Skynfæri (21. Kafli)

Question 1

Hvaða 5 mismunandi brögð skynjum við?

Answer 1

Súrt
Sætt
Biturt
Salt
Umami

Question 2

Á hvaða svæði eru lyktarviðtakarnir og hvar er það?

Answer 2

Þeir eru staðsettir á svæði i nefinu sem kallast lyktarþekja (olfactory epithilium) og er hún ofarlega i nefholinu sitthvorumegin við olfactory bulb.

Question 3

Lyktarþekjan samanstendur af þremur gerðum frumna? Segja stuttlega frá þeim

Answer 3

Olfactory receptors (lyktarviðtaki)
- hafa dentrita og axon. Ut frá dentrita eru lyktar-bifhár

Supporting cells
- eru epithelial frumur í slímhíð nefsins

Basal cells
- mynda nýja olfactory receptors. Þessar frumur lifa bara i ca manuð

Question 4

Hvar eru nemar við bragðskyni?

Answer 4

Í bragðlaukunum

Question 5

Hvar finnast bragðlaukarnir?

Answer 5

Tungunni, mjuka gómi, kokinu og barkalokinu

Question 6

Hver bragðlaukur inniheldur 3 tegundir epithelial frumna

Answer 6

Supporting cells
Guastory cells
Basal cells

Question 7

Bragðlaukarnir eru eins og totur á tungunni, hvaða gerðir eru til af totum?

Answer 7

Vallate papillae
- totur sem mynda V ,hver tota inniheldur um 100-300 bragðlauka

Fungiform papillae
- eru sveppalaga, eru ut um allt á tungunni, inniheldur um 5 bragðlauka

Foliate papillae
- bragðlaukarnir eru í veggjum tungunnar

Question 8

Hvaða 3 heilataugar taka við boðum frá bragðlaukum?

Answer 8

Facial
Glossopharyngeal
Vagus

Question 9

Hvernig ferðast boð bragðlaukanna?

Answer 9

Boðin berast í mænukylfu
Þaðan í stúku og í heilabörk

Question 10

Hvað heitir vöðvinn í efra augnlokinu?

Answer 10

Levator palpebrae superioris muscle

Question 11

Hvað heitir svæðið milli efra og neðra augnloks?

Answer 11

Palpebrae fissure

Question 12

Hornhimna (cornea)?

Answer 12

Er æðalus gegnsæ trefjahimna
Liggur yfir iris (lithimnunni)
Og er yfirborðið þakið epitheli (conjuctiva)

Question 13

Hvíta (sclera)?

Answer 13

Er gerð úr þéttum bandvef og þekur augnkúluna, fyrir utan corneu

Question 14

Hvernig er flæði társ?

Answer 14

Lacrimal gland- lacrimal duct - superior/inferior lacrimal canal- lacrimal sac- nasolacrimal duct- nasal cavity

Question 15

Augað (augnkúlan) er hreyft með 6 vðvum, hvað heita þeir?

Answer 15

Superior rectus
Medial rectus
Lateral rectus
Inferior lectus
Superior oblique
Inferior oblique

Question 16

Vöðvarnir sem hreyfa augnkúluna er stjórnað af 3 taugum, hvað heita þær?

Answer 16

Augnhreyfitaug (oculomotor nerve)
Trisssutaug (trochlear nerve)
Fráfærandataug (abducens nerve)

Question 17

Hvað heita lög augnkúlunnar? (3)

Answer 17

Fibrous tunic
Vascular tunic
Retina = sjónhimna

Question 18

Segja frá fibrous tunic, hvað samanstenfur það af?

Answer 18

Er ysta lag augnkúlunnar
Samanstendur af hvítunni (sclera) og hornhimnunni (cornea)

Question 19

Vascular tunic, hvað samanstenfur það af?

Answer 19

Er miðlag augnkúlunnar
Samanstendur af
- æðahimnu (choroid)
- ciliary body
- iris (lithimna)

Question 20

Sjónhimna (ritina)?

Answer 20

Er innsta lag augnkúlunnar

Question 21

Hvar myndast augun?

Answer 21

Augun myndast í heilablöðrum í fóstri

Question 22

Stafir?

Answer 22

Nema muninn á svörtu og hvitu

Question 23

Keilur?

Answer 23

Það eru 3 gerðir
Rauðar 60%
Grænar 30%
Bláar 10%

Question 24

Hvernig sjáum við, hvernig er sjónmyndun?

Answer 24

Ljós fer inn um hornhimnu (cornea), ljósop (pupila), og linsu (lens). Þaan skellur það á sjónhimnu.
Stafir (svart og hvítt) og keilur (rautt grænt og blátt) nema ljósið og senda af stað boð til sjóntaugar.
Þaðan berast sjónboðin til heila þar sem boðin eru unnin úr báðum augun og myndirnar samsettar í eina heild.

Question 25

Hvað er sjónsvið?

Answer 25

Það er hversu mikið við sjáum án þess að hreyfa augnkúluna

Question 26

Ljósbrot, hvað gerist þegar vi horfum á eitthvað nálægt vs þegar við horfum á eitthvað langt í burtu?

Answer 26

Augasteinnin er flatur þegar við erum að horfa á eitthvað sem er langt frá okkur, en kúptur þegar við erum að horfa á eitthvað nálægt okkur.

Question 27

ytra eyra?

Answer 27

Ytra eyra er trektin sem hleypir hljóðbylgjum inn í hlustina, samanstendur aðallega að ullineyranu.
Í ytra eyranu eru hár og kirtlar sem kallast ceruminous glands, úr þeim kemur eyrnaskítur.

Question 28

Miðeyra?

Answer 28

Miðeyrað er lítið holrúm fyllt af lofti. Framhluti miðeyra hefur gat sem leiðir beint inn í kokhlustina.
Í miðeyranu eru eyrnabeinin (minnstu bein likamans).
- Hamar
- steðji
- ístað

Question 29

Innra eyra?

Answer 29

Samsnstendur af tvemur vökvafylltum göngum.

Bony Labyrinth:
skiptist í
-bogagöng
-önd
-kuðung

Membranous Labyrinth:
skiptist í
- utricle = skjóða
- Saccule = posi

Question 30

Kokhlust?

Answer 30

Samanstenfur af beini og brjóski, og tengir miðeyrað við nefkokið.
Þegar við geispum og kyngjum opnast kokhlutsin og leyfir þanig lofti að ganga inn í miðeyrað þar til þrýstingurinn inn i eyranu er sá sami og utan eyra.

Question 31

Eyranu má skipta í 3 svæði?

Answer 31

Ytra eyra
- leiðir hljóðbylgjur að miðeyra

Miðeyra
- magnar bylgjurnar og leiðir áfram í innra eyra

Innra eyra
- nemur bylgjurnar og stöðu höfuðs og sendir boð til heila með áttundu heilatauginni

Question 32

Hljóðhimnan, hvar er hún?

Answer 32

Á milli ytra- ogt miðeyra

Question 33

Hvaða tvær tegundir jafnvægis eru til?

Answer 33

Hreyfi og stöðu jafnvægi

Question 34

Stöðujafnvægi (static) ?

Answer 34

Varðar stöðu líkamans, aðallega höfuðs.

Question 35

Hreyfijafnvægi (dynamic)?

Answer 35

Er í bogagöngunum, sérstaklega í ampullu hlutanum
. Snöggar hreyfingar

Question 36

Segja frá receptor organs.

Answer 36

Receptor organs stjórna jafnvægi. Skipt í

• Saccule og Utricle
• semicurcular ducts