8-IJzerBloed W/N-Eur Flashcards
FR
Waarom is Frankrijk toonaangevend voor continentaal Europa?
- culturele hoofdstad
- politieke woelingen in Parijs hadden onmidd weerslag op andere Eur hoofdsteden
- nieuw Frans grand siecle met Napoleon niet gerealiseerd (Fr-Dtse oorlog 1870/71)
- Fr door tijdgenoten gezien als exemplarisch voorbeeld van een Eur nationale staat: model voor eigen ontwikkeling.
p295
FR
Hoe beschrijft Furet de ontwikkeling van de Franse Revolutie 1789?
Eindigt pas in jaren 80 van 19eS
- Fr Rev vernietigde systeem van ancien regime-monarchie
- niet geslaagd om nieuw stabiel pol bestel op te bouwen: Les deux France (voor-/tegenstanders Fr Rev)
- Gevestigde klassen vreesden terreur
- Reactionairen: straf Gods voor 18eS Verlichting
- Radicale jongeren: hoop op nieuw tijdperk
- Fr liberalen: middenweg zoeken tussen acceptatie erfenis gematigde revolutie en vermijden herhaling 1792.
Allen: wereldbeeld bepaald door grote revolutie.
p295
FR
Wat was de ontwikkeling en functie van de Parijse revolutie in 1848?
- Bewind Louis-Philippe (burgerkoning, Julimonarchie) eindigde na 18 jaar
- Mislukking Juste Milieu tussen idealen revolutie en legitimisme van koning, kerk en adel
- Olv Guizot steeds conservatievere koers herinnering revolutie en keizerrijk levend houden
- Geschiedwerken (Michelet/Thiers) die revolutionair decennium pos belichten
Klassiek verloop: neerslaan pol betoging - volksopstand - nat garde loopt over - troonsafstand - uitroepen republiek.
p298
FR
Wat was de inzet van de republikeinse leiders in 1848 en wat was het gevolg?
- Niet radicaal: geen heksenjachten, geen afrekening met ambtsdragers oude regime.
- Gericht tegen soc revolutie als tegen monarchistische reactie.
Radicaliseert desondanks - opstand hard (!) neergeslagen (Cavaignac) - verdere radicalisering, diskrediet Tweede Republiek
–> verkiezingen 1848: niet Cavaignac maar Louis-Napoleon Bonaparte wordt president (‘reincarnatie Napoleon die Fr verenigde’ + geen goede alternatieven)
p299
FR
Waardoor kon Louis-Napoleon, ondanks de ongemakkelijke samenwerking met de conservatieve republikeinen, zijn macht verstevigen?
- verdeeldheid tegenstanders
- appel op de gewone Fransman
- uitbouw populariteit buiten Parijs
- -> 1851 staatsgreep mbv linkse republikeinen. Nwe grondwet 1982 (autoritaire staat). Keizer Napoleon III.
- weer eindigde een liberale revolutie in autoritair keizerrijk (De Toqueville)
- 1848-1851 ‘leertijd van de Republiek’ (Agulhon)
- Een generatie opgevoed met republikeinse ideologie
- revolutie eindigde niet in terreur.
p299-301
FR
Welke stadia doorliep het nationalisme in Frankrijk 1814-1870?
1814-1848 (monarchie): gedragen door linkse oppositie tegen staatsbestel/monarchie. Werd door staat bestreden. Dromen van herstel van Napoleon en revolutionaire samenleving
1852-1870 (2e Fr Keizerrijk):
- nationalisme en staat in elkaars velengde
- oorsprong nationalisme als pol kracht in Fr Rev (La Nation hoogste pol autoriteit; keizerschap Nap gelegitimeerd door belichaming wil Fr natie).
- Republicanisme gaat samen met messianistisch nationalisme (progressief universalisme en emotioneel nationalisme complementair).
- napoleontische legende (herinnering Eerste Keizerrijk centraal)
- bestuur is moderne versie van bonapartisme (= geen ideologie; geen syst filosofie. Sterke leider; redder in crisis, belichaamt nat eendracht)
Nap III gelegitimeerd door
- nap legende - Bonaparte-dynastie - wil van het volk/volkssoevereiniteit (dit maakt bonapartisme anders dan monarchisme; evenwel autoritair want volk door keizer vertegenwoordigd, niet parl) - -> macht bij bureaucratie, leger en notabelen.
p301
FR Het Tweede Keizerrijk streeft naar soc-econ modernisering (boulevards, middeleeuws Parijs slopen) en is aanvankelijk repressief (revolutionairen en republikeinen). In jaren 60 liberaler (macht parl groter en toenadering gematigd republikeinen; volksraadpleging en goedkeuring lib constitutie). Waardoor gaat (ook) het Tweede Keizerrijk onderuit?
