Dorosłość

Question 1

Dorosłość - wskaźniki subiektywne:

Answer 1

1. odpowiedzialność za samego siebie
2. podejmowanie samodzielnych decyzji
3. planowanie własnej aktywności
4. posiadanie stabilnych planów na przyszłość
5. umiejętność zaangażowania w wybraną działalność

Question 2

Wskaźniki obiektywne

Answer 2

1. zawodowa i finansowa niezależność
2. życie poza rodziną pochodzenia
3. ustanowienie nowego miejsca zamieszkania
4. małżeństwo lub długotrwały związek
5. rodzicielstwo
6. wybór kariery zawodowej i zaangażowanie w nią

Question 3

Potencjał dorosłości:

Answer 3

1. realistyczne budowanie wizji przyszłości
2. stawianie celów ambitnych, ale możliwych do osiągnięcia
3. branie odpowiedzialności za efekty autonomicznych wyborów
4. analizowanie swoich doświadczeń jako życiowej nauki, nie wpływając destrukcyjnie na samoocenę

Question 4

Istota 4. ery rozwoju

Answer 4

1. Podjęcie zobowiązań dotyczących sfery funkcjonowania rodzinnego, zawodowego i społecznego
2. Gotowość do zmian
3. Cnota wierności podjętym decyzjom i dokonanym wyborom - motywacja do kontynuowania działań wbrew pojawiającym się przeszkodom
4. Początkowy okres dorosłości - podejmowanie działań na rzecz drugiego człowieka
5. ukształtowany system etyczny
6. Środkowy etap dorosłości - jego przebieg zależy od
   ~``czynniki biologiczne - podatność na choroby, dziedziczenie
   ~~ oddziaływania społeczne - czego oczekują inni ludzie
   ~~własna aktywność
7. Późna dorosłość - straty: sił i zdrowia, zasobów finansowych, współmałżonka, czase dzieci i wnuków, przyjaciół i znajomy

Question 5

Wczesna faza dorosłości

18/20 - 30/35 lat

Answer 5

• podstawowe sfery funkcjonowania - rodzinna i zawodowa
• wybór partnera życiowego, zakładanie rodziny, praca zawodowa, budowa domu
• Zinstytucjonalizowane moratorium - proces nabywania określonej tożsamości nie kończy się pod koniec adolescencji, lecz nabiera kształtu w fazie wyłaniającej się dorosłości - np. przerwanie studiów, angażowanie się w różne akcje
• Najwięcej okazji do uczenia się, zdobywania wiedzy

Question 6

Środkowa faza dorosłości

30/35 -60/65 lat

Answer 6

• podstawowe zadanie - rozwinięcie umiejętności dojrzałego radzenia sobie ze zmianą
• przygotowanie do starości
• towarzyszenie nastolatkom w stawaniu się dorosłymi
• osiągnięcie pełnej socjalizacji i społecznej odpowiedzialności
• akceptacja zmian psychospołecznych i dostosowanie się do nich - starzenie się, mniejsze zdolności fizyczne
• akceptacja starzenia się własnych rodziców, wzięcie za nich odpowiedzialności

Question 7

Późna faza dorosłości

Answer 7

1. Rozpoczyna się od przejścia na emeryturę
2. doświadczenia: spadek dochodów, przeprowadzki, utrata współmałżonka, ciężka choroba,
3. dostosowanie się do mniejszych możliwości fizycznych i pogorszenia stanu zdrowia
4. zmiana roli społecznej - poświęcenie rodzinie, aktywna działalność jako członek kościoła
5. nowe zainteresowania

Question 8

Tożsamość osiągnięta

Answer 8

• optymalne rozwiązanie kryzysu adolescencyjnego
• zapewnia stopniowe wchodzenie w nowy okres życia poprzez fazę nowicjatu
• opanowywanie nowych umiejętności skutkujące wzrostem poczucia kompetencji

Question 9

Przyjęcie tożsamości nadanej (lustrzanej)

Answer 9

• szybsze niż u rówieśników podejmowanie zadań rozwojowych okresu dorosłości, z pominięciem moratorium i nowicjatu
• ryzyko braku satysfakcji z wejścia w nowy etap życia i brak pozytywnego obrazu siebie

Question 10

Możliwe jest znaczne przedłużenie moratorium poza fazę późnej adolescencji

Answer 10

• jednostka unika podejmowania wiążących decyzji i brania za nie odpowiedzialności

Question 11

Ukształtowanie tożsamości rozproszonej

Answer 11

• nałożenie na siebie zadań rozwojowych późnej adolescencji i wczesnej dorosłości
• pomieszanie ról - konflikty ról i konflikty interpersonalne
• brak poczucia stabilności, niska samoocena

Question 12

Trendy rozwojowe charakterystyczne dla tego etapu:

