωγης. Θα αυξηθει το κερδος που εχουν οι παραγωγοι σε καθε τιμη, αποτελεσμα την αυξηση της προσφορας. Το ιδιο και η αυξηση των επιδοτησεων.
41
Τι ειναι η τιμη της ισορροπιας;
Σε χωρες οπως και η Ελλαδα που εχουν υιοθετησει την οικονομια της αγοραας, οι τιμες διαμορφωνονται απο την αλληλεπιδραση της ζητησης και της προσφορας. Ετσι με δεδομενες τη ζητηση και την προσφορα μονο μια τιμη ειναι δυνατο να διαμορφωθει.
42
Τι επιρροη μπορει να εχει η επιχειρηματικη δραστηριοτητα στις συνθηκες προσφορας και ζητησης;
Οι επιχειρησεις μπορουν να επηρεαζουν τις συνθηκες της προσφορας και οι καταναλωτες της συνθηκες της ζητησης, μπορουν και να επηρεαζουν την τιμη στην οποία θα πωληθει ενα προιον. Κατά ποσο καθε επιχειρηση επηρεαζει τη διαμορφωση της τιμης του καθε προιοντος εξαρταται απο το μεγεθος της, το μεριδο της αγορας που κατεχει και απο τον τυπο του προιοντος. Οι διαφορες που υπαρχουν στους παραπανω παραγοντες καθοριζουν και τις μορφες αγορας.
43
Ποιες ειναι οι μορφες αγορας;
*Πληρης ή ελεθευρος ανταγωνισμος *Μονοπωλιο *Μονοπωλιακος ανταγωνισμος *Ολιγοπωλιο
44
Ποιες μορφες ανταγωνισμου ειναι ατελεις και γιατι ο πληρης ανταγωνισμος χαρακτηριζεται ετσι;
Το μονοπωλιο, ο μονοπωλιακος ανταγωνισμος και το ολιγοπωλιο συνηθως ονομαζονται ατελεις αγορες, αφου οι επιχειρησεις μπορουν να επηρεασουν πληρως ή μερικως την τιμη του προιοντος. Ο πληρης ανταγωνισμος χαρακτηριζεται ετσι γιατι καμια μεμονωμενη επιχειρηση δεν μπορει να επηρεασει τη διαμορφωση της τιμης.
45
Τι σταση περνει η ΕΕ απεναντι στον τελειο ανταγωνισμο;
Στις χωρες- μελη της ΕΕ αλλα και σε αλλες ανεπτυγμενες χωρες, λειτουργουν οι επιτροπες ανταγωνισμου, οι οποιες προσπαθουν να εξουδετερωσουν τετοιες επιχειρηματικες δραστηριοτητες χειραγωγησης των αγορων με σειρα μετρων που αποτρεπουν την υπερμετρη εμπορικη συγκεντρωση, δηλαδη τον ελεγχο της αγορας απο λιγες επιχειρησεις
46
Ποιες ειναι οι συνθηκες για να προκυψει ο τελειος ανταγωνισμος;
*Υπαρχει μεγαλος αριθμος μικρων αγοραστων και πωλητων στην αγορα, με αποτελεσμα οι ποσοτητες των αγαθων που αγοραζει και πουλαει ο καθενας να ειναι ασημαντες, σε σχεση με το συνολο και ετσι να μην μπορουν να επηρεαζουν τη συνολικη προσφορα και ζητηση. *Ειναι αδιαφορο για τους καταναλωτες απο ποιους πωλητες θα αγορασουν γιατι ολες οι μοναδες του προιοντος ειναι ομοιογενεις. Οι καταναλωτες θεωρουν οτι το προιον που αγοραζουν απο συγκεκριμενο πωλητη ειναι τελειο υποκαταστατο του προιοντος που πωλουν αλλοι πωλητες. *Υπαρχει πληρης πληροφορηση μεταξυ πωλητων και αγοραστων σχετικα με τις συνθηκες της αγορας και τις τιμες ολων των αλλων παραγωγων στα διαφορα σημεια αγορας. *Οι αγοραστες εχουν παντα τη δυνατοτητα να αγορασουν απο τους παράγωγους που συμφωνα με τις πληροφοριες τους, εχουν χαμηλοτερες τιμες. *Δεν υπαρχουν εμποδια για την εισοδο νεων αγοραστων και πωλητων στην αγορα ή την εξοδο απο την αγορα, τουλαχιστον σε μακροχρονιο διαστημα.
