Berkhof - het verbond als gemeenschap Flashcards
(5 cards)
Waarom kan het deelhebben aan het verbondsgebeuren alleen worden beleefd in gemeenschap? Welke discussie is hier aan verbonden? Wat verkiest Berkhof?
Menselijkheid is altijd mede-menselijkheid. Daarom kan het deelhebben aan het verbondsgebeuren alleen worden beleefd in een gemeenschap. Een eeuwenoude discussie is dan ook of we eerst over de enkele gelovige kunnen spreken en daarna pas over de kerk, of omgekeerd. Berkhof verkiest het tweede om een aantal redenen:
- God zoekt gemeenschap (zie Godsleer)
- geloofsleven voltrekt zich normalerwijze in gemeenschapsverbanden
- geloof veronderstelt gemeenschap.
- praktisch motief: kerk wordt louter een optelsom van enkelingen en product van hun persoonlijk geloof
Leg uit hoe de kerk tweevoudig is in haar karakter
Vernieuwing van het persoonlijk geloof is niet het bijproduct van de nieuwe gemeenschap door de Geest, maar de vrucht. Calvijn noemt dan ook de kerk onze ‘moeder’, om te benadrukken wat zij voortbrengt, het persoonlijk geloof. De Kerk overbrugt de afstand tussen Christus en de mens door de mens met Christus te confronteren, wat resulteert in een gemeenschap van vernieuwden die samenkomen in een ruimte.
Hoe illustreert de kerkgeschiedenis het proces van individualisering
- oudste credo’s: belijdenis van de Geest voorafgaand op de enkeling.
- Augustinus: de enkeling heeft via de kerk deel aan de Geest
=> enkeling is slechts een sentire cum ecclesia
16de eeuw: individualisering neemt sterk toe
=> vrije kerken: gemeenschap is vrucht en steun van het individuele geloofsleven
kerk van de reformatie: - Luther: gedachtengangen kunnen uitgesproken worden in een individuele richting en een collectieve richting
- Calvijn: kerk als moeder en hulpmiddel. Meeste dogmatici volgen deze lijn tot aan Barth en Weber
- vandaag de dag niet weinig uitzonderingen in de gereformeerde traditie die de kerk voorop stelt.
Is de Kerk een gemeenschap of meer eerder een instituut
De Kerk is instituut én gemeenschap. De eerste is grondslag voor het tweede en het tweede is het doel en de vrucht van de eerste. Bij het vertalen van Ekklesia (Griekse vertaling van het woord qahal, wat duidt op de vergadering van de vrije burgers in de griekse stadstaten, waar men door een heraut ‘uit’ de huizen weg ‘geroepen’ werd naar de agora), zien we da het woordje ‘kerk’ en ‘gemeenschap’ door elkaar worden gebruikt, dat beide een aspect laten zien van wat de Kerk is.
Wat is het derde aspect van de Kerk en hoe is deze ontstaan?
Er is na de reformatie, mede door de koloniale expansie van Europa en later door de ontkerkelijking in Europa, een derde aspect in de praktijk en bezinning gaan ontwikkelen, namelijk die van de gerichtheid op de wereld. Het einddoel is niet het individu, maar de hele mensheid! Het drievoudig karakter van de kerk is die van het samengaan van instituut (§40), gemeenschap (§41) en apostolaat (§42)
Derde aspect kreeg na de tweede wereldoorlog pas de nodige aandacht. Een bekende uitdrukking van dit aspect waren de beide rapporten van de Wereldraad van Kerken, The Church for others and the Church for the world (1967). Echter blijkt uit de grote monografieën, zoals die van Küng, dat de geloofsleer nog sterk vanuit een introvert-kerkelijke situatie beoefend wordt. De grote uitzondering is Barths monografie KD IV, dat nog steeds niet geëvenaard is.
