Dzieciństwo (2-3 - 10-12 rok życia) Flashcards
(67 cards)
1
Q
Rozwój indywidualizacji
A
- rozwój poczucia własnej odrębności, poczucia autonomii i samokontroli
2
Q
Wczesne dzieciństwo - wiek poniemowlęcy - 2-3 rok życia
A
- zaspokaja samo większość potrzeb fizjologicznych
- posługuje się narzędziami
- budujące się poczucie samokontroli oraz własnej odrębności
3
Q
Środkowe dzieciństwo - wiek przedszkolny - 4-6 rok życia
A
- pojawia się komunikacja z innymi za pomocą słowa
2. wyobraźnia
4
Q
Późne dzieciństwo - wiek szkolny - (6-7) - (10-12) rok życia
A
- większe uniezależnienie od rodziców
- nauka
- rozwój poczucia kompetencji
5
Q
Rozwój fizyczny
A
- rocznie +5-8cm i +3kg
- postęp w opanowaniu mięśni dużych - sprawnie biegają, skaczą, wspinają się
- możliwość samodzielnego dotarcia do przedmiotów, które je interesują i wzięcia do ręki wszystkiego w zasięgu
6
Q
sensomotoryczna jedność
A
- dziecko chce dotknąć wszystko co spostrzeże, a za każdym spostrzeżeniem podąża działanie
7
Q
manipulacja specyficzna
A
- dziecko uczy się dostrajać swoje ruchy do wielkości, kształtu i oddalenia przedmiotów
8
Q
Zmiany w układzie nerwowym:
A
- nadal powstają nowe połączenia synaptyczne
- trwa proces mielinizacji
- wzrasta synchronizacja aktywności w różnych regionach mózgu i koordynacja między płatami czołowymi, a innymi częściami mózgu
- zdolność kierowania uwagą, tworzenia panów działania
9
Q
Poziom sensomotoryczny
A
- bezpośrednie działania w środowisku - sądy oparte na percepcji
10
Q
Poziom przedoperacyjny
A
- myślenie prelogiczne - sekwencje zachowań mogą być odtwarzane nie tylko w realnych zdarzeniach fizycznych, ale też w umyśle
11
Q
Poziom operacji konkretnych
A
- myślenie logiczne
- rozumowanie, które nie zależy od bezpośrednich czynności percepcyjnych bądź motorycznych
1. wyjaśnianie związków między przyczynami a skutkami zjawisk w otaczającym świecie
12
Q
Wczesne dzieciństwo
A
- myślenie przedoperacyjne - prelogiczne
- inteligencja ma charakter sensoryczno-motoryczny
- zdolność do reprezentowania (przedstawiania) przedmiotów i zdarzeń
- Szczególnie ważne reprezentacje - naśladownictwo odroczone, zabawa symboliczna, rysunek, obraz umysłowy, mowa
13
Q
Egocentryzm-
A
dziecko nie jest w stanie przyjąć punktu widzenia innych osób, przekonanie że wszyscy myślą w ten sam sposób jak dziecko i to samo
14
Q
mowa egocentryczna
A
- mówienie do siebie w obecności innych osób i niesłuchanie innych
15
Q
animizm
A
- traktowanie wszystkiego jako żywe i wyposażone w intencje
16
Q
artyficjalizm
A
- przekonanie, że rzeczy zostały stworzone przez człowieka lub boską działalność i funkcjonują na wzór ludzkiej wytwórczości
17
Q
finalizm
A
- przekonanie, że rzeczami kieruje jakaś przyczynowość i celowość. Nic nie jest przypadkowe (stąd pytania “Dlaczego?”)
