Flokkun

Question 1

Hvað er lífheiminum skipt í mörg ríki?

Answer 1

5 (eða 6 ef veirur eru taldar með)

Question 2

Hvaða 5 (6) ríki er lífheiminum skipt í?

Answer 2

1) dreifkjörnungar 2) frumverur
3) sveppir
4) plöntur
5) dýr
[6) veirur]

Question 3

Hvernig eru flokkunarstigin?

Answer 3

• Ríki
• Fylking
• Flokkur
• Ættbálkur
• Ætt
• Ættkvísl
• Tegund

Question 4

Hvað eru veirur?

Answer 4

Veirur eru á mörkum þess að vera lifandi og sjást aðeins í rafeindasmásjá. Fjölgar aðeins innan lífvera og margar valda sjúkdómum.

Question 5

Hvað eru gerlar?

Answer 5

Gerlar (bakteríur) eru einfrumungar með frumuvegg en án kjarna. Lifa í lofti, vatni, jarðvegi, í og á lífverum. Margir valda sjúkdómum.

Question 6

Hvað er frumvera?

Answer 6

Frumverur er einfrumungar. Sumar líkjast plöntum eins og einfruma þörungar en aðrar dýrum eins og frumdýr. Lifa einkum í vatni og innan annarra lífvera.

Question 7

Hvað eru sveppir?

Answer 7

Sveppir eru fjölfrumungar. Allir sveppir eru heilkjörnungar. Sveppir eru flestir gerðir úr fíngerðum þráðum sem renna saman og mynda hattsveppi og gorkúlur. Vaxa í jarðvegi eða innan lífvera, einkum í plöntum. Fjölga sér hratt með gróum. Fléttur eru sveppur og einfruma þörungur sem lifa samlífi. Þær vaxa á klettum og trjám og þola þurrk mjög vel.

Question 8

Hvaða fylkingar eru innan plönturíkis?

Answer 8

• Þörungar
• Mosar
• Burknar
• Berfrævingar
• Dulfrævingar

Question 9

Hvernig greinir maður þörung?

Answer 9

Þörungar eru fábreytnar plöntur án eiginlegra róta, stönguls eða blaða. Flestir eru grænir en sumir rauðir eða brúnir. Lifa í vatni.

Question 10

Hvernig lýsir maður plöntum?

Answer 10

Plöntur eru fjölfrumungar með blaðgrænu. Mynda sjálfar fæðu úr ólífrænum efnum með ljóstillífun

Question 11

Hvernig greinir maður mosa?

Answer 11

Mosar hafa einföld blöð eða vísi að blöðum og rætlinga í stað róta. Vaxa einkum á rökum stöðum. Gró myndast í gróhirslum.

Question 12

Hvernig greinir maður burkna?

Answer 12

Burknar hafa eiginlegar rætur og stöngul. Blaðka er samsett úr mörgum smáblöðum. Eru á rökum stöðum. Gróhirslur eru á neðra borði blaða.

Question 13

Hvernig greinir maður berfrævinga?

Answer 13

Berfrævingar eru stórvaxnar plöntur með fræ í könglum. Þrífast vel í köldu eða þurru loftslagi. Flestir berfrævingar eru sígrænar plöntur.

Question 14

Hvernig greinir maður dulfrævinga?

Answer 14

Dulfrævingar eru blómplöntur. Margbreytilegar plöntur sem mynda fræ í blómum. Fræ eru umlukin aldinum. Minnstu dulfrævingar eru smágerðar jurtir en stærstu eru risavaxin tré. Dulfrævingar deilast í ein- og tvíkímblöðunga

Question 15

Hvað eru tvíkímblöðungar?

Answer 15

Flokkur undir fylkingunni dulfrævingar. Tvíkímblöðungar eru fræplöntur. Plöntufóstrið innan fræsins hefur tvö kímblöð. Laufblöð eru oft breið og netstrengjótt.

Question 16

Hvað eru einkímblöðungar?

Answer 16

Flokkur undir fylkingunni dulfrævingar. Einkímblöðungar eru fræplöntur. Plöntufóstrið hefur eitt kímblað. Laufblöð eru oftast mjó og beinstrengjótt.

Question 17

Svampar:

Answer 17

Svampar hafa innri stoðgrind og eru flokkaðir eftir gerð hennar, þeir mynda ekki sérhæfða vefi og hafa kragafrumur sem taka fæðu úr umhverfinu.

Question 18

Holdýr:

Answer 18

Hafa stingfrumur - skiptast í Hveljur og Holsepjur… Marglyttur eru hveljur

Question 19

Hver er munurinn á þráðormi og flatormi?

Answer 19

Þráðormar hafa líkamshol en ekki flatormar. Flatormar skiptast í ögður og bandorma. Njálgur er þráðormur og þráðorma er hægt að hagnýta (erfðafræðitilraunir)

Question 20

Lindýr:

Answer 20

Líkamsgerð:
• Innyflahnúður
• Fótur (foot)
• Möttull (mantle) 
– Sniglar – Smokkfiskar – Samlokur – Skráptunga!

