4b) H. płciowe (Estrogeny, antyestrogeny) Flashcards Preview

FARMA III, kol. 2 > 4b) H. płciowe (Estrogeny, antyestrogeny) > Flashcards

Flashcards in 4b) H. płciowe (Estrogeny, antyestrogeny) Deck (29)
Loading flashcards...
1
Q

Naturalne estrogeny

A

1) Estron
2) Estradiol
3) Estriol

2
Q

Estron

A

Naturalny estrogen

  • występuje w najmniejszym stężeniu
  • prekursor Estradiolu
3
Q

Estradiol

A

Najważniejszy ludzki estrogen

Powstaje z androstedionu (dwie reakcje; dowolna kolejność)

  • AROMATAZA (nieodwracalna); gdy pierwsza, to ESTRON jako produkt pośredni
  • DEHYDROGENAZA 17β-hydroksysteroidowa (odwracalna); TESTOSTERON jako pośredni
4
Q

Estriol

A

Naturalny estrogen

  • dominujacy w okresie ciąży

DHEA (kora nadnerczy) -> 16-hydroksy-dehydroepiandrosteron (płodowa wątroba) -> estriol (łożysko)

  • wytwarzany poza podstawowymi szlakami syntezy estro- i androgenów
5
Q

Estrogeny mechanizmy działania

A

1) klasyczne receptory ERa i ERb (cytoplazmatyczne); efekty genomowe
2) receptor błonowy zwiazany z białkiem G (GPER-1); efekty szybkie, niegenomowe

6
Q

GPER-1

A

Receptor estrogenowy błonowy zwiazany z białkiem G (GPER-1); efekty szybkie, niegenomowe

  • w kaweolach (białko strukturalne kaweoli to kaweolina 1, rusztowanie dla kompleksu striatyna)

Pobudzenie rec –> produkcja IP3 –> aktywacja Akt –> fosforylacja śródbłonkowej NOS –> rozszerzenie naczyń

7
Q

Estrogeny + Dendrimery

A

Dendrimery: duże, rozgałęzione cząsteczki; uniemożliwiają przejście przez błonę

  • tylko na rec. błonowy (GPER-1)
  • wzrost proliferacji i migracji komórek śródbłonka
  • reendotelizacja tętnic
  • zmniejsza przerost warstwy wewnętrznej (tunica intima) po uszkodzeniu śródbłonka
  • brak wpływu na proliferację kom raka macicy i sutka
8
Q

Estrogeny zastosowanie

A

1) HTZ (leczenie objawów przekwitania)
2) czasowe hamowanie płodności (dwuskładnikowa antkoncepja doustna lub przezskórna)

Samodzielnie lub z gestagenami

9
Q

Stosowane estrogeny

A

Naturalne:

1) Estradiol
2) Estriol

Syntetyczne:

1) Etynyloestradiol
2) Mestranol

Estrogeny koniugowane (pochodne siarczanowe):
1) Estron
2) Ekwilina
3) Ekwilenina
Uzyskiwane z moczu ciężarnych klaczy

Preparaty typu depot (domięśniowe o długim uwalnianiu):

1) Cypionian Estradiolu
2) Walerian Estradiolu

10
Q

Estrogeny farmakokinetyka

A
  • doustnie (ew. przezskórnie, miejscowo lub donosowo)

Efekt pierwszego przejścia (szczególnie przy e. naturalnych):

1) Naturalne: b. silny
2) Syntetyczne i poch. siarczanowe: słabszy
3) Przezskórne i donosowe: brak (można mniejsze dawki)

11
Q

Estrogeny działania niepożądane

A

1) ↑ ryzyka raka sutka i macicy [ (+) receptorów estrogenowych w sutku i endometrium]

2) Nadciśnienie (↑ angiotensynogenu)
3) Zab. zakrzepowo-zatorowe (↑ syntezy osoczowych czynników krzepnięcia)

4) Kamica żółciowa (↑ wydzielania cholesterolu do żółci)

…………………………………………………
RAK SUTKA I MACICY - zapobieganie:

  • mniejsze dawki (przezskórnie lub donosowo)
  • donosowe dodatko pobudzają receptor pulacyjnie, co wystarczy aby pobudzić np. kości, a nie ma wpływu na proliferację nowotworów
12
Q

Antyestrogeny grupy leków

A

1) Antagoniści czyści
2) SERM (wybiórcze modulatory rec. estrogenowych)
3) SERD (wybiórczy niszczyciele rec. estrogenowych)
4) Inhibitory aromatazy

13
Q

Antyestrogeny antagoniści czyści

A

Antagonizm receptorów estrogenowych we wszystkich tkankach

1) Fulwestrant (kompetecyjny, SERD)

