ADHD Flashcards
ADHD
= zsp. nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi
wg ICD-10 “zab.hiperkinetyczne”, którego istotą jest deficyt uwagi, ↑ruchliwość i ↑impulsywność
należy do zaburzeń zachowania i emocji rozpoczynających się zwykle w dzieciństwie i wieku młodzieńczym
Epidemiologia ADHD
4-6% populacji dzieci
2-5% populacji dorosłych
♂>♀ 2-10x
szczyt<7rż
objawy najbardziej nasilone 6-9rż.
u 2/3 dzieci utrzymuje się do okresu dojrzewania i dorosłości
Etiologia ADHD
genetyka w 75-90% (→ wpływ na D [rec. D4 i transporter D], 5-HT, NA]
↑ryzyko: • papierosy, alkohol, leki zażywane przez matkę w ciąży • ekspozycja na Pb prenatalnie • uraz okołoporodowy • bardzo niska masa urodzeniowa
Czynniki ryzyka utrzymywania objawów ADHD do czasu dorosłości
- rodzinne występowanie ADHD
- podtyp mieszanego zaburzenia w dzieciństwie
- ciężkie objawy
- inne zab. psychiczne, gł. depresyjne
- trudna sytuacja socjoekonomiczna
- objawy psychopato u rodziców
Podstawowe objawy ADHD
- Deficyt uwagi
- Impulsywność
- Nadmierna ruchliwość - niezwiązana z wykonywaną czynnością
Objawy ADHD występujące u dziecka
- szybkie przerywanie czynności i zabaw
- nieskupianie w trakcie zajęć szkolnych
- rozpraszalność uwagi
- trudne zaplanowanie czynności
- niewywiązywanie z obowiązków
- trudne respektowanie zasad
- częste gubienie przedmiotów
- zapominalstwo
- częste zmiany pozycji
- trudne pozostawanie w bezruchu
- aktywność ruchowa priorytetem niż umysłowa
- niecierpliwość
- konsekwencje bez znaczenia
- lekkomyślność
- częste urazy, upadki
- głośne zachowanie
- przerywanie rozmówcom
- bezpośredniość, brak dystansu
- wypowiadanie bez zastanowienia
Nastolatki mają mniej nasiloną ↑ruchliwość - zastępowany jest uczuciem wewnętrznego napięcia i niespokoju
Objawy ADHD u dorosłych
- niepokój
- ↑rozmowność
- nieumiejętność odpoczynku
- niepokój ruchowy
- bezmyślne działania
- skłonność do ryzykownych zachowań
- nierozważne wydawanie pieniędzy
- częste spóźnianie się
- dezorganizacja działań
- labilny nastrój
- trudne podejmowanie decyzji
- częste zmiany pracy
- wybuchowość
- trudne utrzymanie relacji międzyludzkich
- częste wypadki głównie komunikacyjne
- konflikty z prawem
- tendencja do prowadzenia niezdrowego trybu życia
- ryzykowne zachowania seksualne
- trudności w pracy
Inne zaburzenia psychiczne u chorujących na ADHD (dzieci?)
występują u 70%
- zaburzenia zachowania
- zab. lękowe
- zab. nastroju
- spec. zab. rozwoju umiejętności szkolnych - dysleksja i dysgrafia
- uzależnienie od substancji psychoaktywnych
- tiki
Inne zaburzenia psychiczne u chorujących na ADHD - dorośli
częściej niż u dzieci (75%)
- zab. afektywne
- zab. lękowe
- zab. snu
- zab. osobowości (najczęściej antyspołeczne)
- zab. związane z ↑używaniem substancji psychoaktywnych
- patologiczny hazard
ICD-10 - ADHD
Kryteria ZAB. HIPERKINETYCZNEGO są bardziej rygorystyczne niż DSM-5 dla ADHD
- objawy min. 6mcy
- 1sze obj. max <7l. (chyba, że rozpoznaje się u dorosłych)
- inne
w DSM 5 można rozpoznawać przy 1szych objawach <12rż
Podtypy ADHD wg DSM-5
- z deficytem uwagi
- z nadpobudliwością i impulsywnością
- mieszany
Leczenie ADHD
- Psychoterapia - podstawa, wskazana jest CBT, można dodatkowo inne
- Farmakoterapia - brak skuteczności psychoterapii, jak ↑nasilone objawy:
• I rzut - Metylofenidat
• II rzut - Atomoksetyna
• niezarejestrowane w PL - TCA, bupropion, klonidyna, guanfacyna
u dorosłych częściej niż u dzieci są wprowadzane leki. Dodatkowo można stosowac coaching.
Metylofenidat - cechy
- psychostymulant, skutecznyw ADHD w 70-80% (najlepszy w wieku młodszym szkolnym)
- hamje wychwyt zwrotny NA i D (↑ich poziom w OUN)
- tylko u dzieci >6rż
- skonsultuj pod kątem zab. układu krażenia i dokonaj pomiar wzrostu i masy ciała i stan psychiczny
- odstawiaj min. 1x/rok najlepiej na wakacje, by ocenić czy leczenie konieczne
Metylofenidat - przeciwwskazania
- Jaskra
- Guz chromochłonny
- MAOI (do 14d od odstawienia)
- ↑cz.T
- ciężka depresja, anoreksja, skłonności samobójcze, psychoza, cieżkie zab. nastroju, mania, schizofrenia, zab. psychopatyczne teraz/kiedyś
- Osobowość borderline
- Zab. ♥-naczyniowe
- Ciąża i karmienie
Matylofenidat - objawy niepożądane
- bG i bB
- jadłowstręt
- ↓przyrostu masy i wzrostu
- bezsenność
- nerwowość
- chwiejność emocjonalna
- agresja
- zab. lękowe i depresyjne
- drażliwość
- zab. rytmu ♥, ↑HR, kołatanie
- ↑BP
- tiki (niewielkie nasilenie)