Answer 12

1. stabilizacja tożsamości
2. nawiązywanie głębszych związków interpersonalnych, wyczulenie na potrzeby innych
3. poszerzenie dziedzin aktywności - praca, nauka, hobby
4. wyraźniejsze dostrzeganie problemów moralnych i etycznych
5. wzrost znaczenia troski o innych

Question 13

Ponowne moratorium

Answer 13

• trudne sytuacje życiowe zmuszają do podjęcia działań o charakterze eksploracji
• powodują one chwilowe zakłócenia w procesie podejmowania decyzji, dokonywania wyborów, przyjmowania nowych zobowiązań

Question 14

Zmiany biologiczne

Answer 14

1. pierwszy spadek możliwości fizycznych i poznawczych - około 40 lat
2. Największa odporność psychofizyczna w okresie wczesnej dorosłości - duża odporność na bodźce zewnętrzne i wewnętrzne
3. menopauza - koniec okresu rozrodczego
4. andropauza u mężczyzn - zespół niskiego poziomu testosteronu - zaburzenia erekcji, impotencja, uczucie zmęczenia, niskie samopoczucie
5. późna dorosłość - osłabienie funkcji regulacyjnych układu nerwowego i hormonalnego, utrata masy mięśni i kości, utrata siły mięśni, zwiotczenie skóry, utrata szybkości impulsów nerwowych, zwyrodnienia stawów, miażdżyca naczyń krwionośnych.
6. Zawężenie pola widzenia, gorsze widzenie w nocy
7. Pogorszenie słuchu

Question 15

Zmiany psychiczne

Answer 15

1. brak spadku możliwości intelektualnych u osób ćwiczących swoją sprawność intelektualną
2. szczyt możliwości pamięci we wczesnej dorosłości
3. pojawia się myśl dialektyczna
4. nabywana kompetencja i doświadczenie pozwalają skompensować spadek możliwości pamięciowych

Question 16

Zmiany relacji społecznych

Answer 16

1. w toku rozwoju człowiek zyskuje coraz bardziej zindywidualizowany, autonomiczny stosunek do wartości i norm obowiązujących w społeczeństwie
2. zmiany w funkcjonowaniu społecznym dotyczą przede wszystkim budowania trwałego związku i relacji w środowisku pracy
3. środkowa dorosłość - te same obszary, lecz nowe wyzwania
4. późna dorosłość - przejście na emeryturę - wzbogacenie społecznego funkcjonowania o wiele nowych aspektów - praca na rzecz społeczności lokalnej, rodzina,

Question 17

KRYZYS Intymność vs izolacja

Answer 17

1. wczesna dorosłość
2. intymność - osiągnięcie przez jednostkę zdolności do bliskich kontaktów z osobą odrębnej płci oraz do zawierania i podtrzymywania związków przyjacielskich bez lęki wynikającego z obawy o utratę niezależności, indywidualności, zatracenie własnej lub cudzej tożsamości
3. Przeciwieństwo rozwiązania kryzysu - Izolacja - niezdolność do znalezienia szans dla własnej tożsamości poprzez dzielenie intymności z drugim człowiekiem. Trzymanie ludzi na dystans

Question 18

KRYZYS 2. Generatywność vs Stagnacja

Answer 18

1. generatywność - troskliwość - podstawowa cnota środkowego etapu dorosłości - przejawiana wobec własnych dzieci, młodszych pokoleń, wytworów czy idei.
2. stagnacja - negacja - odmowa włączenia pewnych osób czy grup w obręb własnego zainteresowania, nietroszczenie się o innych, autorytaryzm - sprawowanie władzy w sposób arbitralny i sztywny.

Question 19

Kryzys środka życia

Answer 19

1. stawianie problemów natur egzystencjalnej - dotyczące sensu życia, celów, wartości, priorytetów, tożsamości, miejsca w świecie
2. dokonywanie życiowego bilansu zysków i strat, sukcesów i porażek, niespełnionych marzeń, zrealizowanych planów
3. motywacja do zmian, podejmowanie nowych zadań, urzeczywistnianie pomysłów

Question 20

KRYZYS Integralność vs rozpacz

Answer 20

1. Późna dorosłość
2. Integralność - niesie ze sobą mądrość - zainteresowanie życiem samym w sobie w obliczu śmierci, opartego na posiadanej wiedzy i pozbawionego subiektywnych emocji
3. Poczucie rozpaczy - opozycja wobec integralności - żal za bezpowrotnie utraconymi szansami.
   Poczucie, że zostało zbyt mało czasu, by wszelkie zmiany w życiu miało jakikolwiek sens, że jest zbyt późno na zaczynanie nowego życia. Podejmuje inne sposoby osiągnięcia poczucia integralności - gorycz, pogarda dla innych, wstręt, zrzędliwość, dojmujący lęk przed śmiercią.

