D1 Hoofdpijn Flashcards
(40 cards)
primaire vs secundaire hoofdpijn
primair: geen onderliggende oorzaak
- migraine
- spierspanningshoofdpijn
- clusterhoofdpijn
- medicatie afh.
- paroxysmale hernicrania (soort clusterhoofdpijn)
- trigeminusneuralgie
- arteriitis temporalis
secundair: andere onderliggende oorzaak
- hersentumor
- hersenbloeding
- hersenabces
- sinusitits
- meningitis
- hoofdtrauma
- middelengebruik of ontrekking
Migraine
- aanvalsgewijze halfzijdige hoofdpijn
- bonkende hoofdpijn
- misselijkheid, braken (alleen bij migraine ‘onschuldig’)
- overgevoeligheid voor licht en geluid
- noodzaak tot rust
- duur: 4-72 uur
- met of zonder aura
- —- 1/3 patienten met
- —- vaak visueel: flikkerscotoom
- —- kan ook: sensibel, motorisch of taal
- —- duur: 5-60 min
Behandeling:
- Leefstijl
- —– regelmaat
- —– voldoende slaap
- —– ontspanning - Aanvalsbehandeling
- —- paracetamol/NSAID met anti-emeticum
- —- triptanen - preventieve behandeling
- — > 2x per maand een aanval
- — propanolol -> betablokker
- — topiramaat
- — candesartan –> ARB
- — natriumvalproaat
Spierspanningshoofdpijn
- verloop: progressief
- pathofysiologie: centrale sensitisatie
Nekspieren zitten door middel van een bindweefselplaat over het hoofd verbonden met de voorhoofdspieren. Verhoogde spierspanning in deze spieren kan pijnklachten geven.
Behandeling:
- Leefstijl
- — ontspanning
- — goede houding
- — voldoende slaap
- — geen cafeïne houdende dranken
- — mindfulness - Medicatie
- — amitriptyline 10mg voor de nacht - Fysio
Medicatie afhankelijke hoofdpijn
- > 15 dagen per maand pijnstillers (pcm of ibu)
- > 10 dagen per maand triptanen
- vaak hoofdpijn in de ochtend en nacht
- beleid:
- —- afkicken pijnstillers
- —- kijken welke vorm van hoofdpijn overblijft
- —- deze gericht behandelen
Clusterhoofdpijn
- mannen > vrouwen
- debuut mediaan 20-30 jaar
- vaak in de nacht
- minuten - uren (kort)
- hevige pijn achter een oog of temporaal met:
- — Horner syndroom = kleinere pupil + licht hangend ooglid
- — tranen uit oog
- — roodheid rondom oog
- — neusuitvloed of verstopping
Behandeling
- Aanvals
- sumitriptan injecties
- inademen 7 liter O2/min - Preventieve behandeling
- verapamil
Clusterhoofdpijn
- mannen > vrouwen
- debuut mediaan 20-30 jaar
- vaak in de nacht
- minuten - uren (kort)
- hevige pijn achter een oog of temporaal met:
- — Horner syndroom = kleinere pupil + licht hangend ooglid
- — tranen uit oog
- — roodheid rondom oog
- — neusuitvloed of verstopping
Behandeling
- Aanvals
- sumitriptan injecties
- inademen 7 liter O2/min - Preventieve behandeling
- verapamil
Trigeminusneuralgie
- aangezichtspijn
- schietende pijn spontaan of bij aanraken gezicht in verloop trigeminus (mn. 2e en 3e tak)
- provocatie door eten of praten
Behandeling:
- Preventief:
- anti-epileptica: carbamazepine, gabapentine evt. amitryptiline, pregabaline
- operatie
- — Jannetta operatie: kussentje tussen ader en zenuw
- — Sweet procedure: blokkade Ganglion
Arteritis temporalis
- > 50 jaar
- auto-immuunaandoening
- Giant cell arteritis (GCA)
- vaak ook polymyalgia rheumatica
- cave blindheid
Arteritis temporalis
- > 50 jaar
- auto-immuunaandoening
- Giant cell arteritis (GCA)
- vaak ook polymyalgia rheumatica
- cave blindheid
Arteritis temporalis
- > 50 jaar
- auto-immuunaandoening
- Giant cell arteritis (GCA)
- vaak ook polymyalgia rheumatica
- cave blindheid
- —- afsluiting artiae cilliaris posterior
- —- ischemie nervus opticus
- —- blijvende blindheid aan een oog
Diagnostiek
- bloed: BSE verhoogd
- echo arteria temporalis
- biopt
Behandeling: prednison (hoge dosis en dan afbouwen)
Triptanen
- Aanvalsmedicatie migraine (3de keus na pcm en ibu (evt. + anti-emeticum)
- —- innemen als hoofdpijn begint, niet als aura er is (dit is te vroeg)
- —- grijpt aan op serotonine, werking is verder onbekend
- —- neusspray
(bijv. sumatriptan)
Subarachnoidale bloeding
- kunnen zich presenteren met alleen hele erge acute hoofdpijn
- misselijkheid, braken
- hoeft geen bewustzijnsverlies
- diagnose wordt vaker gemist -> rebleed -> hoge mortaliteit
- vaak in de buurt van cirkel van Williw -> goed te coilen via de lies (soms radialis)
- clippen = hersenoperatie waarbij het stukje aneurysma wordt ‘afgeknipt’ -> wordt gedaan wanneer aneurysma moeilijk te bereiken is
