damar Flashcards
1
Q
Ç: anevrizma nedir
ektazi nedir
A
*a: arterin çapının %50den fazla genişlemesidir.
örn: aort çapı->2cm, 3cm’e çıkarsa anevrizma deriz
*e: arterin çapının %50den az genişlemesi
örn: aort çapı 2,5 cm’e çıkarsa
2
Q
Ç: anevrizma etiyolojisi
A
- E>K 4 kat
- dejeneratif
- inflamatuar
- konjrnitsl
- konnektif doku hastalığı
- infeksiyöz
- diseksiyon
- poststenotik
- pseudoanevrizma
ateroskleroz: MAX fibromusküler displazi behçet takayasu inflamasyon turner sendromu marfan bakteri travma
3
Q
Ç: anevrizma komplikasyonları
A
rüptür tromboz distal emboli bası av fistül aortaenterik fistül: dışkıda kan aortakaval fistül
4
Q
abdominal aorta anevrizması nedir
A
- abdominal aort çapı>3cm
- e>k
- > 65 yaş
- genelde yaşlı erkek hasta
- son 20 yılda sıklığı azalmıştır
5
Q
abdominal aorta anevrizması klinik
A
- genelde ASEMPTOMATİK
- bel-sırt ağrısı: max
- karında nabız hissi
- pulsatil kitle->oskültasyonda üfürüm
- karın ağrısı
- bası belirtileri: intestinal obs-üriner obs
- distal embolizasyon->alt eks iskemisi
- halsizlik
- kilo kaybı
6
Q
abdominal aorta anevrizması tanı
A
- USG: şu an
- DİREKT KARIN GRAFİSİ: eskiden
NOT: bazı hastalarda anevrizmadan dolayı bölgede tromboz gelişebilir. bu durumda kanın aktığı kısım daralacağı için anevrizma çapı yanlış değerlendirilir. bu durumda *CT ANJİOGRAFİ YAP
7
Q
Ç: abdominal aorta anevrizması risk faktörleri
A
sigara yaş aile hikayesi kah koah
!!!!dm faktör DEĞİLDİR!!!! aksine, genişlemeyi engeller
8
Q
Ç: abdominal aorta anevrizmasında RÜPTÜR triadı
A
1-sırt ve karın ağrısı 2-pulsatil kitle 3-hipotansif şok \+ bayılma
9
Q
Ç: abdominal aorta anevrizmasında rüptür risk faktörleri
A
- çap>5,5
- ht
- sigara
- aile öyküsü
- büyüme hızı
- kadın cinsiyet
- büyüme hızlı: yılda >10mm
!DMde risk azalıyor.
10
Q
abdominal aorta anevrizması tedavi
A
MEDİKAL
!!!!!endikasyonlar: rüptür riski düşük/asemptomatik
*risk faktörlerini azalt
*beta blokör: propranol
*statin: arteriosklerozis obliterans progresyonunu azaltır
*ab: makrolid, doksisiklin
—————————————————————————–
CERRAHİ
!!!!!endikasyon: semptomatik/ komplikasyonlu/ rüptüre/ rüptür riski artmış(çap>5,5cm)
- açık cerrahi:
- genel anestezi: 3 saat
- GREFT kullanılır
- hastalar genelde yaşlı oldukları için bu yöntemi kaldıramazlar
- endovasküler anevrizma onarımı:ENVAR
- riskli hastalarda yapılır
- anestezi süresi kısa
- işlem süresi kısa
- aorta klempi yok
- daha az organ komplikasyonları
- kan kaybı daha az
- kısa sürede oral beslenme,
- kısa yatış süresi
TAKİP: BT
11
Q
anevrizmaların etiyolojik sınıflandırılmaları nasıldır
A
- dejeneratif
- konjenital
- konnektif doku hastalıkları
- infeksiyöz
- inflamatuar
- diseksiyon
- pseudoanevrizma
12
Q
anevrizmaların anatomik sınıflandırılmaları nasıldır
A
1-AORTAİLİAK ARTER A.
- abdominal aorta anevrizması: MAX
- torasik aorta anevrizması
- torakoabdominal aorta anevrizması
- aaa+iliak arter anevrizması
- izole iliak arter anevrizması
2-PERİFERİK ARTER A.
- popliteal: MAX
- femoral
3-VİSSERAL ARTER A.
13
Q
abdominal aorta anevrizması rüptür tanısı
A
BT: as
USG: yetersiz
14
Q
popliteal arter anevrizmaları özellikleri
A
- en yaygın periferik anevrizma
- genelde bilateral
- genelde aaa-femoral anevrizma ile beraber
15
Q
popliteal arter anevrizmaları klinik
A
- asemptomatik pulsatil kitle
- iskemik belirtiler
- lokal bası semptomları
16
Q
popliteal arter anevrizmaları cerrahi endikasyonları
A
- Semptomatik anevrizmalar
- Komplikasyon oluşturan anevrizmalar
*Asemptomatik Anevrizmalar
>2 cm
içi tromboze
distal damarların tıkalı ise.
