1 - Zaburzenia gospodarki węglowodanowej Flashcards

1
Q

Cukrzyca

A

Grupa chorób metabolicznych charakteryzujących się hiperglikemią wynikającą z defektu wydzielania i/lub działania insuliny

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Powikłania przewlekłej hiperglikemii

A

Uszkodzenia, zaburzenie czynności i niewydolność:

  • oczu
  • nerek
  • nerwów
  • serca
  • naczyń krwionośnych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Objawy wskazujące na cukrzycę

A
  • zmniejszenie masy ciała
  • wzmożone pragnienie
  • wielomocz
  • osłabienie
  • zmiany ropne na skórze
  • stany zapalne narządów moczowo-płciowych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Cechy cukrzycy typu 1

A
  • etiologia autoimmunologiczna
  • destrukcja komórek wysp trzustkowych
  • całkowity niedobór insuliny
  • nagłe wystąpienie objawów
  • ketoza
  • zależność od egzogennej insuliny w celu utrzymania przy życiu
  • brak powikłań narządowych w chwili rozpoznania
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Cechy cukrzycy typu 2

A
  • wiek średni lub później
  • otyłość
  • objawy łagodne
  • względny niedobór insuliny
  • insulinooporność
  • ryzyko makroangiopatii
  • powikłania narządowe w chwili rozpoznania
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Zespół metaboliczny - kryteria IDF

A

Otyłość brzuszna (>94 cm M, >80 cm K) i co najmniej 2:

  • Tg >150mg/dl
  • HDL (<40 mg/dl M, <50mg/dl K)
  • BP >130/85 mmHG
  • glikemia na czczo >100 mg/dl
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Wskazania do badań przesiewowych w kierunku cukrzycy co 3 lata

A

U każdej osoby > 45 roku życia

  • przy stanie przedcukrzycowym
  • u kobiet z przebytą cukrzycą ciążową
  • u kobiet które urodziły dziecko > 4kg
  • nadcieśnienie
  • dyslipidemia
  • PCOS
  • z chorobą układu sercowo-naczyniowego
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Wskazania do badań przesiewowych cukrzycy co rok

A
  • nadwaga lub otyłość
  • cukrzyca w rodzinie
  • mała aktywność fizyczna
  • niektóre grupy etniczne lub środowiskowe
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Glikemia przygodna

A

Oznaczona w próbce krwi o dowolnej porze dnia i niezależnie od posiłku: >200 mg/dl (11,1 mmol/l)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Glikemia na czco

A

Co najmniej 8h od ostatniego posiłku:

  • 70-99 mg/dl (3,9-5,5 mmol/l) - prawidłowa
  • do 125 mg/dl (6,9 mmol/l) - nieprawidłowa
  • > 126 mg/dl (7 mmol/l) - cukrzyca
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Glikemia w 120 min OGTT

A
  • <140 mg/dl (7,8 mmol/l) - prawidłowa tolerancja glukozy
  • do 199 (11,1) nieprawdiłowa tolerancja
  • > 200 - cukrzyca
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Peptyd C

A

Najlepszy wskaźnik endogennego wydzielania insuliny - marker aktywności komórek trzustki

Peptyd powstały w wyniku rozkładu proinsuliny

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Oznaczanie Peptydu C

A
  • różnicowanie typów cukrzycy
  • ocena skuteczności leczenia
  • diagnostyka przyczyn hipoglikemii na czczo
  • diagnostyka aktywności komórek beta trzustki
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Proinsulina

A

Biomarker dysfunkcji komórek beta trzustki.

Wzrost wydzielania:

  • proinsulinoma
  • cukrzyca 1 bezobjawowa
  • cukrzyca 2 z uwarunkowaną genetycznie dysfunkcją komórek beta

Metody oznaczenia:

  • stężenie całkowitej proinsuliny - RIA
  • ELISA (intact)
  • test point-of-care
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Przeciwciała powodujące cukrzycę 1

A
  • przeciwwyspowe ICA
  • przeciw dekarboksylazie kwasu glutaminowego (anty-GAD)
  • przeciw insulinie
  • przeciw fosfatazom tyrozynowym
  • przeciwcynkowe ZnT8
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

LADA

A

Cukrzyca typu 1 o wolno postępującym autoimmunologicznym procesie destrukcji komórek beta

Rozpoznanie po 35 roku życia

Mały wskaźnik masy ciała

Dodatni wynik oznaczania przeciwciał anty-GAD

Niskie stężenie peptydu C

17
Q

Cukrzyca monogenowa

A
  • MODY (SUR1, HNF1A, insulina, glukokinaza)
  • mitochondrialna (gen tRNA leucyny)
  • noworodkowa (Kir6.2)
18
Q

Monitorowanie glikemii

A
  • pełna krew włośniczkowa - glukometry
  • oznaczenia przygodne - na czczo
  • dobowy profil glikemii (rano, na czczo, przed każdym głównym posiłkiem, 120 minut po każdym głównym posiłkiem, przed snem)
19
Q