47
Τι προβλημα δημιουργειται με τον πληρη ανταγωνισμο;
Οταν υπαρχουν οι παραπανω συνθήκες, ολες οι επιχειρησεις οδηγουνται στη διαμορφωση της ιδιας τιμης για το ιδιο προιον. Καθε επιχειρηση που θα προσπαθησει να ανεβασει την τιμη πανω απο την τιμη των ανταγωνιστων της, θα χασει τους πελατες της. Αυτο θα συμβει γιατι οι καταναλωτες εχουν πληρη πληροφορηση για τις τιμες που επικρατουν στους αλλους πωλητες και τα προιοντα ειναι ομοιογενη. Απο την αλλη μερια καθε μια απο τις τελεια ανταγωνιστικες επιχειρησεις δεν εχει κανενα κινητρο να χαμηλωσει τις τιμες του προιοντος της, αφου μπορει να πωλησει ολη την παραγωγη της, στην τιμη που επικρατει στην αγορα. Η επιχειρηση στον τελειο ανταγωνισμο παιρνει την τιμη της αγορας ως δεδομενη, δεχεται δηλαδη οτι η τιμη της αγορας ειναι περα απο τον ελεγχο της. Ο τελειος ανταγωνισμος αυξανει την κοινωνικη ευημερια, γιατι οι παραγωγοι ειναι ικανοποιημενοι που μπορουν και να πωλουν πανω απο το κοστος παραγωγης με ενα λογικο κερδος, και οι καταναλωτες ειναι ικανοποιημενοι που αγοραζουν σε ικανοποιητικες τιμες.
48
Τι ειναι το μονοπωλιο;
Καθαρο μονοπωλιο υπαρχει οταν η προσφορα ενος συγκεκριμενου αγαθου ειναι στα χερια μιας μονο επιχειρησης ή μιας μικρης ομαδας επιχειρησεων, οι οποιες ομως ακολουθουν κοινη πολιτικη προωθησης των πωλησεων. Η τελευταια περιπτωση ονομαζεται καρτελ. Σχετικο παραδειγμα ειναι η αγορα του πετρελαιου, οπου η πολιτικη προωθησης πωλησεων ελέγχεται απο τις χωρες μελη του OPEC. Επειδη η προσφορα του προιοντος ειναι στα χερια ενος και μονο προμηθευτη, το μονοπωλιο ασκει μεγαλο έλεγχο πανω στην τιμη του προιοντος, αλλα αυτο δεν σημαινει οτι ελεγχει απολυτα τον καθορισμο της τιμης, αφου δεν ελεγχει τη ζητηση των καταναλωτων.
49
Τι επιλογες εχει ο μονοπωλητης;
*Να καθορισει την τιμη και να αφησει τη ζητηση να καθοριζει την προσφορα του προιοντος *Να καθοριζει την προσφορα του προιοντος και να αφησει τη ζητηση να καθορισει τη τιμη του προιοντος Το γεγονος οτι το μονοπωλιο δεν ελεγχεται η ζητηση καθιστα αδυνατο τον ταυτοχρονο καθορισμο τιμης και προσφορας.
49
Ποια εμποδια υπαρχουν στην μονοπωλιακη επιχειρηση;
Η μονοπωλιακη επιχειρηση αποκομιζει υπερκερδη και μπορει να τα διατηρησει για μεγαλο χρονικο διαστημα, κυριως λογω των εμποδιων που υπαρχουν στην εισοδο νεων επιχειρησεων στον κλαδο, με αποτελεσμα να μην μπορει να αναπτυχθει ανταγωμισμος. Η μονοπωλιακη δυναμη εξαρταται απο τη φυση και τον αριθμο αυτων των εμποδιων.
