8. zaburzenia lękowe, mutyzm wybiórczy, zaburzenia neurorozwojowe Flashcards
(34 cards)
choroba sieroca
objaw depresji anaklitycznej dziecka
wysoka wrażliwość
to właściwość układu nerwowego
okienko predyspozycji
na podstawie obserwacji dziecka będziemy wnioskować o jego neurodynamice i rodzącym się temperamencie (w stymulacji rozwoju emocjonalnego)
aspekty doświadczania lęku
Aspekt fizjologiczny - procesy fizjologiczne (somatyzacja lęku)
Aspekt poznawczy - myśli (okres przedszkolny)
Aspekt behawioralny - zachowanie
Lęk jest zjawiskiem złożonym, jego składniki - chociaż częściowo niezależne - wchodzą ze sobą w interakcje. Zmiana w zakresie jednego z aspektów ma wpływ na pozostałe.
zniekształcenia poznawcze u dzieci z zaburzeniami lękowymi
- Wyolbrzymianie negatywnych aspektów wydarzeń i nadmierne uogólnianie
- Przewidywanie porażki, straty, katastrofizacja
- Uwaga selektywna (błędne koło zaburzeń lękowych - por. Nerwice u Kępińskiego: egocentryzm, podwyższony poziom lęku, zaburzenia wegetatywne, nerwicowe błędne koło)
Rodzaje zaburzeń lękowych:
Rozpoczynające się w dzieciństwie - lęk społeczny, separacyjny
Rozpoznawane u dzieci, młodzieży i dorosłych
Inne niż lękowe zaburzenia u dzieci z istotnym aspektem lękowym - zaburzenia towarzyszące kontekstowi zaburzeń neurorozwojowych, nietolerancja niepewności i doświadczanie lęku (5-krotnie częściej u osób z zaburzeniami lękowymi niż w populacji ogólnej)
zaburzenia lękowe - etiologia
Występowanie rodzinne (np. parentyfikacja)
Wydarzenia życiowe związane z wystąpieniem trudnych wydarzeń stresowych
Kumulacja wielu niewielkich, ale trudnych sytuacji życiowych
=Lęk jest wynikiem doświadczenia zagrożenia.
rodzaje lęku
- lęk separacyjny
- zaburzenia lękowe
- fobie
- społeczne zaburzenia lękowel
lęk separacyjny
nasilenie lęku jest nieodpowiednie do okresu rozwoju dziecka, powoduje pogorszenie funkcjonowania społecznego - dzieciństwo (bezpieczna więź - 2 rok życia)
zaburzenia lękowe
uogólnione; zamartwianie koncentrujące się na przyszłości, na obawę o własne kompetencje; towarzyszy mu silne napięcie, lęk, brak możliwości wypoczynku, potrzeba ciągłego upewnienia się, dolegliwości somatyczne; objawy powodują istotny dyskomfort psychiczny, cierpienie lub zaburzenie funkcjonowania społecznego - dzieciństwo; efekt hiperfokusu na zagrożenie - to nie jest tak, że to dziecko jest wyjątkowo rozwinięte poznawczo, po prostu “specjalizują się” w dziedzinie, której dotyczą ich lękowe nastawienia
fobie
obawy przed zwierzętami, ciemnością, wymyślonymi postaciami, śmiercią; podstawą rozpoznania jest unikanie danego obiektu, dyskomfort psychiczny, pogorszenie funkcjonowania społecznego - dzieciństwo, adolescencja, dorosłość
społeczne zaburzenia lękowe
wyolbrzymianie i przedłużanie się normalnej fazy lęku przed obcymi (u wszystkich dzieci występuje ona do 30 miesiąca życia; dziecko 3-6 miesięcy uśmiecha się do wszystkich); unikają kontaktów z osobami poza rodziną, mają lęk przed oceną publiczną, upokorzeniem - dzieciństwo
Lęk społeczny w klasyfikacji zaburzeń
W klasyfikacji zaburzeń wymieniony jest lęk społeczny (DSM-IV, DSM-V, ICD-10) - stanowi jednostkę kategorialną medyczną (często działa na korzyść pacjentów - opinia psychiatrów, wolą ICD)
W ICD-11 - zaburzenie związane z lękiem społecznym (Social anxiety disorder - 6B04)
Zaburzenie emocjonalne rozpoczynające się zwykle w dzieciństwie - ICD-10
Lęk przed separacją w dzieciństwie