Question 21

Liðdýr (liðfætlur):

Answer 21

Hafa liðskipta útlimi og ytri stoðgrind úr kítíni - krabbadýr, skordýr, áttfætlur

Question 22

Krabbadýr:

Answer 22

Liðfætla - Hafa ytri stoðgrind úr kalki

• Rækjur, marflær, krabbar og hrúðurkarlar

Question 23

Áttfætlur:

Answer 23

Köngulær, sporðdrekar, ticks (ekki rugla saman við skordýr)

Question 24

Skrápdýr:

Answer 24

Lifa ÖLL í sjó - hafa innri stoðgrind og SJÓÆÐAKERFI

Question 25

Seildýr:

Answer 25

Einkennast af streng (seilinni) (EKKI MÆNA) sem liggur eftir bakinu á einhverjum tíma æviskeiðs - hryggleysingjar og hryggdýr

Question 26

Hvenær eru seildýr með seilina?

Answer 26

Aðeins i fóstrinu - hryggur myndast svo þar sem seilin var, mögulegt að finna einhverjar frumur samt

Question 27

Hvað eru margar tegundir hryggdýra?

Answer 27

43700 tegundir

Question 28

Í hvaða ættbálka skiptast fiskar?

Answer 28

Vankjálka, Brjóskfiska (hákarlar og skötur) og beinfiska (hafa sundmaga)

Question 29

Hvað hafa froskar mörg hólf í hjartanu?

Answer 29

3

Question 30

Hvaða hryggleysingjar eru í dýraríkinu?

Answer 30

holdýr, flatormar, þráðormar, liðormar, lindýr, skrápdýr og liðdýr.

Question 31

Hvaða hryggdýr eru í dýraríkinu?

Answer 31

Fiskar, froskar, fuglar, skriðdýr og spendýr

Question 32

Skriðdýr:

Answer 32

Húðin þurr og vatnsþétt | – Skriðdýrin voru fyrstu dýrin sem löguðu sig algerlega að lífi á landi

Question 33

Hve mörg hólf eru í hjarta fugls?

Answer 33

4 - súrefnisríkt blóð aðskilið frá súrefnislausu - jafnheitt blóð

Question 34

Spendýr:

Answer 34

Hafa hár og næra afkvæmi sín á mjólk

Question 35

Hvað veldur Malaríu?

Answer 35

``` FRUMDÝR af ættinni Plasmodium • 4 tegundir sýkja menn – P. falciparum – P. vivax – P. ovale – P. malariae ```

Question 36

Svampar:

Answer 36

Svampar hafa innri stoðgrind og eru flokkaðir eftir gerð hennar, þeir mynda ekki sérhæfða vefi og hafa kragafrumur sem taka fæðu úr umhverfinu.

Question 37

Holdýr:

Answer 37

Hafa stingfrumur - skiptast í Hveljur og Holsepjur... Marglyttur eru hveljur

Question 38

Hver er munurinn á þráðormi og flatormi?

Answer 38

Þráðormar hafa líkamshol en ekki flatormar. Flatormar skiptast í ögður og bandorma. Njálgur er þráðormur og þráðorma er hægt að hagnýta (erfðafræðitilraunir)

Question 39

Liðormar:

Answer 39

Hafa vökvafyllt líkamshol, flestir lifa í sjó - Burstaormar, ánar og blóðsugur.

Question 40

Lindýr:

Answer 40

``` Líkamsgerð: • Innyflahnúður • Fótur (foot) • Möttull (mantle) – Sniglar – Smokkfiskar – Samlokur – Skráptunga! ```

Question 41

Liðdýr (liðfætlur):

Answer 41

Hafa liðskipta útlimi og ytri stoðgrind úr kítíni - krabbadýr, skordýr, áttfætlur

Question 42

Hvað "heitir" svínaflensan?

Answer 42

Influenzae A, H1N1

Question 43

Hvað eru skilgreiningin á lífveru?

Answer 43

Sjálfstæð efnaskipti og sjálfsviðhald.

Question 44

Hvaða dýr hafa sjóæðakerfi?

Answer 44

Öll skrápdýr - engin önnur

Question 45

Úr hverju er stoðgrind liðdýra?

Answer 45

Kítíni - ástæðan fyrir styrkleika skordýra

Question 46

Hvernig dýr er skráptunga?

Answer 46

Lindýr

Question 47

Dæmi um frumverur?

Answer 47

Sundgikkur og klukkudýr eru frumdýr, kýsill (bláa lónið) er frumþörungur - augnglenna tilheyrir báðu.

Question 48

Í hvað skiptast frumverur?

Answer 48

Frumdýr og frumþörunga

Question 49

Hvaða næringarnám aðhafast bakteríur?

Answer 49

Rotlíf - sækja fæðuna í dauðar lífverur | Samlíf - lifa í eða á öðrum lífverum

Question 50

Hvernig er ófrumbjarga bakteríum skipt?

Answer 50

Loftháðar, loftfirrtar og loftóháðar - óháðar geta skipt á milli.

Question 51

Afhverju eru veirur bara hálfpartinn lífvera?

Answer 51

Þurfa hýsil til að geta fjölgað sér, og hafa ekki sjálfstæð efnaskipti en hafa hinsvegar hæfileikann til sjálfsviðhalds.

Question 52

Hvernig eru veirur byggðar?

Answer 52

Allar veirur hafa ytra hylki úr próteini og inni í | því er kjarnsýrusameind

Question 53

Dæmi um veirusýkingar?

Answer 53

``` – Hlaupabóla – Einkirningsótt – Mislingabróðir (Roseola) – Mislingar – Rauðir hundar – Hettusótt – Flensa ```