17
Q
popliteal arter anevrizmaları komplikasyonları
A
- tromboz
- embolizasyon
- rüptür
18
Q
splenik arter anevrizmaları etiyoloji
A
Fibromüsküler displazi
Nonspesifik
Portal hipertansiyon
Gebelik
19
Q
splenik arter anevrizmaları klinik
A
Asemptomatik
Bası
Karın ağrısı
20
Q
splenik arter anevrizmalar tedavi
A
Ligasyon
Endovasküler embolizasyon
21
Q
venöz tromboembolizm çeşitleri nelerdir
A
1-EKSTREMİTE TROMBOZU
- derin ven trombozu
- tromboflebit: yüzeyel ven trombozu
2-PULMONER EMBOLİ
22
Q
alt ekstermitede derin ven trombozu çeşitleri
A
1-PROKSİMAL:%85
- iliak
- femoral
- popliteal
2-DİSTAL: %15
23
Q
derin ven trombozunun en önemli sonucu nedir
A
pulmoner emboli
24
Q
pulmoner emboli-derin ven trombozu ilişkisi hakkında
A
- dvt’nin en önemli sonucu pe’dir
- pe’lerin %90ı alt ekstremite venlerinden gelir
- semptomatik dvt hastalarının yarısında pe vardır(bir kısmı asemptomatiktir)
25
Ç: derin ven trombozu etiyolojisi (virchow triadı) nedir
1-endotel hasarı
2-staz: EN ÖNEMLİSİ-> staz olan bölgede TROMBİN artar-> trombin platelet agregasyonu ve fibrin oluşumu yapar
3-hiperkoagülopati
26
Ç: endotel hasarının etiyolojisi
- travma
- yanık
- varis
- tromboz öyküsü
- sepsis
- sigara
- ht
- katater
27
Ç: staz etiyolojisi
- hareketsizlik
- postop dönem
- yolculuk
- obezite
- paralizi
28
Ç: ekonomi klas sendromu nedir
* 3 saat+ hareketsiz yolculuklarda risk başlar, 12 saat+ da risk oldukça artmıştır
* alt ekstremitede dvt gelişir
29
Ç: ekonomi klas sendromu nasıl önlenir
- çorap
- heparin
- elevasyon
30
Ç: hiperkoagülopati etiyolojisi
* trombofili
* gebelik
* kontraseptif
* malignte
* nefrotik sendrom
31
düzenli abortus sebebi ne olabilir
- MTHFR geni: kalıtsal trombofili
| * lupus antikoagülanları
32
trombofili herediter nedenleri (hiperkoagülabilite aranırken istenebilecek tetkikler)
* faktör5 leiden mut
* protrombin a mut
* protein s-c eksikliği
* antitrombin3 eksikliği
* MTHFR
33
Ç: kimlerde trombofili aranır
* genç yaşta vte
* nüks eden vte
* heparin direnci
* aile öyküsü
* anormal lokalizasyonlu tromboz: penis-boyun-meme(mondor hastalığı)
* gebelikte vte
* gebelik komplikasyonu öyküsü
34
trombofili risk faktörleri
* travma
* hiperkoagülopati
* hormon replasmanı
* yaş 60+
* malignite
* a kan grubu
* obezite
* operasyon
* sigara
* immobilizasyon
35
Ç: derin ven trombozu klinik
HİÇBİR KLİNİK BULGU DVT'YE SPESİFİK DEĞİLDİR. AKUT VEYA KRONİK OLARAK ORTAYA ÇIKABİLİRLER.
MAJOR:
* ağrı
* uyluk ve baldırda gode bırakan ödemle şişme
* baldırda>3cm çap farkı
* derin venler boyu hassasiyet
MİNOR:
* dilate yüzeyel ven
* renk değişimi
* kramp
* ısı artışı
* homans bulgusu+: ayak dorsifleksiyonda iken baldırda ağrı
* tschmarke belirtisi: baldırı sıkmakla ağrı olması
* ducing belirtisi: baldır ballotmanında ağrı
36
homans bulgusu hangi durumlarda pozitiftir
* dvt
| * tromboflebit
37
phlegmasia alba dolens
* masif iliofemoral tromboz/yüzeyel venler açık
* soluk ekstremite
* aşırı ödem
* aşırı ağrı
38
Ç: phlegmasia cerulae dolens nedir
*dvt sebebiyle tıkanan vende venöz kan birikir->bacak şişer->arteriyel dolaşım sekteye uğrar->GANGREN->amputasyon (BACAK KAYBINA NEDEN OLABİLEN TEK TOPLARDAMAR HASTALIĞI)
* masif iliofemoral tromboz/yüzeyel venler tıkalı
* siyanotik ekstremite
* kompratman sendromu-akut arter tıkanıklığı kliniği
KOMPLİKASYONLARI:
* pulmoner emboli
* amputasyon
39
dvt tanısında wells sınıflandırılması
1 PUAN
* aktif ca
* immobilizasyon
* yeni major cerrahi girişim
* derin ven hassasiyeti
* baldırda>3cm şişme
* gode bırakan ödem
* yüzeyel ven belirginleşmesi
-2 PUAN
alternatif tanı olması
* <0: düşük iht dvt
* 1-2: orta düzey
* >3: yüksek düzey
40
dvt tanısında bakılan wells skorunun yüksek olduğu (5p) hastalar hangileridir
* medulla spinalis yaralanmaları
* son 1 ayda inme
* kalça-alt ekstremite fraktür
* major multipl travma
* major alt ekstremite ameliyatları
41
dvt tanı
WELLS İLE RİSK ÖLÇ.