50
Τι ειναι ο μονοπωλιακος ανταγωνισμος;
Αυτη η μορφη αγορας εχει χαρακτηριστικα τοσο απο τον πληρη ανταγωνισμο, οσο και απο το μονοπωλιο. Δεν υπαρχουν εμποδια εισοδου στον κλαδο, αλλα καθε εταιρεια διαφοροποιει το προιον της με βαση την ποιοτητα, τη συσκευασια, τη διαφημιση κτλ. απο τα προιοντα αλλων εταιριων, ωστε να γινει πιο ελκυστικο σε ορισμενη ομαδα καταναλωτων. Η διαφοροποιηση αυτη του προιοντος τουλαχιστον στα ματια του καταναλωτη ενισχυεται σημαντικα τοσο απο το εμπορικο σημα, οσο και απο τη διαφημιση. Επειδη καθε προιον ειναι διαφοροποιημενο, η εταιρεια εχει το μονοπωλιο της προσφορας του δικου της προιοντος.
50
Τι ειναι το ολιγοπωλιο;
Μια αγορα ειναι ολιγοπωλιακη οταν λιγες μεγαλες επιχειρησεις, οι οποιες συγκεντρωνουν υψηλο μεριδιο των πωλησεων κυριαρχουν σε εναν κλαδο. Για το λόγω αυτο το ολιγοπωλιο ονομαζεται πολλες φορες και ανταγωνισμος μεταξυ των λιγων. Οι στρατηγικες ενεργειες της μιας επιχειρησης, πανω σε θεματα τιμων ή αλλα θεματα ακολουθουνται συντομα και απο αλλες επιχειρησεις του κλαδου. Επειδη οι ολιγοπωλιακες αγορες εχουν το παραπανω χαρακτηριστικο, υπαρχει μεγαλος βαθμος αλληλεξαρτησης μεταξυ των επιχειρησεων του κλαδου. Καθε επιχειρηση υπολογιζει πολυ τις αντιδρασεις των ανταγωνιστων της και τα μετρα που αυτοι θα παρουν σε απαντηση δικων της ενεργειων. Λόγω της αλληλεξαρτησης αυτης οι επιχειρησεις σε ολιγοπωλιακο κλαδο συχνα επιλεγουν καποιας μορφης συνεργασια. Αναλογα με το κατα ποσον οι επιχειρησεις θα συνεργαστουν ή οχι, το αποτελεσμα μπορει να πλησιασει περισσοτερο στο μονοπωλιο ή την ανταγωνιστική αγορα αντιστοιχα.
50
Ποια ειναι τα εμποδια της μονοπωλιακης δυναμης;
*Τεχνικα εμποδια. Σε ορισμενους κυριως βιομηχανικους κλαδους το ελαχιστο κοστος παραγωγης επιτυγχανεται με πολυ μεγαλο μεγεθος επιχειρησης. Σε τετοιες περιπτωσεις βιομηχανικων κλαδων, πολλες φορες υπαρχει μονο μια επιχειρηση, γιατι ειναι αντιοικονομικο για μια νεα επιχειρηση να μπει στον κλαδο με μικροτερο μεγεθος. *Νομικα εμποδια. Σε πολλες κρατικες συνηθως επιχειρησεις εχει δοθει, με νομο μονοπωλιακο προνομιο, με σκοπο την υποστηριξη αυτης της συγκεκριμένης κρατικης επιχειρησης. *Ελεγχος συντελεστων παραγωγης ή καναλιων διανομης. Μια επιχειρηση μπορει να ελεγχει απολυτα την πρωτη υλη για την παραγωγη ενος συγκεκριμενου προιοντος και γι αυτο το λογο να εχει μονοπωλιακη θεση στην αγορα. Επιπλεον ενας αλλος λογος μονοπωλιακης θεσης ειναι ο ελεγχος των κυριοτερων καναλιων διαθεσης και λιανικων πωλησεων ενος προιοντος. *Συμφωνιες μεταξυ επιχειρησεων. Μονοπωλιακη κατασταση δημιουργειται και οταν οι παραγωγοι/ προμηθευτες ενος προιοντος συμφωνησουν να συνεργαστουν αντι να ανταγωνιστουν ο ενας τον αλλον.