aardrijkskunde wereld (samenvatting)

Question 1

Wat zijn centrumlanden?

Answer 1

Rijke, ontwikkelde landen met veel kennis en een belangrijke positie op het wereldtoneel.

Centrumlanden zijn economisch, politiek en cultureel invloedrijk.

Question 2

Wat zijn semi-periferie landen?

Answer 2

Landen met snelle economische ontwikkeling en veel industrie.

Deze landen bevinden zich tussen centrum- en periferielanden.

Question 3

Wat zijn periferie landen?

Answer 3

Landen die economisch achterblijven en minder toegang hebben tot de wereldeconomie.

Deze landen hebben weinig financiële middelen en kennis.

Question 4

Wat is de Noord-Zuid verdeling?

Answer 4

Noorden: ontwikkelde landen; Zuiden: landen die zich nog moeten ontwikkelen.

Australië en Nieuw-Zeeland bevinden zich geografisch in het zuiden, maar behoren tot het noorden.

Question 5

Wat zijn de drie groepen binnen de periferie verdeling?

Answer 5

• Opkomende landen
• Middengroep
• Achterblijvers

Deze groepen worden onderscheiden op basis van economische ontwikkeling.

Question 6

Wat is kolonialisme?

Answer 6

Het proces waarbij westerse landen politieke controle uitoefenden over andere delen van de wereld voor eigen gewin.

Dit leidde tot exploitatielanden en vestigingskoloniën.

Question 7

Wat zijn exploitatielanden?

Answer 7

Gebieden die door moederlanden gebruikt werden voor hun eigen economische gewin.

Lokale bevolking werkte vaak op het land of in mijnen.

Question 8

Wat zijn vestigingskoloniën?

Answer 8

Gebieden waar Europeanen zich vestigden op zoek naar een nieuw bestaan.

Voorbeelden zijn de Verenigde Staten en Australië.

Question 9

Wat is de basis van de mondiale centrum-periferie verhouding?

Answer 9

De koloniale periode legde de basis voor de centrum-periferie verhouding en de internationale arbeidsverdeling.

Het heeft geleid tot de huidige economische structuren.

Question 10

Wat is de demografische druk?

Answer 10

De verhouding tussen de productieve leeftijdsgroep (20-65) en de niet-productieve leeftijdsgroepen (0-19 en 65+).

Dit heeft invloed op de kosten voor kinderen en zorg voor ouderen.

Question 11

Wat zijn de twee soorten demografische druk?

Answer 11

• Groene druk: te veel jonge mensen
• Grijze druk: te veel oude mensen

Deze drukken beïnvloeden de economische situatie en sociale voorzieningen.

Question 12

Wat is het negatieve effect van Noord-Zuid handel?

Answer 12

Ruilvoetverslechtering waardoor arme landen steeds meer verlies lijden.

Ze verkopen grondstoffen en halffabricaten voor weinig geld aan centrumlanden.

Question 13

Wat is de Human Development Index (HDI)?

Answer 13

Een index gebaseerd op koopkracht, alfabetiseringsgraad en levensverwachting.

Het geeft een score tussen 0 (laag) en 1 (hoog) aan.

Question 14

Wat zijn de drie factoren waar de HDI op is gebaseerd?

Answer 14

• Koopkracht
• Alfabetiseringsgraad
• Levensverwachting

Deze factoren geven inzicht in de ontwikkeling en welzijn van een land.

Question 15

Wat zijn de drie sectoren van de beroepsbevolking?

Answer 15

• Primaire sector (landbouw, visserij, mijnbouw)
• Secundaire sector (industrie)
• Tertiaire sector (diensten)

Deze verdeling helpt bij het analyseren van de economische situatie van een land.

Question 16

Wat is de definitie van absolute bevolkingsgroei?

Answer 16

Natuurlijke bevolkingsgroei + sociale bevolkingsgroei.

Het geeft de totale verandering in de bevolking weer.

Question 17

Wat is natuurlijke bevolkingsgroei?

Answer 17

Het verschil tussen geboortecijfer en sterftecijfer in een bepaalde periode.

Dit kan leiden tot bevolkingsgroei of -krimp.

Question 18

Wat zijn de vier redenen voor de daling van het vruchtbaarheidscijfer?

Answer 18

• Gebruik van voorbehoedmiddelen
• Minder invloed van religies
• Carrièregerichtheid van vrouwen
• Minder noodzaak om veel kinderen te krijgen

Deze factoren zijn vaak zichtbaar in economisch ontwikkelingslanden.

Question 19

Wat zijn de drie soorten bevolkingspiramides?

Answer 19

• Piramidevorm (fase 1)
• Toren (fase 2, begin fase 3)
• Urn (eind fase 3, fase 4 en 5)

Deze vormen geven de demografische ontwikkeling van een land weer.

Question 20

Wat is urbanisatie?

Answer 20

De trek van bevolking naar de stad.

Dit gebeurt vaak door mechanisering en de hoop op een betere toekomst.

Question 21

Wat is een primaatstad?

Answer 21

Een grote stad met veel macht op cultureel, economisch en politiek gebied binnen een land.

Er is een groot verschil tussen de primaatstad en andere steden.

Question 22

Wat is de urbanisaegraad?

Answer 22

Percentage van de bevolking dat in steden woont

Hoog in ontwikkelde landen, laag in arme en opkomende landen.

Question 23

Wat is het urbanisaetempo?

Answer 23

Hoe snel het proces van urbanisatie toeneemt

Laag in rijke landen, hoog in arme en opkomende landen.

Question 24

Definieer urbanisatie.

Answer 24

Proces waarbij mensen naar de stad trekken vanaf het platteland.