A)DÜŞÜK DVT OLASILIĞI
1-d-dimer bak: negatifse dvt yok. pozitifse;
2- venöz doppler usg bak: teknik olarak yeterli ekipmanlarda negatifse: dvt yok. pozitifse: DVT VAR. ekipmanlar teknik olarak yetersizse;
3-venografi bak/usg tekrarla
B)ORTA-YÜKSEK DVT OLASILIĞI
1-venöz doppler usg bak:
teknik olarak yeterli ekipmanlarda negatifse: dvt yok. pozitifse: DVT VAR. ekipmanlar teknik olarak yetersizse;
2-d-dimer bak: negatifse dvt yok. pozitifse;
3-venografi bak/usg tekrarla
* d-dimer
* doppler usg: en yaygın->İLK TERCİH
* venogrofi: eskiden as imiş
* mr venografi
* bt venografi
42
dvt tanısında d-dimer özelliklerii
* proksimal dvt'ye özgünlüğü>distal
* yüksek riskli hastalarda negatif tahmin değeri yetersiz
* düşük riskli hastalarda çok iyi******as
43
d dimer hangi durumlarda yüksek çıkabilir
```
mi
sepsis
pnömoni
malignite
major cerrahi postoperatif
hamilelik
```
44
dvt tanısında doppler usg özellikleri
* en yaygın kullanılan
* proksimal dvt'ye duyarlılığı>distal
* semptomatiklerde duyarlılığı>asemptomatiklerde duyarlılığı
45
dvt tanısında doppler usg avantaj-dezavantaj
```
SINIRLAMALAR:
koopere olmayan hasta
pozisyon verilemeyen ekstremite
morbid abezite
fazla ödem
deneyimsizlik
kalitesiz cihaz
```
46
dvt tanısında venografi eskiden as iken şimdi neden değil
* invaziv
* flebit/tromboz riski
* kontrast nefropatisi
* allerjik reaksiyon
47
Ç: derin ven trombozu tedavi
AMAÇLAR:
* pulmoner emboliyi önlemek
* venöz tromboz nüksünü önlemek
* semptomatik tedavi
* kronik venöz yetmezlik/ülserin engellenmesi(posttrombotik sendrom)
* DESTEK TEDAVİSİ
- kompresyon: kompresyon çorabı, bandaj, intermittant pnömotik kompresyon
- elevasyon
*ANTİKOAGÜLAN
-UNFRAKSİYONE HEPARİN->kısa etkili: : 80 ünite/kg bolus + 18 ünite/kg/saat infüzyon: dozu aPTT ile ayarla(normalin 1-5-2 katı hedeflenir,hedefe ilk 24 saatte ulaş)
-DÜŞÜK MOLEKÜL AĞIRLIKLI HEPARİN->uzun etkili
-WARFARİN-> ****asla tek başına bununla BAŞLANMAZ** heparin+warfarin başlanır, 2-5 gün devam edilir, sonrasında heparin kesilir ve sonrasında INR 2.5 olacak
şekilde en az 3 ay sadece warfarin devam edilir
-YENİ TİP ANTİKOAGÜLANLAR
* TROMBOLİTİK TEDAVİ: rutin kullanılmaz, %40 hasta uyumludur
- tPA
- streptokinaz
- ürokinaz
a) sistemik
b) katater ile
* CERRAHİ:
- perkütan venöz trombektomi
- cerrahi venöz trombektomi
- anjioplasti
- endovenöz stent
* VENA CAVA FİLTRESİ
- koymak da çıkarmak da zor
*PROFİLAKSİ İÇİN
48
dvt'nin destek tedavisinde kompresyon uygulanmadan önce dikkat edilmesi gereken
*ankle brakial indeks: ABI ölçülüp arteriel iskemi ekarte edilmelidir
49
Ç: dvt tedavisinde hastaneye yatırılarak heparin uygulanması gereken hasta grupları kimlerdir
* pe
* masif ven trombozu
* aktif kanama
* ileri kc hastalığı
* trombositopeni
* çocuklar
50
heparin tedavisinde takip ne ile yapılır
-aPTT: AKTİVE PARSİYEL TROMBOPLASTİN ZAMANI normal düzeyinin 1,5-2 katı hedeflenir
51
Ç: düşük molekül ağırlıklı heparinler
* enoxiparin->oksapar
* bemiparin->hibor
* tinzaparin->innoheb
* nadroparin->fraksiparin
* dalteparin->fragmin
52
Ç: derin ven trombozu tedavisinde unfraksiyone heparin/ düşük molekül ağırlıklı heparin farkı
*tedavi etkinlikleri aynıdır
```
*düşük molekül ağırlıklı heparinde;
daha az major kanama
daha fazla minor kanama
daha az trombositopeni
uygulama kolay
yatış gerekli değildir
monitorizasyona gerek yok
biyoyararlanımı yüksek
yarılanma ömrü daha uzun
osteopeni sıklığı daha azdır
```
53
fibrinojenden fibrin üreten molekül
trombin
54
protrombinden trombin oluşturan moleküller
antitrombin3
| faktör 10a
55
Ç: yeni tip antikoagülanlar nelerdir
FAKTÖR XA İNHİBİTÖRLERİ
A)İNDİREKT: pentasakkaritler-subkutan
-fondaparinux: arixtra