Zaburzenie lękowe w postaci fobii w dzieciństwie
Lęk społeczny w dzieciństwie
Lęk społeczny w dzieciństwie - medyczne kryteria diagnostyczne:
Objawy pojawiają się zazwyczaj w fazie rozwojowej, kiedy takie reakcje lękowe są prawidłowe; przed 6 rokiem życia musi pojawić się nieprawidłowe nasilenie, nadmiernie długie trwanie oraz niekorzystny wpływ na funkcjonowanie dziecka
Nie są spełnione kryteria dla lęku uogólnionego
Objawy muszą występować dłużej niż przez 4 tygodnie
lęk przed separacją - normalny
pojawia się ok. 6-8 miesiąca, ma największe nasilenie około 15 miesiąca i zmniejsza się
zakłopotanie w sytuacji ekspozycji
Rodzaj zawstydzenia, kiedy dziecko jest obiektem czyjejś uwagi
Stwierdzono u dzieci w 22 miesiącu, a dalej, w miarę upływu czasu się nasila
zakłopotanie w sytuacji oceny
Występuje w sytuacji spostrzeganego błędu albo negatywnej informacji zwrotnej
Pojawia się ok. 3 roku życia
Temperamentalna podatność na rozwój nadmiernej skłonności do lęku społecznego - Jerome Kagan (1985)
Kagan i współpracownicy (1985) opisali grupę niemowląt, które według relacji rodziców i obserwacji w laboratorium w sytuacji kontaktu z nieznanymi osobami i nowymi zjawiskami przerywały zabawę, wycofywały się w pobliże rodzica, pozostawały czuje, rzadko zbliżały się do nowego obiektu czy nienznanej osoby.
Kagan użył terminu ZAHAMOWANIE (behavioral inhibition) na określenie “początkowej reakcji lęku, niepokoju i ostrożności okazywanych we wszystkich nieznanych i stanowiących wyzwanie sytuacjach i kontaktach z ludźmi”.
dzieci zahamowane
dzieci z pewną komponentą lękową, która stanowi predyspozycję do rozwoju w przyszłości zaburzeń lękowych (niski próg tolerancji na bodźce); ważne wydłużenie okresu adaptacji, oswajania z nowymi bodźcami; zahamowanie jest predyspozycją, nie zaburzeniem!
Neurobiologiczne podłoże zahamowania:
Indywidualne różnice w zahamowaniu behawioralnym są częściowo wynikiem nadaktywności jądra migdałowatego powodującej nadmiernie silną reakcję na nowość
Badania nad neurobiologicznym podłożem zahamowania kontynuowane są przez m.in. Nathan A. Fox
Specyficzny wzorzec reakcji fizjologicznej u dzieci zahamowanych:
Szybka, stabilna akcja serca w stanie spoczynku (podwyższone tętno, krótkie interwały między uderzeniami serca)
Podwyższony podstawowy poziom kortyzolu
Podwyższona amplituda EMG (elektromiografia) w reakcji na bodziec zaskakujący (wskazuje na zwiększone napięcie mięśniowe)
Podwyższona aktywacja w zapisie EEG z prawych okolic przedczołowych w realnych i antycypowanych sytuacjach społecznych
Niski poziom wytężonej kontroli (cecha temperamentalna)
sprzyja rozwojowi lęku społecznego u dzieci zahamowanych
mutyzm wybiórczy - etiologia
wśród czynników rodzinnych często występowało podobne zachowanie u jednego z rodziców lub u rodzeństwa; nadopiekuńcze postawy rodziców, problemy małżeńskie, doświadczenia urazowe
objawy mutyzmu
Dzieci takie odzywają się do bardzo wąskiego kręgu bardzo bliskich osób i w określonych okolicznościach
Mutyzmowi często towarzyszą: zaburzenia lękowe, depresja, moczenie mimowolne, zanieczyszczanie kałem, nadruchliwość, tiki, brak ekspresji mimicznej
Zaburzenia mowy: opóźnienie posługiwania się mową nieznaczne lub utrzymujące się problemy z artykulacją; brak używania zwrotów grzecznościowych
Intelekt: norma lub poniżej przeciętnej
Funkcjonowanie społeczne: skłonność do unikania kontaktów społecznych