Buitenlands beleid en mil nederlagen
- aanvankelijke mil successen weggevaagd door nederlaag tegen Pruisen (1870, Sedan)
Ook einde van Fr als pol toonaangevend op Eur continent.
Bismarck bewonderde evenwel de combinatie van volkssoevereiniteit en soc wetgeving met autoritaire en conservatieve staat.
p303
FR
Is het ontstaan van de Derde Republiek het logische eindpunt van de strijd tussen revolutionaire en contrarevolutionairen?
Nee, veeleer van fouten van tegenstanders vd republiek en het ontbreken van een goed alternatief:
- crisis door Duitse invasie (Fr leger verslagen en keizer krijgsgevangen)
- republiek geproclameerd (Gambetta en Favre)
- oproep om vijand te weren/Pruisisch beleg van Parijs te doorbreken faalt door
- interne Fr verdeeldheid
- defaitisme van Fr elite
- ontbreken steun Eur grootmachten
(- dramatische voedselschaarste door beleg Parijs)
- -> kritiek radicalen, communisten, socialisten, anarchisten groeit
- -> radicale republikeinen nemen macht in steden over
- -> Pruisische invasie leidt tot ineenstorting Fr pol bestel.
p305
FR
De vrede van 1871 brengt rust. Dtsl trekt zich terug uit Parijs. Herstelbetalingen en afstaan deel Elzas-Lotharingen. Thiers wordt (gekozen, monarchistisch) president, hij is een man van het midden, pragmatisch. Hoe escaleert deze situatie?
- gematigde koers en sluiten van compromissen met Dtsl leidden tot verzet bij geradicaliseerde Parijse bevolking
- stichten Parijse Commune (ook in andere steden communes). Lijkt op communistische heilstaat, maar geen afschaffing bezit, geen arbeiders en geen centralisatie maar federatie
- semaine sanglante (gewelddadige onderdrukking –> martelaren)
- na einde Commune: monarchistische en bonapartistische sentimenten. Monarchisten evenwel verdeeld (troonaanspraken Bourbon vs Orleans, daarom niet aan de macht na val Thiers = mislukken monarchistische reactie).
Consolidatie (gematigd conservatieve) Derde Republiek in jaren 80:
- elite bestond uit notabelen uit vrije beroepen met belangrijke netwerken, oa met bedrijfsleven
- afgevaardigden hadden machtsbasis in provincies en niet in Parijs/grote steden.
p309
wb4-2
FR
Waarom was na 1870 staatsherstel en reconstructie van de Franse nationale identiteit noodzakelijk?
Tweevoudige crisis:
- mil nederlaag en verlies Elzas-Lotharingen verwerken: vertrouwen in leger en internationale reputatie Fr herstellen
- helen wonden neerslaan Parijse commune: interne strijd tussen soc groepen verhevigd (soc revolutie spookbeeld bij middenklasse; gematigde republiek door neerslaan commune in diskrediet bij radicale republ. en socialisten –> scherpe tegenstellingen rev vs contra-rev)
- Fr staat 1870/71 tijdel ineengestort en gefragmenteerd.
–> Fr kon niet overleven zonder gericht herstel waarmee een homogene nationale cultuur moest worden gecreeerd.
p309
wb4-4
FR
Welke drie factoren, die beschrijft Weber in ‘Peasants into Frenchmen’, waren cruciaal in het door de centrale overheid (na 1870) gestuurde, versnelde proces van staats- en natievorming, het scheppen van een homogene, nationale cultuur?
- Onderwijs (had prioriteit): Algemeen, gratis en verplicht; identiek curriculum. Speciale instituteurs brachten de ‘republikeinse beschaving naar het reactionaire en barbaarse platteland’. Bestrijden analfabetisme, Standaardfrans. Onderdrukken patois (patois=pol verzet tegen rep regime). Vaderlandse geschiedenis en geografie –> verzoening verdeeld Fr. Aanleren standaardmanieren en omgangsvormen. Botste met lokale, kath dorpspriesters (want kath kerk verzette zich tegen verregaand inperken maatschappelijke macht door Derde Rep).
- Leger: kreeg centrale plaats in natie. Modern en sterk leger opbouwen: hoop op revanche Dtsl/Elzas-Loth. Ter voorkoming nieuwe soc revoluties. Dienstplicht (boerenzonen –> interregionaal contact opdoen; deel van groter geheel uitmaken). Standaardfrans. Vaderlandsliefde en Duitse erfvijand.