B)DİREKT:oral
- rivoroxaban: xarelto
- apixaban: eliquis
56
klasik dvt tedavisi ve tedavi süreleri nasıldır
nüks riski düşük: 3ay
orta: 3-6 ay
yüksek(nüks öyküsü, kalıcı uyaran: 6ay - ömür
57
dvt tedavisinde tedavi durdurulduğundaki risk riskleri neler
* malignite
* kt
* kalıcı rf/geçici rf
* idiopatik dvt
* 2. vte atağı
* yaş
* rezidü trombüs
* v cava filtresi
58
dvt tedavisinde vena cava filtresi endikasyonları
* dvt tedavisi başarısız ise
* dvt tedavisi başlanamamış ise
* dvt tedavisi mecburen kesilmiş ise
* tekrarlayan pe'ler oluyorsa
59
Ç: dvt komplikasyonları
- pulmoner emboli: ERKEN DÖNEM
- venöz yetmezlik
- nüks tromboz
- post trombotik sendrom: GEÇ DÖNEM
- phlegmasia cerulae dolens
60
Ç: pulmoner emboli semptom
```
dispne
göğüs ağrısı
öksürük
bacakta şişme
bacakta ağrı
hemoptizi
çarpıntı
senkop
wheezing
anjinal ağrı
ani ölüm: %10u ilk 1 saatte ölür
```
61
Ç: venöz tromboembolizm profilaksisi nasıl yapılır ve profilaksiye daha çok önem verilmesi gereken profilaktif risk grupları nelerdir
* operasyona girecek hastalarda, operasyondan sonra dvt oluşmasın diye kullanılır
* düşük molekül ağırlıklı heparin kullan
* ameliyattan hemen önce,bir gün önce ya da sonrasında başlanır: 7-10 gün devam edilir
* 0.5 mg/kg/12-24saat
RİSK GRUPLARI
* alt ekstremite major ameliyatlar
* amputasyonlar
* medulla spinalis yaralanması
* renal transplantasyon
* beyin cerrahi
62
cerrahide venöz tromboembolizm riskli durumlar nelerdir
63
lenfatik sistemin görevleri nelerdir
1-transport: su, protein, yağ, tümör hücresi taşır
2-immün sistem: hücre ve antikor yapımı->savunma
3-rezervuar: lenf nodu->lenfosit kaynağı
*lenf sıvısı proteinleri taşıyamazsa cidde ödeme bağlı otointoksikasyon oluşur
64
lenf sıvısı özellikleri
-günde 2-3 L
- %96 su
- protein
- lipid
- kh
- enzim
65
lenfatik sistemin olmadığı organlar nelerdir
```
göz
beyin
ms
dalak parankimi
kia
```
66
alt ekstremide lenf yolu
YÜZEYEL: v. saphena magna - v. saphena parva'yı takip eder
DERİN: alt ekstremite derin venlerini takip eder-> popliteal ld'ye ulaşırlar
ikisi birleşir,
->inguinal ld->aortailiak ld->cysterna chli->ductus thoricus->sol subclavian ven-> sol supraclavicular ld
67
sağ üst ekstremite lenf yolu
ductus lenfaticus dexter->sağ subclabvian ven
68
sol ekstremiteler + sağ alt ekstremite lenf yolu
ductus lenfaticus sinister
69
Ç: lenfödem nedir
* kapiller filtrasyon bozulmaksızın
* lenf drenajının bozulmasına bağlı
* vücutta bölgesel, gode bırakan lenf sıvısı birikimi
-bol proteinlidir->fibrozis yapar
- %80 alt ekstremite (sol>)
- k>e
70
Ç: ödem nedir
*kapiller filtrasyon-lenfatik drenaj arası dengesizlik sonucu interstisyel sıvı artışıdır
71
Ç: primer lenfödem çeşitleri
1-KONJENİTAL: %15
- milroy: OD
- distikiyazis: gen mut
2-LENFÖDEM PRECOX:%80, 35y>
-meige: ailesel
3-LENFÖDEM TARDA: %5, 35y
72
Ç: lenfödem çeşitleri
1-PRİMER: %35
A)KONJENİTAL
-milroy
-distikiyazis
B)PRECOX
-meige
C)TARDA
----------------------------------------------------------------------------
2-SEKONDER: %65
maks sebebi: malignite ve bu sebeple yapılan cerrahilerden dolayı
A)TRAVMA
- yaralanma
- yanık
B)İNFEKSİYON
- mantar
- piyojenik: streptekok/staphylicoc, erizipel/sellülit
- parazitik: flaryazis/vuşeria bankrofti/bugeria malayi
C)GRANÜLAMATÖZ
- tbc
- sifiliz
- sarkoidoz
D)CERRAHİ
-lenf nodlarına cerrahi müdahaleler
E)POSTTROMBOTİK
F)TÜMÖR İNVAZYONU
73
lenfödem evrelendirilmesi
BRUNNER SINIFLAMASI
EVRE0:
klinik bulgu yok
histolojik bulgu VAR
```
EVRE1:
gode bırakan
elevasyonla inen
<3cm çap farkı oluşturan ödem
*buffalo hump
```
```
EVRE2:
gode bırakmayan
elevasyonla inmeyen
>3cm çap farkı oluşturan ödem
*buffalo hump
```
```
EVRE3:
