Majaczenie Flashcards
Majaczenie
= delirium
- zab. psychiczne organiczne, włącznie z zsp. objawowymi
- schorzenie mózgu → objawy
- stan ostry, przemijający, odwracalny
• zab. świadomości, uwagi, rozumienia, aktywności ruchowej
Epidemiologia majaczenia
- ↑ z wiekiem i obciążeniem chorobowym
- 10-15% hospitalizowanych, 30-35% starszych, 40-45% po operacjach
- w stanach terminalnych u 80%
Patogeneza majaczenia
- Zmiana metabolizmu mózgu: ↓O2, ↓glc, NH3, R•, leki, ↑T
- Zab. aktywności neuronów
- Zab. neurotransmisji - gł. cholinergicznej (ale inne też): otępienia, ↓O2, zatrucie nitratami, ↓B1, LF, zatrucie CO, ↓glc
Somatyczne przyczyny majaczenia
- Metaboliczne - odwodnienie, ↓/↑Na+, ↓glc, mocznica, encefalopatia W
- Endokryn - ↑/↓cz.T, ↑cz.PT, ch. Cushinga
- Mózgowe - udar, SAH, uraz, krwiak podtwardówkowy, guz
- ♥-n - ChNS, zab. rytmu
- Zakaźne, infekcje - zap. płuc, ZUM, ZOMR, ZM, toksoplazmoza, sepsa
- Zatrucie - CO, Pb, tal, leki a/cholinergiczne
- Złamanie szyjki k. udowej
Leki o działaniu a/cholinergicznym, ↑ryzyko majaczenia
- Atb: gentamycyna, streptomycyna, ampicylina, cefoksytyna, cefaleksyna, klindamycyna, cyprofloksacyna, wankomycyna
- Amfoterycyna B
- Acyklowir, gancyklowir
- Diuretyki: furosemid, hydrochlortiazyd
- TCA
- Paroksetyna
- GKS
- Hydroksyzyna
- Neuroleptyki: klozapina, olanzapina, chlorpromazyna, lewomepromazyna, perfenazyna
- p/↑BP - hydralazyna, metyldopa, klonidyna
- p/histamin I gen.
- p/padaczkowe: karbamazepina, okskarbazepina, VPA
- p/ból: NLPZ, tramadol, morfina, buprenorfina, petydyna
- p/parkinson
- digoksyna
- teofilina
- baklofen
- cyklosporyna A
- takrolimus
XDDDDDDD
Majaczenie to choroba charakteryzująca się
- krótkim czasem trwania - kilka dni
- nagły początek - rozwój w 1-2d
- fluktuujący przebieg w ciągu doby - nasila wieczorem/nocą
Objawy majaczenia
- jakościowe zab. świadomości - gł. przymglenie
- zab. rytm snu i czuwania - stała cecha majaczenia
- zab. orientacji allopsychicznej - autopsychiczna zwykle ok
- zab. uwagi
- zab. pamięci - gł. świeża. Po ustąpieniu wyspy pamięciowe wypełniane konfabulacjami
- zab. toku myślenia - częściej spowolnienie
- zab. treści myślenia - niespójność, urojenia niespójne
- zab. spostrzegania - iluzje (częściej), omamy (najcz. wzrokowe)
- labilność emocjonalna
- zab. akt. ruchowej
- podatność na sugestie
- ↑reakcja zaskoczenia
- brak krytycyzmu wobec objawów
- brak poczucia choroby
Pod względem aktywności psychoruchowej majaczenie dzielimy na
- ↓kinetyczne - spowolnienie, apatia
- ↑kinetyczne - pobudzenie, agresja - najrzadsze
- mieszane - fluktuacja aktywności - najczęstsze
Okres ZWIASTUNOWY majaczenia
Kilka h lub dni: • niepokój • drażliwość • bezsenność • bG • koszmary senne • labilność emocjonalna • zab. pamięci • ↑wrażliwość na bodźce
Okres ROZWINIĘTEJ PSYCHOZY w majaczeniu
Kilka h lub dni: • niepokój ruchowy • zab. spostrzegania - omamy, iluzje • niespójne urojenia - często prześladowcze, "dziania się" • lęk • dysforia
Okres ZEJŚCIOWY majaczenia
max 1d • stopniowa poprawa świadomości • sen terminalny • prawidłowa orientacja • znużenie • skrajnie śpiączka i zgon
Alkohol i BDZ a objawy majaczeniowe
w zespołach odstawiennych po alko/BDZ mogą być objawy majaczeniowe, ale NIE są zaliczane do kategorii zab. psychicznych organicznych, włącznie z zsp. objawowymi.
Hospitalizacja pacjenta z majaczeniem
Zsp. majaczeniowy → stan zagrożenia życia
Psychiatrzy mogą leczyć tylko majaczenie wynikające z zsp. abstynencyjnego w uzależnieniach.
Inna etiologia → interna/IT
Leczenie majaczenia - zasady
- Szukaj przyczynę i ją lecz
- Sprawdź leki czy są majaczeniogenne
- Badania celem potwierdzenia etio
- Zbadaj alkohol
- Zapewnij spokój pacjentowi
- Zachęć pacjenta i bliskich do częstego kontaktu
- Orientacja w czasie i przestrzeni - kalendarz, okulary itd.
- Unikaj unieruchomienia i przytrzymywania pacjenta
- Przymus bezpośredni tylko w wyjątkjowo ciężkich przypadkach
- Na bieżąco monitoruj stan fizyczny i psychiczny
- Jak nie działa to leki
Leczenie majaczenia - leki
• jak najniższa dawka jak najkrócej, odstawiaj stopniowo
- 1szy wybór: Haloperidol (i.m./p.o. 1-2h przed spodziewanymi objawami) lub neuroleptyk atypowy (Rysperidon, olanzapina, kwetiapina)
- Haloperidol X: obj. parkinsonowskie (sztywność mm, sedacja, drżenia spoczynkowe), ↑QTc przy podaniu i.v.
• BDZ tylko w zsp. odstawiennych po lekach uspokajających lub alko i przy podejrzeniu zatrucia nieznanymi substancjami (dopalacze) - tylko w skojarzeniu z innymi lekami. Unikaj u starszych bo ↓ośr.odd i mogą dać reakcję paradoksalną (↑pobudzenie). Stosój krótkodziałające bez aktywnych metabolitów - Oksazepam, Lorazepam