Question 25

Wat is de relatie tussen BNP per hoofd en urbanisaegraad?

Answer 25

Hoe hoger het BNP per hoofd, hoe hoger de urbanisaegraad is.

Question 26

Wat zijn de drie economische kerngebieden binnen internationale handel?

Answer 26

* Noord-Amerika * West-Europa * Aziatische Pacific Rim

Question 27

Wat zijn BRICS-landen?

Answer 27

Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika - landen die snel economisch ontwikkelen.

Question 28

Wat is vrijhandel?

Answer 28

Handel waar zo min mogelijk handelsbelemmeringen bestaan.

Question 29

Wat is ruilvoetverslechtering?

Answer 29

Verkoop grondstoffen en halffabricaten voor weinig geld aan centrumlanden en dure eindproducten inkoop van centrumlanden.

Question 30

Definieer multinationale ondernemingen (MNO's).

Answer 30

Internationaal bedrijf met vestigingen op meerdere plaatsen in de wereld.

Question 31

Wat zijn pushfactoren?

Answer 31

Redenen om uit een gebied te vertrekken.

Question 32

Wat zijn pullfactoren?

Answer 32

Redenen om in een gebied te vestigen.

Question 33

Wat is gezinshereniging?

Answer 33

Wanneer een migrant vrouw en kinderen laat overkomen vanuit het land van herkomst.

Question 34

Wat is globalisering?

Answer 34

Proces waarbij de verwevenheid op tal van aspecten tussen gebieden en samenlevingen op aarde toeneemt.

Question 35

Wat is tijd-ruimtecompressie?

Answer 35

Proces waarbij relatieve afstand tussen plaatsen afneemt als gevolg van nieuwe transport- en communicatietechnologie.

Question 36

Wat zijn transnationale netwerken?

Answer 36

Verbinding tussen twee landen op economisch, sociaal-cultureel en politiek gebied.

Question 37

Welke factoren hebben bijgedragen aan versnelde globalisering?

Answer 37

* Technologische vernieuwing * Daling van reis- en vervoerskosten * Verbetering infrastructuur

Question 38

Definieer sociale ongelijkheid.

Answer 38

Verschillen in welvaart en ontwikkelingskansen tussen verschillende groepen van de bevolking.

Question 39

Wat is regionale ongelijkheid?

Answer 39

Verschillen in ontwikkeling tussen gebieden.

Question 40

Wat zijn cultuurelementen?

Answer 40

Kenmerken waaraan je een cultuur kunt herkennen, zoals taal, gewoonten of godsdienst.

Question 41

Wat is Amerikanisering?

Answer 41

Verspreiding van Amerikaanse cultuur over niet-westerse gebieden.

Question 42

Wat is lingua franca?

Answer 42

Vertaald als voertaal in een gebied wanneer er meerdere talen voorkomen.

Question 43

Wat is een exploitatiekolonie?

Answer 43

Gebieden die door hegemoniale staten werden gebruikt voor hun eigen economische gewin.

Question 44

Definieer de-industrialisatie.

Answer 44

Afname van industriële activiteit in een regio, vaak door verschuiving naar diensten.

Question 45

Wat zijn centrumlanden?

Answer 45

Landen met een hoge urbanisaegraad en economische macht.

Question 46

Wat is een wereldstad?

Answer 46

Belangrijk knooppunt op mondiaal niveau op economisch, cultureel en politiek gebied.

Question 47

Wat is het demografisch transitienmodel?

Answer 47

Model van overgang in fases van een hoog geboorte- en sterftecijfer naar een laag cijfer.

Question 48

Wat is de rol van India in de BRIC-landen?

Answer 48

Economisch sterke groei en diversificatie van de economie.

Question 49

Wat gebruikte riWannië om de rest van de bevolking te sturen?

Answer 49

Het gebruikte elitegroepesysteem ## Footnote Dit systeem duidt op een hiërarchische structuur waarbij een selecte groep de controle uitoefent over de bredere bevolking.

Question 50

Wat zijn de BRIC-landen?

Answer 50

Brazilië, Rusland, India en China ## Footnote BRIC-landen zijn opkomende economieën die aanzienlijke economische groei vertonen en een grotere rol in de wereldeconomie innemen.

Question 51

Wat is het doel van het spoorwegnet in Groot-BriWannië?

Answer 51

Transport van goederen naar de kust voor verzending naar Groot-Brittannië ## Footnote Dit netwerk heeft bijgedragen aan de ontwikkeling van kustgebieden.

Question 52

Wat is een kenmerk van de sociale situatie in India?

Answer 52

Enorme sociale en regionale ongelijkheid ## Footnote De meeste inwoners leven onder de armoedegrens van minder dan 1,25 dollar per dag.

Question 53

Wat richt India zich op in zijn economie?

Answer 53

Diversificatie van de economie ## Footnote Dit houdt in dat India zich op meerdere onderdelen van de economie richt en een grote variëteit aan economische activiteiten ontwikkelt.

Question 54

Wat is een gevolg van de enorme bevolking in India?

Answer 54

Niet iedereen profiteert van economische ontwikkelingen ## Footnote De ongelijkheid in economische groei leidt tot verschillen in levensstandaard.

Question 55

Wat is een demografisch kenmerk van de beroepsbevolking in India?

Answer 55

Hoog percentage in de primaire en secundaire sector ## Footnote Dit verwijst naar een groot aantal mensen dat werkzaam is in landbouw en industrie.

Question 56

Wat is een gevolg van regionale ongelijkheid in India?

Answer 56

Regio's rondom de hoofdstad ontwikkelen snel, terwijl achtergebleven regio's stagnatie ervaren ## Footnote Dit wijst op een ongelijke verdeling van middelen en kansen binnen het land.