DD prolaps Flashcards
Wat is een prolaps?
Een verzakking van de inwendige (geslachts)organen, ten gevolge van een voor- of achterwand verzakking van de vagina.
Een prolaps is niet levensbedreigend maar verminderd de
kwaliteit van leven wel enorm.
Wat zijn belangrijke risicofactoren voor het krijgen van een prolaps?
- Leeftijd (ca. 10% >75 jaar)
- Zware lichamelijke arbeid
- Ernstige COPD
- Obstipatie
- Overgewicht
Wat is de belangrijkste spier in het bekken?
De m. levator ani, deze wordt lateraal begrens door de m. obturatorius internus.
Hoe kan een prolaps van de vaginawand optreden?
Constant evenwicht in het kleine bekken tussen de intra-abdominale druk en de steunende bekkenbodem. een prolaps kan dus op twee manieren:
- verhoging van de intra-abdominale druk: hoesten (COPD), overgewicht, persen door obstipatie etc.
- verminderde steunfunctie van de bekkenbodem: beschadiging collageen/spieren door zwangerschap, geboorte, veroudering of menopauze.
Hoe kunnen zwangerschap/geboorte leiden tot letsel aan de bekkenbodem?
Kunnen leiden tot direct letsel aan de bekkenbodem door:
- Rupturen als gevolg van het oprekken van de weefsels.
- beschadiging van de n. pudendus (neurogene innervatie)
- Beschadiging m. levator ani / bindweefsel met gedeeltelijke spieratrofie, krachtverlies en veranderingen in samenstelling en elasticiteit tot gevolg
Hoe kan veroudering leiden tot schade aan de bekkenbodem?
Veroudering leidt ook tot verandering van de neurogene innervatie en tot
veranderingen van het bindweefsel, met verlies van de steunfunctie als gevolg.
Hoe kan de menopauze leiden tot schade aan de bekkenbodem?
De menopauze en het daardoor veroorzaakte verlies aan oestrogeenstimulatie
leidt tot atrofie van het epitheel en bindweefsel van vooral de vagina en de lagere
urinewegen.
Welke vormen van verzakking kunnen er optreden (DD)?
- Verzakking van de uterus (descendens uteri)
- Verzakking van de vagina voorwand en daardoor de blaas (cystokele)
- Verzakking van de dunne darm (enterokele) via het cavum douglasi.
- Verzakking van de vagina top (na een hysterectomie)
Wat zijn typische klachten bij een verzakking?
- Een “balgevoel” dat in de loop van de dag toeneemt.
- Moe of zwaar gevoel onder in de buik of in de vagina.
- Als de verzakking verder is gevorderd, zien vrouwen ook daadwerkelijk iets uit de vagina zakken (daarom moet gevraag worden of dat het geval is).
- Lage rugpijn, pijn onder in de buik
Wat zijn andere klachten die kunnen optreden bij een verzakking?
- Mictieklachten:
- stressincontinentie (drukverhogende momenten)
- overactieve blaasklachten (urgency, frequency, urge-incontinentie
- Urineretentie (“sproeien, slappe straal, achterblijven urine leidend tot UWI’s) - Defecatieklachten:
- Moeilijke stoelgang (rectocele; kan verholpen worden door met vingers te drukken)
- incomplete lediging
- anale incontinentie - Seksuele dysfunctie:
- “niet passen”
- onprettig voelen
- verminderd gevoel
- incontinentie - Decubitus:
- doorligwonden/bloedverlies door schuren tegen kleding
Wat is belangrijk uit te vragen in het geval van een verzakking?
In welke mate de patiënte gehinderd wordt in het dagelijks leven door haar klachten (kwaliteit van leven).
Wat zijn kenmerkende afwijkingen voor verzakkingen bij het LO?
- Inspectie:
- lokale afwijkingen aan de vulva en/of anus
- bilnaad verdwenen/anus op gelijk niveau met de omliggende huid
- anusreflex afwezig (suggestief voor n. pudendusletsel)
- geboortetraumata
- atrofie/veroudering - Gynaecologisch onderzoek (kracht en coördinatie m/ levator ani):
- bekkenbodem stevig aanspannen tegen
intravaginaal geplaatste vingers. Normaal worden vingers krachtig naar ventraal verplaatst.
- overige afwijkingen in het kleine bekken. - Rectaal toucher (bij defecatieklachten):
- Beoordelen rustdruk en knijpkracht anale kringspier
- palperen op aanwezigheid tumoren
- bij persen voelen of de rectumvoorwand prolabeert.
Hoe is de mate van verzakking te kwantificeren?
Middels het pelvic organ prolapse quantification (POPQ) systeem.
Vrouw laten persen en vragen of de prolaps op zijn ergst zichtbaar is (kan eventueel staand herhaald worden).
Meest verzakte deel wordt gemeten (cm’s) t.o.v. het restant van het hymen. De mate van prolaps is afhankelijk van het tijdstip omdat deze door de dag toeneemt.
Welke stadia worden onderscheiden
Stadium 0: er is geen verzakking
Stadium 1: er is een verzakking maar de meest distale punt komt niet tot 1 cm voor het hymen.
Stadium 2: meest distale deel van de verzakking is binnen 1 cm afstand van het hymen (erbuiten of binnen).
Stadium 3: meest distale deel van de verzakking is >1 cm voorbij het hymen, maar minder dan een totale verzakking.
Stadium 4: complete verzakking, er is geen inwendige vagina over.
Moet een prolaps behandeld worden?
Een prolaps hoeft niet per sé behandeld te worden, maar dit kan de klachten wel significant verminderen en de kwaliteit van leven verbeteren.
Er wordt daarom ook pas behandeld indien de prolaps klachten veroorzaakt en de anatomische afwijkingen evident zijn.