18
Q
centracja -
A
tendencja do koncentrowania się na tylko jednym aspekcie bodźca wzrokowego
19
Q
brak odwracalności
A
- brak zdolności do cofnięcia linii rozumowania do punktu, w którym się rozpoczęło
20
Q
problemy z zachowaniem stałości
A
- tzw. niezmienników - np. węższa wyższa szklanka pozornie ma więcej wody, mimo że jest tyle samo
21
Q
Stadium operacji konkretnych - od 6-7 roku życia
A
- operacje logiczne - w pełni odwracalne, uwewnętrznione systemy czynności
- dostępne dzieciom operacje umysłowe są pomocne w rozwiązywaniu problemów dotyczących konkretnych - rzeczywistych, obserwowalnych - przedmiotów i zdarzeń
- stadium przejściowe między myśleniem prelogicznym, a myśleniem w pełni logicznym (operacji formalnych)
- szeregowanie - seriacja - zdolność umysłowego porządkowania przedmiotów pod względem określonego wymiaru na podstawie wykrywania różnic między nimi
- klasyfikowanie - zdolność do grupowania przedmiotów według określonego kryterium na podstawie podobieństwa między nimi
- zasada pojemności kategorii - rozumienie, że podkategorie mieszczą się w jednej szerszej kategorii
22
Q
Rozwój pamięci
A
Z wiekiem zmienia się pojemność pamięci krótkotrwałej - zmiana nie wynika z ilościowej zmiany pojemności pamięci, ale ze sposobu korzystania z tej pojemności - stosują strategie zapamiętywania
1. powtarzanie 2. grupowanie - organizowanie materiału - łączenie w grupy obejmujace wszystkie pojęcia do zapamiętania 3. elaboracja/opracowywanie - poszukiwanie wspólnych znaczeń, kojarzenie z innymi przedmiotami lub słowami 4. systematyczne poszukiwanie - przeglądanie pamięci w poszukiwaniu dziedziny, w której znajduje się dana informacja
23
Q
Doskonalenie metapamięci
A
- świadomości własnych procesów pamięciowych i wiedzy o nich
24
Q
Amnezja dziecięca
A
- niezdolność przypominania sobie zdarzeń z pierwszych 2 lat życia
25
System pamięci autobiograficznej -
- tworzy się od około 3. roku życia
- zbiór wspomnień odnoszących się do przeszłości jednostki
- jest źródłem poczucia ciągłości życia
- duży udział na tworzenie pamięci autobiograficznej ma rozwój mowy
26
Stadium I
- moralność heteronomiczna
- moralność przymusu
- wiek przedszkolny
1. dziecko patrzy wyłącznie ze swojego punktu widzenia
2. nie bierze pod uwagę intencjonalności sprawcy
3. posłuszeństwo zasadom
4. posłuszeństwo wobec autorytetu
27
kary ekspiracyjne
- kary surowe, niezwiązane ze skalą przewinienia - kara związana ze złamaniem reguł, a nie rodzajem przewinienia
6. każde nieszczęście jest wiązane z karą
7. każdemu naruszeniu zasad musi towarzyszyć kara
8. postępowanie moralne z obawy przed karą
28
Moralizm
- skłonność do bezkompromisowego stosowania się do reguł moralnych i oczekiwanie, że wszyscy będą postępować tak samo
29
Świadomość własnej autonomii
- od 6-7 roku życia
| - dziecko przestaje być bezrefleksyjnie podporządkowane woli rodziców
30
Realizm moralny
- brak możliwości odstępstwa od zasad, arbitralne stosowanie się do zasad bez ich zrozumienia
31
Moralny relatywizm -
ukształtowany od 6-7 roku życia pogląd, że reguły społeczne wynikają z porozumienia między ludźmi i mogą być zmieniane
32
Stadium II - moralność autonomiczna - moralność współdziałania - od 10-11 roku życia
1. uwewnętrznione normy
2. liczy się duch reguły bardziej, niż sama litera
3. dziecko widzi inne punkty widzenia
4. czyny osądzane przez intencje sprawcy, a nie konsekwencje
5. widzi, że reguły są tworzone przez ludzi i mogą być zmieniane
6. wzajemność szacunku wobec autorytetu
7. kary łagodne, dające szansę poprawy - kary odwzajemnione - skojarzone z rodzajem przewinienia
8. nie myli nieszczęścia z karą
