College 2: Hormones, the stress response and disease

Question 1

Invloed vagal nerve op HPA-as

Answer 1

?

Question 2

Invloed HPA-as op vagal nerve

Answer 2

?

Question 3

Invloed vagal nerve op SAM-as

Answer 3

?

Question 4

Invloed SAM-as op vagal nerve

Answer 4

?

Question 5

Invloed HPA-as op SAM-as

Answer 5

CRH neuronen stimuleren LC neuronen. Cortisol remt LC neuronen.

Question 6

Invloed SAM-as op HPA-as

Answer 6

LC neuronen stimuleren CRH neuronen. Adrenaline stimuleert CRH en ACTH aanmaak.

Question 7

Opnieuw aanbieden van hormoon

Answer 7

Zou moeten leiden tot het terugbrengen van het gedrag

Voorbeeld: insuline

Question 8

Drie verschillende groepen hormonen

Answer 8

1. Mono-amines
2. Peptide- en eiwit hormonen
3. Lipide- en steroïde hormonen

Question 9

Monoamines kenmerken en voorbeelden

Answer 9

Zijn gevormd uit één enkele aminozuur, sommige worden omgebouwd tot NT, sommige tot hormonen. DA kan zowel als NT als hormoon, via de bloedbaan als hormoon en via neuronen als NT. Bij distant effect, dan hormoon.
Voorbeelden: thyroïde hormoon, NA (tyrosine), A (tyrosine), DA (tyrosine), 5HT (tryptofaan)
> NA, A en DA allemaal gevormd uit tyrosine: heten catecholamines!

Question 10

Peptiden/hormonen kenmerken en voorbeelden

Answer 10

Oplosbaar in water (hydrofiel), gecodeerd in het DNA en getransleerd naar peptiden en eiwitten.
Voorbeelden: LH, GH, insuline, oxytocine, vasopressine

Question 11

Lipiden/steroïden kenmerken en voorbeelden

Answer 11

Oplosbaar in vet (lipofiel)

Voorbeelden: cortisol, oestrogeen, DHEA, prostaglandinen.

Question 12

Hoe kan je hormoon-gedrag interacties onderzoeken

Answer 12

Knock-out dierproeven: met genetische manipulatie wordt een gen voor een bepaald hormoon uitgeschakeld en vervolgens kijken wat het doet met het gedrag van het dier en wat er gebeurd bij stress.
Ratten: open field task
Mensen: kijken bij mensen met een specifieke hormoon conditie (Cushing, hyperprolactine, diabetes).

Question 13

Precursor steroïden

Answer 13

Cholesterol

Question 14

Voordeel lipiden/steroïden

Answer 14

Kunnen makkelijker de cel in en uit gaan (permeabel door de celmembraan)

Question 15

Nadeel lipiden/steroïden

Answer 15

Hebben een extra stof nodig om door de bloedbaan heen getransporteerd te kunnen worden (bij hydrofiele stoffen juist andersom: makkelijk door de bloedbaan en iets nodig om door het celmembraan heen te kunnen)

Question 16

Hoe wordt tyrosine omgezet

Answer 16

Tyrosine > XDOPA > dopamine > NA > A

Question 17

Vorming peptide/hormonen

Answer 17

Prehormoon > prohormoon > hormoon + rest peptiden, vervolgens opgeslagen in blaajes en bij activatie vrijgelaten. Informatie voor volgorde zit in het DNA, om naar hormoon te komen is extra stap nodig en duurt dus langer.
Peptiden kunnen zowel als hormoon als NT dienen.

Question 18

Voordeel van prehormonen

Answer 18

Zorgen voor een betere regulatie, pas omzetten als het hormoon nodig zijn.

Question 19

Oxytocine gemaakt in

Answer 19

Posterior hypofyse

Question 20

Functie oxytocine

Answer 20

• Melk afgifte
• Baarmoeder contractie
• Sociale interactie functie

Question 21

Nadeel lipiden/steroïden

Answer 21

Hebben een extra stof nodig om door de bloedbaan heen getransporteerd te kunnen worden (bij hydrofiele stoffen juist andersom: makkelijk door de bloedbaan en kunnen niet door het celmembraan heen, maar triggeren een reactie aan de binnenkant

Question 22

Functie LH

Answer 22

Triggeren ovulatie

Question 23

Functie GH

Answer 23

Stimuleren van celgroei, celdeling en cel herstel

Question 24

Functie FSH

Answer 24

Vrouwen: groei en rijping van follikels en zet follikels aan tot de productie van oestrogeen.
Mannen: vorming van zaadcellen.