Hipoglikemia

A

<70 mg/dl (3,9)

Ostre powikłanie cukrzycy 1.
Częściej występuje w nocy

20
Q

Ketonuria i ketonemia

A

W niewyrównanej metabolicznie cukrzycy, >250 mg/dl glukoza

Mocz - metoda półilościowa, brak możliwości wykrycia kwasu beta-hydroksymasłowego - fałszywie dodatnie przy lekach sulfohydrolowych, fałszywie ujemne przy kwasie askorbinowym

Krew - oznaczenie ilościowe kwasu betahydroksymasłowego

21
Q

Zalecenia monitorowania chorych

A
HBA1c - raz w roku lub częściej
Lipidogram - raz w roku lub częściej
Albuminuria - raz w roku
Mocz z osadem - raz w roku
Kreatynina i eGFR - raz w roku
Jonogram - co pół roku z podwyższoną kreatyniną
Dno oka - do 5 lat od rozpoznania
22
Q

HbA1c

A

Odzwierciedla stężenie glukozy we krwi 3 miesiące przed oznaczeniem.

Raz na kwartał -> raz do roku

Z krwi żylnej na EDTA lub heparynę/ krew włośniczkowa na heparynę

Przechowywanie do tygodnia w 4 stopniach C

23
Q

Wyrównanie gospodarki węglowodanowej

A

HbA1c <7% (<53 mmol/mol)

HbA1c <6,5% (<48 mmol/mol) - cukrzyca 1, krótkotrwała cukrzyca 2, u młodzieży

<8% (<64 mmol/mol) - >70 roku życia z wieloletnią cukrzycą + mikroangiopatie

<6% (42 mmol/mol) - u kobiet w ciąży

24
Q

Fruktozamina

A

Glikowane białko osocza:
- w przypadku trudności oznaczenia HbA1c
- u kobiet ciężarnych chorych na cukrzycę
przy niestabilnym przebiegu choroby

Nie wykonywać gdy stężenie albumin w surowicy < 30 g/l

25
Q

Zaburzenia lipidowe w cukrzycy

A

^ aktywności lipazy TG w adipocytach
^ WKT
^ VLDL
^ IDL + HDL

Hipertriglicerydemia

26
Q

Kryteria wyrównania gospodarki lipidowej

A

Cholesterol całkowity <175 mg/dl (<4,5 mmol/l)

LDL <70 mg/dl (1,9 mmol/l)

HDL >40 mg/dl (>1 mmol/l)

nie HDLe <130 mg/dl (<3,4 mmol/l)

TG <150 mg/dl (<1,7 mmol/l)

27
Q

Nefropatia cukrzycowa

A

Diagnostyka na podstawie:

  • wydalania albuminy z moczem
  • stężenia kreatyniny w surowicy
  • szacowanej wartości przesączania kłębuszkowego
28
Q

Glukozuria

A

Prawidłowo - brak glukozy w moczu

Obecnie niskie znaczenie diagnostyczne w porównaniu do profilu glikemii

29
Q

Albuminuria

A

Poprzedza się badaniem ogólnym moczu w celu wykrycia jawnego białkomoczu/zakażenia dróg moczowych

Określa się:

  • wskaźnik albumina/kreatynina (ACR)
  • wydalanie albuminy (AER) ze zbiórki moczu 24h
30
Q
AER(mg/dobę)
ACR(ug/mg)
Wydalanie albuminy (ug/min)
A

A1 prawidłowa albuminuria/nieznacznie zwiększona <30, 30, 20

A2 umiarkowanie zwiększona albuminuria 30-300, 30-300, 20-200

A3 jawny białkomocz >300, 300, 200

31
Q

Stadia przewlekłego uszkodzenia nerek

eGFR ml/min/1,73m2

A

G1 uszkodzenie nerek z prawidłowym lub podwyższonym eGFR >90

G2 uszkodzenie nerek z łagodnie obniżonym eGFR 60-89

G3a umiarkowane obniżenie eGFR 45-59

G3b umiarkowane do ciężkiego obniżenia eGFR 30-44

G4 znaczne obniżenie eGFR 15-29

G5 niewydolność krańcowa <15

32
Q

Cukrzyca w ciąży

A

Glikemia na czczo >5,1-6,9 mmol/l(92-125 mg/dl)

Glikemia w 2 godz OGTT >8,5-11 mmol/l (153-199 mg/dl)

Glikemia przygodna >11,1 (200 mg/dl)

Glikemia w 1 godz OGTT >180 mg/dl (>10 mmol/l)

33
Q

Ocena insulinooporności

A

HOMA-IR

[Stężenie insuliny na czczo(uU/mL) * stężenie glukozy na czczo (mmol/l)]/22,5

34
Q

Ostre powikłania cukrzycy

A
  • kwasica cukrzycowa
  • kwasica mleczanowa
  • hipoglikemia
  • hiperosmolarna nieketonowa śpiączka cukrzycowa wywołana hiperglikemią