9. moralny pryncypializm - satysfakcja z samego postępowania zgodnie z normą
10. własne oceny moralne - samodzielne rozważanie co jest poprawne, a co nie
11. opanowanie takich pojęć jak przypadek i intencjonalność
33
tendencje rozwoju języka:
1. coraz dłuższe i bardziej złożone wypowiedzi
2. wypowiedzi coraz bardziej poprawne gramatycznie
3. wypowiedzi coraz mniej zniekształcone fonetywnie
34
Eksplozja nazywania
- gwałtowny wzrost zasoby słownictwa
- następuje po przekroczeniu progu 50 słów, między 16 a 24 miesiącem życia - od tego momentu uczenie się nowych wyrazów nie wymaga już zbyt wielu powtórzeń
35
holofrazy -
łączenie 1 słowa i 1 gestu oznaczające dwa słowa - np. daj ciastko
36
Mowa egocentryczna
- głośno wyrażany przez dziecko komentarz do tego co dziecko robi
37
Rozwój mowy w funkcji intelektualnej
- związany z przypominaniem i przewidywaniem
| - poszerzeniu ulega perspektywa postrzegania świata o przyszłość i przeszłość
38
Nauka języka:
behawioryzm
- warunkowanie instrumentalne
- wzmacnianie zachowań werbalnych poprzez nagrodę, którą może być pochwała rodziców lub potwierdzenie, że wypowiedź została zrozumiana
39
Natywizm
- wyjaśnia rozwój języka we wrodzonych zdolnościach dziecka
| - ludzie przychodzą na świat wyposażeni w wewnętrzny mechanizm przyswajania języka
40
podejście społeczno-interakcyjne
- dzieci przyswajają język dzięki
**systemowi wsparcia przyswajania języka
-** zbiór strategii stosowanych przez dorosłych po to, by wspierać nabywanie języka przez dzieci
mowa udziecinniona - wyraźna, krótkie zdania, wypowiadane wolniej, wypowiedzi dotyczą tego co tu i teraz
41
zabawa na serio - okres wczesnego dzieciństwa
- oparta na przedmiotach dostępnych dla dziecka w danym momencie i używa ich zgodnie z przeznaczeniem, jaki obserwuje u dorosłych
1. opiera się na naśladownictwie - kopiowanie czynności zaobserwowanych u dorosłych; najbardziej lubią się bawić przedmiotami których używają dorośli lub podobnymi do nich
2. dzieci zainteresowane samym działaniem, a nie ich rezultatem
42
zabawa na niby - okres przedszkolny
1. dziecko realizuje pragnienia, których nie może spełnić w innej formie- np. kierowanie samochodem
2. rozwój fizyczny, poznawczy, społeczny, emocjonalny, moralny i umysłowy
3. podstawą zachowania przestaje być sytuacja rzeczywista, a zaczyna nią być sytuacja wyobrażona
4. myślenie abstrakcyjne
5. manipulowanie wyobrażeniami
6. kształtowanie umiejętności samokontroli - dziecko robi to na co ma ochotę, ale umie podporządkować się regułom zabawy
7. wypełnianie reguł zabawy staje się źródłem przyjemności
43
gra z regułami - kolejny etap
- najważniejsza staje się relacja partnerska wymagająca podporządkowania się wszystkich grających tym samym celom i regułom
1. wierne przestrzeganie reguł gry jest warunkiem uczestniczenia w grze
2. dziecko uczy się zachować dystans do odgrywanej roli podczas gry w stosunku do roli na co dzień
44
Naśladownictwo
- podstawowy sposób uczenia się we wczesnym dzieciństwie - naśladowanie zachowań dorosłych
45
Proces skolaryzacji
- zaczyna się wraz z pójściem dziecka do szkoły
| - uczenie się pod kierunkiem nauczyciela
46
Kryzysy normatywne wg Eriksona:
1. wczesne dzieciństwo - kryzys autonomia vs wstyd i wątpliwości
2. środkowe dzieciństwo - kryzys inicjatywa vs poczucie winy
3. wiek szkolny - kryzys pracowitość vs poczucie niższości
47
Wczesne dzieciństwo - potrzeba autonomii i niezależności
1. rodzi się poczucie autonomii dzięki stopniowemu przejmowaniu przez nie kontroli nad sobą i swoim zachowaniem
2. napięcie między poczuciem autonomii a poczuciem zwątpienia i wstydu, grożącym przy egzekwowaniu własnej woli