- Infrastructuur: grootsch uitbreiding (spoor)wegen, vooral secundaire wegen en lokaal tram/spoor –> handel tussen regio’s/landen/wereldwijd neem toe en autarkie doorbroken. Trekarbeid en migratie naar steden.
- -> grotere actieradius plattelandsbewoner en opname in wijdere regionale en nat communicatiegemeenschap –> verruiming wereldbeeld plattelandsbevolking (dus toenemende participatie in nat politiek).
p311
wb4-4
FR
Maakte het republikeinse beschavingsoffensief een einde aan regionale identiteiten?
Nee. Hoewel lok en reg feesten en rituelen werden vervangen door nationale feestdagen, ging de versterking van de nat identiteit juist samen met een herbeleving van oude prov loyaliteiten. Fr natie geeerd door incorporatie regionale identiteiten: demonstratie van variatie van Fr nat bestaan –> toenadering regionalisme en nationalisme.
Grand tour van Eur elite vervangen door ontdekkingstocht in eigen land (spoor, auto. Bewegwijzering) –> bijdrage aan uitbundig nationalisme van het fin de siecle en belle epoque.
Historiografisch debat: ouder beeld, dat integratie vanuit Parijs/top down plaats vond, is ingehaald: regio’s ondergingen sterke veranderingen door integratiebeleid, maar behielden/versterkten naast acceptatie van Fr identiteit ook een sterke eigen identiteit. Door deze omgang v Parijs en opstelling regio’s won nat integratie aan kracht.
p312
wb4-4
FR
Hoe beschreef Ernest Renan (Qu’est-ce qu’une nation? 1882; overigens ook nationalistisch) de natie, als reactie op de essentialistische, deterministische visie van Mommsen (Dts, taal en afkomst relevant)?
Un plebiscite de tous les jours: niet tijdloos of onveranderlijk, maar bepaald door subj factoren zoals gemeensch geschiedenis en vooral wil om tot een natie te behoren.
Derde Republiek geloofde dat bewustmaking van gemeensch nat identiteit cruciaal was om Fr nat staat in strijd om bestaan in Eur te laten overleven.
p314
FR
Wat was de Boulangercrisis (1886/9), waarom vond die plaats en hoe liep het af?
Politieke context: nederlaag, verlies Elzas-Loth, bloedige repressie Parijse Communie; sterk verdeelden en kortstondig ingestorte staat –> opnieuw legitimeren naar burgers, vertrouwen in leger en pol herstellen.
Polarisatie tusen soc groepen steeds scherper; socialisten keerden zich van staat af. Uitblijvende bestuurlijke daadkracht, soc wetgeving en talloze affaires (pol elite stelde eigenbelang voorop).
Boulanger en recht-monarchistische, populistische campagne wilden constitutie veranderen: president verkiezen door algemeen kiesrecht. Had steun van socialisten en radicalen, teleurgesteld in gebrek aan soc wetgeving en minimale resultaten invoering alg mannenkiesrecht en geringe daadkracht parlement. Zwak en onzuiver parlementair bestel. Herstel monarchie/keizerrijk via alg kiesrecht. Links mobiliseerde, rechts financierde.
Deze crisis/misl. staatsgreep was geen incident; hing samen met grillige pol ontwikkelingen in eeuw na Fr Rev. Diep verdeeld tussen rev en contra-rev: nieuwe poging van antirep rechtse pol krachten (cons, kath, monarch) om Rep te vervangen door autoritair-monarchaal staatsbestel.
Mislukking:
- Boulanger benutte momentum niet na verkiezing
- Radicale republikeinen (Clemenceau) schaarden zich achter republiek
- Krachtdadig optreden republikeinse elite
- Eeuwfeest revolutie 1889 verstevigde de legitimiteit van de Derde Rep
- Conservatieve elites schaarden zich achter rep, uit vrees voor socialisme en communisme.
p315
wb4-2/3
FR
De Boulangercrisis maakte rechts-nationalistische krachten los. Beschrijf.
- Monarchisten verloren aanhang onder bevolking doordat li en re elites zich positiever opstelden tov Rep
- Introductie massapolitiek (pers, posters, pol bijeenkomsten)
- Modern rechts-nationalisme gesmeed (voorheen linkse, republ ideologie) –> revanche op Dtsl speerpunt + herwinnen Elzas-Loth
- Groeiend antisemitisme (ipv klassenstrijd) –> Dreyfussaffaire
p315
wb4-3