14
Q

Fulwestrant

A

Antyestrogeny antagoniści czyści; SERD

  • zaawansowany RAK SUTKA
  • kompetycyjny antagonista, bez działania agonistycznego

N: charakterystyczne dla bloku estrogenów (jak w menopauzie):

  • uderzenia gorąca
  • osteoporoza
  • zmiany błony śluzowej pochwy
15
Q

Antyestrogeny SERM

A

Wybiórcze modulatory receptorów estrogenowych

  • niektóre wykazują działanie tkankowozależne
    1) Klomifen

2) Tamoksyfen
3) Lazofoksyfen
4) Bazedoksyfen

5) Raloksyfen
6) Arzoksyfen
7) Ospemifen

16
Q

Klomifen

A

Antyestrogeny; SERM

  • słaby agonista rec estrogenowych
  • gdy wypiera naturalne estrogeny ma efekt antagonistyczny (słabiej działa)

Kiedy?
Niepłodność wywołana wysokimi estrogenami i niskim FSH/LH (cykle bezowulacyjne)

  • odblokowuje produkcję FSH/LH
  • podawany zazwyczaj od 5 do 10 dnia cyklu

N: ciąże mnogie

17
Q

Tamoksyfen

A

Antyestrogeny; SERM

  • antagonista: sutek
  • agonista: endometrium, kości
  • zapobieganie i leczenie nowotworów sutka z receptorami estrogenowymi
  • nie wywołuje osteoporozy
18
Q

Tamoksyfen działania niepożadane

A

Antyestrogeny SERM

1) przerost endometrium

2) krwawienia z macicy
3) wzrost ryzyka raka macicy

19
Q

Raloksyfen

A

Antyestrogeny SERM

  • antagonista: sutek
  • agonista: KRĘGOSŁUP (bez wpływu na resztę kości)
  • NIE pobudza rec w endometrium (nie zwiększa ryzyka raka endometrium)
  • ↓ nowotworów inwazyjnych sutka (na nieinwazyjne działa słabiej)
  • ↑ udar mózgu!
  • nie zmniejsza ryzyka ChNS
20
Q

Lazofoksyfen

A

Antyestrogeny SERM

  • zmniejsza częstość złamań w kręgosłupie i poza

Zmniejsza ryzyko:

  • inwazyjnego raka sutka
  • choroby niedokrwiennej serca
  • udaru mózgu

Zwiększa ryzyko:
- krwawień z jamy macicy (pobudza receptory w endometrium)

21
Q

Bazedoksyfen

A

Antyestrogeny SERM; SERD

  • KRĘGOSŁUP (w pozostałych kościach tylko w grupie podwyższonego ryzyka)
  • ↓ rak sutka
  • nie zwiększa ryzyka krwawień ani raka endometrium
  • ↑ zakrzepicy
  • łagodzi objawy menopauzy (+koniugowane estrogeny; ↓ uderzeń gorąca i osteoporozy)
22
Q

Arzoksyfen

A

Antyestrogeny SERM

  • tylko kręgosłup
  • są dostępne leki o podobnej lub lepszej skuteczności (losy zależne od ekonomii nie nauki)
23
Q

Ospemifen

A

Antyestrogeny SERM

  • hamuje negatywny wpływ menopauzy na błonę śluzową pochwy (atrofia, ścieńczenie, suchosć)
  • leczenie dyspareunii (ból przy stosunku)
24
Q

Antyestrogeny SERD

A

Wybiórczy niszczyciele receptorów estrogenowych

  • łaczą się z rec estrogenowym, powodują jego degradację i down regulację
  • w raku piersi z receptorami polepsza skuteczność

1) Fulwestrant
2) Bazedoksyfen
3) Brylanestrant
4) Elacestrant

25
Q

Inhibitory aromatazy działanie

A

Hamowanie syntezy estrogenów

  • drugi rzut w nowotworach sutka (w zaawansowanym moze być 1)
  • mogą być naprzemiennie z Tamoksyfen po 2-3 latach jego stosowania (ryzyko raka endometrium)
  • zazwyczaj dobrze tolerowane
  • artralgie i bóle mięśniowo-szkieletowe
  • objawy ginekologiczne z deprywacji estrogenów
26
Q

Inhibitory aromatazy leki

A

Pochodne niesteroidowe

1) Anastrozol
2) Letrozol

Pochodne steroidowe
1) Eksemestan

Też: Aminoglutetymid

27
Q

Które SERM działają na endometrium?

A

1) Tamoksyfen

2) Lazofoksyfen

28
Q

Które SERM działają na kości?

A

1) Tamoksyfen
2) Lazofoksyfen

3) Bazedoksyfen (kręgosłup; reszta w grupie ↑ ryzyka)

4) Raloksyfen (kręgosłup)
5) Arzoksyfen (kręgosłup)

29
Q

Leczenie dyspareunii

A

Ospemifen