3. wstyd wynika z doświadczanego poczucia niedoskonałości
4. gdy dziecko ma możliwość podejmowania decyzji, rozwija się poczucie sprawstwa, umiejętność podejmowania decyzji i dokonywania trafnych wyborów
48
Wiek przedszkolny (4-6 lat) - faza inicjatywy
1. poczucie inicjatywy - radość rywalizacji, wytrwałość skupienia na celu, przyjemność z osiągnięć
2. Rozwój przedsiębiorczości - zrównoważone i pełne namysłu wykorzystanie własnej inicjatywy
49
Wiek szkolny - pojawia się potrzeba bycia kompetentnym, zajmowania się czymś poważnym, podobnym do tego co robią dorośli
1. dążenie do zdobycia uznania, osiągania pozytywnych rezultatów, robienia rzeczy perfekcyjnie
2. rozwija się **pracowitość**
50
Faza 4. - wzrost poczucia fachowości, adekwatności i produktywności
1. wykształca się nowa siła ego → **kompetencja** - swobodne doświadczanie sprawności, umiejętności i inteligencji w pełnieniu zadań
2. Osiąganie sukcesów i aprobata społeczeństwa kształtują poczucie zadowolenia z własnej efektywności → **poczucie produktywności**
51
Styl autorytatywny
1. najlepsze środowisko dla rozwoju
2. miłość i szacunek wobec dziecka oraz troska o realizacje jego potrzeb
3. wymaga podporządkowania pewnym zasadom
4. opiera się na wzajemności
52
Styl permisywny - pobłażliwy
1. rodzice nadmiernie ulegli wobec woli dziecka
2. utrwalenie egocentryzmu
3. nadmierna opiekuńczość, brak stawiania granic, wymagań
4. zwolennicy tej formy twierdzą, że dorośli powinni pozwolić na naturalny i w pełni spontaniczny rozwój dziecka
5. konsekwencją jest ukształtowanie ludzi mających poczucie nieskrępowanej autonomii, zawyżoną samoocenę, własne potrzeby są najważniejsze
6. Mają trudności z zaakceptowaniem obowiązujących reguł społecznych
53
Styl autorytarny
1. zaniedbywanie potrzeb dziecka - przedkładają nad nie zasady postępowania, którym dziecko ma się podporządkować
2. dziecko nie mogąc sprostać wymaganiom rodziców doświadcza ciągłego poczucia winy i niższości
3. prowadzi do zachować uległych w stosunku do innych ludzi, do konformizmu
4. może się wykształcić postawa ucieczkowego reagowania na inne osoby czy zdarzenia
5. nie ma miejsca na dziecięcą autonomię
6. ukształtowanie osób zależnych od otoczenia i temu otoczeniu się podporządkowujących, mających trudności z wyrażaniem swojej opinii, podejmowaniem niezależnych decyzji, działaniem w sytuacjach niestandardowych, wymagających kreatywności
54
Styl niedbały - niezaangażowany
1. dziecko nie nabywa poczucia stabilności sytuacji wychowawczej
2. niekonsekwencja i przypadkowość oddziaływań rodziców
3. dziecko obwinia siebie za nieobecność rodzica czy brak miłości
4. dziecko nie rozwija poczucia kontroli
5. Jest tak bardzo zajęte adaptowaniem się do sytuacji domowej, która zmienia się szybko i w sposób nieprzewidywalny, że nie może się otworzyć na świat zewnętrzny. W konsekwencji pojawiają się u niego zachowania antyspołeczne w stosunku do rówieśników i nie jest ono zainteresowane nauką ani tym, co dzieje się w szkole
6. Z powodu braku dorosłego, który odpowiadałby na jego pytania i czynił świat bardziej zrozumiałym, dziecko ma poczucie, że w świecie panuje chaos. Z powodu braku reguł, które nie są przez niezaangażowanego dorosłego wprowadzane, otoczenie jawi się dziecku jako niezrozumiałe, a nawet niebezpieczne.
7. Ten styl wychowawczy ma najbardziej szkodliwe konsekwencje dla funkcjonowania w okresie dzieciństwa, ale także dla radzenia sobie z wyzwaniami fazy adolescencji
55
dzieci mają skłonność do nierealistycznego oceniania swoich możliwości,
czują się pewne siebie, uważają, że w wielu sytuacjach poradzą sobie same.