cilt değişiklikleri: kalınlaşır-kabalaşır
fibrozis
*elefantiyazis: fil hastalığı
>5cm çap farkı
```
74
steward treves sendromu nedir
-kronik lenfödem zemininde gelişen lenfanjiosarkom
75
lenfödem ilişkili kanserler
- steward treves sendromu
- kaposi sarkomu
- liposarkoma
- lenfoma
- skuamöz hc tümör
- bazal hc tümör
- malign fibröz histiostoma
76
lenfödem tanı
- lenfosintigrafi
| - lenfanjiografi: aplastik-hiperplastik-hipoplastik(maks)
77
lenfödem tedavi
```
MEDİKAL:
cilt-tırnak hijyeni
elevasyon
egzersiz
elastik bandaj
basınç çorabı
kompresyon pompası: IPC
masaj
tuz kısıtlaması
sekonder infeksiyonda ab: kristalize penisilin
diüretik
kilodan sakınmak
```
CERRAHİ:
1-LENFATİKOVENÖZ ŞANT: POLİTOWSKİ AMELİYATI
2-OMENTUMU O BÖLGEYE ÇEKMEK: GOLDSMITH AMELİYATI
- charles
- homans miller
- thampson
78
lenfödem-lipödem ayrımı nasıl yapılır
lipomada
-buffalo hump
-stemmer bulgusu
YOK
79
stemmer bulgusu nedir
- lipödem-lenfödem ayırıcısıdır
| - ayak 2.-3. parmağının üzerindeki deri tutulup yukarı kaldırılamıyorsa bu durum LENFÖDEM lehinedir
80
sekonder lenfödemin infeksiyon kısmındaki piyojenik lenfanjit hangi zeminler üzerinde oluşur
1-SELÜLİT: düzensiz kenar- deriyle aynı seviye
| 2-ERİZİPEL: düzenli kenar- deriden kabarık
81
PAH doğal seyri
semptomatik->kladikasyon intermittent->kritik iskemi
82
kronik tıkayıcı arter hastalıkları nelerdir
- aterosklerozis obliterans
- bürger hastalığı
- arterit
- konnektif doku hastalığı
- anevrizma
- persistan siyatik arter
83
aterosklerozis obliterans risk faktörleri
```
ENDOTEL FONKSİYON BOZUKLUĞU YAPANLAR
-sigara
-hiperlipidemi
-ht
-diyabet
-genetik
-obezite
-hiperhomosisteinemi
-
```
84
periferik arter hastalığı nedir
plak oluşumu nedeni ile daralan atardamardan kan geçişi kısıtlanır ve arteriel yetmezlik açığa çıkar. etkilediği bölgelerde ağrı yaapr
85
damar tıkanıklığı neticesinde oluşan darlığın distalindeki akımı neler belirler
- darlık çapı
- darlık uzunluğu
- ardışık darlıklar
86
alt ekstremite tıkayıcı periferik arter hastalıklarının lokalizasyonları
- femoropopliteal: max
- aortailiak:LERICHE
- krural
- poplşteal
- iliofemoral
87
tıkayıcı periferik arter hastalığı klinik
- kladikasyo->istirahat ağrısı
- uçlarda: gangren-iskemik yara
- empotans: leriche'de
- atrofik ekstremite
- kıllarda dökülme
- tırnaklarda kabalaşma
88
kladikasyo nedir
- belirli mesafe yürüyünce açığa çıkar
- kramp tarzı
- istirahat ile 2-5 dkde geçer
- periferik nabızlar azalır/normaldir
89
istirahat ağrısı nedir
- geceleri hareketten bağımsız başlar
- ayağı yukarı kaldırmakla gelir
- KESİNLİKLE nabız alınamaz
- iskemik yara/gangren:iyileşmezler
90
tıkayıcı periferik arter hastalığı FM'sinde neler görürüz
```
İNS:
atrofik ekstremite
kıllarda dökülme
tırnakta kabalaşma
iskemik yara/gangren
```
PAL:
nabızsızlık-azalmış nabız
OSK:
üfürüm
91
Ç: periferik nabız noktaları nelerdir
```
aksiller
brakial
radial
ulnar
femoral: symphizis pubis-sias arası 1/3 medial
popliteal: fossa poplitea
posterior tibial: medial malleol arkası
dorsalis pedis: yatak sırtı 1-2. metatarsal arası
```
92
aterosklerozis obliterans evreleri
EVRE1: ASEMPTOMATİK
EVRE2: KLADİKASYO
EVRE3: İSTİRAHAT AĞRISI
EVRE4: ÜLSER/GANGREN
93
akut arter tıkanıklığı tanı
```
LAB:
hemogram
biyokimya: lipid
DM: hgba1c
koagülasyon profili
```
```
NONİNVAZİV:
doppler ABI
segmental basınç ölçümü
renkli doppler usg
treadmil:yürüme testi
ekg: disritmi-mi
```
İNVAZİV:
anjiografi
mr anjiografi
94
ABI nedir
Doppler USG kullanarak A. tibialis posterior ve A. brakialis sistolik basınçları ölçülür ve oranlanır. Kol ile karşılaştırıldığında, bacaktaki düşük tansiyon, periferik arter hastalığı nedeniyle tıkanmış arterleri düşündürür.
