Æxlunarfæri og Þvagfæri (25- 26. kafli)

Question 1

Hver eru Æxlunarfæri karla?

Answer 1

• Eistu
  -eistnalyppur
  -gangnakerfi
  - Sáðrás
  - Sáðfallsrás
  - Þvagrás

Question 2

Hverjir eru kynkirtlar karla?

Answer 2

Sæðisblöðrungur
Blöðruhálskirtill
Þvagrásarkitill

Question 3

Pungurinn (scrotnum)? Af hverju smanstendur hann af ?

Answer 3

Er hlífðarpoki eistna
Samanstendur af húð og bandvef ásammt slettvöðvalagi (sem hjálpar til við að halda réttu hitastigi)

Question 4

Hvað er spermatic cord?

Answer 4

Er bandvefsþakin strengur sem gengur frá eista og upp í grindarhol
Inniheldur
- sáðrás
- eistnaslagæð
- bláæðar og sogæðar
- taugar

Question 5

Hvað er Tunica vaginalis?

Answer 5

Það er himna sem umlykur eistu
Hún skiptir eistum í hólf og hvert hólf inniheldur 1-3 sæðismyndunarpíplur

Question 6

Myndun sáðfruma?

Answer 6

Sáðfrumur myndast í sáðfrumumyndunarpíplum.
Við kynþroska þá eykur fremmri heiladingulinn framleiðslu á LH og FSH

FSH: eykur hraða á framleiðslu sáðfruma
LH: örvar testósterón framleiðlsuna

Question 7

Sáðfruman? Helstu þættir

Answer 7

Á hverjum degi eru frammleiddar umþb 300 miljón sáðfrumur í kynþroska karlmanni.
Sáðfruman hefur höfuð, hala og kjarna srem inniheldur 23 litninga.

Question 8

Eistnalyppur?

Answer 8

Er geymslu og þroskunarstaður sáðfrumu
Tekur um 2 vikur og getur geymst i ca 2. Mánuði

Question 9

Getnaðarlimur?

Answer 9

Risvefur sem inniheldur þvagrásina

Question 10

Hver eru æxlunarfæri kvenna?

Answer 10

Eggjastokkar
Eggjaleiðarar
Leg
Legháls
Leggöng
Ytri kynfæri
Brjóstkirtill

Question 11

Þroskun eggbúa?

Answer 11

Fyrstu eggbuin myndast í fósturþroska og byrja sem stofnfrumur. Sumar verða primary oocytes og hefja þá meiosis 1 en stoppa þar í prófasa og klára þá ekki meiosu 1 fyrr en orðin að mature follicle, rétt fyrir egglos (first polar body)
Hefja meiosu 2 ef eggið frjóvgast (second polar body)

Question 12

Egglos?

Answer 12

Við egglos, rífur tertiary eggbú gat á þekjuna og eggið kemst inn í grindarholið. Þar taka fálmarar eggjaleiðarans á móti því og sveifla egginu inn í eggjaleiðarann

Question 13

Frjóvgun. Hvenær er gluggi frjóvgunnar? Hvað gerist?

Answer 13

Ca tveir dagar fyrir egglos og einn dagur eftir egglos.
Sæði getur lifað allt að 48-72 klst inn í eggjaleiðurunum

Við frjóvgun klýfur sáðfruman sig í gegnum himnuna sem umlykur eggið. 1n kjarni sáðfrumu og eggs sameinast í einn 2n kjarna.
Nýja fruman kallast þá okfruma

Question 14

Gulbú. Hvað gerist ef eggið frjóvgast/ekki frjóvgast.

Answer 14

Við egglos breytist eggbúið í gulbú. Ef frjjóvgun verður viðhelst gulbúið og veður nauðsynlegt til þess að viðhalda meðgöngunni. Þá heldur gulbuið áfram að seyta esterogeni og progesteroni og slímhuðin þykknar.

Ef frjógun verður ekki þá rýrnar gulbúið (corpus luteum) og breytist í corpus albicans og gulbúið hættir að seyta hormónunum

Question 15

Hvað er beta- hcg?

Answer 15

Það er hormón sem er myndað af fóstri a fyrsta þriðjung meðgöngu. Þetta hormón bjargar gulbúi frá rýrnun ef að frjóvguin á sér stað.
Hcg er það sem mælist á þungunarprófi

Question 16

Eggjaleiðarar?

Answer 16

Er strúktur í legi sem teygjir sig beggja vegna við leg.

Question 17

Legið? Hlutverk? Skipt í?

Answer 17

Þjónar mörgum hlutverkum.
- er heimili fósturs á meðgöngu
- vöðvi í fæðingu
- leið fyrir sáðfrumur að eggi
Má skipta í fundus, body og cervix (legháls)

Question 18

Af hverju samanstendur þvagrasarkerfið?

