Dag 6: Neurofilosofie

Question 1

Reductionisme

Answer 1

Verklaart de mens volledig uit één enkel wetenschappelijk model (natuurkundig, biologisch, economisch) > gaat meer uit van betawetenschap

Question 2

Holisme

Answer 2

Visie die de mens beschouwt als een niet te reduceren geheel, waardoor er in beginsel meerdere vakgebieden of disciplines nodig zijn om de mens te verklaren > naast wetenschappelijke disciplines ook kunst en cultuur

Question 3

Emergentie

Answer 3

De mens is voortgekomen uit zijn bouwstenen (atomen, genen, zenuwcellen), maar kan niet volledig uit deze bouwstenen verklaard worden (emergentie van andere factoren)

Question 4

Reducionistische visie op depressie

Answer 4

Depressie is te reduceren tot onze genetische aanleg/de biochemie in het lichaam/hersenactiviteit in het brein.

Question 5

Kritiek op reductionistische visie op depressie

Answer 5

-Waarom is de ene reductie beter dan de andere (waarom is wetenschappelijke benadering beter dan persoonlijk of biologisch of sociologisch > alle verklaringen komen neer op zelfde model)
-Depressie kent meerdere vormen, is dit allemaal te verklaren via hetzelfde proces?

Question 6

Reductionisme gaat vaak gepaard met determinisme en individualisme. Leg dit uit met het depressie voorbeeld.

Answer 6

Determinisme: ligt de ontwikkeling van depressie helemaal vast? (determinisme, geen vrije wil, automatische reacties door het brein)
Individualisme: is depressie iets individueels (maar: gedrag ontstaat toch ook door interactie met andere mensen?)

Question 7

Holisme en depressie

Answer 7

Mens is een complex geheel, op verschillende manieren te bestuderen: verschillende wetenschappelijke disciplines en vragen zijn nodig om de mens te begrijpen, naast wetenschap ook kunst, ervaring, cultuur, religie

Question 8

Holisme gaat vaak gepaard met emergentie. Leg dit uit.

Answer 8

Complexe systemen als de mens, de samenleving, of de natuur bezitten eigenschappen die niet zijn bepaald in het DNA: we zijn gebouwd uit bouwstenen maar ons gedrag en wie we zijn komt niet 1 op 1 overeen met die bouwstenen.

Question 9

Wat tegen wie in de kijk op de mens

Answer 9

Reductionisme stelt de wat vraag: wat voor machine is de mens en hoe moet die gerepareerd worden bij depressie.
Holisme stelt de wie vraag: wie is de depressieve mens, wat is zijn/haar geschiedenis, ervaring, cultuur, milieu ?

Question 10

Depressie als ziekte of als zieke

Answer 10

Reductionisme: depressie is een ziekte die je wilt verklaren (biologisch), holisme: nadruk op de persoon, de zieke en zijn/haar andere factoren

Question 11

Sluiten de twee perspectieven op de mens elkaar uit?

Answer 11

Nee: er is een mengeling tussen reductionisme en holisme mogelijk

Question 12

Dick Swaab over het brein

Answer 12

Alles wat we doen en wat we denken gebeurt door onze hersenen. Wij zijn onze hersenen.

Question 13

Swaab over depressie

Answer 13

Verstoorde hersenontwikkeling kan niet worden weggenomen door therapieën. Depressie is een vroege ontwikkelingsstoornis, met oorzaak de verstoorde hersenontwikkeling.
> Deterministisch: dat staat vast, en individualistisch: vanuit 1 persoon de oorzaak.

Question 14

Kritiek op determinisme bij depressie

Answer 14

-Waarom neemt het aantal depressies dan toe, zou het niet constan horen te blijven?
-Zijn er ook andere invloeden als stress of een verwachtingspatroon betrokken of druk door geldtekort of ongevalen?
> Misschien door ontwikkeling van betere therapieën komen er meer diagnoses (tegenargument)

Question 15

Swaab is een …

Answer 15

reductionist

Question 16

Trudy Dehue over depressie

Answer 16

De oorzaak ligt bij de maatschappij: die houdt de mensen voor dat succes (het nieuwe geluk) een keuze is > de neoliberale samenleving zet de mensen met zichzelf aan het werk.
> emergentie van depressie uit de neoliberale maatschappij > door hoge verwachtingen vallen er mensen buiten de boot en deze zijn vatbaar voor depressie.

Question 17

Dirk de Wachter over depressie

Answer 17

Diagnose van depressie is de vervreemding: we dreigen met onze zelfontplooiing en ons individualisme door te schieten in een te autonoom op zichzelf levend mens. Er ontstaat een samenleving waarin pech en verdriet geen plek hebben.
> Oplossing: verbinding: maatschappelijke herwaardering.