0. 9-1.2:normal
0. 7-0.9:hafif
0. 4-0.7:orta
0. 4>:şiddetli
95
aortailiac tıkanıklık nedir
- leris sendromu
- femoropopliteal tıkanıklığa göre daha erken yaşta
* femoral arter nabzı: kaybolmuş-azalmış
* bilateral kalça/uyluk kladikasyonu
* impotans
96
femoropopliteal tıkanıklık nedir
* maks: adduktor kanal
* dinlenim ağrısı: ön ayakta/geceleri uyutmaz/yatarken ayakları sarkıtma ihtiyacı/narkotik dirençli ağrı
* gangren maks parmakları tutar
*VİTRİN HASTALIĞI:
izole yüzeyel femoral arter hastalığı+popliteal tıkanıklık
baldırda
97
bacak ağrısı nörolojik nedenler
- lumbar kanal darlığı
- radikulopati
- periferik nöropati
- rahatsız bacak sendromu
98
bacak ağrısı kas iskelet sistemi nedenleri
- baker kisti
- bağ kopması
- kemik kas malignitesi
- artrit
- konnektif doku hastalıkları
- gece krampı
- kompartman sendromu
99
bacak ağrısı vasküler nedenler
ARTERİEL:
- periferik vasküler hastalık: kladikasyo intermitten
- arteriel tromboembolizm
- popliteal arter anevrizması
- kolesterol embolizmi
- persistan siyatik arter sendromu
VENÖZ:
- derin ven trombozu
- venöz yetmezlik
100
bacak hem ağrılı hem de şişse neden ne olabilir
- dvt
- tromboflebit
- sellülit
- rüptüre baker kisti
- travma
101
bacak sadece şişse, ağrı eşlik etmiyorsa neden ne olabilir
-lenfödem
102
bacak sadece ağrılıysa, şişlik eşlik etmiyorsa neden ne olabilir
- pah
- nöropati
- travma
103
kronik venöz yetersizlik ile arterial yetersizlik arasındaki fark nedir
V:ciddi değil
A:ciddi
V:elevasyonla azalır
A:istirahatle azalır
V:gangren yok
A:var
V:pigmente-fibrotik cilt
A:parlak-atrofik deri
V:ödem - pigmentasyon - siyanoz
A:zayıf nabız - elevasyon ile gelen solukluk
104
tıkayıcı periferik arter hastalıklarında cerrahi endikasyonları nelerdir
- yaşam kalitesini etkileyen kladikasyo
- kritik bacak iskemisi
- vasküler empotans
105
kladikasyolu hastaya yaklaşım
1-bacak ağrısı olan hasta geldi
2-anamnez PAH ile uygunsa:
3-FM yap. FM PAH ile uygunsa: PAH
uygun değilse:
4-Treadmill yürüme test yap. ABI>0.3 azalırsa: PAH
106
aterosklerozis obliterans tedavisi
KONSERVATİF:
* sigara kes
* diyet kontrolü
* ht kontrolü
* lipid profili kontrolü
YÜRÜME EGZERSİZİ
İLAÇ TEDAVİSİ
* aspirin: coraspirin
* pentoksifilin
AYAK BAKIMI
GİRİŞİMSEL
* balon anjioplasti
* stentleme
107
aortailiac tıkanıklık tedavisi
* tromboendarterektomi
* bypass cerrahisi
* sempatektomi
108
femorodistal tıkanıklık tedavisi
* bypass cerrahisi
* sempatektomi
* amputasyon
109
tıkayıcı periferik arter tıkanıklığı cerrahisinden sonra postoperatif tedavi
ERKEN:
- düşük molekül ağırlıklı antikoagülan
- antiagregan
- ab
- yatak istirahati
GEÇ:
- antiagregan
- risk kontrolü: sigara-lipid-ht)
110
Ç: bürger hastalığı: tromboanjitis obliterans nedir
```
*sigara içen genç erkek
üst-alt ekstremite
küçük-orta çaplı arterleri tutan
aterosklerotik OLMAYAN
segmental/inflamatuar trombüs
vazooklüziv damar hastalığıdır
```
* e>k
* 20-45 yaş
* yarı yarıya amputasyon riski
* kuru iskemi
111
bürger hastalığı tedavi
KONSERVATİF
PROSTAGLANDİN İNFÜZYONU
TROMBOLİTİK TEDAVİ
AB-ANALJEZİK
DİSTAL BYPASS
SEMPATEKTOMİ
AMPUTASYON
112
kolesterol embolizmi komplikasyonlar
* çoklu organ yetmezliği
| * distal eks. iskemisi: blue toe
113
akut arter tıkanıklığı bulguları: 6P BULGULARI
```
1-ağrı
2-parestezi
3-parelizi
4-soğukluk
5-solukluk
6-nabızsızlık
```
114
trombolitik tedavi kontraendikasyonlar
aktif kanama
intrakranial kanama