Question 25

Peptide hormonen

Answer 25

Oxytocine, ADH/vasopressine

Question 26

Eiwit hormonen

Answer 26

LH, FSH, TSH

Question 27

Cholesterol

Answer 27

Precursor van steroïden en functie in de vloeibaarheid van de celwand.

Question 28

Paracriene signalen

Answer 28

De factoren die de cel produceert werken in op de buurcel: bloedvaten contracteren bij de lokale afgifte van NO

Question 29

Autocriene signalen

Answer 29

Factoren werken in op dezelfde cel die ze uitscheidt, zoals T-cellen

Question 30

Hormoon pijnappelklier

Answer 30

Melatonine

Question 31

Hormonen anterior hypofyse

Answer 31

ACTH, FSH, LH, TSH, groeihormoon, prolactine

Question 32

Hormonen posterior hypofyse

Answer 32

Vasopressine, oxytocine

Question 33

Thymus hormoon

Answer 33

Thymosine - rijping T-cellen

Question 34

Bijnieren

Answer 34

- Medulla: NA en A | - Zona fasiculata- cortisol

Question 35

Schildklier hormonen

Answer 35

Schildklierhormonen, zoals T4 (negatieve feedback nar TRH uit de hypothalamus)

Question 36

Bijnieren

Answer 36

- Medulla: NA en A | - Zona fasiculata- cortisol

Question 37

Alvleesklier hormonen

Answer 37

Insuline en glucagon

Question 38

Eierstokken hormonen

Answer 38

Oestrogeen, progesteron

Question 39

Testes hormoon

Answer 39

Testosteron (bij vrouwen wordt testosteron uit de bijnieren in kleinere hoeveelheden gemaakt)

Question 40

Hypothalamus-hypofyse verbinding

Answer 40

Sensorische informatie gaat van de hypothalamus naar de hypofyse. De hypofyse heeft veel connecties met andere klieren en zet deze aan tot het aanmaken van hormonen (bv HPA-as).

Question 41

Posterior hypofyse 1 of 2 fasen

Answer 41

Één fase: zenuwen die hier naar toe lopen kunnen hier een AP doorgeven, waardoor hormonen direct in de bloedbaan worden afgegeven.

Question 42

Anterior hypofyse 1 of 2 fasen

Answer 42

Twee fasen: stofje wordt afgegeven aan bloedbaan, gaat via het bloed van de hypothalamus naar de hypofyse > hypofyse gaat door dit stofje bepaalde hormonen aanmaken > hormonen afgegeven door het bloed 1e stap: hypofysiotropisch 2e stap: anterior pituitary... (?)

Question 43

Hormonen hypothalamus

Answer 43

GnRH, GHRH, SS, TRH, DA en CRH, gaan allemaal hierna naar de anterior hypofyse

Question 44

GnRH >

Answer 44

FSH en LH

Question 45

GHRH >

Answer 45

Stimuleert aanmaak groeihormoon

Question 46

SS >

Answer 46

Remt aanmaak groeihormoon

Question 47

TRH >

Answer 47

TSH

Question 48

DA >

Answer 48

Prolactine

Question 49

CRH >

Answer 49

ACTH

Question 50

FSH en LH >

Answer 50

Oestrogeen, progesteron (vrouwen) en testosteron (mannen)

Question 51

GH >

Answer 51

IGF-1 (lever)

Question 52

TSH >

Answer 52

Schildklierhormonen

Question 53

ACTH >

Answer 53

Cortisol (bijnieren)

Question 54

Verschil tussen noradrenaline en cortisol

Answer 54

Cortisol heeft een complex nodig om door de bloedbaan heen te kunnen, maar kan zelf door het celmembraan komen (steroïde hormoon, lipofiel). Noradrenaline kan zelf door de bloedbaan, maar kan niet door de celmembraan - binding zorgt voor een cascade van reactie (monoamine, hydrofiel)

Question 55

Verschil tussen noradrenaline en cortisol

Answer 55

Cortisol heeft een complex nodig om door de bloedbaan heen te kunnen, maar kan zelf door het celmembraan komen (steroïde hormoon, lipofiel). Noradrenaline kan zelf door de bloedbaan, maar kan niet door de celmembraan - binding zorgt voor een cascade van reactie (monoamine, hydrofiel)

Question 56

Autonome zenuwstelsel

Answer 56

Onbewust, reguleert interne lichamelijke functies.

