Lungu

Question 1

Hvað orsakar empyema (graftarkýli) í fleiðruholi? (4)

Answer 1

• Lungnabólga,
• Lungnaaðgerðir,
• Trauma,
• Ónæmsibæling

Question 2

Hvaða meðferð er við empyema (graftarkýli) í fleiðruholi? (4)

Answer 2

• Tæmt gröft út með dreni.
• Öndunarmeðferð og sýklalyf,
• Sprautað strepto/urokinase í kílið til að reyna að leysa það upp.
• opin aðgerð í gegnum brjóstholssjá VATS

Question 3

Hvaða tegundir af illkynja hnútum í lungum eru algengastir? (3)

Answer 3

70-80% eru:

-Granuloma -Lungnabólga, -Ígerðir

Question 4

Hvort eru góðkynja eða illkynja hnútar algengari í lungum?

Answer 4

Góðkynja um 60%

Question 5

Hvað er Hamartoma?

Answer 5

Góðkynja æxli í lunganu. Er búið til úr lungnavef, fituvef og stoðvef.

-Óeðlilegur vöxtur á eðlilegum vef.

Question 6

6 staðreyndir um Hamartoma?

Answer 6

• 0,25% fólks, -10% góðkynja hnúta,
• Flestir án einkenna
• 2/3 eru utarlega á lungum,
• Oftast stakir hnútar, hringlaga sléttir og stækka hægt.
• Kalkanir hjá 15%

Question 7

Hverjar eru helstu orsakir lungnakrabbameins?

Answer 7

90% reykingar

10% annað : erfðir, asbest efni, svifryk.

Question 8

Hvað er algengasta og næst algengasta krabbamein á Íslandi?

Answer 8

Bjósta og blöðruháls er algengast,
Lungna er næst algengast.

*Miklu fleyri deyja úr lungnakrabba samt.

Question 9

Einkenni lungnakrabbameins? (2)

Answer 9

• Þyngdartap,
• Blóðhósti

(andnauð, brjóstverkur, verkir í beinum, clubbing, hiti, slappleiki, holæðarheilkenni, kyngingarörðuleikar, öng- og soghljóð)

Question 10

Á hvaða stigum lungnakrabbameins þarf aðgerð eða aðgerð og lyfjameðferð saman?

Answer 10

Stig 1 = bara skurðaðgerð.

Stig 2,3,4 = aðgerð og lyfjameðferð.

Question 11

Hvað gæti komið í veg fyrir að það væri hægt að gera aðgerð á lungnakrabbameini?

Answer 11

Ef það eru jákvæðir eitlar í miðmæti eða ef meinvarpið vex þar inn.

Question 12

Hvaða aðgerðir eru gerðar í læknandi skyni við lungnakrabbameini? (3)

Answer 12

1. Blaðnám (helsta aðgerðin)
2. Fleigskurður (tekinn fleigur úr lób ekki allur)
3. Lungnabrottnám (ungt og hraust fólk gæti þolað það)

Question 13

Hvaða rannsóknir þarf alltaf að gera fyrir lungnaskurðaðgerð? (5)

Answer 13

• Öndinarmæling (spirometry)
• TS
• Lunngamynd,
• Hjartalínurit,
• Blóðrannsóknir.

Question 14

Afhverju kemur loftbrjóst og hver er ein algengasta ástæðan fyrir því?

Answer 14

Loft kemst inn í fleiðruhol annaðhvort frá umhverfi eða lungum. Loftið og þrýstingurinn á lungað eykst þar til það lungað byrjar að falla saman.

-Gat á lunga er ein algengasta ástæðan.
(getur líka komið spontant ef það eru blöðrur á lungum)

Question 15

Hver eru helstu einkenni loftbrjósts? (5)

Answer 15

• Mæði,
• Takverkur,
• Loft undir húð,
• Aukinn banktónn í brjóstkassa,
• Minnkuð öndunarhljóð þeim megin sem það er.

(*Í flestum tilfellum nægir rtg við greiningu, en TS er nákvæmast)

Question 16

Hvaða meðferðir eru við loftbrjósi? (4)

Answer 16

1. Ef loftbrjóst er lítið og einkennalaust er hægt að bíða og sjá til.
2. Bjróstholsker = slagna höfð inní fleiðruholi í um 2 daga til að sjúga loft út.
3. Aðgerð = gati á lungu lokað, orsök oft fjarlægð (t.d. blöðrur)
4. Fleiðruerting = ef endurtekinn spontant loftbrjóst. Fleiðran ert með “sandpappír” þá mynast bólga sem lungað getur fest sig við.

Question 17

Hvað er þrýstiloftbrjóst? (3)

Answer 17

• Þegar það kemst loft í fleiðruhol en ekki til baka, loftbrjóstið sækkar með hverjum andadrættinum.
• Þrýsting svo mikið á lungað að það færist yfir miðliðmæti á stóru æðarnar og hjartað.
• Lífshættulegt ástand sem getur valdið losti og dauða á skömmum tíma.

Question 18

Einkenni þrýstiloftbrjósts? (4)

Answer 18

1. Barki hliðraður úr miðlínu!!
2. Minnkuð öndunarhljóð,
3. Þandar bláæðar á hálsi,
4. Lágþrýstingur.

Question 19

Hverskonnar vandamál er loftbrjóst og þrýstiloftbrjóst? ABCDE

Answer 19

Loftbrjóst = B (breathing)

Þrýstiloftbrjóst = C (circulation) (vegna þess að loftbjróstið er farið að hindra blóðflæði frá hjartanu)

Question 20

Hvað er hjartaþröng og hver eru helstu einkennin? (3)

Answer 20

Blóð eða vökvi safnast fyrir í gollurhúsinu og þrengir að hjartanu.
Einkenni = þandar bláæðar á hálsi, dauf hjartahljóð, lágþrýstingur.

(*þarf að stinga á og drenera blóðið)

Question 21

Helstu einkenni hjartamars? (4)

Answer 21

• Hraður HR.
• Lágþrýstingur,
• Fjarlægir/minnkaðir hjartatónar.
• Hálsvenustasi (bláæðablóðið fast)

Question 22

Hvað er blóðbrjóst og hvernig vandamál er það? ABCDE?

Answer 22

Verður blæðing inn í brjóstholi, svipað og loftbrjóst nema blóð.
Þetta er aðalega B vandamál en gæti orðið C ef blóðið er mikið.

Question 23

Meðferð við fleiðruvökva (2) ?

Answer 23

• Brjóstholsskeri

- Fleiðruerting.

Question 24

Eru gerðar aðgerðir á rifbrotum?

Answer 24

Stundum en yfirleitt ekki. Meðferðin er oft verkjameðferð og öndunaræfingar. Fyrirbygging lungnabólgu.