6.1 Flashcards
(11 cards)
Wat was de politieke positie van Karel V in de Nederlanden en welke verplichtingen had hij tegenover de verschillende gewesten?
De Nederlanden vormden slechts een onderdeel van het enorme rijk van Karel V.
Karel V regeerde ook als keizer van het Heilig Roomse Rijk, koning van Spanje, enzovoort.
Karel V was geen koning of prins van de Nederlanden, maar onze gewesten vormden een los verbond onder zijn leiding.
De Nederlanden bestonden uit verschillende gebieden zoals Brabant, Limburg, Vlaanderen, Holland en Zeeland.
Karel was hertog van Brabant en Limburg, graaf van Vlaanderen, Holland en Zeeland, enzovoort.
Elk gewest had eigen privileges en rechtsregels.
Bij zijn troonsbestijging moest Karel zich in elk gewest als hertog, graaf of heer laten erkennen.
Hij moest ook zweren de privileges van elk gewest te respecteren.
Hoe bereikt Karel dit?Zich laten vertegenwoordigen door één persoon die de Nederlanden bestuurt in zijn naam als hij zelf afwezig is (en bijvoorbeeld in Spanje of het HRR verblijft).
Doc 6: Karel liet zich in de Nederlanden vertegenwoordigen door één landvoogd(es) voor het hele gebied
Hoe bereikt Karel dit?
De Nederlanden moeten voor eeuwig onafhankelijk blijven. Ze mogen nooit aangehecht worden door bijvoorbeeld het Heilig Roomse Rijk of Frankrijk.
Doc 1: met de Transactie van Augsburg
De Transactie van Augsburg (1548) was een tijdelijk akkoord waarbij keizer Karel V de protestantse vorsten in het Heilige Roomse Rijk beperkte godsdienstvrijheid toestond.
Hoe bereikt Karel dit?
De Nederlanden moeten altijd als 1 geheel samen worden overgeerd. Ze mogen nooit in aparte delen worden opgesplitst. Vanaf nu vormen ze 1 geheel.
Doc 2: met de Pragmatieke Sanctie
De Pragmatieke Sanctie (1549) was een besluit van Karel V om zijn verschillende Nederlandse gewesten tot één ondeelbaar geheel te maken dat door één erfgenaam zou worden bestuurd.
Hoe bereikt Karel dit?
In alle gewesten van de Nederlanden (Vlaanderen, Brabant, …) moest één en hetzelfde rechtssysteem met dezelfde wetten komen.
Doc 3: Karel voerde 1 rechtssysteem in naar Romeins model.
Hoe bereikt Karel dit?
Het politieke en financiele bestuur van de Nederlanden moest gecentraliseerd worden zodat het gebied voortaan werd bestuurd door centrale regeringsinstellingen.
Doc 7: Karel hervormde de bestuursinstellingen in de Nederlanden en richtte 3 collaterale raden op die de landvoogdes moesten bijstaan.
Hoe bereikt Karel dit?
1 belastingssysteem in de Nederlanden waarbij alle gewesten (Vlaanderen, Braabant,…) hoge sommen geld betaalden aan Karel voor zijn oorlogsvoering.
Zeer hoge belastingen
Hoe bereikt Karel dit?
De godsdiensteenheid in de Nederlanden bewaren.
Doc 5: Karel vaardigde het Bloedplakkaat uit tegen de verspreiding van het protestantisme. In deze wet werd het protestantisme verboden en bestempeld als ketterij (op straffe van de brandstapel)
Welke frustraties ontstonden in de Nederlanden door de uitgestrektheid en het bestuur van het rijk van Karel V?
De grote omvang van Karels rijk zorgde ervoor dat de belangen van de Nederlanden vaak ondergeschikt waren aan de Habsburgse familiebelangen.
Dit leidde tot drie grote frustraties in de Nederlanden:
1.Belangen Nederlanden < Habsburgse familiebelangen:
Oorlog tegen Frankrijk
Oorlog tegen de Ottomaanse Turken
Gebieden in de Nieuwe Wereld
Gevolg: hoge belastingen voor buitenlandse oorlogen
2.Harde vervolging van protestanten:
Grote meerderheid in de Nederlanden sympathiseerde met de Reformatie
De boodschap van eenvoud sloeg aan
3.Centralisatiepolitiek:
Minder macht voor adel en steden
Wat gebeurde er tijdens de Gentse opstand in 1539-1540 en welke straffen legde Karel V op aan de stad?
n oktober 1539 weigerde Gent een belasting van 1,2 miljoen gulden te betalen voor Karels oorlogen.
Dit leidde tot een opstand en onlusten in Gent.
In februari 1540 kwam Karel V met een leger van meer dan 5000 soldaten om orde te herstellen.
Gent werd beschuldigd van trouweloosheid, muiterij en majesteitsschennis.
De leiders van Gent werden onthoofd.
Gentse edelen en ambtenaren moesten blootsvoets, met een strop om de nek, van het stadhuis naar het Prinsenhof lopen en publiek vergiffenis vragen aan Karel V.
Straffen die Karel oplegde:
Gent verloor alle privileges.
Gent moest een boete betalen van 150.000 gulden plus jaarlijks 6000 gulden.
De Sint-Baafsabdij moest worden afgebroken.
Het Spanjaardenkasteel werd gebouwd om opstanden te voorkomen.
Klokke Roeland moest uit het Belfort gehaald worden.
Door deze gebeurtenis kregen de Gentenaars de bijnaam “stroppendragers”.
De strop symboliseert de Gentse koppigheid en fiere weerstand tegen misplaatste autoriteit.
Wat regelde de Vrede van Augsburg (1555) over godsdienstvrijheid en waarom gold deze vrede niet voor alle gebieden van Karel V?
De Vrede van Augsburg (1555) bepaalde dat:
De keizer en vorsten in het Heilig Roomse Rijk geen wapengeweld zouden gebruiken tegen lutheranen en vorsten die het lutheranisme aanhingen.
Lutheranen en katholieken vrij hun geloof mochten belijden.
Mensen die geen lid waren van deze twee godsdiensten geen aanspraak maakten op deze vrede.
Onderdanen mochten verhuizen als ze de religie van hun vorst niet deelden.
De Vrede van Augsburg stond niet volledige godsdienstvrijheid toe, maar alleen voor Lutheranen en Rooms-Katholieken.
De religie in een gebied werd bepaald door de lokale vorst binnen het Heilig Roomse Rijk.
De bepalingen golden alleen voor het Heilig Roomse Rijk en niet voor andere gebieden zoals de Nederlanden.
In de Nederlanden bestreed Karel V het protestantisme juist streng (bijv. met het bloedplakkaat).