Question 57

Klier van autonome zenuwstelsel

Answer 57

Hypothalamus

Question 58

Onderdelen ANS

Answer 58

SP en PS

Question 59

Hormonen SAM-as

Answer 59

NA en A

Question 60

Functies (nor)adrenaline in de rest van het lichaam

Answer 60

- Bloeddruk en hartslag omhoog - Ademhaling omhoog - Vasoconstrictie van huid, verteringsstelsel en nieren - Kippenvel - Triggert afgifte glucose - Verhoging bloedstroming - Uitscheiding plas/poep

Question 61

Adrenaline en noradrenaline binden aan

Answer 61

Beta receptoren

Question 62

Noradrenaline meer affiniteit voor

Answer 62

Alfa receptoren

Question 63

SAM-as

Answer 63

- NA en A - SP - Bijnier medulla - Snelle activatie ivt HPA-as - G-protein gekoppelde receptoren - Verschillende receptoren zorgen voor verschillende effecten - Zowel in hersenen als in het lichaam

Question 64

Beweging na harttransplantatie

Answer 64

SAM-as heeft dan geen invloed meer (want geen zenuwbanen meer), HPA-as wel. Cortisol zorgt er bij een stress wel voor verhoging van hartslag en vasoconstrictie, maar dit gaat langzamer dan normaal.

Question 65

Receptor alfa1

Answer 65

A en NA - vasoconstrictie

Question 66

Recetor alfa2

Answer 66

A en NA - ook vasoconstrictie, maar via deze receptor wordt het systeem ook weer geremd

Question 67

Receptor beta1

Answer 67

Adrenaline - vasoconstrictie/vasodilatatie darmen

Question 68

Receptor beta1

Answer 68

Adrenaline - vasoconstrictie/vasodilatatie darmen

Question 69

Functies cortisol

Answer 69

- Energie: gluconeogenese - Tegengesteld effect van insuline: meer glucose in het bloed (kans op hyperglycemie bij diabetes) - Minder botvorming - Meer aminozuren in de bloedstroom - Verminderde wondheling - Meer urine, onbekend waarom - Afgifte inflammatoire stoffen geblokkeerd: immunosupressive

Question 70

Bij acute stress zorgen de functies van cortisol er in het algemeen voor dat

Answer 70

Er genoeg glucose beschikbaar is om een reactie te geven + onderdrukking van systemen die teveel energie vragen

Question 71

Aflezen van DNA gebeur door

Answer 71

NR dimer

Question 72

Twee soorten glucose receptoren

Answer 72

``` MR = mineralcorticoïde receptor, hoge affiniteit en dagelijks gebruikt. GR = glucocorticoïde receptor, geactiveerd bij hogere levels van glucose ```

Question 73

Genomische acties

Answer 73

Als hormonen aan nucleaire receptoren binden (MR of GR op de celkern) dan zetten ze een DNA verandering in gang, daardoor worden bijvoorbeeld andere eiwitten aangemaakt door de cel in het vervolg. Het duurt langer voordat deze effecten merkbaar zijn (DNA aanpassen / eiwitten maken etc kost tijd) maar deze effecten zijn dan ook langduriger. MR is sneller dan GR.

Question 74

Non-genomische acties

Answer 74

Als hormonen op membraan receptoren binden (MR of GR op het celmembraan - Gprotein gekoppeld), wordt er een cascade aan reacties aan de binnenkant van de cel geactiveerd en zorgt voor een acute stress respons. Non-genomische acties zijn sneller dan genomische acties.

Question 75

Twee soorten glucose receptoren

Answer 75

``` MR = mineralcorticoïde receptor, hoge affiniteit en dagelijks gebruikt - binding met aldosteron GR = glucocorticoïde receptor, geactiveerd bij hogere levels van glucose - binding met cortisol ```

Question 76

Onderzoek gen x omgevingsinteractie

Answer 76

Likken/wassen bij jonge ratjes. Wanneer dit wel gebeurde door de moeder, gingen de ratjes thyroïde hormoon aanmaken, wat zorgt voor de aflezen van het GR-gen. Bij minder likken/wassen werd er minder GR afgelezen en kwam er dus minder eiwit tot expressie.

Question 77

Onderzoek gen x omgevingsinteractie

Answer 77

Likken/wassen bij jonge ratjes. Wanneer dit wel gebeurde door de moeder, gingen de ratjes thyroïde hormoon aanmaken, wat zorgt voor de aflezen van het GR-gen. Bij minder likken/wassen werd er minder GR afgelezen en kwam er dus minder eiwit tot expressie.