kompartman sendromu
cpr<10 gün
115
Ç: akut arter tıkanıklığı etiyoloji
1-TROMBOZ: alt ekstremiteden
- ateroskleroz
- bypass greft trombozu
- popliteal arter hastalıkları
- vasküler travma:invaziv kateterizasyon, kan gazı girişimi
- aort diseksiyonu
- iyatrojenik
- intraarteriyel ilaç enjeksiyonları
2-EMBOLİ: üst ekstremiteden
- kky
- mi
- af
3-TRAVMA
4-PHLEGMASIA CORULAE DOLENS
116
Ç: arteriel/venöz emboli etiyoloji
ARTERİEL EMBOLİ: maks kalpten
* KARDİYAK: mural trombüs %75
- atrial fibrilasyon
- mi
- mekanik kalp kapakları
- ky
- bakteriyel endokardit
- atrial miksoma
* PERİFERİK VASKÜLER
- anevrizma
- ülsere aterosklerotik plak
- arteriel kateterizasyon sonuçları
```
ARTERİEL TROMBOZ:
-ateroskleroz: max
-bypass greft trombozu
-aorta diseksiyonu
-iyatrojenik
----------------------------------------------
VENÖZ EMBOLİ: maks bacaktan
-dvt
```
117
emboli-tromboz farkları
e: ani ağrı
t: kladikasyo
e: klinik durum ağır
t: hafif
e: anijioda kolleteral yok->ani geliştiği için
t: var->yıllar içinde geliştiği için
e: maks kardiyak nedenler
t: maks ateroskleroz nedenli
118
Ç: emboli tipleri
```
1-tromboemboli: a-venöz b-arteriel
2-doku embolisi: a-yağ b-hücre
3-septik emboli
4-parazit embolisi
5-hava embolisi
```
* yağ embolisi: uzun kemik kırığı-yumuşak doku travması-yanık
* hava embolisi: hava kabarcığı-gazların dolaşıma karışması
119
posttrombotik sendrom nedir
- dvt geç dönem komplikasyonudur
- ödem
- kramp
- deformasyon
120
Ç: akut arter tıkanıklığı nedir
ekstremite canlılığını tehtit edecek ölçüde perfüzyonun bozulmasıdır
121
Ç: akut arter tıkanıklığı tedavi
```
AMAÇLAR:
■ Ekstremite ve hayatı kurtarmak
■ Kan akımını düzeltmek ve
■ Tekrarlayan tromboz ve emboliyi
önlemek
```
ACİL ÖNLEMLER
* dijitalizasyon: kapiller yatakta perfüzyonun arttırılması
* ekstremitenin aşağı sarkıtılması-pamukla sarılması
1-HEPARİN
*80 ünite/kg bolus-> aPTT 50-80sn arasında tut
2-TROMBOLİTİK TEDAVİLER
* ürokinaz
* tpa
3-ENDOVASKÜLER GİRİŞİMLER
* intra arteriyel tromboliz
* perkutan trombektomi
4-CERRAHİ
* açık trombektomi
* bypass: otolog ven/greft
* amputasyon
122
Ç: akut arter tıkanıklığı hastaya öneriler
- soğuktan kaçın
- sigaradan kaçın
- elevasyondan kaçın
123
Ç: akut arter tıkanıklığına bağlı akut iskemi komplikasyonları
```
■ NEKROZ VE DOKU KAYBI
■ REPERFÜZYON HASARI
■ KOMPARTMAN SENDROMU
■ UZAK ORGAN HASARI
■ BÖBREK YETMEZLİĞİ
```
124
Ç: kompartman sendromu nedir, tedavisi
AKUT: trafik kazası/yüksekten düşme/iş kazası->kol-bacak kaslarında basınç->arter ve venler tıkanır->GANGREN->amputasyon *ACİL TEDAVİ
KRONİK: aşırı egzersiz-spor *ACİL TEDAVİYE GEREK YOK
karın içi ödem birikerek intraabdominal basınç>20 olduğunda;
* v.cava komprese olur ve venöz dönüş azalır
* kardiyak outpod azalır
*sinirler ezilir
*reperfüzyon hasarı açığa çıkar
T: fasciatomi
125
Ç: crush sendromu nedir
* ezilme biçiminde yaralanma
* uzun süreli sıkışma ve hareketsizlik
* belirgin doku zedelenmesi ve kas nekrozu
* ölümcül
* hipovolemik şok: hücre dışı sıvı zedelenen kasta birikiyor
* hiperkalemi-hipokalemi
* metabolik asidoz
* akut myoglobulinürik böbrek yetmezliği
* kompartman sendromu
126
Ç: crush sendromu tedavi
* 1,5 litre/saat izotonik nacl
* idrar çıkışını takip et
* hiper-hipopotasemi tedavisi
* fasiotomi
127
Ç: pulmoner emboli nasıl gelişir
* pe, vücudun başka bir yerindeki trombüsün akciğerin bir kısmına giden kan akımına engel olduğu durumdur.