Sinustrombose (risicofactoren)
Risicofactoren:
- otitis media -> ontsteking -> stollingssysteem geactiveerd. Niet goed behandeld -> mastoiditis -> kan doorbreken naar de hersenen toe –> kan meningitis veroorzaken, ook sinus sigmoideus en sinus transversus zitten daar in de buurt, kunnen makkelijk een trombose krijgen
- anticonceptiepil
- familiegeschiedenis (aandoeningen voor verhoogde stolling)
- zwangerschap
- maligniteiten (voornamelijk metastasen) –> stolling omhoog
Hersentumoren
red flags: misselijkheid/braken + visusstoornissen, maligniteit in VG
- Epileptische aanval
- Focale uitvalsverschijnselen
- — spraak
- — bewegen
- — gevoel
- — zien
- — gedrag - Teken van verhoogde intracraniele druk
- — (progressieve) hoofdpijn
- — misselijkheid/braken
- — wazig/dubbel zien –> papiloedeem
- — verlaagd bewustzijn
Behandeling:
- dexamethason
- operatie
- radiotherapie
- chemotherapie
- begeiding
- anti-epileptica
- revalidatie
Hersentumoren (algemeen)
red flags: misselijkheid/braken + visusstoornissen, maligniteit in VG
- Epileptische aanval
- Focale uitvalsverschijnselen
- — spraak
- — bewegen
- — gevoel
- — zien
- — gedrag - Teken van verhoogde intracraniële druk
- — (progressieve) hoofdpijn
- — misselijkheid/braken
- — wazig/dubbel zien –> papiloedeem
- — verlaagd bewustzijn
Behandeling:
- dexamethason
- operatie
- radiotherapie
- chemotherapie
- begeleiding
- anti-epileptica
- revalidatie
Gordelroos
- verwekker: vaicella zoster = herpes simplex (type III)
- niet besmettelijk voor mensen die waterpokken hebben gehad
- waterpokken -> virus blijft in zenuwstelsel (ganglions) -> wordt actief bij mindere weerstand
Red flags hoofdpijn en hersentumor
- hoofdpijn in de ochtend
- hoofdpijn in de nacht
- progressieve hoofdpijn
- braken (in de ochtend)
- visusstoornissen
- epileptische aanvallen
- uitvalsverschijnselen
- maligniteit VG
Dexamethason (bij hersentumor)
- oedeem verminderd
- pijnstillend
- alleen indien symptomen
- 2 dd 2 mg
Bestraling (bij hersentumor)
- focale bestraling
- — meerdere weken, elke werkdag een dosis
- totale schedelbestraling
- — meerdere weken, elk werkdag een dosis
- stereotactische bestraling
- — eenmalig, hoge dosis
chemotherapie (bij hersentumor)
- oraal
- — temozolamide
- intraveneus (PVC-kuur)
- — procarbazine
- — CCNU = lomustine
- — vincristine
liquor kenmerken (bacterieel vs viraal)
Geproduceerd door capillairen in plexus choriodeus
Geresorbeerd in plexus arachnidoidea
Bestaat uit: eiwitten, immunoglobulinen die of lokaal geproduceerd zijn of uit het bloed gedifundeerd.
kenmerken bacterieel viraal
intracraniale druk N of hoog N of hoog
aspect purulent helder/wolkachtig
kleur wit helder
cytologie zeer hoog hoog
cel type neutrofielen lymfocyten
eiwit (mg/dl) hoog N (of hoog)
glucose (mg/dl) laag N
lactaat (mg/dl) > 3,5 <3,5
Otitis media acuta (OMA)
Kenmerken:
- rood bomberend en/of niet-doorschijnend trommelvlies
- acuut ontstane oorpijn, algemeen ziekzijn o.a. koorts
- infectieuze ontsteking van het middenoor
- meestal kinderen
- meestal viraal –> geen ab
- soms meningitis als complicatie: verspreiding per continuitatem
- veel voorkomende bacteriele verwekkers:
- —— strep. pneumoniae
- —— H. influenza
- —— m. catarrhalis (minder)
- —— strep. pyogenes (minder)
op indicatie ab (ernstig ziek + dubbelzijdig, <2 jaar, start otorroe)
Meningitis (algemeen)
symptomen
- koorts
- hoofdpijn
- braken
- men. prikkeling
- petechien/purpera
Aanvullende diagnostiek: bloedonderzoek, bloedkweek, keeluitstrijk, liquorpunctie met bacteriele kweek en virale PCR.
CT hersenen geindiceerd voor verrichten van lumbaalpunctie bij verdenking (bacteriele) meningitis en een van onderstaande:
- focale neurologische uitval
- insulten
- papiloedeem
- gedaald bewustzijn
- ernstige immuundeficientie
Lumbaalpunctie is gecontrindiceerd bij
- midline shift
- stollingsstoornissen
- lokale huidinfecties op de rug
- septische shock met diffuse intravasale stolling
Stafylokokken meningitis (Gram + kokken)
-> staf. aureus of laagvirulente coagulase negatieve stafylokokken (CNST)
Dringt binnen in CZS na (tijdelijk) open verbinding tussen liquor en huid:
- spina bifida
- neurochirurgie
- epiduraal katether
- ventrikel drain