Question 18

Trudy Dehue en Dirk de Wachter zijn …

Answer 18

Holisten

Question 19

Hoofdgestuurd lichaamsbeeld (Neurowetenschappelijk)

Answer 19

-Brein is de centrale commandeur
-Hiërarchische verdeling: brein bovenaan, rest lichaam ondergeschikt
-Swaab, Hippocrates
-Alle beweging, nadenken en waarneming gelokaliseerd in het brein.
Nadruk op cognitieve functies
Onderbelicht blijven functies als samenwerking, gevoel, en beweging

Question 20

Het hoofdgestuurd lichaamsbeeld hanteert het vuurtorenmodel. Leg deze uit.

Answer 20

Belangrijkste zintuigen zitten in het hoofd, en de rest van het lichaam dient als ondersteuning.

Question 21

Het lichaam als ding (neurowetenschappelijk) (tegen persoon)

Answer 21

-Lichaam wordt in de wetenschap tot object gemaakt (anatomische atlas)
-Lichaam wordt in kaart gebracht door anatomische atlas, rontgenfoto, hersenscan > kwantificatie lichaam
-Lichaam wordt vergeleken met universele maatstaven.

Question 22

Lichaam als persoon (tegen ding)

Answer 22

-Lichaam is wie ik ben: ik ken anderen vanwege: bewegingen, gebaren, aanrakingen
-Nadruk op persoonlijke ervaring, waarneming en beleving: pijn, vreugde, stress
-Lichaam is bijzonder, particulier en intiem: uniek

Question 23

Het zelfstandige lichaam (tegen relationeel)

Answer 23

-Lichaam functoneert zelfstandig
-Lichaam is een ingewikkelde machine omhuld door de huid
-Relatie met de buitenwereld is secundair

Question 24

Het relationele lichaam (tegen zelfstandig)

Answer 24

-Lichaam als netwerk: complexe en dynamische relatienetwerken: niet isoleerbaar.
-Lichaam als adaptie: evolutietheorie leert dat lichaam zich heeft ontwikkeld door adaptie aan de omgeving
-Lichaam als dialoog: filosofie: onlosmakelijke verbondenheid tussen mens en wereld.

Question 25

Plato en Descartes over het brein

Answer 25

Plato: wij zijn ons brein en de rest van lichaam is ondersteuning
Descartes: alle bewegingen zijn gevormd vanuit reflex: gebeurt automatisch in het brein dus is de mens het brein.

Question 26

Dawkins

Answer 26

Evolutiebioloog en atheïst: de preservatie van de genen is het ultieme rationele in ons bestaan: wij zijn onze genen en genetisch materiaal is rechtvaardiging voor ons gedrag

Question 27

Wat maakt Dawkins biologisch reductionistisch?

Answer 27

De mens wordt verklaard vanaf 1 niveau (gereduceerd): de genen

Question 27

Harari: biologisch reductionisme over geluk

Answer 27

: geluk wordt bepaald door biochemie, en niet door economische, sociale of politieke situatie: alleen het eigen lichaam is wat mensen ongelukkig maakt: neurotransmitters en biochemie zijn de aanzet tot geluk.

Question 28

Kritiek op Dawkins en Harari

Answer 28

Dawkins: gaan de genen ook op voor al het gedrag op andere niveau’s?
Harari: Alles gaat gepaard met biochemie: maar bepaalt biochemie ook alles qua gevoelens of spelen andere processen nog een rol?

Question 29

Gezondheid volgens de WHO

Answer 29

Volledig, geestelijk en sociaal welbevinden en niet alleen het ontbreken van ziekte of gebrek
> holsitisch, idealisme

Question 30

Machteld Huber over positieve gezondheid

Answer 30

Het vermogen om je aan te passen en je eigen regie te voeren in het licht van de uitdagingen van het leven

Question 31

Religie gaat uit van een …. mensbeeld

Answer 31

Holistisch: de wetenschap kan niet het hele universum begrijpen door studie naar atomen, fysieke processen of een enkel niveau. > meerdere perspectieve nodig.

Question 32

Socrates

Answer 32

Vragen stellen over het bestaan en daaruit wijsheid halen: grondlegger van de filosofie. er bestaan onbewuste diepgewortelde ideeën waar we ons niet bewust van zijn: doorvragen met waarom en hoe > tot ‘weet ik niet’.

Question 33

Determinisme over keuzevrijheid

Answer 33

De opvoeding en gebeurtenissen zorgen ervoor dat de keuze die je maakt al vast staat voordat je beslist > geen keuzevrijheid.

Question 34

Geloof in de vrije wil maar ook in determinisme

Answer 34

Compatibilisme: zelfs als er niks anders is, is er een keuze voor wel of niet doen