3C1 week 2 HC 3 Geschiedenis preventie en roken

Question 1

Welke ontwikkeling ontstond er in de gezondheidszorg rond 1900?

Answer 1

Verplaatsting naar surveillance medicine / public health
- Staatsvorming en economische groei
- Schaalvergroting en integratie

Question 2

Hoe veranderde de rol van de staat in de 20e eeuw?

Answer 2

Gezondheid als publieke verantwoordelijkheid
- Geld, infrastructuur
- Van bestrijding naar collectieve gezondheid bevorderen

Question 3

Hoe werd de verzorgingsstaat in de 20e eeuw gevormd?

Answer 3

• Moderne natiestaten
• Zorgverzekeringen: ongevallenwet (1901), ziektewet (1913)
• Consultatiebureaus en schoolartsen
• Screening tuberculose

Question 4

Wat zijn kenmerken van surveillance medicine?

Answer 4

• Vroege opsporing in normale populaties
• Invloed van sociaal economische omstandigheden
• 1960: risicofactoren en individuele leefstijlfactoren

Question 5

Wat zijn verschillen tussen het oude en het nieuwe zorgmodel in de 20e eeuw?

Answer 5

Pathologisch vs surveillance
- nadruk op oorzaken vs correlaties
- 1e/2e persoonsperspectief (symptomen) vs 3e persoonsperspectief (statistische afwijking)
- Heden (diagnose) vs toekomst (prognose)
- Lokalisatie in lichaam vs leefstijl/risicofactoren (multifactorieel)

Question 6

Wat zijn belangrijke aspecten van surveillance?

Answer 6

• Disciplinering: initiatief bij artsen, toewijzingsmacht, staat-burger scheiding, moreel aspect
• Medicalisering: preventie, vervaging grens ziek-gezond, risicocultuur

Question 7

Welke aspecten bespelen een rol bij het nationaal preventieakkoord?

Answer 7

• Individueel gedrag/verantwoordelijkheid
• Moraal (schuld)
• Politieke verantwoordelijkheid
• Economische belangen
• Juridische aspecten
• Cultuur

Question 8

Welke aspecten komen aan bod in het boek the cigarette century?

Answer 8

• Cultuur: betekenis creeëren
• Wetenschap: kennis afwegen
• Politiek: verantwoordelijkheid
• Regulatie: wetgeving en aansprakelijkheid
• Globalisering: wereldwijde erkenning
  + Economische belangen

Question 9

Wat zijn kenmerken van de cultuur van roken?

Answer 9

• Vanaf 20e eeuw begin tabakscultuur
• Productiesurplus door industrialisatie (mass marketing) -> vraag creeëren (branding)
• Culturele dominantie (1900-1950)

Question 10

Wat zijn kenmerken van de wetenschap van roken?

Answer 10

• Toename longkanker
• Verschuiving naar chronische ziekte
• Moraal maakte roken modern en vrijgevochten
• 1950 wetenschappelijk bewijs uit collectieve data
• Twijfel/manipulatie door campagnes en extra onderzoek vanuit de industrie (TIRC)

Question 11

Wat zijn kenmerken van de politiek van roken?

Answer 11

• Verantwoordelijkheid maar twijfel door industrie
• 1964: onderzoekscommissie Surgeon General
• Paternalisme vs individuele verantwoordelijkheid en vrije keuze
• Geen prioriteit: alleen waarschuwende tekst
• Brandt: individuele vs publieke verantwoordelijkheid

Question 12

Welke argumenten gebruikt de antirooklobby?

Answer 12

• Roken is slecht voor de gezondheid en moet daarom worden gereguleerd door de overheid
• Roken doet schade aan niet-rokers (“meeroken”)
• Rokers doen schade aan onschuldige kinderen

Question 13

Wanneer kwam het keerpunt in de geschiedenis van het roken?

Answer 13

• Sociaal-culturele verandering: verlies geloofwaardigheid industrie, samenleving over naar risicocultuur
• 1980: bedrijven namen op eigen initiatief maatregelen
• Stigma op roken: laag sociaal economische status

Question 14

Wat zijn kenmerken van de regulatie van roken?

Answer 14

Aansprakelijkheid: zaak Cipollone 1987
- Verslaving geen geïnformeerde en vrijwillige keuze
- Verdediging: vrije wil/eigen keuze
-> schadevergoeding voor nalatigheid leidde tot verlies van geloofwaardigheid

Question 15

Waardoor verloor de tabaksindustrie haar geloofwaardigheid?

Answer 15

Geheime documenten in openbaar door rechtszaken en onderzoeken
- PR strategie
- Geheimhouden onderzoekresultaten
- Sigaret niet veiliger maken
- Intentie sigaretten verslavender te maken
-> Congressen comittee

Question 16

Uit welke stappen bestaat het model voor planmatige preventie?

Answer 16

1. de epidemiologische analyse (analysefase)
2. de analyse van de (gedrags)determinanten (analysefase)
3. interventiekeuze- en ontwikkeling (ontwikkelingsfase)
4. interventie implementatie (toepassen in de praktijk)
5. evaluatie van de interventie (evaluatiefase)

Question 17

Hoeveel rokers zijn er in Nederland?

Answer 17

• 12 jaar en ouder: 22,7%
• 27% mannen, 18,5% vrouwen
• Tieners: 10,6% waarvan 1% dagelijks

Question 18

Uit welke fasen bestaat roken?

Answer 18

1. Opvattingen over roken
2. Probeer fase
3. Experimenteer fase (herhaald, maar onregelmatig)
4. Regelmatig gebruik
5. Nicotine afhankelijk en verslaafd

Question 19

Welke factoren beïnvloeden de intentie tot gezond gedrag?

Answer 19

• Attitude
• Sociale invloeden: subjectieve norm, voorbeeldgedrag en sociale steun
• Persoonlijke norm
• Ervaren controle
  + Externe factoren: cultuur, sociaaleconomisch, biologisch

Question 20

Welke sociaal demografische factoren vergroten de kans op rookgedrag?

Answer 20

Jonge leeftijd bij beginnen met roken, bepaalde etnische groepen, onvolledig gezin, lage SES van de ouders, relatief hoog inkomen van de jongere zelf, stress/depressiviteit

Question 21

Wat zijn kenmerken van smoke free teams?

Answer 21

GVO project van GGD
- gezamenlijk niet-roken contract tussen leden sportteam