Answer 18

2 nyrum
2 þvagleiðurum
1 þvagblöðru
1 þvagrás

Question 19

Hvað er þvag?

Answer 19

Er auka vökvi
Ss nýrun sia blóðvökva, skila mestu vatni og uppleysanlegum efnum i blóðið. Það vatn og leysanleg efni sem ekki fara í blóðið kallast þvag.

Question 20

Hvað er hlutverk nýrna? (7)

Answer 20

Þau hafa stjórn á

Sýru og basa jafnvægi
Blóðsykur
Sölt
Framleiða hormón
Losun úrgangsefna
Blóðþrýstingur
Blóðrúmmál

Question 21

Útlit nýrna?

Answer 21

Þau eru rauðleit, nýrnabauna-laga líffæri staðsett fyrir ofan mitti, hægra staðsett aðeins neðar en vinstra.
Því lifrin tekur mekra pláss hægra megin frá nýranu.

Question 22

Vefjalög nýrna, hvað heita þau og hvað gera þau?

Answer 22

Þau heita

Renal capsule (innsta lagið)
- sléttur gegnsær, bandvefur
- þjónar hindrunarhlutverki gegn áverkum
- hjálpar til að viðhalda lögun nýranna

Adipose capsule (miðlagið)
- er fitulag, sem er lika hægt að finna á hjarta
- verndar nyrun fyrir höggum, nyrun þola illahögg
- heldur nyrum i kviðholinu

Renal capsule
- bandvefslag
- festir nýrun í kviðarholinu.

Question 23

Hvað er nýrnaport (renal hilium)? Og hvað er þar?

Answer 23

Það er miðlæg rönd sem er inndregið svæði á nýrum
Úr nýrnaporti gengur þvagleiðari, slagæð og bláæð

Question 24

Innra útlit nyra skiptist í?

Answer 24

Nýrnabörkur (renal cortex)
Nýrnamergur (renal medulla)

Question 25

Nýrnabörkur?

Answer 25

Er eihverskonar hýði utanum nýrað
Svæðið sem gengur á milli reanl medulla/pyramids heitir renal columns.

Question 26

Hvað er parenchyma? Og hvað er að finna þar?

Answer 26

Það er starfhæfur hluti nýrna sem myndast af cortex og renal pyramidum.
Þar er að finna nýrunga, sem eru síuanreining nýrna

Question 27

Nýrnamergur (renal medulla), hvað er að finna þar? Hvernig er structure-ið?

Answer 27

Þar er að finna renal pyramida. (Nýrnastrítur) þeir eru um 8-16
Víðari endi pyramidana snýr að börk en mjórri endinn snýr að nýrnaporti.

Question 28

Nýrnatota (renal papilla), hvað gerist þar?

Answer 28

Er mjói endi renal medulla eða pyramidanna. Þaðan drýpur þvag úr holrúmum nýrans

Question 29

Hvernig er leið þvags ?

Answer 29

Collecting duct
Pappillary duct
Minor calyx
Majhor calyx
Renal pelvis
Ureter
Urinary bladder

Question 30

Um hvaða æðar rennur blóðið til nýrna?

Answer 30

Um hægri og vinstri renal slagæðar

Question 31

Í hvað skiptist renal slagæðarnar í ? Og hvað gerir það?

Answer 31

Skiptist í segmental slagæðar, sem fara til mismunandi svæða nýrans.
Segmental slagæðar skipta ser svo í nokkrar greinar sem fara til parenchyma og á milli renal columns sem intrerlobal slagæðar

Question 32

Hvað eru interlobar slagæðar, hvað heita þær þegar þær fara á milli medulla og cortex? Og hvert fara þær?

Answer 32

Það eru greinar segmental slagæða sem fara á milli renal medulla og cortex.
Kallast þa arcuate slagæðar, fara til pyramidanna

Question 33

Hvað eru nýrungar? Hvað gera þeir

Answer 33

Starfhæfi hluti nýra
Þeir sja um
- Síun
- seytingu
- endurupptöku

Question 34

Hvað samanstendur nýrnahnoðri af?

Answer 34

Skiptist í nýrnahnoðra og nýrnapíplur

Question 35

Hvernig er vefjagerð síu? (Skoða mynd)

Answer 35

Endothelium
- eru háræðarnar

Basal lammina

Epithelium
- visceral lag

Question 36

Hvernig er vefjagerð Frásogs (renal tube)?

Answer 36

Proximal convoluted tubule
Nephron loop
Distal convulated tube

Question 37

Ureters (þvagleiðarar)?

Answer 37

Er löng pípa með þykkum vöðvavegg. Fer með þvag frá nýrum niður í þvagblöðrur.

Question 38

Hvað er hlutverk þvagblöðru?

Answer 38

Að geyma þvag tímabundið þar til því er skilað út úr likamanum