* genelde staz->trombüs oluşumuna yol açar
* maks etiyoloji: %90 bacakta oluşan dvt
128
Ç: masif ven trombozu nedir
*dvt'nin yaygın/şiddetli haline denir
MASİF İLEOFEMORAL VEN TROMBOZLARI
a-phlegmasia alba dolens
b-phlegmasia cerulae dolen
129
Ç: hipertansif hastada preop hazırlık
* ilaçlarla kontrol altında tutulabiliyorsa fazla önem taşımaz ama 200/100 üzerindeyse/uç organ hasarı varsa: TEDAVİ GEREKİR. düzelme olmadan ameliyat edilemez
* BETA BLOKÖR
130
Ç: akut arter tıkanıklığı evreleri
EVRE 1: moderate iskemi
- erken dönemde nabız döner
- aniskemik emboli
EVRE 2: ilerlemiş iskemi
- sadece bir kısımda geç iyileşme olur
- kronik postembolik iskemi
EVRE 3: ciddi iskemi
- gangren
- metabolij komplikasyon
EVRE 4: çok ciddi iskemi
-fatal
131
Ç: antikoagülanlar ve antidotları
* HEPARİN:
- 80 ünite/kg iv bolus->18 ünite/kg/saat
- yarı ömrü 0-2 saat
- A: protamin sülfat
* DÜŞÜK MOLEKÜL AĞIRLIKLI HEPARİN
- 1 mg/kg/gün->0.5 mg/kg/gün
- yarı ömrü 4-6 saat
- A: yok
WARFARİN:
- 5 mg/gün
- A: k vitamini
132
Ç: dvt nedir
- ekstremitelerin derin venlerinde meydana gelen trombozlardır.
- genelde alt ekstremitede, alt ekstremitenin de proksimal kısmında olurlar
- en önemli sonucu pulmoner embolidir
133
Ç: diyabetik ayak nedir
* ağır bir derin ven trombozu türüdür
* etkilenen segmentin tüm venöz yolları tıkanmıştır
* kan birikimi sonucunda->arteriel vazospazm->ödemli-soluk-ağrılı: phlegmasia alba dolens
134
Ç: balon anjiyoplasti işlemi nedir
- fogaty kateteri ile yapılır.
| - uçtaki balon kısmı şişirilerek darlık açılır-emboli temizlenir
135
Ç: doku iskemi süreleri
* böbrek
* deri----------------->24 saat
* kalp
* kas
* ac------------------->4 saat
* kemik--------->4 gün
* yağ------------>13 saat
* kc
* bağırsak------------>6-12 saat
*pankreas------>12-18 saat
136
Ç: aortaenterik fistül nedir
- bir anevrizma komplikasyonudur
- anevrizma cerrahisinde uygulanan greftin enfeksiyonu sonucu oluşur
- gis kanaması görülür
137
Ç: gangren nedir
ekstremitelerin KOAGÜLASYON NEKROZUdur
* ek olarak LİFEKASYON NEKROZU eşlik ederse-> yaş gangren
* etmezse->kuru gangren
- kuru gangren: arter tıkanıklığı sonucu
- yaş gangren: beslenmesi bozuk dokunun enfeksiyonu
138
Ç: antikoagülan ilaçlar nerelerde kullanılır
- tromboemboli tedavi-profilaksi
- prostetik kalp kapağı
- af bağımlı emboli önlenmesinde
- stroke önlemede
- mi önlemede
139
Ç: heparin uygulama yolları nelerdir
- subkutan
| - iv
140
abdominal aort anevrizmasında ön planda olan komplikasyon
rüptür
141
popliteal arter anevrizmasında ön planda olan komplikasyon
tromboemboli
142
cysterna chyli - ductus thoracicus hakkında
```
CYSTERNA CHYLİ
L2
aortanın sağında
5 cmlik kese
ductus thoracicusun başında bulunuyor
```
DUCTUS THORACİCUS
45 cm
sol subclavian vene dökülür
143
erizipel nedir selülit nedir
E: kenarları düzenli, deriden kabarık lezyon
S: kenarları düzensiz, deriyle aynı seviyede lezyon