Poczucie integralności otwiera na innych ludzi i na świat - poczucie rozpaczy zamyka

Question 21

Uczenie się roli osoby dorosłej
Etap 1. - wchodzenie w rolę - stadium przedkonwencjonane w wypełnianiu roli
I faza - orientacyjna:

Answer 21

1. osoba zdobywa podstawowe informacje dotyczące przepisu roli i warunków jej realizacji.
2. Rozpoznaje oczekiwania i wymagania kierowane do niej przez otoczenie, 3. zyskuje orientację w regułach funkcjonowania grup, instytucji, których jest członkiem.
3. poznaje wymagany zestaw umiejętności, czynniki ryzyka, relacje władzy i autorytetu

Question 22

Uczenie się roli osoby dorosłej
Etap 1. - wchodzenie w rolę - stadium przedkonwencjonane w wypełnianiu roli
II faza - poznawcza

Answer 22

1. uczenie się roli poprzez naśladowanie innych, bez rozpoznawania i analizy ukrytego sensu roli
2. osoba kieruje się zasadą maksymalizacji nagród i korzyści, a minimalizacji kar i strat

Question 23

2. Etap - pełna adaptacja do roli - stadium konwencjonalne

Answer 23

1. I faza - osoba coraz sprawniej i efektywniej realizuje przepis roli, wykorzystując wiedzę i umiejętności zdobyte na pierwszym etapie
2. Faza innowacji - osoba zaczyna wprowadzać zmiany do przepisu roli, ale tylko w ramach rozpoznanej przez siebie i obowiązującej w otoczeniu konwencji.

Question 24

Twórcze przekraczanie roli - stadium postkonwencjonalne

Answer 24

1. Faza adaptacji twórczej - kreatywne i zindywidualizowane posługiwanie się posiadaną wiedzą i umiejętnościami oraz zdobytym doświadczeniem
2. Faza samorealizacji - radykalne wprowadzanie innowacji
3. to jakie role jednostka podejmuje i w jaki sposób je realizuje, przestaje być podporządkowane oczekiwaniom społecznym, lecz wynika z osobistych celów i wizji rozwoju

Question 25

Ewolucja roli pracownika

Answer 25

1. Wybór zawodu i znaczenie pracy
2. Rozwój ścieżki kariery zawodowej
3. Problemy związane z pracą
4. Bezrobocie

Question 26

Problemy związane z pracą

Answer 26

1. Przeciążenie pracą
2. Wypalenie zawodowe - stan frustracji i wyczerpania u osób poświęcających pracy wiele energii psychicznej i fizycznej
   - utrata motywacji do kontynuowania pracy w ogóle lub na tak intensywnym poziomie
   - wyczerpanie emocjonalne - poczucie przeciążenia emocjonalnego i znacznego uszczuplenia posiadanych zasobów energetycznych
3. depersonalizacja - obojętne, bezduszne reagowanie na innych ludzi
4. obniżenie własnych dokonań zawodowych - spadek poczucia swoich kompetencji, zaniżenie samooceny

Question 27

Początki życia rodzinnego

Answer 27

1. Wyprowadzka od rodziców i mabieranie dystansu emocjonalnego do nich.
2. Zdolność i motywacja do angażowania się w związki i wspólnoty.
3. Przywiązanie i więź służą stworzeniu warunków do wychowania potomstwa

Question 28

Etapy rozwoju związku:

Answer 28

1. zwrócenie na siebie uwagi
2. rozpoczęcie znajomości
3. systematyczne pogłębianie zaangażowania
4. nauka ról mężą/żony oraz ojca/matki

Question 29

Zmiany roli rodzica

Answer 29

1. Pomaga stanąć na nogi, sprzyjają usamodzielnianiu się
2. Akceptacja usamodzielniania się dzieci w okresie dorastania - rodzic autorytetem, nie narzuca woli
3. Proces separacji - rozluźnianie więzi z rodzicami, zmiana relacji z nimi na bardziej partnerskie
4. Syndrom opuszczonego gniazda
5. Zamiana ról - dorośli jako opiekunowie rodziców

Question 30

Nowe role - dorośli jako babcie i dziadkowie

3 typy związków między dziadkami a wnukami:

Answer 30

1. zdystansowany
2. towarzyski
3. zaangażowany

Question 31

efekty rozwojowe ery IV

Answer 31

1. Dynamizm - widoczny we wczesnych latach tej ery oraz w 1. faze środkowej dorosłości. Wiele mzian ról społecznych.
2. Stabilność - dotyczy 2. połowy życia - poczucie zakorzenienia, dokonanie odpowiednich wyborów i korzystanie z ich efektów.
3. Zmiany i rezultaty aktywności dorosłych na wczesnych etapach tej ery są bardzo spektakularne - małżeństwo, dzieci, awans itp - później zmiany mniej widoczne, a dające poczucie stabilizacji i bezpieczeństwa