Question 78

Waarom is zowel teveel hormoon afgifte als te weinig hormoon afgifte niet goed

Answer 78

Verschillende hormonen hebben invloed op verschillende processen. Wanneer er teveel hormoon secretie is, kan dit eerst resulteren in een te sterke reactie op het hormoon, maar kan uiteindelijk ook zorgen dat receptoren ongevoeliger worden voor dat hormoon, waardoor het zijn functie verliest. Wanneer er te weinig hormoon secretie is, kan dit zorgen dat een lichaamsproces niet goed op gang komt. Het lichaam kan proberen dit te compenseren door een ander proces te verhogen.

Question 79

Centrale stress respons

Answer 79

SAM-as

Question 80

Perifere stress respons

Answer 80

HPA- en SAM-as

Question 81

Cortison

Answer 81

Cortison lijkt erg op cortisol en wordt samen met adrenaline vrijgegeven bij blootstelling aan stress. Het is ook een steroïde hormoon. Onder activatie kan cortison omgezet worden in cortisol. Een eigenschap van cortison is dat het immuunsuppressie geeft en anti-diuretisch werkt.

Question 82

Interacties tussen SAM-as en HPA-as

Answer 82

Componenten van het stress systeem interacteren met elkaar en CRH en het LC/NE systeem worden vaak door dezelfde mediatoren beïnvloed. CRH wordt uiteindelijk cortisol en LC/NE systeem zorgt voor directe afgifte van noradrenaline (de SAM-as, dit gebeurd als eerste). CRH en LC/NE reageren op verschillende neurochemische modulatoren, zoals serotonine, acetylcholine (acute stimulatie) en GABA & benzodiazepines (inhibitoren van CRH en LC/NE). Andere systemen die op CRH en LC/NE invloed hebben: - De mesocorticale en de mesolimbische dopaminerge beloningssysteem, terwijl het inhibitoire input krijgt van de mesolimbische dopaminerge beloningssysteem. - Kern van de amygdala: angst en/of boosheid. Wanneer geactiveerd, stimuleert deze kern het stress systeem, waardoor een positieve feedbackloop wordt gecreëerd. - PVN: communiceert met de boogvormige kern (arcuate nucleus) door CHR neuronen, die de vrijmaking van α-melanocyte-stimulerende hormonen en β-endorfinen uit POMC neuronen stimuleert. Deze inhiberen de activiteit van het CRH en LC/NE systeem.

Question 83

Welke systemen geremd bij stress

Answer 83

voedselvertering, immuunsysteem, seksorganen, hypothalamus (negatieve feedback loop), remming insuline, wondheling, groei.

Question 84

Welke systemen gestimuleerd bij stress

Answer 84

hart, spieren, meer glucose, verdeling energie, gedragsactivatie, agressie, meer urine

Question 85

Welke centrale systemen worden geactiveerd bij stress

Answer 85

- CRH neuronen in de hypothalamus - Vasopressine afgifte vanuit de hypothalamus - NA afgifte vanuit de hypothalamus, medulla en pons

Question 86

Welke perifere systemen worden geactiveerd bij stress

Answer 86

- Medulla bijnieren: NA en A - Zona fasculata (cortex): cortisol - Componenten onder controle van het parasympatische systeem

Question 87

First wave stress

Answer 87

- HPA-as activatie: CRH en ACTH - SAM-as: NA en A afgifte - Glycogeen afgifte: kan omgezet worden naar gluocose - GRH onderdrukt: minder FSH en LH (minder energie naar de geslachtsorganen) - Verhoogde afgifte van GH en prolactine

Question 88

Second wave

Answer 88

Gaat langzamer! Cortisol wordt aangemaakt en activeert het GR transcriptiefactor, die zorgt voor meer aanmaak van cortisol via het genomische pad. Dit duurt enkele uren.

Question 89

Second wave

Answer 89

Gaat langzamer! Cortisol wordt aangemaakt en activeert het GR transcriptiefactor door te binden aan glucocorticoïde kernreceptor, die zorgt voor meer aanmaak van cortisol via het genomische pad. Dit duurt enkele uren. Cortisol heeft echter ook sneller effect via de glucocorticoïde membraan receptor, die een G-protein gekoppelde receptor is, waardoor er een cascade aan reacties plaatsvindt (sneller)