To nadmierne przekonanie o swoich możliwościach często jednak je zawodzi, w związku z czym doświadczają licznych porażek.
56
Około 7. roku życia -
Zdolność do uogólniania różnorodnych przeżyć związanych z doświadczaniem sukcesów i porażek.
W efekcie dochodzi do ukształtowania się stosunku do samego siebie, który od tego momentu w rozwoju zacznie być bardziej stabilny, czyli względnie niezależny od konkretnej sytuacji
57
Obszary składające się na samoocenę:
1. szkolny
2. sportowy
3. społeczny
4. fizyczny
5. behawioralny
58
Poziom samoakceptacji
- poziom rozbieżności między tym, jakie dziecko chciałoby być (Ja idealne) a tym jakie dziecko myśli ze jest (Ja realne)
- poczucie wsparcia, jakie dziecko doświadcza od ważnych dla niego osób
59
gotowość szkolna
- osiągnięcie przez dziecko takiego stopnia rozwoju umysłowego, emocjonalnego, społecznego i fizycznego, jaki umożliwia mu udział w życiu szkolnym, podjęcie i satysfakcjonujące wypełnianie roli ucznia
60
Poziom gotowości szkolnej dotyczy:
1. możliwości opanowania przez dziecko elementarnych kompetencji szkolnych - umiejętności czytania, pisania i liczenia
2. gotowość psychomotoryczna
3. gotowość słownikowo-pojęciowa
4. gotowość emocjonalno-motywacyjna
61
wiek koleżeństwa
- silna potrzeba życia w grupie
- wspólnota działania
- kryterium jest to, co dzieci robią razem
62
segregacja płciowa
- przyjaźnie zawierane są wyłącznie w ramach tej samej płci
63
Stopniowa zmiana myślenia o przyjaźni
- Dzieci w wieku przedszkolnym myślą o przyjaźni jak o dzieleniu się lub obdarowywaniu nawzajem różnymi przedmiotami oraz przebywaniu w bliskości fizycznej.
Natomiast w szkole podstawowej osiowym dla przyjaźni pojęciem staje się wzajemne zaufanie
64
Kryzys -
dotychczas ustalona relacja ja-inni traci swoje znaczenie, ulega rozpadowi, a nowa nie została jeszcze wytworzona
65
Kryzys 3. roku życia - przejście od wczesnego do środkowego dzieciństwa
1. psychiczne oddzielenie dziecka od matki
2. czas kształtowania się woli dziecka
3. rodzi się poczucie autonomii i niezależności
4. nagatywizm - odrzuca wszelkie propozycje tylko dlatego, że pochodzą od rodziców
5. upór - związanie ze swoim postanowieniem
6. bunt
7. deprecjacja - poniżanie innych np. rodzice są głupi
8. despotyzm
66
Kryzys 6-7 roku - punkt zwrotny między wiekiem przedszkolnym a szkolnym
1. zachowanie nieadekwatne do swojego wieku - nadmiernie dziecinne
2. dezintegracja struktury funkcjonowania dziecka przedszkolnego, która przestała odgrywać swoją rolę
3. rozwiązaniem jest powstanie nowej struktury, adekwatnej w nowej fazie rozwojowej
67
Osiągnięcia rozwojowe:
1. pojawienie się momentu intelektualnego - oddziela przeżywany afekt od zewnętrznego wyrazu
2. dziecko zaczyna obejmować refleksją swoje przeżycia, analizuje je i dopiero podejmuje działania - nie działa impulsywnie
3. zdystansowanie do własnych przeżyć
4. świadomość własnych stanów emocjonalnych
5. oddzielenie celu od reguł jego osiągania - opracowywanie bardziej skutecznych sposobów osiągania celu
6. **Zdolność do samooceny -** zdolność do uogólniania własnych przeżyć
7. Częsta radość z osiągnietego sukcesu i pozytywne informacje zwrotne od rodziców, rówieśników i nauczycieli → Ukształtowanie wysokiej, realistycznej samooceny → wytrwałość w działaniu odporność na niepowodzenia
